هر باغ ایرانی در طی فرآیندی ایجاد گردیده است. فرآیند ایجاد باغها به مرور زمان باعث ایجاد الگوهایی برای ساخت باغها گردیده اند. پی بردن به این الگوها در باغهای ایرانی به منزله کشف و یا تعبیر فرآیند طراحی در باغهای ایرانی می باشد. هدف از این پژوهش از نگاه کلان شناخت فرآیند طراحی باغهای ایران با تاکید بر الگوهایی است که در فرآیند طراحی باغ ایرانی بوجود آمده اند و از نگاه خرد نیز بررسی این الگوها و تحلیل آنها جهت بهره گیری طراحان منظر برای ادراک منظر با لحاظ نمودن شاخصها و عناصر ملموس و مابه ازاهای فیزیکی جهت رابط? طراح با منظر و ارائه راهبرد هایی برای ایجاد بسترهای مناسب برای خلق طراحی منظر می باشد. این تحقیق از نوع کاربردی و روش تحقیق در آن به صورت کیفی شامل استفاده آگاهانه و گردآوری مجموعه ای از داده های تجربی است. رویکرد این پژوهش، آزاد پژوهی است. آزاد پژوهی علاوه بر اینکه در تشخیص واقعیت چند گانه با تحقیق طبیعت گرا دارای اشتراک نظر هست، بر تاثیر مسائل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، قومی و جنسیتی بر ساختار اجتماعی واقعیت ها نیز تاکید دارد. بر این اساس تاثیر حضور و مشارکت مردم در دور? قاجاریه که از مهمترین شاخصه های تاثیر گذار بر فرآیند طراحی بوده است در این پایان نامه مورد بررسی قرار گرفته است. سوال اصلی این تحقیق آن است که : فرآیند طراحی باغ های ایرانی دارای چه ویژگیهایی است و چگونه می توان از آنها در دوران معاصر استفاده نمود؟ در این پژوهش چهار نمونه از باغهای مشهور در معماری سنتی ایرانی مانند باغ فین کاشان، باغ شاهزاده ماهان کرمان، باغ عفیف آباد شیراز و باغ شاه گلی تبریز به دقت تحلیل شده، الگوی قابل پیشنهاد برای هدایت فرآیند طراحی معماری منظر از آن استخراج می شوند. سپس الگوی استخراج شده در نمونه موردی طرح ( باغ طبیعت تهران یا باغ ارباب مهدی ) مورد استفاده قرار خواهد گرفت.

چکیده سیر افزایش جمعیت شهرهای بزرگ به دلیل هجوم جمعیت کم درآمد از شهرهای کوچک و روستاها واقعیتی گریزناپذیر است و گرانی زمین و مسکن در شهرها واقعیتی دیگر. این جمعیت که قادر به تامین محل سکونت در داخل شهرها نیستند، در شهرک های خودروی اطراف شهرها ساکن می شوند و بخشی دیگر با تحمل هزینه سنگین اجاره در نواحی فقیر نشین شهرها سکنا می گزینند. اگر از جنبه انسانی ضرورت تامین مسکن که از جمله نیازهای اولیه اجتماعات انسانی است بگذریم، این واقعیت برجا می ماند که مسئله مسکن کم درآمدها از مضامین بحرانی و از مسائل عمده شهرنشینی امروز کشور ماست و بر تمام وجوه زندگی شهری، از شکل و سیمای شهرها گرفته تا ترافیک و خدمات زیر بنایی و ... تاثیراتی بلا واسطه می گذارد. مسئله از آنجا پیچیده تر می گردد که بحث بافت های فرسوده با مشکلات عمده ای چون ریزدانگی و ناپایداری و نفوذناپذیری و نیاز مبرم آنها به نوسازی به میان می آید. ساکنین این بافت ها نه تنها با کالبد مسکن خود مشکل دارد بلکه به دلیل قرارگیری در دهک های پایین جامعه از امکانات مالی کافی جهت تامین مسکن مناسب برخوردار