چکیده در سال های اخیر به دنبال توسعه سریع مهندسی بلور پلیمرهای کوئوردیناسیونی آلی- فلزی، مواد جدید بسیاری با ساختارها و خواص متفاوت (مغناطیـسی، الکترونی و نـوری) سنتـز شـده اند. تلاش های اولیه برای سنتز بلورها با استفاده از اجزای آلی فلزی به طورعمده به ایجاد سیستم های انتقال پروتون و مغناطیسی مولکولی انجامید. به طورکلی، فرایند تبلور مولکول های آزوآروماتیک، که دارای موضع های دو عاملی هستند، در امتداد پیوند با فلزهای واسطه، راه برد ساده ای است که تولید کمپلکس های فلز واسطه با ساختارهای انباشتگی مطلوب و برقراری برهم کنش های غیرکووالانسی میان اجزای تشکیل دهنده را به همراه دارد. در این پژوهش، چهارترکیب جدید با استفاده از یون های آهن(iii) ، کبالت (ii) و نیکل(ii) سنتز شد. شناسایی این ترکیب ها به وسیله ی تجزیه عنصری، طیف بینی ir و پراش پرتوx تک بلور انجام شد. از واکنش بین آهن(iii) نیترات نه آبه در آب و [pydch2] ، [bpy] و [hypydch2] ( pydch2 = پیریدین-2،6-دی کربوکسیلیک اسید وbpy = 4،?4- بای پیریدین و hypydch2 = 4- هیدروکسی پیریدین-2،6-دی کربوکسیلیک اسید) ترکیبی با فرمول مولکولی (bpyh2)[fe(hypydc)2]2.5h2o به دست آمد. که این ترکیب درسیستم بلوری مونوکلینیک با گروه فضایی p21/c با چهار مولکول در سلول واحد متبلور می شود. مقدار r نهایی برای120387 بازتاب مستقل ، برابر 047/0 است. از واکنش سه جزئی بین [pydch2] و [bpy] و آهن(iii) در آب ترکیبی با فرمول مولکولی (bpyh)[fe(pydc)2].4h2o سنتز شد. ساختار بلوری و مولکولی به وسیله ی پراش پرتو x تک بلور تعیین شد. ترکیب در سیستم بلوری تری کلینیک با گروه فضاییp? و با دو مولکول در سلول واحد متبلور می شود. و مقدار r نهایی برای14814 بازتاب ، برابر 035/0 است. عدد کوئوردیناسیون آهن(iii) برابر شش بوده و آرایش هندسی اطراف آن هشت وجهی واپیچیده است. و ترکیبی با فرمول مولکولی 4h2o.[co2(µ-bpy)(pydc)2(h2o)4] از واکنش بین [pydch2] و [bpy] در آب و کبالت (ii) کلراید شش آبه سنتز شد. این ترکیب در سیستم بلوری مونوکلینیک و با گروه فضایی p21/c با دو مولکول در سلول واحد متبلور می شود، و مقدار r نهایی برای 13265 بازتاب مستقل ، برابر 029/0 است. این ترکیب به صورت دو هسته ای به دست آمد که bpy به عنوان لیگاند پل ساز عمل می کند و آرایش هندسی هر اتم کبالت با 6 اتم در اطراف آن به صورت هشت وجهی واپیچیده است. از واکنش سه جزئی و با استفاده از آب بین [pydch2] و [bpy] و نیکل (ii) ترکیب [ni4(pydc)4(bpy)4(?-bpy)4]•6h2o به دست آمد. این ترکیب در سیستم مونوکلینیک و با گروه فضایی p21/c با دو مولکول در سلول واحد متبلور می شود. مقدار r نهایی برای60401 بازتاب ، برابر 057/0 است. آرایش این ترکیب نیز به صورت هشت وجهی واپیچیده است. ساختار بی نظیر این ترکیب به صورت نردبانی بوده و برهم کنش ?-? در آن به وضوح دیده می شوند. کمپلکس نیکل(ii) به صورت چهار هسته ای بوده که این واحدها با کمک برهم کنش های غیر کووالانسی باعث ایجاد حفره در ترکیب می شوند.

