نام پژوهشگر: عباس علی دارویی
محمدرضا صالحی عباس علی دارویی
چکیده: در این پژوهش سعی شده تا تصویری منسجم و واضح از ماهیت حقوقی شرکت مدنی ارائه گردد. البته دستیابی به این مقصود به لحاظ ماهیت نسبتاً پیچیده و مبهم شرکت مدنی به آسانی میسور نبود. علت این پیچیدگی و ابهام نیز، بیان مبهم و ناقص قانونگذار به تبعیت از نظریات فقها در خصوص شرکت مدنی می باشد. نظریات متفاوتی که در خصوص تعریف و ماهیت شرکت مدنی از سوی فقها و حقوقدانان ارائه گردیده، هر کدام بر مبانی خاصی تکیه زده اند و در نتیجه به محصول منطقی همان مبانی نیز رسیده اند. به عبارت دیگر برخی از فقها و حقوقدانان شرکت مدنی را به عقد اداره مال مشاع تعریف نموده اند و آنرا جزء عقود اذینه و جایز محسوب نموده اند؛ برعکس برخی دیگر از فقها و حقوقدانان در تعریف شرکت مدنی، آن را به عقدی تعریف نموده اند که اثراصلی آن ایجاد اشاعه در اموال (آورده ها) می باشد و آنرا عقدی لازم دانسته اند. بنابراین با توجه به این اختلافات اساسی در خصوص ماهیت شرکت مدنی بر آن شدیم تا به این سوال اصلی پاسخ دهیم که آیا عقد مستقلی به نام عقد شرکت مدنی وجود دارد یا خیر؟ از مجموع بررسی های این پژوهش میتوان گفت که یکی از عقود معین قانون مدنی، عقد شرکت مدنی می باشد، که اثر اصلی آن ایجاد اشاعه در اموال (آورده ها) می باشد و این اثر به محض انعقاد عقد شرکت مدنی حاصل می شود و دیگر نیاز به هیچ سبب دیگری ندارد و چنین عقدی یک عقد لازم می باشد که در ضمن آن شرکا در خصوص نحوه اداره مال مشترک به توافق می رسند که البته این توافق دوم نوعی وکالت و اعطای نیابت برای تصرف در مال غیر (مال مشترک) می باشد و عقدی جایز است. عقد تأسیس شرکت، مفهومی به کلی مجزا از عقد اداره مال مشترک می باشد، بطوریکه اولی،عقدی لازم و دومی عقدی جایز است. شرایط اختصاصی عقد شرکت مدنی عبارتند از: 1- داشتن هدف مشترک معین 2- فراهم کردن آورده (سهم الشرکه) 3- سهیم شدن شرکا در سود و زیان شرکت و 4- عدم اشتغال به معاملات تجارتی. همچنین عقد شرکت مدنی علاوه بر اسباب عمومی انحلال، دارای اسباب اختصاصی انحلال نیز می باشد. از جمله مهمترین اسباب اختصاصی انحلال عقد شرکت مدنی، تقسیم(افراز) می باشد که با «تفکیک»تفاوت های زیادی دارد. کلمات کلیدی:1)شرکت 2)شرکت نامه 3)شرکت مدنی 4)شرکت تجاری 5)شریک