از آنجا که زمین بستر زندگی انسان است و آسمان نیز با نزول باران و تابش خورشید زندگی را برای انسان ها به ارمغان می آورد و این دو عنصر در کنار یکدیگر ادامه زندگی را برای بشر مقدور می سازند ،آسمان و زمین همواره اهمیتی ویژه داشته اند و باعث شکل گرفتن نمادها و آیین هایی گشته اند. بررسی و کنکاش این موضوع باعث بهتر شناخته شدن فرهنگ غنی ایران خواهد شد که برای هر ایرانی شناخت این فرهنگ و تمدن لازم به نظر می رسد. این نمادها نشانگر اهمیت آسمان و زمین در زندگی و عقاید دینی و باورهای اساطیری انسان های پیشین بوده است. این رساله نگاهی دارد به نمادهای آسمان و زمین در ایران پیش از اسلام و بررسی آنها بر روی آثار به جای مانده از تمدن های کهن سیلک، گیان، شوش، شهداد و مارلیک. هدف نگارنده شناخت این نمادها و بررسی ریش? آیینی آنها و همچنین مشابهت ها و تفاوت هایشان در فرهنگ های مختلف ایران است. پس از تعریف و بیان برخی مفاهیم کاربردی، به بررسی اسطور? آسمان و زمین در اوستا و متون پهلوی و دوره های مختلف فرهنگی پنج تپ? مورد نظر و سفال های آنها می پردازیم و درانتها با استفاده از داده های فصل های قبل، تحلیلی تطبیقی بر روی نقش سفال ها صورت می گیرد و ریشه های آیینی آنها مورد بررسی قرار می گیرد. این نمادها بیانگر مفاهیم نمادین آیینی نیز می باشند، یعنی آیین هایی مرتبط با باروری، کشاورزی و حاصلخیزی و دارای زمینه های مشترکی با سرزمین های همسایه از جمله بین النهرین هستند، ولی نمی توان به طور قطع یکی را مقدم بر دیگری دانست.

چکیده ندارد.