نیستند. همین امر ضرورت برنامه ریزی جهت تامین مسکن اقتصادی را اجتناب ناپذیر می کند. در این پژوهش، ابتدا، ویژگی ها، چالش ها و نیاز های بافت فرسوده تهران و سپس، اقتصاد مسکن و شیوه های تامین مسکن گروه کم درآمد و تجارب آن بررسی می گردد. در راستای تامین مسکن اقتصادی برآنیم تا به معرفی تکنولوژی قابهای سبک فولادی به عنوان راهی جهت اقتصادی تر نمودن تولید مسکن بپردازیم. در ادامه با تعریف الگو و ویژگی های آن و با بررسی مرحله به مرحله ی فرآیند طراحی معماری، الگوهایی برای نوسازی مسکن با رویکرد به اقتصاد آن، پیشنهاد می گردد و نهایتا دستاوردهای پژوهش در نمونه موردی مسکن فرهنگیان پامنار به آزمون گذارده می شود. کلیدواژه: نوسازی بافت فرسوده، مسکن اقتصادی، تراکم، تکنولوژی lsf

طراحی فضاهای فرهنگی-اجتماعی بویژه موضوع طراحی خانه های فرهنگ و سراهای محله از موضوعات قابل توجه در معماری معاصر ایران است. عده زیادی پروژه با این نام و نامهای مشابه در سال طراحی می شوند که اگر بتوان بهبودی در فرایند طراحی و ساخت انها ایجاد کرد انگاه شاهد ارتقا سطح معماری کشور خواهیم بود. استفاده از مصالح هوشمند در طراحی اینگونه فضاها موضوعی است که در دوره های معاصر مطرح شده و مورد توجه اصحاب فکر و اندیشه در معماری معاصر قرار گرفته است به گونه ای که پیش بینی می شود با استفاده از این مصالح بتوان نمونه ای الگویی از سراهای محله را طراحی کرد که تاثیر قابل توجهی در عملکرد و موفقیت این فضاها در انجام ماموریت ها و کارکردهای مورد انتظار داشته باشد. نمونه الگویی از یک سرای محله که می تواند با استفاده از ظرفیتهایی که مصالح هوشمند در اختیارش قرار می دهد, بیش از پیش در تحقق ماموریتهای خود موفق باشد.

چکیده این پژوهش در پی کشف ارتباط میان طراحی معماری و رسانه و با در نظر گرفتن معماری با تکیه بر استفاده از انرژیهای نو می باشد. ارتباطی که شاید در وهله نخست ضعیف و بی اساس بنماید لیکن از نگاهی عمیق و موشکافانه پنهان نمی ماند. تئوریسینهای حوزه نقد معماری بدین مقوله به تفصیل پرداخته اند. آنچه به زبان و بیان معماری در می آید و جامه وجود کالبدی بر تن می نماید بی شک اوج و قربی دگر خواهد یافت. سوالات مطروحه را می توان بدین گونه پرداخت که اصولاً تاثیر رسانه در لایه های هنری چگونه است؟ اساساً امروز با این مرزبندی نا مشخص علوم انسانی، طراحی معمار چگونه واکنش خویش را نسبت به این رسانه به نمایش می گذارد؟ در راستای فراهم کردن بسترهای فیزیکی و عملی مورد نیاز برای پژوهش و شکوفائی خلاقیت و پژوهش گران و جوانان در حوزه فرهنگ و علوم انسانی، فضاهای دیگری از جمله فضاهای آموزشی، تحقیقاتی شامل کتابخانه های دیجیتال، گالری های تکنولوژی، کارگاههای آموزشی و... در نظر گرفته شده است و برای پرورش استعدادهای نوجوانان با استفاده از دستاوردهای تکنولوژی بخشی نیز برای آنها در نظر گرفته شده است. در ضمن توجه به معماری با تکیه بر استفاده از انرژیهای نو و نیز توجه به هوشمندسازی و استفاده از فن آوری از جمله اهداف اصلی این پروژه می باشد.

