یک روش نورتابی شیمیایی جدید برای اندازه گیری اتیلن دی آمین تترااستیک اسید (edta) در حد میکرومولار پیشنهاد شد. اساس روش عبارت است از بازداری نشر واکنش نورتابی شیمیایی ناشی از اکسیداسیون تیوسمی کاربازید (tsc) توسط آب اکسیژنه در محیط قلیایی و در حضور کاتالیزور مس . بازداری با تشکیل شلات بین edta و کاتالیست اتفاق می افتد. بهینه سازی متغییرهای موثر در بازداری نورتابی شیمیایی توسط روش تاگوچی انجام شد. روش پیشنهادی برای اندازه گیری edta در برخی از فرمولاسیونهای دارویی بکار گرفته شد. علاوه براین، در این کار پژوهشی دو سیستم نورتابی شیمیایی جدید شامل 1و10 فنانترولین و تیوسمی کاربازید گزارش شد. سیستمهای توصیف شده (سیستمهای جدید و به آرامی میرا شونده) از جفت شدن واکنش نوسانی شیمیایی معروف اپستاین-اوربان با واکنشهای نورتابی شیمیایی اکسیداسیون 1و10 فنانترولین و تیوسمی کاربازید با آب اکسیژنه تولید شدند. اثر تغییرات غلظت ترکیبات درگیر در سیستم نورتابی شیمیایی نوسانی روی دوره های القا ، نوسان و دامنه بررسی شد. همچنین اثر عوامل شلاته کننده و حلالهای ناآبی روی رفتار سیستم نوسانی بررسی شد. علاوه براین سیستم نورتابی شیمیایی افزایش یافته tsc–h2o2 برای اندازه گیری آنتی بیوتیک های بتا لاکتام (آمپی سیسلین و آموکسی سیسلین ) در حد میلی گرم بر لیتر پایه گذاری و پیشنهاد شد. اساس روش عبارت است از بازداری نشر واکنش نورتابی شیمیایی اکسیداسیون tsc با آب اکسیژنه در محیط قلیایی. اثر سورفکتانتهای آنیونی، کاتیونی و غیریونی بر روی نشر نورتابی شیمیایی سیستم بررسی شد. روش پیشنهادی با موفقیت برای اندازه گیری آمپی سیلین سدیم و آموکسی سیسلین در برخی از فرمولاسینهای دارویی استفاده شد. یک روش ساده و انتخابگر برای اندازه گیری پنیسیلین وی پتاسیم با نورتابی شیمیایی نیز توسعه یافت. اکسیداسیون پنیسیلین وی پتاسیم توسط آب اکسیژنه نورتابی شیمیایی را موجب می شود. روش پیشنهادی روشی بسیار ساده، دارای حساسیت بالا و انتخاب گری مطلوب است و قابلیت استفاده در پروسه های کنترل را دارد. روش با موفقیت برای اندازه گیری پنیسیلین وی پتاسیم در داروها و ادرار اسپایک شده انسان استفاده شد. در کار پژهشی حاضر ما ابزاری اتوماتیک نیز برای کنترل ظرفیت سوپر اکسید خورندگی در شرایط مشابه شرایط درون سلولی با استفاده از تکنیک تزریق در جریان و با آشکار سازی نورتابی شیمیایی ارایه دادیم. سوپراکسید بوسیله گزانتین- گزانتین اکسیداز یا pms/nadh تولید و بلافاصله با مولکول خورنده در دما و ph بیولوژیکی واکنش می دهد وسپس سوپراکسید باقیمانده توسط لومینول در شرایط قلیایی آشکارسازی گردید.

