همزمان با شکل گیری دولن صفویه در ایران و رسمیت یافتن مذهب تشیع، درگیری هایی بین دو مکتب اخباری و اصولی به وجود آمد. موارد اختلافی بین اخباری ها و اصولی ها بسیار می باشد. اما مهمترین این اختلافات مربوط به نحوه و میزان استفاده از عقل در درک احکام دین می باشد. مهمترین عالم اصولی ای که در این دوره به مقابله با اخباری ها پرداخت، وحید بهبهانی بود. وی هم عصر شیخ یوسف بحرینی _ رئیس اخباری ها در این دوره_ بود و مباحثاتی نیز با وی داشت. بعد از تلاش های وحید بهبهانی اصولی ها بر اخباری ها غلبه یافتند و این امر منجر به انزوای کامل اخباری ها شد. با ظهور میرزا محمد اخباری_معروفترین عالم اخباری عصر فتحعلی شاه قاجار_ بار دیگر اخباری ها در ایران قوّت گرفتند. وی با شیخ جعفر نجفی_کاشف الغطاء_ مجادلات و مباحثاتی داشت. با قتل میرزا محمد اخباری دیگر هیچ فرد اخباری معروفی در ایران ظهور نکرد. مقابله علمای اخباری و اصولی در این دوره بیشتر در مباحث علمی وسیاسی روی داد. مقابله دو مکتب در حوزه علمی بیشتر به صورت نوشتن ردّیات علیه یکدیگر و تشکیل جلسات برای سرکوبی یکدیگر بود و در مباحث سیاسی بیشتر حول محور مجتهد و نحوه ورود وی به مباحث سیاسی بود. غلبه اصولی ها بر اخباری ها دارای نتایج مهمی در زمینه های علمی وسیاسی بود که از مهمترین آنها می توان به تکامل علم اصول و گسترش نقش مجتهد در حوزه های علمی وسیاسی اشاره کرد.

قزلباشان بیشتر از ترکمانانی بودند که در اوایل حکومت صفویه از آناطولی و آسیای صغیر به ایران آمدندو در حمایت از تأسیس قدرت صفویه نقش اساسی ایفا کردند . در این پژوهش سعی شده چند مسأله از جمله نقش قبایل قزلباش در تحکیم و تثبیت قدرت سیاسی شاه طهماسب و همچنین نقش رقابت قبیلگی قزلباشها در نوسان قدرت نظامی و سیاسی و نهایتاً سیاسیت شاه طهماسب در مقابل قزلباشها در این عصر بررسی شود . با توجه به این امر نگارنده با استفاده از منابع متعدد سعی در تجزیه و تحلیل مسائل فوق داشته است که بطور خلاصه این مطالعات نشان می دهد که قزلباشها در طول دوران حکومت صفویه تا قبل از شاه عباس اول دارای قدرت نظامی بسیاری بودند .در واقع امور نظامی صفویه در دست این قبایل بود . بخصوص بعد از جنگ چالدران و شکست شاه اسماعیل اول از عثمانی ، روند قدرت طلبی قزلباشان برای بدست آوردن امور نظامی ، سیاسی حادتر شد بطوریکه در هنگام جلوس شاه طهماسب اول صفوی که بیشتر از ده سال نداشت قزلباشان به مدت ده سال تمام یعنی از سال 930تا 940 هـ .ق در موضع عناد و رقابت برای بدست آوردن بیشترین نفوذ در مناصب مهم نظامی سیاسی بودند . در عین حال رقابتهای قبیلگی قزلباشات که مانع از ائتلاف و اتحاد بین همه قبایل بود ، موجب نجات قدرت شاه و دربار شد ؛ چرا که تعصب و رقابت قبیلگی قزلباشان می شد . اما واقیت این است شاه طهماسب که به عنوان مرشد کامل در نظر اکثر قزلباشان احترام خاصی داشت توانست در سال 940 هـ .ق به مدت 42 سال تعادل نسبتاً رضایت بخشی بین قزلباشان و سایر عناصر حکومتی برقرار سازد اما در طول این 42 سال تضاد قدرت طلبی قزلباشان به خوبی مشهود بوده است . همین تضاد قدرت طلبی قزلباشان و رقابت قبیلگی باعث شد بعد از گذشت 42 سال به هنگام بیماری شاه طهماسب بخصوص در سال 984 هـ .ق به هنگام مرگ شاه طهماسب ، مجدداً دو دستگی ها و اختلافات قزلباشها بر سر جلوس شاه بعدی شروع شد . این مسئله نشان داد که شاه طهماسب ظاهراً نتوانسته بود راه حلی دائمی برای قدت طلبی قزلباها در جهت ادغام آنه در بطن ساختار صفویه پیدا کند و این مشکل تا زمان شاه عباس اول ادامه داشت .

از انواع اشکال زندگی اجتماعی در کشور ما یکی از آنها کوچ نشینی و ایل نشینی بوده است که در حوادث تاریخ سیاسی نیز تاثیراتی از خود به جا گذاشته اند. منطقه ورامین در جنوب شرق استان تهران یکی از مناطقی است که در مسیر تاریخ مورد توجه حکومت ها بوده و از این منطقه برای اسکان و یا مهار عشایر استفاده نموده اند. در این تحقیق سعی شده است که ایلات و عشایر منطقه ورامین در دوره های افشاریه و زندیه و دوره قاجار به صورت مختصر مورد بررسی قرار گیرد. همچنین بررسی علل تنوع عشایر از نظر قومیتی در منطقه؟ چگونگی ورود عشایر به منطقه در دوره های یاد شده؟ نقش بعضی از ایلات منطقه در به حکومت رسیدن آقا محمدخان قاجار؟ با توجه به اسناد و مدارک موجود، قبل از آغاز دوره های مورد نظر، عشایر در منطقه حضور داشتند یعنی از زمان صفویان اما در دوره های افشار و زند و خصوصا در دوره قاجاریه عشایر زیادی از قومیت های مختلف مانند ترک، کرد، لر و عرب به این منطقه یا کوچ کرده اند و یا کوچانده شده اند و کم کم در روستاهای منطقه ساکن شده اند و به کشاورزی پرداخته اند بعضی از شاخه های ایل قاجار در به حکومت رسیدن آقامحمدخان قاجار تاثیرات زیادی داشته اند و حتی در روستای سعد آباد در شمال ورامین مراسمی به عنوان تاج گذاری برگذار گردیده است.