در سال های اخیر توجه شیمیدان ها به پیوندهای غیرکووالانسی شامل پیوندهای هیدروژنی ، نیروهای وان دروالس، برهم کنش های ?-?، نیروهای آبگریز-آبدوست, برهم کنش های میهمان-میزبان جلب شده است. در این بر هم کنش ها بدون آن که الکترونی مبادله شود، اتم ها و در واقع مولکول ها به سوی یک دیگر جذب می شوند. هر چند این پیوندها به تنهایی ضعیف هستند اما مجموعه ی آن ها می تواند مولکول ها را در یک شبکه عظیم بلوری در کنار یکدیگر قرار دهد. در این پایان نامه نیز پژوهش در جهت ادامه این روند و تهیه کمپلکس های جدید کبالت با استفاده از واکنش ترکیب های انتقال پروتون با یون این فلز واسطه انجام می شود. بر این اساس، سه ترکیب با استفاده از ترکیب های انتقال پروتون و یون کبالت(ii) و یک هم بلور جدید سنتز شد. شناسایی این ترکیب ها به وسیله ی تجزیه عنصری، طیف بینی ir طیف بینی جرمی و پراش پرتو-x تک بلور انجام شد.ترکیب (creath)2[co(py-2,4-dc)(h2o)].h2o از واکنش کراتینین(creat) و پیریدین -4،2-دی کربوکسیلیک اسید (py-2,4-dch2) و یون کبالت (ii) به دست آمد. این ترکیب در سیستم بلوری تری کلینیک با گروه فضایی p? در سلول واحد متبلور می شود و مقدار r نهایی آن 031/0 است. عدد کئوردینانسیون coii برابر 6 است و آرایش هندسی اطراف آن هشت وجهی واپیچیده می باشد. از واکنش یون کبالت (ii) با 2،9-دی متیل-10،1-فنانترولین (dmp) و پیریدین-4-هیدروکسی-6،2-دی کربوکسیلیک اسید(hypydch2)، ترکیب (hdmp)[co(hypydc)(hypydch)].3h2o سنتز شد. این ترکیب در سیستم مونوکلینیک با گروه فضایی p21/c با چهار مولکول در سلول واحد و r نهایی برابر 052/0 متبلور می شود. واکنش کبالت (ii) نیترات با پیریدین-4-هیدروکسی-2،6-دی کربوکسیلیک اسید(hypydch2) به همراه باز 4-آمینو پیریدین (4-apy) منجر به تشکیل کمپلکس جدید 2h2o. [co(hypydc)(h2o)3]می شود. عدد کئوردینانسیون یون کبالت(ii) برابر 6 است و آرایش هندسی اطراف آن هشت وجهی واپیچیده می باشد. در این ساختار گروه فضایی از نوع c2/c با هشت مولکول در سلول واحد وسیستم کریستالی منوکلینیک است و مقدار r نهایی برابر 036/0 می باشد. . علاوه بر این در راستای سنتز ترکیب دیگری از کبالت، از واکنش 2-هیدروکسی پروپان-3،2،1-تری کربوکسیلیک اسید (h3hypta) و 4،4َ-بی پیریدن ((4,4?-bipy و کبالت (ii)، ترکیب هم بلور (h3ypta).1.5(4,4?-bipy) به دست آمدکه در این واکنش یون کبالت شرکت نکرد. این ترکیب در سیستم بلوری مونوکلینیک با گروه فضایی p21/n با چهار مولکول در سلول واحد متبلور می شود و مقدار r نهایی برابر 04/0 می باشد.

