نام پژوهشگر: حمید رضا قاسمپور
هوشنگ امیریان حمید رضا قاسمپور
چکیده sporobolus stapfianus گیاه علفی رستاخیزی است که به طور طبیعی در آفریقای جنوبی رویش دارد. این گیاه میتواند به طور کامل خشک شده و پس از دریافت مجدد آب، طی چندین ساعت تمام فعالیتهای فیزیولوژیکی و متابولیکی خود را باز یابد. در حالی که گیاه علفی sporobolus pyramidalis به طور طبیعی به خشکی و اتلاف آب بافت ها حساس بوده و به هنگام خشک شدن می میرد. درطی خشک شدن، تعدادی از متابولیتها در بافتهای رویشی مقاوم به خشکی تجمع می یابند که به نظر می رسد در پایداری غشاهای سلول در وضعیت خشکی نقش داشته باشند. در این تحقیق اثر دهیدراسیون روی محتوای نسبی آب (rwc)، میزان پرولین، قند، کلروفیل، پتاسیم و سدیم این گیاهان در طی خشک شدن مورد بررسی قرار گرفت. افزون بر این در طی فرایند خشک شدن در این گیاهان تست توانایی زنده ماندن(viability test) نیز مورد ارزیابی قرار گرفت. به همین منظور برگهای هر دو گیاه با غلظت 5/2 میلی مولار آبسیزیک اسید (aba) خارجی مورد تیمار (اسپری بر روی برگ) قرار گرفتند سپس با متوقف کردن آبیاری به مدت 50 روز گیاه را خشک کرده و در طول این مدت از گیاه نمونه برداری انجام گرفت. نتایج نشان داد که دهیدراسیون باعث کاهش rwc می گردد، و هنگامی که rwc از 96 درصد در برگهای کاملاً آبدار به 8 درصد در برگهای خشک کاهش یافت، منجر به افزایش محتوای پرولین و قند محلول می گردد همچنین مقدار کلروفیل به طور چشمگیری کاهش می یابد. اما تغییرات در میزان سدیم و پتاسیم دارای نوسان می باشد. درمجموع، نتایج دادهها با دیدگاههای متداول، فاکتورهای مطالعه شده و نقش آنها درطی خشکی و القاء مقاومت به خشکی در گیاهان رستاخیزی هماهنگی داشت.
احترام محمدی ناصر کریمی
گل گاوزبان گیاهی است یکساله با ساقه های راست که ارتفاع آن تا 60 سانتیمتر می رسد و از تارهای خشن پوشیده شده است. برگهای آن که بین 3 – 11 سانتیمتر طول و تا 5/2 سانتیمتر عرض دارد متقابل، بیضوی، خشن و در هر دو سطح پوشیده از تار است. یکی از گونه های مهم تیره بوراجیناسه است که دارای خاصیت ضد میکروبی است. میتواند جایگزین داروهای شیمیایی شود به این منظور تعدادی گلدان تهیه شد وبا خاک و ماسه به نسبت 1 به 3 پر شد . درون هر گلدان 30-40 بذر کاشته شد . در محیط گلخانه در مقابل نور و دمای 25 درجه سانتی گراد قرار داده شد. بعد از 14 روز بذرها جوانه زدند. . در این مدت به گلدانها بطور مرتب اب داده شد و به هر گلدان محلول هوگلند کامل برای رشد بهتر (100سی سی) اضافه شد . گل ها بعد از 3 هفته به مرحله ی گلدهی نرسیدند . بعد به منظور عصاره گیری ازساقه و برگ انها نمونه برداری شد . دراین جا عصاره ی ابی-الکلی برگ وساقه ی گیاه گاو زبان تهیه شد وخواص ضد میکروبی ان بررسی شد. نتیجه این بود که برروی باکتریهایی نظیر میکروکوک اثر ضد باکتریای قابل توجهی است همین اثر بطور مشابه در باکتری های گرم مثبتی چون استافیلوکوکوس دیده شد .