ایوان به خاطر موقعیت خاص جغرافیایی و سیاسی ،همواره ،به عنوان یک گذرگاه هم و استراژیک و به عنوان پلی میان شرق و غرب شناخته شده است . آبراه تاریخی خلیج فارس به عنوان یک پل ارتباطی در مرز های جنوبی ایران که دسترسی به آبهای آزاد و گرم اقیانوس هند را دارد این اهمیت را مضاعف می کند .به همین دلیل شرایط کشور ما همواره مورد توجه و نقش بسیار مهمی در بستر سازی جریانهای سیاسی داشته باشد . در این تحقیق تلاش می شود که اهمیت این منطقه تاریخی و بسیار مهم را در طول تاریخ ایران مورد بررسی قرار گیرد البته نا گفته نماند که،تاکید و عنونا اصلی این تحقیق تکیه بر دولت انگلستان است که چگونه سیر تاریخی رویداد ها طی شده که ،دولت انگلستان توانسته است به عنوان یکی از قدرتهای ثابت منطقه خلیج فارس مطرح شود این کشور به دلیل رقابت با پرتغال و اسپانیا و شاید ضربه زدن به عثمانی ،موارد خلیج فارس می شود در راستای اهداف سیاسی،و اقتصادی خویش خلیج فارس را مورد توجه قرار می دهد و قراردادهای مهمی را با دولت صفویه منعقد می کند.آنچه که از این قراردادها حاصل می شود نه تنها سودی برای ایرانیان نداشته بلکه حتی بستر ساز حضور استعمار در ایران می شود.

یکی از ویژگی های تاریخ معاصر ایران در دوران پهلوی، نقش آفرینی رجالی است که در شرایط حساس جامعه زمام امور را بر عهده داشتند. یکی از این رجال که از دوره قاجار وارد دستگاه دولتی شد و مناصب گوناگون قضایی را تا دوران پهلوی عهده دار بود، محسن صدر ملقب به صدرالأشراف (1341 – 1250 هـ.ش) است که در زمان ناصرالدین شاه قاجار توسط عمویش وارد دربار شد و سمت معلمی شاهزاده سالارالسلطنه را به دست آورد و پس از طی مدارج ترقی، توانست در دوره رضاشاه به وزارت دادگستری دست یابد. وی با سخت کوشی و به دست آوردن تجاربی در امور حکومتی، در دوره محمدرضاشاه پهلوی در شرایط بحرانی حضور نیروهای خارجی در ایران به سمت نخست وزیری منصوب گردید. اما از عهده کار برنیامد و پس از گذشت 5 ماه از سمت خود استعفا داد. آخرین شغل سیاسی وی ریاست مجلس سنا بود و مدتی بعد نیز دار فانی را وداع گفت. این پژوهش با هدف بررسی و شناخت زندگانی و عملکرد سیاسی محسن صدر و چگونگی شیوه و منش وی در زمان نخست وزیری و پس از آن، به پایان آمده است. این پژوهش از روش کتابخانه ای و اسنادی و گردآوری مطالب از منابع و مدارک تاریخی، تحلیل و بررسی علمی و پالایش آنها و تأکید بر مطالب اصلی سود جسته است. نتایج به دست آمده از این تحقیق حاکی است که محسن صدر در شرایط بحرانی پایان جنگ جهانی دوم و حضور نیروهای خارجی در ایران به قدرت رسید وی فردی محافظه کار بود که خود را با شرایط روز وفق داد ه و از طریق استعداد و سخت کوشی و عدم کناره گیری از مقام سیاسی به نخست وزیری رسید . سرانجام به علت مخالفت بیش از حد گروهها و احزاب نتوانست کاری از پیش ببرد و استعفا کرد. واژه های کلیدی: محسن صدر، صدرالأشراف، دوران پهلوی، تاریخ معاصر ایران.

پس از آنکه اعراب با استفاده از الفبای خطوط پهلوی موفق به تهیه الفبای خطوط کوفی و نسخ قدیم شدند، بتدریج ایرانیان خطوط دیگری از قبیل ثلث، توقیع، محقق، رقاع و ریحان را بوجود آوردند و سپس دو خط دیگر ایرانی تعلیق وشکسته وضع گردید. تا اوایل قرن هشتم هجری خطوط متداول در ممالک اسلامی اقلام معروف به اقلام ششگانه بوده است و در اواسط قرن هشتم از ترکیب دو قلم توقیع و رقاع خط دیگری بوجود آمد که به تعلیق موسوم بود و سپس در اثر کثرت استعمال خط شکسته تعلیق بدست آمد. خط شکسته تعلیق همان خطی است که به غلط آن را تعلیق نام نامیده اند . پیدا شدن قلم تعلیق نیز مانند سایر اقلام تدریجی بوده و تکامل آن شاید در حدود یک قرن بطول انجامید. مقارن با تکامل خط تعلیق از دو خط نسخ و تعلیق خط دیگری بوجود آمد که آن را نسخ تعلیق و سپس نستعلیق نامیده اند. خط نستعلیق از دقیقترین و زیباترین و نیز ازخطوط دشوار است. نوشتن خط نستعلیق که در آن رعایت 12 قاعده خوشنویسی ارائه شده باشد، بسیار مشکل بوده و معدود خوشنویسانی بوده اند که توانسته اند از عهده انجام چنین امری برآیند. بعضی از مورخین میرعلی تبریزی ( 800 هجری قمری ) را واضع خط نستعلیق می دانند . در حالی که خطوطی از نستعلیق دیده شده است که تاریخ آنها به قبل از800 هجری می باشد. اما می توان گفت که وی این خط را تحت قاعده درآورد و به خوشنویسی نستعلیق معروف گردیده است. در بررسی تحولات خوشنویسی در سه دوره ی صفویه ، افشاریه و زندیه می توان اذعان داشت که دوره ی صفویه با تکیه بر مکتب هرات و تاثیر پذیری آن از این دوره و نیز تحت حمایت پادشاهان صفوی از شکوفایی چشمگیری برخوردار است .