شیمی ابرمولکولی توسط یکی از پیشگامان برجسته ی این حیطه، jean-marie-lehn، برنده ی جایزه ی نوبل سال 1987 به عنوان شیمی مجموعه سازی های مولکولی و شیمی پیوند بین مولکولی معرفی شده است. طراحی و تهیه ی سیستم های خودمجموعه ساز مولکولی به روش های متفاوت انجام می شود. در میان این روش ها، تهیه ی این سیستم ها با استفاده از فرایند انتقال پروتون میان گروه های کربوکسیلیک اسید و آمین مورد توجه محققین بوده است. سیستم های خودمجموعه سازی که با استفاده از فرایند انتقال پروتون به دست می آیند به وسیله-ی برهم کنش های غیرکوالانسی نظیر پیوند هیدروژنی، برهم کنش های ? – ?، برهم کنش های الکتروستاتیک و نیروهای دوقطبی پایدار می شوند. این برهم کنش ها سبب گسترش ساختارهای ابرمولکولی می شوند. از میان تمامی برهم کنش های غیر پیوندی پیوند هیدروژنی مهم ترین می باشد. فرایند تبلور حاصل مجموعه ای از برهم کنش های بین مولکولی می باشد. نظم بخشیدن در متبلورشدن به منظور اهداف و کاربردهای خاص گونه های شیمیایی از مباحث نوینی است که امروزه تحت عنوان ”مهندسی بلور و معماری“ مطرح است. در این پایان نامه کمپلکس های فلزی جدید با استفاده از ترکیب های انتقال پروتون به عنوان لیگاند و نیکل (ii) سنتز شده و توسط تکنیک-های تجزیه ای ir، mass و chn مورد شناسایی کامل قرار گرفته است. نظر به اینکه عمده ی کار مبنی بر بررسی ساختاری ترکیب های سنتز شده است کریستال مناسب رشد داده شده و ساختار آن به روش x-ray کریستالوگرافی مورد بررسی قرار می گیرد. از واکنش بین نیکل (ii) کلراید، nicl2.6h2o، با پیریدین-4،2- دی کربوکسیلیک اسید، py-2,4-dc، و کراتینین، creath، با نسبت مولی5/0 : 1 : 5/1 ترکیبی با فرمول مولکولی (creath)2[ni(py-2,4-dc)2(h2o)2]. 2h2o به دست آمد. این ترکیب در سیستم تری کلینیک و با گروه فضایی1 p? متبلور می شود. مقدار r نهایی، برابر 039/0 برای 6278 بازتاب می باشد. از واکنش سه جزئی نیکل (ii) نیترات شش آبه، ni(no3)2.6h2o با نیتریلوتری استیک اسید، (ntah) و 9،2-دی متیل-10،1-فنانترولین به نسبت مولی 1:1:1 ترکیب [ni(ntah)2].h2o به دست آمد. مقدار r نهایی برای این ترکیب که در سیستم بلوری مونوکلینیک و با گروه فضایی p21/c متبلور می شود برابر 041/0 برای 6609 بازتاب می باشد. ترکیب (tmb)2.[ni(pydc)2].h2o ساختار سنتز شده ی بعدی است که از واکنش میان نیکل (ii) نیترات شش آبه، ni(no3)2.6h2o، با پیریدین- 6،2-دی کربوکسیلیک اسید و 3،?3- 5،?5-تترامتیل بنزیدین به نسبت مولی 5/0 : 1 : 2 تشکیل شد. این ترکیب با گروه فضایی c2/c در سیستم بلوری مونوکلینیک متبلور می شود. مقدار r نهایی برابر 068/0 برای 3646 بازتاب می باشد. نیکل (ii) نیترات شش آبه، ni(no3)2.6h2o، با پیریدین-3،2-دی کربوکسیلیک اسید، py-2,3-dc، و 4-آمینو پیریدین با نسبت مولی 1:1:1 منجر به تشکیل ترکیب [ni (py-2,3-dc)2.2h2o] شد. این ترکیب در سیستم بلوری مونوکلینیک و با گروه فضایی p21/n متبلور می شود و مقدار r نهایی برای آن 035/0 برای 9166 بازتاب است.

