چکیده بررسی علوم قرآنی، به عنوان مقدمه ی تفسیر قرآن کریم، از اهمیت ویژه ای برخوردار است . علومی که برگرفته از دریای بیکران علم مبینان و مفسران واقعی این کتاب الاهی است و در روایات آن گرامیان تجلی یافته است. بر این اساس، پژوهش پیش روی، به بررسی مقدمات تفسیر قرآن کریم ،بر اساس روایت نعمانی پرداخته وپژوهشگردر این راستا از روایات ائمه ی اطهار :وتفاسیر علمای شیعه بهره جسته است. از آنجا که بررسی این علوم وسیع با چنین ژرفایی شگرف، در وسع هیچ نوشتاری نیست، دراین پژوهش به بررسی سه نوع از این علوم و دانشها - که بی شک بنیانگذار آن کسی جز مولای متقیان علی 7نیست – با عناوین ؛ «ناسخ و منسوخ» ، «محکم ومتشابه »و«عام وخاص » پرداخته شده است. به سبب آن که این رساله متن محور می باشد ، نتیجه ی بحث آنچنان که در رساله های مسئله محور مشهود است، بطور مشخص قابل ذکر نیست. در این نوشتار، پژوهشگر ابتدا به تعریف لغوی و اصطلاحی «نسخ »، «محکم »، « متشابه »، «عام » و «خاص» پرداخته، سپس براساس روایت نعمانی به توضیح وتبیین این اصطلاحات اقدام کرده است. چنانکه در بخش نسخ آیات ناسخ ومنسوخ بر اساس این روایت مورد بررسی قرار گرفته است . همچنین در بخش «محکم ومتشابه» نیز با ذکر واژه ها ونصوصی که از متشابهات به شمار می روند، به بررسی یکایک واژگان از قبیل: ضلالت ، وحی، خلق، فتنه، قضاء، واقسام نور وامت پرداخته شده است. در بخش «عام وخاص » اقسام آن ،توأم با ذکر نصوص قرآنی وبحث های نسبتاً مبسوط آورده شده است. واژگان کلیدی : مقدمات تفسیر، روایت نعمانی، ناسخ و منسوخ، محکم و متشابه، عام و خاص.