داده ها ی حاصل از رشد باکتری در محیط کشت حاوی عصاره ی برگ وساقه ی گاو زبان باازمون دانکن مقایسه شدند . روسمارینیک اسید یکی از اجزائ عصاره انچوزا است که خاصیت ضد میکروبی دارد . هرچه کدورت محیط کشت نیم مک فارلند کمتر باشد عصاره موثر تر است. نتایج ازمایش نشان نشان داد که عصاره ی ابی –الکلی برگ گاوزبان دارای اثرات ضد میکروبی قابل ملاحظه ای بر روی باکتری های گرام مثبت میکرو کوکوس است در حالی که فاقد اثر قابل ملاحظه بر روی باکتری اکلای است کلید واژه: گل گاو زبان ?عصاره گیری ? ?ضد باکتری
برزو یوسفی بایزید یوسفی
چکیده: گونه گل محمدی (rosa damascena mill.) با نام عمومی رز دمشقی(damask rose) گل ملی ایران شناخته شده است. بسیاری از گیاه شناسان منشاء این گیاه را ایران گزارش کرده اند. از دیر باز تاکنون گلاب و عطر گل محمدی در مراسم مذهبی و درمان بیماری ها، استفاده و به شکل چاشنی و طعم دهنده مصرف خوراکی داشته است. این گیاه در کشورهای مختلفی مانند ترکیه، ایتالیا، بلغارستان، اسپانیا، هندوستان و ایران کشت و از گلبرگ های آن اسانس، گلاب، عطر، کانکریت و عصاره استخراج می شود که مصارف مختلف و ارزش اقتصادی بالایی دارند. برای رسیدن به تولید اسانس بیشتر و با کیفیت بهتر، شناسایی جمعیت ها، ژنوتیپ ها و اکسشن های برتر این گیاه اهمیت زیادی دارد. در این پژوهش 25 اکسشن مختلف گل محمدی از استان کرمانشاه و برخی استان های دیگر کشور، جمع آوری و در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی کشت شد. به روش تقطیر با آب از گلبرگ آنها اسانس استخراج و با استفاده ازگازکروماتوگرافی (gc) و گازکروماتوگرافی همراه با طیف سنج جرمی (gc/ms) ترکیبات شیمیایی اسانس شناسایی و مقدار (درصد) هر ترکیب اندازه گیری شد. داده ها با روش های مختلف آماری؛ تجزیه واریانس، آزمون دانکن، تجزیه خوشه ای، تجزیه تابع تشخیص(dfa) ، تجزیه به مولفه های اصلی(pca) و تجزیه همبستگی، آنالیز و ارزیابی شد. در تجزیه کلاستر اکسشن ها در 4 گروه مختلف قرار گرفتند. نتا یج تجزیه به مولفه ها نشان داد ترکیبات شیمیایی اسانس دارای 4 روند مختلف در بین ژنوتیپها هستند. اکسشن های کرمانشاه9،کرمانشاه4، اصفهان2 و یزد از لحاظ کمیت اسانس و اکسشن های کرمانشاه9، اصفهان5، اصفهان6 و اراک از لحاظ کیفیت اسانس برتر از سایر اکسشن ها بودند. اکسشن کرمانشاه 9 ازنظر کمیت و کیفیت اسانس در مجموع برترین اکسشن بود.