رنگ سنج ساده ای با استفاده از دیود نشر کننده نور به عنوان منبع تولید نور و یک مقاومت حساس به نور به عنوان دتکتور طراحی شد. این ابزار در راستای انجام تجزیه های کمی و کیفی و نیز آموزش شیمی بکار گرفته شد. دستگاه ساخته شده می تواند در آموزش اصول اسپکتروسکوپی، آموزش مفهوم جذب نور و محاسبه ضریب جذب مولی گونه های رنگی بکار گرفته شود. همچنین رنگ سنج دیگری برای اندازه گیری اسپکتروفتومتری مس ساخته شد. بر خلاف اسپکتروفتومترهای قابل حمل رایج و گزارش شده در منابع علمی که معمولا پیچیده هستند، این وسیله از نظر دستگاهوری بسیار ساده بوده و قسمت پردازش سیگنال به یک کمیت عددی تنها یک اهم متر است. از این وسیله برای اندازه گیری مس در نمونه های ادرار و آب بر اساس تشکیل کمپلکس با لیگند spaq استفاده شد و بهینه سازی شرایط واکنش با استفاده از طراحی آزمایش انجام گرفت. نمودار کالیبراسیون در شرایط بهینه در محدوده 2-1/0 میکروگرم بر میلی لیتر خطی بوده و حد تشخیص برابر با 35 میکروگرم بر لیتر بدست می دهد. با اصلاحات مناسب در طراحی و ساخت، سامانه قابلیت اندازه گیری نمونه با حجمهای کوچکتر از آنچه ذکر شد را دارد. این وسیله برای اندازه گیری سرم در خون انسان مورد استفاده قرار گرفت و نتایج نشان داد که نمودار کالیبراسیون تا 5 میلی گرم در لیتر(90 میکرومول در لیتر) خطی است. از آنجا که روش انعکاس سنجی تاکنون برای اندازه گیری رنگهای خوراکی بکار گرفته نشده بود، طراحی، ساخت و کاربرد انعکاس سنجهای مبتنی بر دیود نشر کننده نور در اندازه گیری رنگ های سنتزی در فراورده های غذایی بررسی گردید. محدودیتهای فیزیکی در استفاده از این دستگاهها و عدم امکان دستیابی همزمان به تمام ناحیه طیفی از جمله عیبهای این روش است. برای فائق آمدن به این موضوع، یک روش ساده محاسباتی جهت اندازه گیری همزمان چند گونه درنمونه های تجزیه ای با استفاده از رنگ سنجی نوری و انعکاسی فراهم گردید. محدوده خطی پاسخ برای اندازه گیری 5 رنگ خوراکی مشهور 50-2 میکروگرم بر میلی لیتر بدست آمد. قابلیت و کارائی این ابزار با ساخت نور سنجهای دوشعاعی بهبود قابل توجهی می یابد. وسیله دو شعاعی ساخته شده برای اندازه گیری اسپکتروفتومتری رنگهای خوراکی در نمونه های مجزا از هم همچنین محلوطهای دوتایی و سه تایی مورد مطالعه قرار گرفت. روشهای اسپکتروفتومتری بدلیل سادگی، ارزانی و دسترسی در اندازه گیری کروم مورد استفاده می باشند. لیکن به علت پایین بودن غلظت آن در نمونه های زیست محیطی و بیولوژیکی مرحله پیش تغلیظ قبل ازاندازه گیری یا استفاده از سلهای با مسیرهای نورانی طولانی ضروری است. با ساخت و کاربرد رنگ سنج ساده ای با دتکتور مناسب برای افزایش قابل توجه حساسیت نیاز به پیش تغلیظ یا مسیرهای عبور نور طولانی از بین می رود. نتایج حاصل نشانگر خطی بودن نمودار کالیبراسیون در محدوده 10-100 میکروگرم بر لیتر می باشد. انحراف استاندارد نسبی برای اندازه گیری 50 میکروگرم بر لیتر از محلولهای کروم(vi) و (iii) با روش ارائه شده به ترتیب 45/2% و 02/3% بدست آمد. حد تشخیص روش برای اندازه گیری کروم(vi) 99/2میکروگرم بر لیتر و برای کروم(iii) 15/2 میکروگرم بر لیتر بدست آمد.