بنای تاریخی ردپای فرهنگ و اندیشه معماران و مردمان در طول زمان است. بنای تاریخی حاصل نوع تفکر و زندگی گذشتگان می باشد و بنای امروزی بر اساس نوع تفکر و زندگی معاصر شکل می گیرد. در پی رشد شتابان شهرها و دگرگونی هایی که در شکل و شیوه زندگی آدمیان شاهد آنیم، بناها و بسیاری از خانه های تاریخی شهرهایمان به مکان فرسودگی ها مبدل شده اند و نیازهای متنوع زندگی انسان معاصر که با سرعتی شگفت انگیز، شهرها و بناهای کهن را در می نوردد و در صورت عدم رسیدگی، چیزی از ارزشهایی که طی قرون متمادی در آن به دست آمده اند را باقی نخواهد گذارد. در روزگاران ما، که سرعت حرکت جوامع و پیشرفت تکنولوژی افزایش یافته قدرت ما در تلفیق و ترکیبی مناسب بین سنت و مدرنیته کاهش یافته است. تجربه نیم قرن اخیر در کشور می نمایاند که ما ناگزیر از مداخله و طراحی و توسعه این فضاهای کهن هستیم. مداخله و طراحی که با هدف معاصر سازی و تأمین جدید ترین امکانات زیستن، با تکیه بر احترام به اصول شکل دهنده به فضاهای گذشته صورت می گیرد و نه تنها خدشه ای به روح تاریخی فضاهای ارزشمند گذشتگان وارد نخواهد کرد، بلکه می تواند ارزش های زندگی معاصر را به ارزش های کهن مان در بناها و مکانهای تاریخی بیافزاید. باززنده سازی و توسعه مداخله ای آگاهانه است که با هدف برقراری ارتباطی پویا میان کالبد دیروز و زندگی امروز بناهای کهن صورت می گیرد. ارزش یک معماری در هر دوره به این است که بتواند پاسخگوی واقعی نیازهای زمان خود باشد. برای احترام و ارزش گذاری و حفظ هویت آن بناهای کهن می بایست ساختمان جدید مطابق معیارهایی که به مفاهیم و کیفیت معماری بنای قدیمی توجه دارد، ساخته شود. معیارهایی تا در عین اینکه به معماری زمینه و تاریخی خود بی اهمیت نبوده، بتواندیادمانهای دوره ما برای آیندگان را به نمایش گذارد. پایان نامه حاضر درصدد تجزیه و تحلیل عوامل تأثیر گذار بر روابط میان بنای کهن و بخش توسعه یافته می باشد. به عنوان یکی از عامل های مهم مبین معماری معاصر، بهره گیری از سازه نمایان را به عنوان عاملی موثر که نمایانگر معماری تکنولوژیک دوران معاصر است را، در طرح توسعه بناهای کهن مطرح می نماید. نمونه موردی، توسعه حفاظت محور عمارت تاریخی پارک قیطریه است، که در حال حاضر به عنوان فرهنگسرا تغییر کاربری داده است.

بخشی از مشکلات و عدم تحقق پایداری در طرح ساخت مسکن بلندمرتبه به بازشناخت فرهنگ بومی و معیار‎های آن باز می‎گردد. توجه به معماری بومی در این پژوهش از دیدگاه هایی سرچشمه می گیرد که به پایداری اجتماعی بناها منجر می شود. همچنین پژوهش در میان رویکردهای پایداری‎اجتماعی به نگاه رفتار شناسانه می پردازد. بدین معنی که انسان را در رفتار‎هایش جستجو کرده و با شناخت رفتار‎های او، معیارهای آفریدن فضایی که با پایداری اجتماعی مطابقت داشته باشد پدید می آورد. از آنجایی که پژوهش به بومی سازی ساختمان‎های مسکونی بلند‎مرتبه شهری می پردازد، سوال پژوهش نخست این است که، آیا الگوهای موجود در این ساختمان‎ها پاسخگوی نیازهای امروزین ماست؟ و دوم اینکه، اصول و معیار های طراحی ساختمان های بلند با رویکرد مبتنی بر فرهنگ بومی چیست و چگونه می توان در طراحی ساختمان‎های بلند شهری مورد استفاده قرار گیرد؟ با بررسی های صورت گرفته معیارهای متنوعی در شکلگیری یک مجتمع مسکونی بلند مرتبه و پایدار با رویکرد رفتارشناسانه یافته شد که پژوهش به سه محور برجسته‎تر تمرکز یافت. این سه محور تحت عنوان «حریم»، «فضای باز»و «خود‎بسندگی» بررسی شدند که نتیجه بررسی ها به اجمال عبارتند از: حریم: حریم یا قلمرو به محدودیت سلسله مراتبی از دسترسی ارتباط افراد با یکدیگر گفته می شود و وظیفه اندام های معماری تنظیم این محدوده هاست تا حیطه قلمرو رفتاری به صورت شفاف آشکار شود. فضای باز: قلمرو خانواده ایرانی شامل یک فضای باز خصوصی است که در آن بخش مهمی از رفتارها و تعاملات خانواده شکل می‎گیرد. خود‎بسندگی: مجتمع مسکونی به جریانی از ارتباطات فعال نیازمند است که سطح دسترسی افراد با سلسله مراتب نزدیک شدن به فضای خصوصی خانه به تدریج محدود گردد. همچنین مجتمع مسکونی به مجموعه از فضاهای جانبی در سه گروه فرهنگی و مذهبی، خدماتی و تجاری، تفریحی و ورزشی نیازمند است. این پژوهش با استفاده از پارادایم آزادپژوهی و روش تحقیق تحلیلی- توصیفی در میان مجتمع‎های مسکونی سراسر جهان با توجه به فرهنگ بومی ایران انجام شده است. در طراحی مجتمع مسکونی باغ گل، بخشی از الگوهای شکلی و همچنین ارتباطی معمول در ساختمان های بلند مرتبه تغییر کرد و به نحوی ارتقاء یافت که با خواسته های نخستین پژوهش مبنی بر مطابقت آن با الگوهای فرهنگ بومی منطبق باشد. اما می توان گفت بومی سازی کیفیتی نیست که با یک الگوی کلی بتوان آن را بدست آورد بلکه نیازمند یک فرآیند پیوسته در هر پروژه می باشد. نتایج حاصل از این قسمت الگوهایی را تبیین کرد که براساس آن نمونه هایی از مجتمع های مسکونی در سراسر جهان بررسی شدند، در فصل سوم چکیده ای از بهترین نمونه های بررسی شده و نحوه پاسخگویی آنها به سه ویژگی مورد نظر پژوهش طرح شد و نتیجه این فصل ارائه الگوهای شکلی موفقی در زمینه ویژگی های مورد نظر شد. در نهایت با توجه به تجزیه و تحلیل ها انجام گرفته در شرایط پروژه، برنامه فیزیکی و پهنه مورد بررسی برخی از الگوهای شکلی برای تحقق اهداف انتخاب شدند و بر اساس فرآیند طراحی برنامه ریزی شده الگوی نهایی ارائه شد.

توجه به امر مرمت، حفاظت و بهسازی باغهای تاریخی یکی از چالشهایی است که در دهه های اخیر بسیار مورد توجه صاحب نظران و متخصصان احیاء بافتهای تاریخی قرار گرفته است و صدور قوانین، بیانیه ها و دستورالعملهای بین المللی گوناگون، نشان دهنده اهمیت این موضوع می باشد. شناخت میراث فرهنگی و ارزشهای یک منبع میراث فرهنگی از یک سو و آشنایی با انواع روشهای مرمت، حفاظت، باززنده سازی و بازآفرینی از سوی دیگر به عنوان پیش زمینه و اصول پایه ای در این پژوهش مطرح شده اند . رویکردهای مرمتی و حفاظتی باغهای تاریخی در سیر و تحول خود از بازسازی، بهسازی، باززنده سازی به «باز آفرینی» تکامل یافته اند. این رویکرد با طیف وسیعی از ملاحظات انسانی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مواجه بوده و به دلیل تعامل مداوم این عوامل با یکدیگر، توجه به مشارکت شهروندان در برنامه های توسعه شهری از جمله بازآفرینی باغهای تاریخی امری اجتناب ناپذیر می باشد. در این پژوهش پارادایم تحقیق یک الگوی طراحی محور بر اساس نظریه cross می باشد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش کیفی استفاده می نمائیم و در حوزه تکنیکهای تحقیق، تدابیر مقایسه تطبیقی و طراحی مقایسه ای به کار خواهد رفت. این تحقیق با مطالعه ادبیات نظری در حوزه مشارکت، چارچوبی را برای بهره گیری از نظرات گروههای مخاطب پیشنهاد می دهد. در این راستا رویکرد محله مبنا با ویژگیهایی چون مردم گرایی، مشارکت پذیری و کل نگر بودن، مشارکت واقعی مردم را در موضوعات شهری مورد هدف قرار داده است. چهار شاخص مطالعاتی؛ ارزشها، سرمایه اجتماعی، ایجاد کاربریهای چند گانه و توانمند سازی ساکنان، مفاهیم کلیدی می باشند که در این رویکرد بر آن تاکید شده است و در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته اند. در نهایت، با استفاده از جدول swot تجزیه و تحلیل بر روی این شاخصها صورت گرفت و نتایج حاصل از آن منجر به تهیه راهبردهای پیشنهادی برای طراحی گردید. پیش بینی می شود نتایج حاصل از این پژوهش، بتواند راهگشای بهره گیری حداکثری از نظرات مردم محلی و جلب نظر مخاطبان واقعی پروژه های شهری باشد. محله سامیان تهران به عنوان یکی از محله های تاریخی، ظرفیتهای بالقوه ای را چه از نظر ارزشهای فرهنگی و اقتصادی-اجتماعی، سرمایه اجتماعی، ظرفیت و توانمندی ساکنان و کاربریهای چندگانه دارد که می تواند مبنایی باشد برای بازآفرینی باغ تاریخی سامیان تهران با رویکر محله مبنا. . بدیهی است این رویکرد، عاملی در جهت حفظ فرهنگ بومی محله و آشنایی هر چه بیشتر ساکنان محلی با ارزشهای باغ ایرانی می باشد.

مدارس، یکی از مهمترین فضاهای عمومی در تمام دنیا محسوب می شود. هر فرد در طول دوران زندگی خود بخشی از عمر خود را در مدارس می گذراند. توجه به طراحی این فضا و در کل فضاهای آموزشی، چه از لحاض کالبد فیزیکی آن و چه تاثیر روانی فضاهای ایجاد شده، دغدغه همه معماران است. تکنولوژی و فناوری های روزآمد امکانات جدیدی در اختیار معماران و مهندسان قرار داده است که در این میان مواد و مصالح نوین به عنوان بخشی از اجزای معماری بیشترین ارتباط را با کاربران فضاهای معماری دارد که در فضاهای آموزشی به نسبت این مقدار بیشتر است. مصالح نوین، از جمله مصالحی که با فناوری نانو و مواد هوشمند خلق شده اند، ظرفیت هایی را در اختیار قرار می دهند که تا کنون وجود نداشته اند یا اینکه مصالح سنتی قادر به ایجاد آن ها نبوده اند. شناسایی و کاربرد این امکانات افقی وسیع را در پیش روی معماران و طراحان قرار می دهد که فضاهایی با کیفیت های متنوع و جدید برای استفاده کنندگان ایجاد کنند. تحقق این مهم در گرو پاسخ به سوالات زیر می باشد: مصالح نوین چه مشخصاتی دارند؟ چه فرصت ها و امکاناتی را پیش روی معماران قرار می دهند؟ و چگونه می تواند در طراحی فضاهای آموزشی در اقلیم های گوناگون(در اینجا اقلیم سرد) به کار گرفته شوند؟ در پایان نامه به منظور پاسخ به سوالات پژوهش از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و راهکارهای ترکیبی برای بیان ویژگی های مصالح نوین و چگونگی استفاده از آنها و تحلیل امکانات و موانع پیش روی طراحی جهت بهره گیری بهینه، استفاده شده است. روش جمع آوری اطلاعات نیز برآیندی از روش گردآوری کتابخانه ای و مطالعات موردی می باشد. استفاده از ابزارهای مطالعه کتابخانه ای در کنار درج نمونه های مربوط با استفاده از روش تحقیق توصیفی- تحلیلی موجب می شود بتوان پیشنهادهای قابل قبولی برای هدایت فرایند طراحی معماری در اختیار طراحی قرار داد. دستاوردهای پژوهش نشان می دهد به کارگیری مصالح هوشمند با ویژگی های تغییر فاز دهنده، تغییر رنگ دهنده، قابلیت خود تمیز شوندگی، ضد مه گرفتگی، ضد فرابنفش، ضد آتش و صفحات تولید انرژی؛ نانومصالح با ویژگی های مقاومت بسیار بالا، ضد خش، ضد دیوار نویسی، ضد میکروب و قارچ، آسان تمیز شوندگی، عایق حرارتی و صوتی؛ مصالح پلیمری با ویژگی های شکل پذیری، مقاومت در برابر فشار، روغن، چربی ها، نفوذ ناپذیری، جذب صدا، عایق حرارتی و صوتی؛ در محیط های آموزشی واقع در اقلیم سرد از اولویت برخوردارند.