سمیه زنگنه ناصر کریمی
کادمیوم فلز سنگینی است که برای گیاهان سمی می باشد. مقادیر سمی کادمیوم ممکن است به طور طبیعی در خاک ها وجود داشته باشد یا اینکه به وسیله فعالیتهای صنعتی و معدن کاوی و استفاده از حشره کش ها و کودهای کشاورزی وارد خاک شود. این عنصر باعث ایجاد تغییرات ساختاری، مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی در گیاهان می گردد. با این حال، در بسیاری از خاکهای آلوده به کادمیوم، گونه های گیاهی مقاوم دیده می شود که با دو مکانیسم اجتناب و تحمل با سمیت فلز مقابله می کنند. امروزه از تکنیک گیاه پالایی به عنوان یک تکنولوژی و علم جدید جهت پاکسازی اکو سیستم ها از مواد آلاینده مانند فلزات سنگین استفاده می شود. مطالعات قبلی نشان داد cynara scolymus l. و satureja hortensis l. به عنوان گیاهان دارویی مهم به ترکیبات آلی مقاوم هستند. بنابراین این دو گیاه جهت بررسی مقاومت و تحمل آنها نسبت به فلز سنگین کادمیوم و همچنین بررسی اثر کادمیوم بر برخی از پارامترهای فیزیولوژیک انتخاب گردیدند. لذا در این پژوهش اثر غلظت های مختلف کلرید کادمیوم ( 0، 10، 25، 45، 90، 135، 180، 270، 360 و 500 میکرومولار ) ابتدا بر پارامتر های مختلف جوانه زنی بذر ها بررسی شد سپس تیمارهای فوق به مدت چهار هفته در محیط کشت هیدرو پونیک در مرحله چهار برگی بر گیاهان کنگر فرنگی و مرزه اثر داده و پارامترهای رشدی و فیزیولوژیکی و مقدار عنصر کادمیوم تجمع یافته آنها اندازه گیری شد. در بخش دیگر تحقیق تیمار های همزمان (20، 200 و 400 میکرومولار) کادمیوم و غلظت های (25، 250 و 750 میکرومولار) عنصر روی بر روی گیاهان مورد نظر اعمال شد. آزمایش با طرح کاملاً تصادفی و در سه سطح تیمار انجام شد. نتایج نشان داد با افزایش غلظت کادمیوم پارامترهای درصد جوانه زنی، طول ریشه چه و ساقه چه و وزن آنها کاهش می یابد. همچنین با افزایش غلظت کادمیوم در محلول غذایی زیتوده ریشه و ساقه، کلروفیل a و b و کلروفیل کل گیاهان کاهش معنی داری نشان دادند که بیشترین کاهش مربوط به تیمار 500 میکرومولار بود. در حالیکه فاکتورهای پرولین، بخش هوایی، کربوهیدرات محلول و پروتئین های محلول کل افزایش یافتند که این موارد می تواند آثاری از سازوکارهای مقاومت گیاهان در برابر تنش کادمیوم باشد. میزان فلز تجمع یافته در بخش های هوایی و ریشه با غلظت کادمیوم رابطه مستقیمی دارد. هر دو گیاه توانایی تجمع کادمیوم را در بخش های هوایی و ریشه در تمامی غلظت های کادمیوم دارند. بیشترین مقدار فلز تجمع یافته در بخش هوایی در غلظت 500 میکرومولار بودکه در گیاه کنگر فرنگی 24/265 میلی گرم بر گرم وزن خشک و در گیاه مرزه 6/136 میلی گرم بر گرم وزن خشک بود. نتایج نشان داد که کادمیوم و روی بر میزان جذب یکدیگر اثر دارند و به طور کلی می توان گفت که کادمیوم و روی در گیاهان کنگر فرنگی و مرزه برهمکنش مثبت (سینرجیسمی( دارند، یعنی افزایش روی در محلول غذایی بر خلاف انتظار، نه تنها سبب کاهش اثرات نا مطلوب کادمیوم بر فاکتورهای رشد رویشی و فیزیولوژیک نمی گردد، بلکه در برخی شرایط باعث تشدید اثر منفی کادمیوم نیز می گردد. بنابراین گیاهان کنگرفرنگی و مرزه به عنوان گیاهان مقاوم جهت کشت در مناطق آلوده به کادمیوم و بررسی مکانیسم های مقاومت به کادمیوم توصیه می شوند.