در سال های اخیر با توجه به هزینه های بالا برای جداسازی و اندازه گیری داروهای کایرال که عمدتاً توسط رزینهای کایرال انجام می گیرند، پلیمرهای mip رشد روزافزونی یافته اند. در این کار، تلاش بر آن است که داروی اتامبوتول که یک انانتیومر آن مفید و انانتیومر دیگر آن مضر می باشند را به کمک mip جداسازی و به کمک روش اسپکتروسکوپی اندازه گیری نمود. این کوپل نمودن روش جداسازی mip و اسپکتروسکوپی در دنیا مورد توجه قرار گرفته است ونتایج بسیار مناسبی نیز مشاهده گردیده است. در کار پژوهشی حاضر، مطالعه یک استراتژی ساده پلیمریزاسیون برای تولید پلیمرهای قالب مولکولی (mip) مورد استفاده قرار گرفته است. این پلیمر از کوپلیمریزاسیون متاآکریلیک اسید-اتیلن گلیکول دی متاکریلات، قالب زده شده با یک انانتیومر خالص اتامبوتول تولید گردید و برای بررسی خلوص انانتیومری داروی اتامبوتول بکار گرفته شد. فاکتور های موثر بر پلیمریزاسیون شامل دما و زمان پلیمریزاسیون و نسبت مونومر عاملی استفاده شده، مورد بررسی قرار گرفته و جزئیات آن آورده شده است. همچنبن اثر عواملی چون ph محلول شوینده، سرعت عبور محلول نمونه، حجم محلول نمونه، حجم شوینده و سرعت عبور محلول شوینده مورد مطالعه قرار گرفته است. انحراف استاندارد نسبی (rsd) برای روش (برای 5 بار تکرار و غلظت ppm 15) برابر053/1% بدست آمده است. هم چنین حد تشخیص روش برابر با ppm 41/5 است. همچنین انتخابگری انانتیومری پلیمر تهیه شده مورد بررسی قرار گرفته است. مقادیر بازیابی نسبی در نمونه های حقیقی داروی اتامبوتول بالاتر از 90% بود.

در کار پژوهشی حاضر، با هدف توسعه سیستم های جدید cl ، نقش تعدادی از نانومواد با ساختار و جنس متفاوت روی سیستم های کمی لومینسانسی پرمنگنات بررسی شده و مکانیسم عملکرد آن ها روی واکنش های مربوطه مورد بحث قرار گرفته است. همچنین سیستم های cl معرفی شده، برای اندازه گیری برخی ترکیبات مهم در نمونه های حقیقی بکار رفته است. در بخش اول کار، اثر افزایشی نانوذرات آلیاژی طلا/نقره در واکنش cl پرمنگنات-فرمالدهید در حضور مایسل های سدیم دودسیل سولفات مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که نانوذرات آلیاژی طلا/نقره، سنتز شده با احیای شیمیایی همزمان، فعالیت کاتالیزوری بالاتری از نانوذرات تک فلزی دارند. از طرفی، براساس خاصیت بازدارندگی ملامین و سیستئین بر روی این سیستم، که به کاهش در شدت نشر cl منجر می شود، یک روش حساس برای اندازه گیری غلظت های کم این ترکیبات در نمونه های حقیقی ارائه شد. این اثر کاهشی، به اتصال مولکول های ملامین یا سیستئین بر روی سطح نانوذرات مربوط می شود که متناسب با غلظت این گونه ها است. در بخش دوم کار، نانومیله های طلا توسط روش رشد حدواسط های نانوذرات کوچک سنتز و بعنوان کاتالیزور در واکنش رودامین b- پرمنگنات بکار برده شد. نانومیله های تهیه شده با این روش، فعالیت کاتالیزوری خیلی بیشتری از نانوذرات کروی نشان داد. از طرفی معلوم گردید که پروتئین آلبومین می تواند از طریق اتصال بر روی نانومیله ها و در نتیجه کاهش فعالیت کاتالیزوری آن ها، کاهش شدیدی در شدت cl سیستم مربوطه ایجاد کند. کاهش مشاهده شده با غلظت آلبومین متناسب بوده و بر همین