در این پایان نامه تهیه کمپلکس های فلزات گروه دوم اصلی با استفاده از واکنش ترکیب های انتقال پروتون هدف بوده است. بر این اساس، دو ترکیب با استفاده از ترکیب های انتقال پروتون و یون کلسیم (ii)، استرانسیم (ii)، و یک هم بلور جدید سنتز شد. شناسایی این ترکیب ها به وسیله ی تجزیه عنصری، طیف بینی ir، طیف بینی جرمی و پراش پرتو-x تک بلور انجام شد. از واکنش پیریدین-2،6- دی کربوکسیلیک اسید (pydc) و ?،?-دی متیل-1،10-فنانترولین (dmp) و استرانسیم (ii) نیترات ترکیب [sr2(pydc)3(h2o)]n.nh2o به دست آمد. این ترکیب در سیستم بلوری مونو کلینیک با گروه فضایی p21/c در سلول واحد متبلور می شود و مقدار r نهایی برای 3839 بازتاب مستقل، برابر 023/0 می باشد. در ساختار این ترکیب دو نوع فلز sr وجود دارد. عدد کوئوردینانسیون اطراف sr1برابر 9 و آرایش هندسی اطراف آن منشور مثلثی سه کلاهکی می باشد و عدد کوئوردینانسیون sr2 برابر 8 و آرایش هندسی اطراف آن ضد منشور مثلثی دو کلاهکی است. از واکنش کلسیم (ii) نیترات با نیکوتین آمید و پیریدین-6،2-دی کربوکسیلیک اسید، ترکیب [ca(pydc)2(h2o)2]سنتز شد. این ترکیب درسیستم اورتورومبیک با گروه فضایی pccn با چهار مولکول در سلول واحد متبلور می شود و r نهایی برای 2326 بازتاب مستقل برابر 027/0 است. عدد کوئوردینانسیون اطراف اتم مرکزی برابر 8 است و آرایش هندسی اطراف اتم مرکزی دوازده وجهی است. واکنش2،?2-بی فنیل دی کربوکسیلیک اسید (2,2-biphenyl) و4،?4-بی پیریدن ((4,4-bipy و یون فلز باریم (ii)، منجر به تشکیل ترکیب هم بلور (2,2?-biphenyl)2(4,4?-bipy) شدکه در این واکنش یون باریم شرکت نکرده است. این ترکیب در سیستم بلوری تری کلینیک با گروه فضایی p? با یک مولکول در سلول واحد متبلور می شود. مقدار r نهایی برای 3576 بازتاب مستقل برابر 040/0 می باشد

در این پایان نامه ترکیب های فلزی جدید با استفاده از ترکیب های انتقال پروتون به عنوان لیگاند و یون های فلزی بیسموت و آنتیموان سنتز شده و توسط تکنیک های پرتو-x, ir, mass, nmrو تجزیه ی عنصری مورد شناسایی کامل قرار گرفته است. ترکیب (nah).[bi(pydc)2(h2o)2].h2o از واکنش نیکوتین آمید(na) و پیریدین -2،6- دی کربوکسیلیک اسید (pydc) و نمک بیسموت (iii)کلراید به دست آمد. این ترکیب در سیستم بلوری تری کلینیک با گروه فضایی p? در سلول واحد متبلور می شود ومقدار r نهایی برای 4994 بازتاب مستقل, برابر 039/0 است. آرایش هندسی اطراف یون فلزی ضد منشور مربعی می باشد و عدد کوئوردینانسیونbi(iii) برابر هشت است. از واکنش بیسموت(iii)کلراید با 4- آمینوپیریدین (4-apy) و پیریدین -2،6- دی کربوکسیلیک اسید, ترکیب [bi(pydch)2(pydc)2]n.nh2o سنتز شد. این ترکیب در سیستم مونوکلینیک با گروه فضایی p21/cبا چهار مولکول در سلول واحد متبلور می شود. مقدار r نهایی برای 8032 بازتاب مستقل, برابر با 028/0 می باشد. آرایش هندسی اطراف یون فلزی دوازده وجهی می باشد و عدد کوئوردینانسیون bi(iii) برابر هشت است. واکنش آنتیموان(iii)کلراید با 9,2- دی متیل-10,1- فنانترولین (dmp) و پیریدین -2،4- دی کربوکسیلیک اسید(py-2,4-dc), منجر به تشکیل (c7h5no4).h2o می شودکه در این واکنش یون آنتیموان شرکت نکرده است. این ترکیب در سیستم بلوری مونوکلینیک با گروه فضایی p21/c با چهار مولکول در سلول واحد متبلور می شود. مقدار r نهایی برای 1755 بازتاب مستقل, 039/0 می باشد.