شاه عباس اول ملقب به کبیر پسر محمد خدابنده ، پنجمین پادشاه صفویه در سال 978 هـ . ق در شهر هرات به دنیا آمد و در 18 سالگی به پادشاهی رسید. در زمان وی حکومت های محلی در ایران قدرت بسیار داشتند . شاه عباس با تشکیل سپاه شاهسون(دوستدارشاه) توانست سپاه مستقلی برای خود ایجاد نماید تا بتواند دست یاغیان را از کارهای حکومتی کوتاه نماید. از اقدامات او بیرون راندن عثمانی ها از ایروان ، فارس ، گنجه ، تفلیس، باکو ، موصل و همچنین پس گرفتن بحرین،جزیره قشم ، هرمز و بندرعباس از پرتغالی ها بوده است . در سال 1000 قمری پایتخت خود را از قزوین به اصفهان آورد و بنای مسجد شاه ، مسجدشیخ لطف الله ، سی و سه پل ، چهارباغ و تکمیل ساختمان عالی قاپو و عمارت چهل ستون در زمان او انجام گرفت. در سال 1038 هـ . قپس از 42 سال پادشاهی در سن 59 سالگی در مازندران چشم از جهان فروبست و در کاشان به خاک سپرده شد. اوج رونق اقتصادی ایران را می توان در زمان شاه عباس ناظر بود .در این زمان به دلیل احداث راه های بین شهری و کاروانسراها و بازارهای گوناگون در شهرها تجارت داخلی رونق فراوانی پیدا کرده بود و کسبه ی بازرگان از رفاه نسبی برخوردار شده بودند. و پس از سرکوب شورشهای داخلی به سر و سامان دادن به اوضاع خارجی پرداخت . در ارزیابی روابط تجاری خارجی ایران در سده یازدهم هـ/ هفدهم م باید خاطرنشان کرد که این روابط قبل از هر چیز از لحاظ کیفی بر مبنای برابری با قدرتهای بازرگانی درحال پیدایش همچون هلند ، انگلستان و فرانسه و امپراطورهای همسایه قدرتمند ایران از جمله هندوستان ، عثمانی و ازبک ها استوار بود . شرایط اجتماعی ، اقتصادی و تجاری ایران در عصر شاه عباس اول نمونه ای بارز از تلاش یک ملت برای رسیدن به پیوندهای جهانی بود که ایرانیان در این راه رنج بسیاری را متحمل شدند و اثرات دیرپایی را به جا گذاشت .

تاریخ آیینه حوادث و شرح صوری وقایع ، و ادبیات نماینده ی ذوق و افکار اجتماعی و هنر بیان کننده ی عمق تفکرات مادی و معنوی یک قوم به شمار می رود ؛ بی شک سفالگری یکی از بارزترین مظاهر هنر اسلامی است که با روح تعالیم اسلامی عجین شده و همواره با نقوش متنوعی همراه می باشد ،که این نقوش با اعتقادات دینی و تصورات هنرمند از هستی همگام بوده است . این نقوش تزئینی در فرهنگ ایرانی - اسلامی جایگاهی فراتر از زیبایی ظاهری دارند و همواره معنایی در ورای آن نهفته است که در طول تاریخ ایران توسط هنرمندان در پوشش آداب مذهبی و بر مبنای نماد پردازی هنر اسلامی ماندگار شده اند و هنرمند مسلمان توسط این نمادها ، حقایق متعالی در هنر معنوی را بیان می کند . بدون شک تهاجمات مغول و در پی آن ، دوران حکومت ایلخانان از جهات مختلفی حائز اهمیت است ؛ ویرانی ، آبادانی ، تغییر دین و مذهب ، نفوذ عناصر هنری بیگانه ، علاقه ایلخانان به هنر و شعائر مذهبی و ... دوره ای را در ایران بوجود آورد که دارای مشخصات و ویژگی های استثنایی و منحصر به فرد است . پژوهش حاضر با هدف تحلیل و تفسیر مفاهیم نقوش از لحاظ جهان بینی عرفانی و بر اساس تحقیق نظری به بررسی تحلیلی نقوش سفالینه های دوره ی اسلامی قرن هفتم ه ق می پردازد ، این تحقیق با این فرضیات که نقوش سفالینه های این دوران تحت تاثیر عناصر گیاهی ، هندسی ، جانوری بوده و به علت تحریم چهره نگاری در اسلام ، کاربرد این نقوش و استفاده از خوشنویسی نسبت به نقوش انسانی بیشتر رایج بوده و همچنین عمده ترین مراکز سفالگری در مناطق تحت نفوذ ایلخانان قرار داشته آغاز گردید و به این نتیجه دست یافت که ایلخانان به دلیل نداشتن تعصبات مذهبی ودینی ممنوعیتی برای چهره نگاری قائل نبودند و هنرمند هرجا که لازم می دانست از تصویر انسان به تنهایی یا در کنار سایر نقوش استفاده کرده است ، مراکز اصلی سفالگری این دوران نیز با نابودی مراکز قبلی به شهرهای جدیدی در مناطق تحت نفوذ ایلخانان انتقال یافته است .

معاهده آخال و نقش آن در تثبیت مرزهای ایران عنوان پایان نامه ای است که پیش رو دارید با توجه به اینکه دوره قاجار عصر امتیازات نام گرفته است اما یکی از معاهداتی که کمتر در کتب تاریخی به آن توجه شده معاهده آخال می باشد . این پژوهش بر آن است تا با هدف بررسی موضوع معاهده آخال در دوره قاجاریه ، بر اساس روش علمی مستدل تاریخی به زمینه های شکل گیری این معاهده و نقش آن در تثبیت مرزها بپردازد . روسیه تزاری در آغاز قرن نوزدهم پس از اصلاحات پترکبیر که صاحب کشوری ثروتمند و قدرتمند و سازمان یافته با ارتشی مدرن و مجهز شده بود ، توسعه طلبی خود را در سرزمینهای متعلق به ایران در حالی شروع کرد که ایران پس از حدود یک قرن جنگهای داخلی و خارجی که بعد از فروپاشی صفویه شروع شده بود ، منابع مالی و انسانی خود را از دست داده بود و دچار گرفتاریهایی چون : عدم آگاهی دستگاه حاکمه از تحولات بین المللی ، سیستم استبدادی قاجاریه ، ، قشون قبیله ای و نامنظم و فقدان تجهیزات ، شکست ایران در جنگ مرو و ناتوانی دولت قاجار در برقراری نظم و امنیت نواحی استرآباد و شمال شرقی ایران شده بود . مساله هند به عنوان یک موضوع محوری در تحولات قرون نوزده و بیست میلادی نقش عمده ای را ایفا کرده است . تمام این عوامل باعث توجه قدرتهای بزرگ اروپایی برای تحقق و تعقیب منافع استعماری شان در ایران گردید . روسها با تحمیل معاهدات گلستان و ترکمانچای در اوایل قرن نوزده ، زمینه نفوذ و سلطه همه جانبه خود را بر ایران فراهم نمودند و شرق دریای خزر، ترکمنستان و ماوراءالنهر را آماج حملات خود قرار دادند که این امر به تشدید رقابت و توجه بیشتر استعمارگران روس و انگلیس به ترکستان به عنوان منطقه حایل دفاعی برای هند منجر و باعث از دست رفتن مناطق زیادی از ایران گردید . با استفاده از این شرایط ، روسیه در نیمه دوم قرن نوزدهم معاهده آخال را بر ایران تحمیل نمود . روسها با اقدامات متجاوزانه خود پس از عهدنامه آخال نشان دادند به این معاهده بسنده نکرده و در پی پیشروی بیشتر در خاک ایران و شاید دراندیشه رسیدن به خلیج فارس هستند.