اساس، یک روش ساده و حساس برای اندازه گیری مقادیر کم آلبومین در نمونه های سرم انسانی و گاوی ارائه شد. در بخش سوم، ما نشان دادیم که در حضور نانوذرات طلا ، واکنش رودامین b-پرمنگنات در محیط بازی می تواند به نشر cl با شدت بالا منجر شود. در حالیکه در غیاب نانوذرات، نشر مربوطه از شدت خیلی پایینی برخوردار است. این اثر به خاصیت کاتالیزوری نانوذرات بکار رفته ربط داده شد. از طرفی خاصیت بازدارندگی یون سیانید و فلووکسامین در این سیستم، به اندازه گیری آن ها در نمونه های بیولوژیکی و زیست محیطی منجر گردید. یون سیانید می تواند در محیط بازی با اتم های سطحی نانوذرات طلا واکنش داده و موجب کاهش اندازه یا حذف نانوذرات و در نتیجه کاهش شدت نشر cl در سیستم مربوطه شود. فلووکسامین نیز بعنوان کاهنده، می تواند موجب مصرف پتاسیم پرمنگنات و در نتیجه پایین آمدن شدت نشر cl شود. بخش چهارم به واکنش پرمنگنات با برمید در محیط اسیدی مربوط می شود که نشر cl ضعیفی را ایجاد می-کند. نشان داده شد که نانوذرات نقره اثر افزایشی قابل توجهی بر روی این سیستم دارد که به اثر کاتالیزوری این نانوذرات مربوط می باشد. همچنین بر اساس اثر کاهشی کاپتوپریل و گلوتاتیون در شدت نشر این سیستم، روشی حساس برای اندازه گیری این ترکیبات ارائه شد. در بخش پنجم، نشر cl واکنش پرمنگنات- نقاط کوانتومی cds پوشیده با سیستئین ارائه شده است. در این سیستم، نقاط کوانتومی در اثر اکسیداسیون توسط پرمنگنات، خود به عنوان لومینوفر عمل کرده و نشر قابل ملاحظه ای را ایجاد می کند که در حضور سورفکتانت ctab شدت آن افزایش خواهد یافت. از این سیستم برای اندازه گیری متامفتامین در نمونه بیولوژیکی استفاده شد. متامفتامین کاهشی را در شدت نشر سیستم مذکور باعث می شود که با غلظت آن متناسب است.

چکیده کمی لومینسانس (cl) به دلیل حساسیت بالا، محدوده ی خطی وسیع، دستگاهوری ساده و عدم وجود مزاحمت پراکندگی نور زمینه کاربرد وسیعی در شیمی تجزیه پیدا کرده است. در دو دهه گذشته مطالعه cl فاز مایع بیشتر مبتنی بر سیستم هایی بوده است که بهره ی کوانتومی پایینی دارند و این امر کاربرد آنها را در آنالیزها محدود کرده است. برای افزایش سیگنال cl از روش ها و ترکیبات مختلفی استفاده شده است. یکی از این روش ها cl حساس شده با لانتانیدها است. همچنین نانومواد نیز به دلیل ویژگی های منحصر به فردی که دارند در آنالیزهای cl کاربرد پیدا کرده اند. اخیراً مطالعه ی cl نانومواد کربنی فلورسانس کننده که در مقایسه با سایر نانومواد از مزایایی همچون پایداری شیمیایی، زیست سازگاری و سمیت پایین برخوردار هستند، مورد توجه قرار گرفته است. این نانومواد می-توانند در واکنش های cl نقش کاتالیست، لومینوفر و پذیرنده انرژی را داشته باشند. در کار پژوهشی حاضر روش ها و سیستم های جدید cl برای اندازه گیری تعدادی از ترکیبات دارویی، بیولوژیکی و زیست محیطی توسعه داده شده است. در این راستا ابتدا امکان کاربرد روش cl حساس شده با تربیوم در اندازه گیری دو ترکیب دارویی مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش دیگر نانوذرات لومینسانس-کننده ی کربنی مانند نقاط کربنی و نقاط گرافنی سنتز و نقش آنها در سیستم های cl مختلف مورد