در این پایان نامه، کمپلکس های فلزی جدید با استفاده از ترکیب های انتقال پروتون به عنوان لیگاند و یون فلز های منگنز (ii)، نیکل (ii) و کبالت (ii) سنتز شده و توسط تکنیک های ir، mass و تجزیه عنصری مورد شناسایی کامل قرار گرفته اند. نظر به اینکه عمده کار مبنی بر بررسی ساختاری ترکیب های سنتز شده است، کریستال مناسب رشد داده شده و ساختار آن به روش x-ray کریستالوگرافی مورد بررسی قرار گرفته است. از واکنش بین mncl2.4h2o با پیریدین-2،3- دی کربوکسیلیک اسید (py-2,3-dch) و سیتوزین، ترکیب جدیدی با فرمول مولکولی [mn(h2o)6][mn(py-2,3-dch)3]2 به دست آمد. این ترکیب در سیستم تری گونال و با گروه فضایی3- p متبلور می شود. مقدار r نهایی در این ترکیب برای 1780 بازتاب مستقل، برابر 022/0 می باشد. از واکنش کبالت (ii) کلراید شش آبه با پیریدین-2،3- دی کربوکسیلیک اسید ترکیب جدید [co(py-2,3-dch)2(h2o)2] به دست آمد. مقدار r نهایی برای این ترکیب که در سیستم بلوری مونو کلینیک و با گروه فضایی p21/cمتبلور می شود برای 2060 بازتاب مستقل برابر 043/0 می باشد. ساختار سنتز شده ی بعدی، ترکیب [ni(py-2,3-dch)2(h2o)2] است که از واکنش میان نیکل (ii) کلراید شش آبه با پیریدین- 2،3- دی کربوکسیلیک اسید و آدنین، تشکیل شد. این ترکیب با گروه فضایی p21/n در سیستم بلوری مونو کلینیک متبلور می شود. مقدار r نهایی در این ترکیب برای 1305 برابر 040/0 می باشد

در این پایان نامه ترکیب های فلزی جدید با استفاده از ترکیب های انتقال پروتون به عنوان لیگاند ویون فلز لانتانیوم سنتز شده و توسط تکنیک های ir, mass,xray و آنالیز عنصری مورد شناسایی کامل قرار گرفته اند.ترکیبات جدیدی با فرمول la(pydc)2(h2o)2]n.nh2o] ,وla(hpydc)2(h2o)2](bipyh).3h2o] و یک ترکیب هم بلور با فرمول (4,4bipy)(h3hypta)سنتز شد

در این پایان نامه ترکیب های فلزی جدید با استفاده از ترکیب های انتقال پروتون به عنوان لیگاند و یون فلز های کروم، کبالت و آهن سنتز شده و توسط تکنیک های ir، massو تجزیه عنصری مورد شناسایی قرار گرفته اند. نظر به اینکه عمده کار مبنی بر بررسی ساختاری ترکیب های سنتز شده است، کریستال مناسب رشد داده شده و ساختار آن به روش x-ray کریستالوگرافی مورد بررسی قرار گرفته است. از واکنش بین fecl2.4h2o با پیریدین-2،6- دی کربوکسیلیک اسید (pydc) و آدنین(c5h5n5)، ترکیب جدیدی با فرمول مولکولی (c5h6n5)2[fe(pydc)2].4h2oبه دست آمد. این ترکیب در سیستم مونو کلینیک و با گروه فضاییp21/n متبلور می شود. مقدار r نهایی در این ترکیب برای 7443 بازتاب مستقل، برابر 059/0 می باشد. واکنش co(no3)2.6h2o با پیریدین-2،6- دی کربوکسیلیک اسید و سیتوزین(c4h5n3o) در محلول آبی، ترکیب جدید [co(c4h5n3o)(pydc)(h2o)2] را ایجاد کرد. مقدار r نهایی برای این ترکیب که در سیستم بلوری تری کلینیک و با گروه فضاییp? متبلور می شود به ازاء 3123 بازتاب مستقل برابر 034/0 می باشد. در تلاش برای سنتز ترکیب جدید کروم(ii) از واکنش سیتوزین با 2-هیدروکسی پروپان-3،2،1-تری کربوکسیلیک اسید وcr(no3)2.9h2o بودیم، که بطور شگفت انگیزی ترکیب [(c4h6n3o)(no3)]2 بدست آمد. کریستالوگرافیx-ray نشان داد که یون فلزی وارد واکنش نشده است. این ترکیب با گروه فضایی p? در سیستم بلوری تری کلینیک متبلورمی شود. مقدار rنهایی در این ترکیب برای 1565 بازتاب مستقل، برابر 037/0 می باشد.

چکیده ندارد.