چکیده رژیم بعث عراق با هدف ویرانگری و سرنگونی جمهوری اسلامی ایران در 31 شهریور 1359 این کشور را مورد تهاجم همه جانبه قرار داد. این جنگ به مدت 3000 روز به طول انجامید و در طی این دوران مردان و زنان ایران اسلامی در کنار هم برای دفاع از کشورشان به پا خواستند. هر چند که به نقش بانوان در پیشبرد و پیروزی در دفاع مقدس کمتر پرداخته شده است اما هرگز نمی توان به راحتی از کنار آن گذشت. زنان استان سمنان با داشتن الگوی مشارکت زنان در صحنه های نبرد صدر اسلام، و دوران انقلاب اسلامی، ایران تحت رهبری های خردمندانه امام راحل (ره) برای انجام امور پشتیبانی و رزمی در دوران هشت سال دفاع مقدس آمادگی کامل داشتند. نقش نظامی و پشتیبانی زنان استان سمنان در دوران دفاع مقدس در دو بعد درون استانی یعنی بیرون از محیط جغرافیایی جنگ و برون استانی یعنی درون محیط جغرافیایی جنگ قابل بررسی می باشد که رساله ی پیش رو با گردآوری اسناد و مدارک و مصاحبه با تعدادی از بانوان ایثارگر و برادران عضو ستاد پشتیبانی جنگ در دوران دفاع مقدس قصد دارد به آن بپردازد تا نقش نظامی و پشتیبانی بانوان استان سمنان را در پیشبرد دفاع مقدس و تأثیر حضور آنها را بر کسب رتبه سوم ایثارگری کشور بیان نماید. با وجود موانعی چون عدم پذیرش عرف جامعه و عدم رضایت خانواده به دلایلی چون ویژگی های خاص بانوان از لحاظ شخصیتی، جسمانی و عاطفی و احتمال اسارت و... بیش از 100 نفر از بانوان استان سمنان در مناطق عملیاتی حضور یافته و با انجام امور فرهنگی، خدماتی و درمانی نقش خود را در پیشبرد دفاع مقدس ایفا نموده اند. تأمین نیروهای عظیم رزمنده که با تشویق تهیج و بدرقه مادران و همسران بسوی جبهه ها روانه گشتند و حضور خواهران برای انجام کارهایی ولو به ظاهر ساده و جزئی در تمامی نقاط استان که تدارکات و پشتیبانی مناطق جنگی را به عهده داشتند مشاهده می گردید. مهم تر از اینها حضور فعال بانوان باعث ایجاد روحیه و انگیزه در میان رزمندگان شده بود.

چکیده شیخ عبیدالله، فرزند سید طه، از بزرگ ترین رهبران فرقه نقشبندی در کردستان عثمانی و ایران در نیمه دوم قرن نوزدهم بود. او با استفاده از تحولات ایجاد شده در ساختار سیاسی ـ اقتصادی دولت عثمانی، توانست توان سیاسی، اقتصادی و نیز نفوذ معنوی خود را افزایش دهد. او پس از جنگ روسیه و عثمانی در سال های 1295-1294ه.ق به بزرگ ترین رهبر قدرتمند در کردستان عثمانی تبدیل شد. وی در شعبان و رمضان 1297 سران اقشار مختلف کُرد ایران و عثمانی را به مرکز قدرت خود؛ یعنی روستای نهری دعوت کرد و نیات خویش را در ایجاد حکومتی مستقل اعلام کرد. شیخ سرانجام در ابتدای شوال 1297 در دو جبهه وارد مناطق کردنشین آذربایجان شد و شهرهای اشنویه، ساوجبلاغ (مهاباد کنونی)، میاندوآب را تصرف کرد و توانست شهرهای مراغه، بناب و ارومیه را برای مدتی محاصره نماید. در مقابل، دولت ایران با اعزام نیروی فراوان و صرف هزینه گزاف شورش او را سرکوب نمود. هدف این تحقیق تصحیح نسخه ای خطی تحت عنوان «گزارش وقایع فتنه شیخ عبیدالله و اکراد» که شامل مجموعه اسنادی ارزشمند در باب روند شورش در ایران از اواخر رمضان 1297 تا پایان صفر 1298 است. اهمیت این مجموعه آن است که حدود 800 سند از فرامین، دستورالعمل ها و گزارش های شاه، وزراء، ولیعهد و دیگر کارگزاران آذربایجان و فرماندهان ارشد نیروهای اعزامی به مناطق کردنشین آذربایجان را شامل می شود. این اسناد رسمی و دولتی، نگاه دولتمردان ایران را در باب شورش مذکور و نحوه برخورد با آن را مشخص می کنند و برای شناخت شورش بسیار حائز اهمیت اند. سوال اصلی این تحقیق این است که شورش شیخ عبیدالله در ایران چه روندی پیمود و واکنش شاه و دولتمردان ایران در قبال آن چه بود؟ اسناد موجود در این مجموعه خطی نشان می دهند که شیخ عبیدالله نقشبندی با استفاده از توان بالقوه و نفوذ فراوان خود در راستای بسیج توده ها و ایجاد شبکه های گسترده از مریدان و خلیفه ها در دو سوی مرز ایران و عثمانی، اتحادی شکننده از اقشار مختلف کُرد ایجاد نمود و از این طریق درصدد برآمد حکومتی مستقل تأسیس نماید. شیخ به دنبال پیگیری اهدافش، نارضایتی تعدادی از سران کُرد منطقه مکری از عملکرد حاکم ساوجبلاغ را بهانه قرار داد و سمت و سوی شورش را به این منطقه کشانید. حکام ایرانی نیز تا مدت ها پس از شورش از اهداف اصلی شیخ برداشت صحیحی نداشتند و اقدام او را نوعی تجاوز سرحدی تعبیر می کردند. بسیج تعداد زیادی از نیروهای نظامی ایران به فرمان شاه، ناهمگونی نیروهای شیخ و رایزنی پیوسته وزارت امور خارجه ایران با دولت های عثمانی، روسیه و بریتانیا اقدامات او را با شکست رو به رو کرد.