در این پژوهش به شناخت و بررسی کمیت و کیفیت مناسب نور روز جهت فعالیت های اداری پرداخته شده است. برای بدست آوردن اطلاعات مربوط به کمیت روشنایی روز در تهران، اندازه گیری هایی در مدتی محدود صورت گرفت که منجر به تخمین روشنایی بر روی سطوح عمودی رو به جنوب و سطوح افقی (در حالتی که آسمان صاف باشد)، برای کل روزهای سال کاری گردید. تخمین پتانسیل نور روز در شهر تهران جهت تامین روشنایی مناسب فعالیت های اداری در اتاق هایی با عمق 6 و 10 متر، صورت گرفت که مشخص کننده پتانسیل بالای نور روز تهران برای برآورده کردن اهداف روشنایی داخلی می باشد (تقریبا 75% مواقع سال کاری). در پی برآورد کمیت روشنایی در تهران، به شناخت سیستم های پیشرفته نور روز پرداخته شده است به طوری که بتوانند در تامین روشنایی مناسب در عمق اتاق نقش موثری داشته باشند و همچنین کیفیت روشنایی داخلی را بهبود بخشند. از میان این سیستم ها، کانال انتقال نور افقی (light pipe) تطابق بیشتری با شرایط آسمان تهران داشته و برای انتقال روشنایی به نواحی دور از پنجره دارای عملکرد بهتری است.. برای تحلیل کارایی این سیستم در تهران، مدل پیشنهادی لابراتووار لورنس برکلی با شرایط تابش خورشیدی تهران تطبیق داده شد و از طریق نرم افزارهای مربوط به نور روز(ecotect & radiance) مورد شبیه سازی قرار گرفت. در این مرحله روشنایی متوسط ماهیانه ایجاد شده از طریق کانال انتقال نور و پنجره ای جداره ای برای کل سال بدست آمد. همچنین عمق مناسب برای کانال های انتقال نور و فواصل مناسب میان آنها جهت کارایی بیشتر و موثرتر مشخص گردید. طول 9 متر و فواصل 4 متری برای قرار گیری در یک اتاق عریض مناسب ارزیابی شد.

مسکن فراگیرترین، کاربردی ترین و در عین حال اجتماعی ترین گونه معماری است. مکانی که باید تبلور علایق، آرزوها، فرهنگ و هویت ساکنان خود باشد. مفهوم سنتی مسکن در دهه های اخیر دچار تغییرات قابل ملاحظه ای شده است؛ که ناشی از تغییرات اجتماعی و جهش تکنولوژی از سوی دیگر است. اما طراحی مسکن مطابق این تغییرات پیشرفت نکرده است. در اغلب موارد این کاربران هستند که باید خود را با فضای ساخته شده، تطبیق دهند. فرآیندهای تولید صنعتی منجر به محیط های خنثی، انعطاف ناپذیر و بی مصرف شد؛ این مجموعه های غیر انسانی ره آوردی جز افسردگی، سردرگمی، خشونت و بی سامانی برای ساکنان خود نداشته اند؛ که نتیجه آن تخریب بی شمار مجموعه مسکونی در اروپا بود. تکنولوژی امروز نقشی فراتر از سازه در معماری دارد؛ عامل اصلی تحول در تمام سبک های معماری پس از مدرن تکنولوژی بوده است. در واقع هر قرائت تازه از نقش، نحوه بکارگیری یا حتی آثار تکنولوژی، منجر به شکل گیری سبک جدیدی در معماری معاصر شده است. تکنولوژی تنها ابزار ساخت معماری نیست. بلکه دیدگاه و فرآیندی است که بر طبق آن برداشت جدیدی از انسان، طبیعت و فرهنگ شکل می گیرد. اثر تکنولوژی برمعماری غیر تکنولوژیک است. رویکرد مناسب به ماهیت تکنولوژی منجر به ارتقای معماری مسکونی می شود. جلوه گری تکنولوژیک آن گونه که در دیگر کاربری ها متداول است؛ با مفهوم مسکن در تضاد است. مسکن نیازمند نوعی از کاربرد تکنولوژی است که منجر به بهره مندی بیشتر مخاطب و ارتقای کیفیت زندگی در آن شود. لذا بر اساس دیدگاه ماهیت نگر حرکت به سوی تکنولوژی پاسخگو را می توان به عنوان راه حل مسائل مولود تکنولوژی مطرح کرد. این هوشمندسازی در واقع توجه به تکنولوژی در فرآیند طراحی مسکن است؛ به این نحو تکنولوژی در خدمت طراح قرار می گیرد. مسکن هوشمند اشاره به "سکونت مبتنی بر تکنولوژی" که منجر به ارتقای کیفیت زندگی کاربرانش شود؛ دارد. به این ترتیب بر خلاف تکنولوژی های گذشته که منجر به تغییر سبک زندگی و تاثیرگذاری بر معماری می شد؛ تکنولوژی هوشمند با سبک زندگی هماهنگ می شود و به خدمت معماری در می آید.