مطالعه قرار گرفته است. همچنین کاربردهای تجزیه ای سیستم های cl مبتنی بر نانوذرات لومینسانس کننده ی کربنی مورد ارزیابی قرار گرفته است. در بخش اول از کار پژوهشی از cl حساس شده با لانتانیدها برای اندازه گیری دو داروی سلکوکسیب و رابپرازول استفاده شد. اساس این روش اثر افزایشی قابل ملاحظه ی این داروها روی سیستم tb(iii)-ce(iv) na2so3 بود. مکانیسم واکنش با استفاده از طیف های cl و فلورسانس مورد بررسی قرار گرفت. تاثیر پارامترهای مختلف شیمیایی بر روی این سیتسم مطالعه شد. بررسی ها نشان که تحت شرایط بهینه ی آزمایشی میان شدت cl و غلظت سلکوکسیب و رابپرازول به ترتیب در محدوده ی غلظتی µg/ml (15/0-01/0) و (2/0-015/0)، با حد تشخیص هایی برابر با ng/ml 5/2 و 6 رابطه ی خطی وجود دارد. از این روش برای اندازه گیری سلکوکسیب و رابپرازول در نمونه های دارویی و بیولوژیکی و همچنین برای مطالعه حلالیت آنها استفاده شد. در بخش دوم، cl حاصل از اکسیداسیون شیمیایی مستقیم نقاط کربنی فلورسانس کننده(c-dotها) که به روش سولوترمال سنتز شده بودند، مورد مطالعه قرار گرفت. بررسی ها نشان داد که k3fe(cn)6 قادر است c-dotها را به طور مستقیم اکسید کند و منجر به ایجاد نشر cl نسبتا شدیدی از آنها شود. به منظور بررسی کاربرد تجزیه ای سیستم cl c-dot/k3fe(cn)6 اثر بازداری برخی یونهای فلزی و مولکولهای بیولوژیکی روی شدت cl مطالعه شد. از این روش برای اندازه گیری cr(vi) در نمونه های آب و آدرنالین در نمونه ی آمپول استفاده شد. در بخش سوم، اثر c-dotهای سنتز شده در بخش قبل روی سیستم های cl بسیار ضعیف s2o32--ce(iv) و hco3-h2o2 بررسی شد. نتایج حاصل نشان داد که c-dotها اثر افزایشی قابل ملاحظه ای بر روی این سیستم ها دارند و شدت آنها را بیش از 100 برابر افزایش می دهند. همچنین مشاهده شد که برخی آنالیتها مانند دوپامین و بیس فنول a حتی در غلظتهای بسیار کم قادرند شدت cl افزایش یافته ی سیستم را کاهش دهند. بر همین اساس روشهایی برای اندازه گیری دوپامین و بیس فنول a به ترتیب با حد تشخیص هایی برابر باm 9-10×0/1 و µg/l 1-10×0/3 ارائه شد. در بخش چهارم پایانامه cl نقاط گرافنی (gqds) که با استفاده از یک روش کربونیزاسیون ساده تهیه شده بودند، در اثر اکسیداسیون شیمیایی مستقیم مورد بررسی قرار گرفت. بررسی ها نشان داد که ce(iv) قادر است gqdها را اکسید کند و نشر cl نسبتاً شدیدی تولید کند. نشر cl gqdها به بازترکیبی حفره های ایجاد شده توسط اکسنده و الکترونهایی که در اثر حرارت به تراز برانگیخته رفته اند، نسبت داده شد. از این سیستم برای اندازه گیری اوریک اسید با حد تشخیصی برابر با m 7-10×0/5 در نمونه های بیولوژیکی استفاده شد. در بخش آخر، gqd ها با استفاده از کربونیزاسیون گلوکز سنتز شده و رفتار cl آنها در حضور هیپوکلریت (clo-) مورد مطالعه قرار گرفت. clo- قادر بود که مستقیماً gqdها را اکسید کند و نشر cl ایجاد کند. شدت نشر cl این واکنش در حضور سورفکتانت کاتیونی ctab به طور چشمگیری (حدود 18برابر) افزایش پیدا می کند. روش ساده و حساسی با حد تشخیصی برابر با m 7-10×0/3 برای اندازه گیری clo- در نمونه های آب شیر و آب استخر براساس cl سیستمgqd/clo- /ctab ارائه شد.