این پژوهش به اقوام کوچرو بیابانگردی می پردازد که در زمان امپراتوری ساسانی، مرزهای باختری ایران را مورد تاخت و تاز قرار می دادند . این قبایل ترک نژاد سیر هجومی خود را از کوه های اورال و دشت های سیبری آغاز نموده و با گذر از ماوراء النهر و نبردهایی با سکنه بومی منطقه، خود را به مرزهای شرقی ایران رسانیدند تا از دنیای متمدن آن سرزمین ها بهره مندگردند. تنها انگیزه کوچروان،تشکیل یک حکومت واحدو مستقل بود تابتوانند بر امپراتوری های قدرتمندی که در مجاورتشان بود حکمروایی کنند. آنان به این مهم دست نیافتند ، ولی در طول فعالیتهایشان ، به مداخله در امور داخلی حکومت ساسانی و نیز امور مرزهای غربی ساسانیان با روم پرداختند .این قبایل در نهایت توسط پادشاهان ساسانی منقرض گردیدند . این پژوهش بر اساس این سوال که حملات قبائل کوچرو به مرزهای شرقی ایران در دوره ساسانی بر مبنای چه دلایلی صورت می گرفت و تأثیرات هجوم قبایل مذکور بر روند تحولات کشور در غرب چه بوده است ، شکل گرفت و با اهداف میزان اثرگذاری تهاجمات کوچروان در مرزهای شرقی بر روند تحولات سیاسی و نظامی در غرب ایران دوره ساسانی و مداخلات اقوام مذکور در امور داخلی ساسانی به بررسی پرداخته است . روش تحقیق ، گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای و بانک های اطلاعاتی و تجزیه و تحلیل اطلاعات بوده است . نتایج بدست آمده، حاکی است که این اقوام در اتحاد با امپراتوری روم شرقی علیه ایران و دخالت در مسائل داخلی ایران بیشترین تأثیرات را داشته اند.

چکیده فتوحات خیره کننده اعراب ، توسعه و گسترش دین اسلام در سرزمین های خارج از عربستان که به شکست دولت های مقتدرآن روزگار انجامید، یکی از بزرگترین نقاط عطف تاریخ اسلام به شمار می آید که دستاورد بارز آن تشکیل امت اسلامی دراین سرزمین ها است. منطقه قفقاز از جمله سرزمین هایی است که در قرون اول هجری توسط مسلمانان گشوده شد وبا ورودمسلمانان به این مناطق در قرون نخستین هجری، تغییرات وتحولات گسترده ای را در هم? ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی، دینی، اقتصادی و غیره مناطق فتح شده به وجود آورد. این رساله برمحور سوالات چگونگی فرایند فتح قفقاز و تأثیرات مختلف دین اسلام بر منطقه و واکنش قبایل ساکن در قفقاز در برابر ورود مسلمانان ، با روش کتابخانه ای و استناد به منابع و با هدف به دست دادن تصویری روشن از چگونگی فتح قفقاز و گسترش و تاثیرات مختلف اسلام درقفقاز در قرون اولیه هجری قمری است. این پایان نامه در پرتو بررسی هایی که انجام داده دررابطه با تاثیرات دین اسلام به این نتایج دست یافته است که اولاً، با مقایسه اندیشه‏های ما قبل اسلام در قلمرو کشورهای اسلامی می‏توان‏ فهمید اسلام چه جهش عظیمی در اندیشه‏هاودرجهت عمق و وسعت و لطف و رقت به وجود آورده است،وثانیاً اسلام از مردمی که بت یا انسان و یا آتش را می‏پرستیدند،مردمی ساخت که مجردترین‏ معانی و رقیقترین اندیشه‏ها و لطیف‏ترین افکار و عالیترین تصورات را در مغز خود جای دادند. یافته ها نشان می دهدکه تاثیرات اسلام برجنبه های فرهنگی و هنری منطقه قوی تر از سایر ابعاد است ومیتوان آن را بعنوان عاملی مهم در پیشرفت روزافزون منطقه قفقاز به لحاظ بافت شهری ،هنرهای دستی و معماری محسوب داشت . کلید واژگان: فتوحات اسلامی _ قرون نخستین اسلامی _ قفقاز _ ایبری _ ارّان _ ارمینیه

بخارا از جمله شهرهایی بود که چندین بار مورد حمله اعراب قرار گرفت ولی فتح نهایی آن توسط قتیبه بن مسلم باهلی صورت پذیرفت.با ورود دین اسلام، تحولات بخارا در قرون نخستین هجری نقطه عطفی در تاریخ آن به شمار می آید،تحولاتی که در این شهر در زمینه های اجتماعی، اقتصادی، علمی و فرهنگی به وجود آمد تاریخ این شهر را تا قرن ها دچار تغییرات اساسی کرد، به طوری که این شهر به یکی از مهمترین شهرهای منطقه ماوراءالنهر مبدل گشت.یکی از مهمترین اهداف این رساله معرفی و شناخت ارزشمندترین شهر ایران در منطقه ماوراءالنهر و به دست دادن تصویری روشن از چگونگی ورود اسلام به بخارا و همچنین بررسی تاثیرات دین مبین اسلام بر آن با بررسی منابع به روش کتابخانه ای است. پاسخ به سوالاتی از جمله چگونگی فتح بخارا از سوی مسلمانان و ذکر تاثیرات و نتایجی که از این فتح حاصل شده از مهمترین سوالات و مسائل قابل بحث در این رساله است. از مهمترین نتایج حاصل شده از این پژوهش می توان به پیشرفت شگرف بخارا در ابعاد یاد شده اشاره نمود،تحولاتی که همگی در سایه دین اسلام در شهر بخارا به وجود آمد و زمینه ساز رشد بخارا در قرون بعدی شد. اما به هر روی تاثیر اسلام برجنبه علمی این شهر بسیار مشهود تر از دیگر ابعاد است،زیرا بعد از ورود اسلام و به جود آمدن مساجد و مراکز علمی بستر تحصیل و فراگرفتن علم و دانش برای مردمان دانش دوست بخارا فراهم آمد،به طوری که این شهر به سبب کثرت مدارس و علما و زهاد قبه الاسلام خوانده شد. در این جا ضمن تلاش برای دست یابی به مستندات تاریخی این واقعه تا حدودی آن را با تعقل تاریخی نیز تببین کرده ایم.