چکیده: قرارگیری رودخانه ها در بافت شهری به گونه ای است که می تواند بهترین ارتباط و بیشترین دسترسی را مابین مراکز اجتماعی شهر برقرار سازد.تقویت اینگونه ارتباطات می تواند زمینه ساز ایجاد تقابل و هماهنگی محیط زیست و اجتماع قرار گیرد.سابقه تاریخی شهرسازی نشان می دهد که شکل گیری شهرها در کنار رودخانه ها از جهت دسترسی به منابع آب همواره مورد توجه بوده است.اولین مراکز اجتماعی همواره در کنار منابع آب و رودخانه ها شکل می گرفتند.شاید امروزه با پیشرفت تکنولوژی های مرتبط با انتقال آب این نقش کم رنگ تر حس شود،اما می توان با نگاه دوباره به رودخانه ها و بازآفرینی آنها در حوزه معماری منظروبه عنوان شریان حیاتی شهرها فرصت تقویت ارتباطات اجتماعی شهرها را ایجاد نمود. به طور کلی این پایان نامه بر آن است تا به معیارهای طراحی منظر رودکناری (در حاشیه مسیل های شهری) دست یابد . این پارامترها که در قالب آلترناتیوهای طراحی ارایه می شوند در راستای ارتقای حیات اجتماعی پایدار در حوزه طراحی معرفی می شوند. پژوهش حاضر به طور همزمان بر تجربیات بین المللی وملاحظات و محدودیت های منطقه ای تاکید می کند.همچنین، پژوهشگر معتقد است این برنامه ریزی شامل رویکردهای چندگانه ای می شود که سبب شکل گیری منظر شهری پایدار در حاشیه رودخانه های شهری می شود. در این پایان نامه ،مسیل رودخانه خشک شیراز به عنوان مهمترین مسیل شهر شیراز، برای اعمال نمودن راهبردهای ارایه شده، به عنوان یک مورد مطالعاتی واقعی، انتخاب شده است. محدوده مورد نظر طراحی شامل بخشی از کناره رودخانه خشک در شهر شیراز مابین پل معالی آباد و سد نهر اعظم واقع می باشد. با تامل در نقش و جایگاه رودخانه خشک در ایجاد چشم اندازشهری و ارتقای کیفیت های شهری، مشخص شد این رودخانه پتانسیل تبدیل شدن به عرصه حیات اجتماعی را دارا می باشد و در این جهت به اصول و لوازم طراحی منظر کناره رود ها از دیدگاه معماری منظر پرداخته شده و در پایان طرح پیشنهادی در جهت باآفرینی رودخانه خشک شیراز بر اساس ضرورت ها، نیازها و مبانی فکری شکل گرفته در روند تحقیق ارایه شده است. کلیدواژگان:

با بررسی شهرهای تاریخی ایران که جلوه گاه باورهای مردم و نحوه نگرش آنان به هستی و شیوه زندگی کردن است اهمیت وجودی بازار به عنوان مهمترین مرکز اقتصادی- اجتماعی- سیاسی و فرهنگی شهر قدیم و اصلی ترین فضای شهری آن آشکارتر می شود. بازارها یکی از عناصر مهم شهری هستند که قدمتی به قدمت تمدن بشری دارند به روشنی می توان اوج هنر معماری و شهرسازی را در قدیمی ترین فضای شهری شهرهای ایرانی از منظر کالبدی، عملکردی و ادراکی- رفتاری نظاره گر شد. یکی از مهمترین فضاهای بازار تاریخی شهر ایرانی که در نگاه اول بیانگر ماهیت و شان بازار است فضای ورودی آن می باشد. تصویر ذهنی اولیه از فضای داخلی بازار با دیدن ورودی آن شکل خواهد گرفت. ورودی بازار ایرانی یکی از بهترین پتانسیل های فضایی برای طراحی و