صباح السادات حسینی ناصر کریمی
پاکسازی مواد آلاینده از خاک ، آب و هوا به وسیله گیاهان انباشت گیاهی گفته می شود. از این تکنولوژی و علم جدید امروزه جهت پاکسازی اکوسیستم ها از مواد آلاینده از جمله علف کش ها استفاده می شود. 2و 4 دی کلرو فنوکسی استیک اسید(2و4- دی) از گروه علف کش های فنوکسی به عنوان یک علف کش پس رویشی برای مهار علف های هرز پهن برگ استفاده می شود. کلودینافوپ- پروپارژیل با نام تجاری تاپیک از علف کش های گروه آریلو فنوکسی می باشد که به عنوان بازدارنده آنزیم استیل کوآنزیم آ کربوکسیلاز (acc ase) عمل می کند و به صورت پس رویشی برای مهار نازک برگ ها استفاده می شود. مطالعات قبلی نشان داده است که cynara scolymus l. وhortensis l. satureja به عنوان گیاهان دارویی مهم به ترکیبات آلی مقاوم هستند. بنابراین این دو گیاه جهت بررسی انباشت و تحمل آن ها نسبت به علف کش های توفوردی و تاپیک و همچنین بررسی اثر این سموم بر برخی از پارامترهای فیزیولوژیک انتخاب گردیدند. لذا در این پژوهش اثر غلظت های مختلف 0، 32/0، 64/0، 92/1، 8/4، 6/9و 2/19(میلی گرم بر لیتر) توفوردی و0، 5/2، 5، 10، 25،50 و100 (میلی گرم برلیتر) تاپیک بر پارامتر های جوانه زنی بررسی شد. سپس تیمار های 0، 25/0، 5/0 ، 75/0 و 1(میلی گرم بر لیتر) توفوردی و 0، 5/2 ، 10، 25 و50 (میلی گرم برلیتر) تاپیک به مدت چهار هفته در محیط کشت هیدروپونیک در مرحله چهار برگی بر گیاهان کنگر فرنگی و مرزه اثر داه شد و پارامترهای رشدی و فیزیولوژیکی و مقدار علف کش جذب شده و تجمع یافته و انتقال یافته آن ها اندازه گیری شد. آزمایش با طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد با افزایش غلظت توفوردی و تاپیک پارامترهای درصد جوانه زنی ، طول ریشه چه و ساقه چه و وزن آن ها کاهش می یابد. همچنین با افزایش غلظت توفوردی و تاپیک در محلول غذایی، زیتوده ریشه و ساقه ،کلروفیل aو bو کلروفیل کل گیاهان کاهش معنی داری نشان دادندکه بیشترین کاهش به ترتیب مربوط به تیمار 1 و 50 ( میلی گرم در لیتر) بود. در حالیکه فاکتور های پرولین بخش هوایی ، کربوهیدرات محلول و پروتئین ها ی محلول کل در اکثر موارد افزایش یافتند که این موارد می تواند آثاری از سازوکارهای مقاومت گیاهان در برابر تنش علف کش ها باشد. میزان علف کش تجمع یافته در بخش های هوایی و ریشه با غلظت علف کش رابطه مستقیمی دارد. هردو گیاه توانایی جذب و انتقال علف کش را در بخش هوایی و ریشه در تمامی غلظت های توفوردی و تاپیک دارند. بیشترین میزان اتنقال توفوردی در بخش هوایی گیاه کنگر فرنگی در غلظتmg.l-1 75/0 بود که به میزان 95/19 میلی گرم در گرم وزن خشک و در گیاه مرزه در غلظت mg.l-1 5/0 بود که به میزان 71/17 میلی گرم درگرم وزن خشک بود. همچنین برای سم تاپیک بیشترین میزان انتقال برای گیاه کنگر فرنگی در غلظت mg.l-1 25 بود که به میزان 98/0 میلی گرم در گرم وزن خشک و در گیاه مرزه در غلظت mg.l-1 50 به میزان 99/0 میلی گرم در گرم وزن خشک بود نتایج نشان می دهد از بین این دو علف کش توفوردی بیشتر از طریق ریشه به اندام هوایی منتقل می شود ولی تاپیک بیشتر از طریق اندام هوایی جذب می شود. و همچنین گیاه کنگر فرنگی و مرزه تفاوت زیادی در انتقال هریک از دو علف کش ندارند. کلمات کلیدی: گیاه پالایی، علف کش ، توفوردی، تاپیک ، کنگر فرنگی ، مرزه