در این پایان نامه سعی بر آن است که ضمن بیان نقش عوامل موثر در فرهنگ و تمدن ماوراءالنهر ، میزان تاثیر و تاثّر آنان بر یکدیگر را بررسی نماییم . در قرن پنجم هجری سه عنصر مهم وجود دارد: فرهنگ و تمدن محلی، فرهنگ و تمدن ایرانی و فرهنگ و تمدن اسلامی.در قرن پنجم در ماوراءالنهر، عامل جدیدی در عرصه فرهنگی ظاهر می شود که بر عوامل موثر فوق الذکر در ماوراءالنهر افزوده شد و ضمن متأثر شدن از سه عامل فوق، به نوبه خود نیز از عوامل موثر در اوضاع فرهنگی ماوراءالنهر گردید. شایان ذکر است که از این دوره به بعد شاهد ورود لغات و ترکیبات زبان ترکی به فرهنگ و زبان فارسی از جمله در شعر شاعران فارسی زبان هستیم. ماوراءالنهر در قرن چهارم هجری یکی از باشکوه ترین دوران حیات اجتماعی و سیاسی خود را پشت سر گذاشت و از نظر فرهنگی و علمی به یکی از قطب های جهان اسلام تبدیل شد.وجود حکومت ایرانی الاصل سامانیان و همچنین رفاه اقتصادی مردم آن روزگار سبب شد تا به مسائل فرهنگی توجه ویژه ای شود.تاریخ فرهنگ و تمدن ماوراءالنهر بعد از سقوط سامانیان در قرن پنجم هجری و پس از روی کار آمدن حکومت های ترک نژاد و قبیله ای ،وجود درگیری و کشمکش با همسایگان و همچنین بی توجهی مورخان و محققان در هاله ای از ابهام فرو رفت و کسی در این باره تحقیق مستقلی انجام نداده است. این پایان نامه با هدف توضیح دلایل ضعف اوضاع فرهنگی در قرن پنجم هجری قصد دارد به این سوالات پاسخ دهد که ماوراءالنهر از نظر فرهنگی در قرن پنجم در چه وضعیتی قرار داشت و عوامل موثر بر تقویت و تضعیف اوضاع فرهنگی ماوراءالنهر چه بوده اند. این پایان نامه به این نتایج دست یافته است که اوضاع فرهنگی ماوراءالنهر در قرن پنجم هجری ، در مقایسه با قرون قبلی به ویژه قرن چهارم ، دچار ضعف و سستی گردید و دلایل آن را در روی کار آمدن قبایلِ بیابان گرد ِترک نژاد غزنوی و سلجوقی ، بی توجهی نسبی این حکومت ها به مسائل فرهنگی و علمی ، جنگ های قبیله ای و تاثیر سوء آن بر رفاه اقتصادی مردمِ ماوراءالنهر می توان جستجو کرد.

درک سطح آموزش کنونی زنان، بدون تردید مستلزم شناختی جامع و اساسی از وضعیت آن ها در ادوار پیشین است. بنابراین با استمداد از مدارک و شواهد متقن، فهم مطلوبی در این خصوص حاصل می گردد که با این شیوه، اتخاذ تصمیماتی صحیح، پیرامون بهبود جایگاه فعلی آن ها امکان پذیر خواهد شد. بر این مبنا، شناسایی کیفیت آموزش و پرورش زنان دوران قاجار، نه تنها پرده از زوایای تاریک و مبهم برمی دارد، بلکه پاسخگوی بسیاری از سوالات خواهد بود. مطابق مستندات و منابع موجود، و با رویکردی توصیفی- تحلیلی مشخص می گردد در فضای حاکم بر اجتماع عصر قاجار، هیچ اعتنایی به جایگاه و پایگاه اجتماعی زنان نمی شد؛ به گونه ای که نهادهای سیاست گذاری عملاً فاقد هرگونه برنامه ی مدونی جهت تربیت و آموزش آن ها بودند. گویی از منظر صاحبان قدرت، تنها کارکرد اصلی زنان، رسیدگی به امور منزل و مراقبت از فرزندان بود. از سویی دیگر علمای کهنه کار، نسبت به مقوله ی آموزش زنان، نظر خوشایندی نداشتند و به راه های گوناگون عقاید خود را به توده ی مردم انتقال می دادند. مردم نیز، به تبع آن القائات نادرست، از تحصیل زنان و دختران به شدت جلوگیری می کردند؛ اما این شرایط، با ارتقای سطح فکری- فرهنگی توده ی مردم در جریان ارتباطات رو به گسترش با غرب و جنبش مشروطیت تغییر یافت و ضرورت امر آموزش زنان، به عنوان عاملان اصلی انتقال مفاهیم صحیح اخلاقی و آموزشی به کودکان شان، کاملاً احساس گردید. تا این که میسیونرهای خارجی و اصلاح طلبانی همچون میرزا حسن رشدیه، که جزء پیشقدمان در امر مدرسه سازی بودند، در تلاشی بی وقفه بستر مناسب جهت تحصیل دختران و زنان را فراهم نمودند. آن ها اقدام به افتتاح موسسات متعدد آموزشی کردند و با اسلوب نوین آموزشی، طرحی نو درافکندند. به این طریق بود که زمینه ی رشد و بالندگی دختران و زنان به نحوی مطلوب، مهیا گردید و زنان در پرتو علم و دانش، توانمندی های خویش را در عرصه ی اجتماع به ثبوت رساندند.