فرآیند خود تجمعی از جمله فرآیندهای مورد علاقه در شیمی بوده ومطالعه آن حائز اهمیت است. هر ماده با خود تجمعی و تشکیل ساختار دیمر و تریمر وتجمعات بالاتر می تواند خواص جدیدی به خود بگیرد وخصوصیات اسپکتروفتومتری جدیدی نشان دهد. فرآیند تجمع رنگ های آلی یکی از فرآیندهای خود تجمعی دارای اهمیت است. شواهد تجربی نشان داده اند که با افزایش غلظت، رنگ ها تجمع پیدا کرده و ساختارهای دیمر، تریمر و تجمعات بالاتر تشکیل می دهند. محاسبه ی غلظت های تعادلی، ثابت تعادل و همچنین پارامترهای ترمودینامیکی نظیر آنتالپی و آنتروپی برای درک نحوه ی فرآیند خود تجمعی دارای اهمیت است. در این مطالعه دو روش کمومتریکس، برازش کل(traditional fitting) و برازش تبدیل هدف(target transform fitting) برای آنالیز داده ها مورد استفاده قرار گرفت. فرآیند خود تجمعی رنگ ها در دمای ثابت و متغییر در محلول های آبی با استفاده از اسپکتروفوتومتری uv-vis می تواند با دو روش مورد برسی قرار گیرد. برای این منظور در دمای ثابت و معین غلظت های مختلفی از رنگ تهیه کرده و طیف جذبی آن ثبت می گردد. از آنالیز داده های حاصل با روش های برازش ثابت تعادل دیمریزاسیون تعیین می شود. این کار در دماهای معین دیگر تکرار می شود. از تعیین ثابت تعادل در دماهای مختلف می توان به کمک معادله وانتهف به پارامترهای ترمودینامیکی پی برد. عیب این روش طولانی بودن مراحل انجام آزمایش و مصرف مقدار زیادی از مواد می باشد. به منظور رفع این معایب روش های مختلفی پیشنهاد شده است که روش تغییر دما در غلظت معین یکی از این روش ها می باشد. در این روش فقط یک محلول با غلظت معین که در آن تعادل بین گونه ها برقرار است تهیه می شود و در دماهای مختلف طیف آن ثبت می گردد. بنابراین یک ماتریس داده به ابعاد تعداد دماها در تعداد طول موج ها حاصل می شود. از آنالیز این داده ها هم ثابت های تعادل در دماهای مختلف و هم پارامترهای ترمودینامیکی قابل استخراج است. مزیت اصلی این کار کاهش مصرف مواد آزمایشی و کاهش مراحل انجام آزمایشی می باشد. روش-های ذکر شده برای آنالیز داده های تجربی سه رنگ نوترال رد، متیلن بلو و نیل بلو به کار گرفته شد. در این مطالعه آنالیز طیف جذبی و محاسبه ی پارامترها با روش کمومتریکس ذکر شده انجام می شود. طیف ها ی خالص و پروفایل غلظتی مونومر، دیمر مورد ارزیابی قرار می گیرد. در این پژوهش اطلاعات مختلفی از جمله مقدار ثابت تعادل، مقادیر آنتالپی وآنتروپی، بدست می آید. روش های ذکر شده برای آنالیز داده های تجربی سه رنگ نوترال رد، متیلن بلو و نیل بلو به کار گرفته شد. برای این منظور هفت غلظت متاوت از هر رنگ تهیه شد. برای نوترال رد محلول با غلظت های 5-10 × 2، 5-10 × 5/2، 5-10 × 3، 5-10 × 5/3، 5-10 × 4، 5-10 × 5/4، 5-10 × 5 مولار و برای متیلن بلو 5-10× 75/1، 5-10 × 2، 5-10 × 5/2، 5-10 × 75/2، 