بررسی وضعیت زنان در طول تاریخ ایران امری دشوار و طاقت فرسا است. زیرا در تاریخنگاری ایرانی زنان هویت و نقش کمرنگی داشتند و مورخان به ندرت از آنان یاد کرده اند. اما منابع خارجی از جمله سفرنامه ها به موقعیت و نقش زنان در جامعه ایرانی در برخی از ادوار تاریخ ایران توجه نشان داده اند وابعاد گوناگونی از زندگی زنان ایرانی را برای محققین روشن کرده اند.پایان نامه حاضر به بررسی وضعیت زنان در دوره صفوی به استناد سفرنامه ها پرداخته است و تلاش دارد تا مشخص کند آیا زنان عصر صفوی در عرصه های سیاسی،اجتماعی،اقتصادی و فرهنگی نقش داشتند و مشارکت آنان در این عرصه ها تا چه اندازه بوده است.همچنین گروهبندیهای زنان در این دوره بر اساس چه معیاری بوده است؟ سفرنامه های دوره صفوی مبنای اصلی کار پایان نامه بوده ،پژوهش به شیوه کتابخانه ای صورت گرفته و نتایج آن به شرح زیر آمده است: از قشر زنان عصر صفوی،فقط زنان درباری در عرصه سیاسی حضور چشمگیر داشتند.در عرصه اجتماعی اغلب زنان برای حضور در جامعه با محدودیتهای بسیاری رو به رو بودند و به ندرت در فعالیتهای اجتماعی امکان حضور می یافتند. در عرصه اقتصادی زنان شهری به ندرت،ولی زنان روستایی و عشایری نقشهای کلیدی را بر عهده داشتند.همچنین در زمینه فرهنگی ،اکثراً در امر وقف و نیز علوم دینی و غیر دینی بیشتر زنان شهری آثاری از خود بر جای نهادند.

ترکمنهای شمال ایران مرکب از طوایف یموت، گوگلان،نخورلی و تکه در تشکیل حکومت قاجار نقش بسزایی داشتند.به دلیل خصلت غارتگرانه ایلیاتی ترکمن ها به نواحی شهرها و کاروان های تجاری به ویژه روسها، ناامنی هایی به وجود آمد واختلافات میان ترکمنها و حکومت قاجار منجر به درگیریهای بسیاری بین ایشان گردید که نتیجه آن جنگهایی نظیر قری قلا، مرو ، آق قلا بود .موضوع این پایان نامه بررسی تعاملات نظامی و سیاسی ترکمنان شمال ایران با حکومت ناصرالدین شاه قاجار است . این تحقیق که به روش کتابخانه ای و با تکیه بر منابع موثق انجام یافته، با هدف بررسی وضعیت سیاسی و نظامی ترکمانان ساکن ترکمن صحرای ایران در دوره ناصرالدین شاه قاجار،به مساله توسعه طلبی روسها در شمال ایران و واکنش ترکمنها و دولت ایران توجه کرده است. پایان نامه حاضر بافرضیه اصلی:روابط ترکمانان با قاجارها در دوران ناصر الدینشاه قاجار تحت تاثیر انتصابات اشتباه حکومت مرکزی درانتخاب حکمرانان نالایق برای مناطقی چون استرآباد و مازندران و خراسان همواره با ناآرامی و التهابات نظامی و سیاسی همراه بوده است، به این نتیجه دست یافته که به رغم روابط مساعد اولیه میان ترکمنها و حکومت قاجاریه، در نتیجه عوامل متعددی مانند اتکای نظامی قاجارها به غیر ترکمنها، تحریک و اختلاف افکنی مذهبی خانات خیوه و بخارا، گزارشهای نامناسب و گاه اشتباه حکام محلی،نفوذ روس ها در ترکستان و ... رابطه قاجارها با ترکمنها به دشمنی و تقابل با یکدیگر گراییدو روسها از این فرصت استفاده کرده و شمال ایران را متصرف شدند .

تحولاتی که در زمینههای سیاسی،مذهبی،اجتماعی و دیوانی در دوران پادشاهی نسبتاً طولانی شاهعباس اول (996-1038 ه. ق) رخ داد،مسیر حرکت تاریخنویسی را به سوی نوعی تمرکز وتثبیت در سبک و روش فراهم آورد. در این برهه زمانی،تواریخ سلسله ای مانند خلاصهالتواریخ،نقاوهالآثار،روضه الصفویه،تاریخ عالم آرای عباسی،تاریخ عباسی،تاریخ قزلباشان،فتوحات همایون وتواریخ محلی همچونتاریخ گیلان،احیاءالملوکوشرفنامهدر تداوم سنت تاریخنویسی،نوشته شد. برخی از این تواریخ، با استناد به اسناد و نامه های دیوانی، توسط وقایع نگارانی از رده منشیان،دیوانسالاران ویا منجمان درباری که خود نزدیک به کانون قدرت سیاسی و شاهد عینی رویدادها و جریان های زمان خود بوده اند، به رشته تحریر درآمدند. پژوهش حاضر با هدف تعیین میزان تغییرات حاصله درسنت تاریخ نویسی دوره شاه عباس اول،متون مذکور را بااستفاده از برخی جنبه های نقدتاریخی، شامل زندگی نامه مولفان،شکل شناسی و تحلیل محتوایی،دیدگاه های هریک درباره مضامین مختلف،امتیازات هرکدام به لحاظ موضوعی وشیوه تاریخ نویسی و... مورد بررسی قرار داده است. از سوی دیگرسعی براین بوده که با مقایسه تطبیقی سبک وروش تاریخ نگاری این آثاروتوضیح شباهت هاوتفاوت ها،میزانتأثیر و تأثراتآن هابریکدیگرمشخص شود و نهایتاً به این پرسش پاسخ دهدکه تواریخ عصر صفوی در زمان شاه عباس تا چه حد توانست از پوسته ی گرته برداری وسبک سنتی خارج شده، به شیوه ای نوین دراین مقوله دست بیابد. این پژوهش با روش مقایسه تطبیقی منابع مورد نظر و تحلیل اطلاعات و گزارش ها، بر آن است که برخلاف دیدگاه محققان امروزی مبنی بر تداوم تاریخ نگاری عصر شاه عباس اول بر روال سنت پیش از خود که بدون هیچ توجهی به مناسبات علی ومعلولی رویدادها و محدود به شیوه ی روایی نگارش یافته اند،به این نتیجه دست یافته استکه تاریخ نگاری عصر شاه عباس اول، ضمن حفظ بخشی از میراث سنت تاریخ نویسی گذشته، در برخی از زمینه های تاریخ نگاری به طور نسبی گام هایی به سوی نوآوری داشته است.