5-10 × 3، 5-10 × 5/3، 5-10 × 75/3 مولار و برای نیل بلو 5-10 × 2، 5-10 × 5/2، 5-10 × 3، 5-10 × 5/3، 5-10 × 75/3، 5-10 × 4، 5-10 × 5/4 مولار تهیه شد. به منظور جلو گیری از تداخل تعادل اسید و باز ph محلول آزمایشی در در دو تثبیت گردید. طیف هر کدام از این هفت محلول در یک دمای ثابت ثبت شد و این کار سه رنگ فوق به ترتیب در سه، چهار و پنج دمای دیگر تکرار شد با استفاده از مدل تعریف شده ثابت تعادل برای هر دما محاسبه شد و پارامترهای ترمودینامیکی مربوط به هر رنگ با رسم ثابت تعادل نسبت به معکوس دما محاسبه شدند. در مرحله بعد یک غلظت از هر نگ تهیه شد. برای نوترال رد غلظت 5-10 × 5/4، برای متیلن بلو غلظت 5-10 × 5/2 و برای نیل بلو غلظت 5-10 × 75/2 مولار تهیه شد. طیف هر کدام از این محلول ها برای سه رنگ نوترال رد، متیلن بلو و نیل بلو به ترتیب در ده، دوازده و یازده دمای متفاوت ثبت شد و با استفاده از مدل تعریف شده به کمک معادله وانتهف پارامترهای ترمودینامیکی به طور مستقیم محاسبه شدند. علاوه بر این چون ممکن است در محیط ناخالصی دارای جذب وجود داشته باشد به همین دلیل در این کار پژوهشی واکنش دیمریزاسیون در حضور مزاحم شبیه سازی شد و دو روش برازش کل و برازش تبدیل هدف(target transform fitting, ttf) برای آنالیز داده های شبیه سازی به کار گرفته شد.

در بخش اول یک روش الکتروفورز مویین ناحیه ای (cze) ساده و حساس برای آنالیز سه داروی بتابلوکر در نمونه ی ادرار توسعه و صحه گذاری شد. در این مطالعه، به منظور پاکسازی نمونه ی بیولوژیک و بهبود حساسیت، از تلفیق روش استخراج مایع-مایع با استفاده از پدیده ی کاهش حلالیت با افزایش نمک (salle) با روش تمرکز نمونه با تقویت میدان (fass) استفاده شد.در بخش دوم یک روش cze جدید برای آنالیز چهار داروی آنتی آریتمی در نمونه های پلاسما توسعه و صحه گذاری شد. در این مطالعه به منظور پاکسازی نمونه ی بیولوژیک و بهبود حساسیت ،از تلفیق روش میکرواستخراج مایع-مایع پخشی (dllme) و روش fass استفاده شد.در بخش سوم یک روش سریع و حساس برای اندازه گیری همزمان پنج داروی آنتی آریتمی در نمونه های پلاسما با استفاده از کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا با آشکارساز فرابنفش (hplc-uv) توسعه و صحه گذاری شد. که شامل dllme داروهای مورد نظر از 660 میکرولیتر نمونه پلاسما و جداسازی تحت شرایط ایزوکراتیک و و آشکارسازی در طول موج 200 نانومتر می باشد. در بخش چهارم، یک روش جدید کروماتوگرافی الکتروسینتیکی مایسلی (mekc) برای آنالیز کارودیلول و پروپرانولول از نمونه ی ادرار توسعه و صحه گذاری شد. در این مطالعه، به منظور پاکسازی نمونه بیولوژیک و بهبود حساسیت در mekc، از تلفیق روش استخراج مایع- مایع با نیروی ورتکس (valle) با روش تزریق نمونه با تقویت میدان- جاروب کردن (fasi-sweeping) استفاده شد.

بررسی برهم کنش بین رنگ ها و سورفکتانتها یکی از مسائل مورد توجه در شیمی و رنگرزی بوده و مطالعه آن حائز اهمیت است. برهمکنش رنگ ها و سورفکتانتها باعث تغییرات طیفی جذبی می گردد و خصوصیات اسپکتروفتومتری جدیدی نشان می دهد. بنابراین روش اسپکتروفتومتری جذبی برای مطالعه این فرایندها و استخراج پارامترهای ترمودینامیکی نظیر ثابت تعادل، آنتالپی و آنتروپی بکار گرفته شده است. اما مشکل عمده در استفاده از داده های جذبی uv-vis همپوشانی احتمالی طیفی هست. در این قبیل موارد استفاده از داده های چند متغیره و آنالیز آنها با روشهای کمومتریکس راه حل خوبی هست. شواهد تجربی نشان می دهند که با افزایش غلظت سورفکتانت در ابتدا بین رنگ و سورفکتانت زوج یون تشکیل شده و در غلظت های بالاتر ( بالاتر از(c.m.c مایسل تشکیل شده با رنگ کمپلکس ایجاد می کند. در این مطالعه سه روش کمومتریکس، برازش کل(traditional fitting) و برازش تبدیل هدف(target transform fitting) برای آنالیز داده ها در ناحیه زیرcmc وروش mcr( (multivariate curve resolution برای آنالیز داده ها در ناحیه بالایcmc مورد استفاده قرار گرفت. بررسی برهمکنش رنگ ها و سورفکتانتها در دمای ثابت و متغیر در محلول های آبی با استفاده از اسپکتروفتومتری uv-vis می تواند مورد بررسی قرار بگیرد برای این منظور محلول هایی با غلظت ثابت رنگ در دماهای مختلف تهیه کرده و نیز محلول هایی حاوی رنگ با غلظت های مختلفی از سورفکتانت در دماهای مختلف تهیه و طیف جذبی آنها ثبت می گردد. از آنالیز داده های حاصل با روش های برازش ثابت تعادل واکنش تعیین می شود. این کار در دماهای معین دیگر تکرار می شود. از تعیین ثابت تعادل در دماهای مختلف می توان به کمک معادله وانتهف به پارامترهای ترمودینامیکی پی برد. عیب این روش طولانی بودن مراحل انجام آزمایش و مصرف مقدار زیادی از مواد می باشد. به منظور رفع این معایب روش های مختلفی پیشنهاد شده است که روش تغییر دما در غلظت معین یکی از این روش ها می باشد. در این روش فقط یک محلول با غلظت معین که در آن تعادل بین گونه ها برقرار است تهیه می شود و در دماهای مختلف طیف آن ثبت می گردد. بنابراین یک ماتریس داده به ابعاد تعداد دماها در تعداد طول موج ها حاصل می شود. از آنالیز این داده ها هم ثابت های تعادل در دماهای مختلف و هم پارامترهای ترمودینامیکی قابل استخراج است. مزیت اصلی این کار کاهش مصرف مواد آزمایشی و کاهش مراحل انجام آزمایشی می باشد. روش های ذکر شده برای آنالیز داده های تجربی، رنگ کریستال ویولیت با سورفکتانت sdsورنگ متیل اورانژ با سورفکتانت ctabبه کار گرفته شد.