در پژوهش پیش رو، به بررسی نقش آداب و آیین های شیعی و علمای شیعه در جامعه صفوی از منظر سیاحان خارجی پرداخته شده است.به همین دلیل این تحقیق بر دو پایه آداب و آیین های تشیع و علمای شیعه از دیدگاه سفرنامه نویسان و سیاحان اروپایی استوار گشته است. در کنار انعکاس نظر های سفرنامه نویسان سعی شده است، تا با استفاده از منابع دست اول دوران صفویه و همچنین منابع جدید پژوهشی به بررسی و نقد و تحلیل دیدگاههای سفرنامه نویسان در مورد آیین ها و علما ی شیعه پرداخته شود، تا بدین وسیله بتوان به درک روشنی از حیات مذهبی جامعه ایران در دوران صفویه رسید. برهمین اساس،درقسمت اعتقادات وآیین های شیعی دوره ی صفوی،سفرنامه نویسان وسیاحان مستقردرایران به بیان دیده های خودازمراسم هاواعتقادات شیعی ایرانیان درعصرصفوی پرداخته اند. که دراین تحقیق،مهم ترین مراسم آیینی شیعی یعنی غدیرخم،عاشورا،عیدقربان وبزرگداشت شهادت امام علی(ع)ازدیدگاه سیاحان خارجی نام موردبررسی قرارگرفته است. درکنارتوجه به آیین های شیعی،نظرات سفرنامه نویسان وسیاحان خارجی درمورداعتقادات شیعیان نظیراعتقاد به مهدویت،اعتقاد به امامت ائمه دوازده گانه،تکریم سادات،توجه به زیارت اماکن مقدس شیعیان ومسأله وقف اشاره وموردبررسی وتحلیل قرارگرفته است. درقسمت حضوروعملکرد علمای شیعه دردوران صفوی، به گزارش های سیاحان وسفرنامه نویسان اروپایی ازحضورعلمای شیعه درایران عصرصفوی،درزمینه های همچون مناصب اداری ومناصب غیراداری دردستگاه حکومت صفوی، پرداخته شده است وموردتحلیل قرارگرفته است.دربخشی ازپایانامه،به گزارش برخی ازسیاحان خارجی درزمینه حضورعلمای شیعه درمیان مردم ایران دردوران صفوی اشاره گردیده وبه درستی ونادرستی این گزارش هانیزپرداخته شده است. روش کار این پژوهش از نوع شیوه جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و به شکل توصیفی وتحلیلی و با استناد به منابع و مآخذ معتبر،وبانگاه به روش پژوهش درعلم تاریخ می باشد

تحقق اهداف روسیه برای تسلط بر هندوستان، مستلزم عبور از خاک ایران و سلطه بر بخشهای مهم، از جمله سواحل دریای مازندران بود. این امر در دوره پتر کبیر سرعت و سازماندهی بیشتری پیدا کرد و باعث شد حملات مکرری به سواحل خزر ایران صورت گیرد. فساد و ناتوانی هیئت حاکمه و سوء سیاست قاجارها که منجر به کشمکش پیوسته با ترکمنها می شد، از یک سو و ممنوع بودن ایران از داشتن نیروی دریایی در دریای مازندران به موجب عهدنامه ترکمانچای، از سوی دیگر سبب شد تا روس ها جزیره آشوراده را تصرف کرده و به بهانه مبارزه با ترکمن ها، در آنجا پایگاهی تأسیس نمایند. سلطه روسیه بر جزایر آشوراده تا 1266 قمری که در این سال به دستور امیرکبیر بیرون رانده شدند، ادامه یافت. فقط بازرگانان روسی و موسسه تجارتی آنان باقی ماندندکه بعد از شهریور 1320 شمسی، دولت ایران توانست به استناد قراردادهایی که پس از استقرار حکومت شوروی، با حکومت جدید منعقد ساخته بود، جزایر آشوراده را در اختیار کامل خود گیرد. این پژوهش با استفاده از روش تحقیق اسنادی و کتابخانه ای، با هدف تبیین و تحلیل کلی علت حضور روسها در جزیره آشوراده، با این فرضیه اصلی که آیا دخالت های روسیه در جزیره آشوراده، جزو اهداف توسعه ارضی روسیه بوده است ویا تحت دلایل دیگری دنبال می شد ، به این نتیجه دست یافته است که دولت روسیه از سویی، مسئله هند و دستیابی به آن سرزمین و از سوی دیگر، به بهانه ایجاد امنیت برای کاروان های تجاری خود، حضور نظامی و برپایی پایگاه های نظامی در دریای خزر را مورد نظر قرار داده بود.

طریقت صفوی در سیر بدست گیری قدرت دنیوی سه مرحله از تحول اندیشه ای متمایز را تجربه نمود. شافعیگری – صوفیگری از تأسیس این طریقت تا زمان شیخ جنید مشی غالب بود. این مرحله از طریقت صفوی فاقد برنامه ای جهت رسیدن به قدرت سیاسی بود و همچون بیشتر گرایش های صوفیانه بر زهد و گوشه گیری و کرامات رهبران تأکید داشت. مرحله دوم با کوچ اجباری شیخ جنید به آناتولی و شام آغاز گردید. در این دوره، اندیش? مبارزه طلبانه غالیانه وارد این طریقت گردید و به صورت عملی و نظری طریقت صفوی به دو حوز? غربی و شرقی تقسیم شد. بدین معنی که در حوز? غربی فرزندان ابراهیم شیخ شاه به صورت کامل شافعی گری را کنار گذاشتند. به جای آن اندیشه و باورداشتی وارد طریقت صفوی گردید که به اندیش? «غالیانه» موسوم است. در تقابل این دو برای ریاست فائقه و مسند نشینی طریقت صفوی، حوز? غربی دست بالا را یافت. این امر با حذف شیخ جعفر به عنوان نمایند? حوز? شرقی شروع شد و با تأسیس سلسله صفوی صورت عملی به خود گرفت. تقریبا همه پژوهش ها و تحقیقات جدید دور? نوین اندیشه صفویان را تأئید می نمایند. منتها اختلاف در آغاز، منشاء و چگونگی تحول این دوره جدید است.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.