القاء یک حس مطلوب در اولین مواجهه با بازار است. طراحی ایدآل این مفصل فضایی، در کنترل نظام رفتاری افراد بسیار موثر بوده و ازبروز ناهنجاری های رفتاری جلوگیری خواهد نمود. امروز توجه به فضاهای عمومی شهری ضرورتی اساسی در برنامه های توسعه شهری است بنابراین الزامیست بازتولید فضاهای معماری و شهری گذشته به عنوان جزئی روشن از نظام فضایی کل شهر، در اولویت طرح ها قرار گیرد. غفلت از فضای ورودی بازارهای ایرانی که به واقع محل تبلور زندگی جمعی شهروندان یک شهر است و عمری به قدمت پیدایش شهر و بازار آن دارد به هیچ وجه جایز نمی باشد. بی توجهی به طراحی این فضا موجب ورود یکباره افراد به فضا ها خواهد شد به نحوی که فرصتی برای تغییر و همساز کردن رفتار با فضای جدید به وجود نخواهد آمد. ثبت مجموعه بازار تاریخی تبریز به عنوان وسیعترین مجموعه بازار سنتی و تاریخی جهان در فهرست آثار ملی در سال ???? و به عنوان کامل ترین عنصر شهری در سال 2009 از طرف سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور و همچنین ثبت آن در فهرست آثار جهانی در مرداد ماه 1389 با محوریت 3 معیار از معیارهای شش گانه سازمان یونسکو، ما را موظف می سازد علاوه بر توجه به کالبد معمارانه این مجموعه عظیم و مضاف بر تمام تلاشهایی که برای نگهداری از آن انجام خواهد شد در راستای ارتقاء کالبدی و اجتماعی تک تک فضاهای آن نیز از منظر طراحی شهری بکوشیم. این معیارها شامل موارد زیر می باشد. معیار 1- تبادل ارزش های انسانی طی یک دوره زمانی خاص یا در یک محدوده فرهنگی از جهان که باعث پیشرفتی در زمینه های معماری یا فناوری، هنرهای یادمانی، برنامه ریزی شهری یا طراحی چشم انداز (منظر) باشد. معیار 2 - نمونه و گواه منحصر به فرد و یا حداقل استثنایی از یک سنت فرهنگی یا تمدنی زنده و یا نابود شده باشد. معیار 3- نمونه ای برجسته از گونه ای از بنا یا مجموعه ای فنی یا معماری و یا منظر باشد که نماینده مرحله یا مراحل مهمی از تاریخ بشرند. بنابراین ورودی بازار تبریز علاوه بر اینکه به اعتبار خود بازارتبریز واجد ارزش می باشد؛ با پذیرش نقش اولین فضای مواجهه با چنین بازاری و نیز به عنوان فصل مشترک مجموعه عظیم تاریخی با بخش های تجاری مدرن مرکز شهر اهمیت دو چندان می یابد.همچنین این فضا به لحاظ کمبود فضای شهری در بافت تاریخی این شهر پتانسیل بسیار بالایی برای طراحی محسوب می شود. مضافا ًاینکه محدوده موضوع بحث در مراکز تجاری شهرها که با معضلات عدیده ای دست به پنجه هستند قرار دارد. رساله حاضر سعی داشته است با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی در راستای برآوردن نمودن دو هدف مشخص گام بر دارد . 1- طراحی فضای ورودی مطلوبی برای بازار تبریز بر طبق معیارهای کالبدی و رفتارهای سرزده از شهروندان در این فضاها و 2- سامان دهی ورودی بازار تبریز به عنوان پلی بین طراحی شهری پیشین و معاصر در بحث مبانی نظری با استفاده از منابع کتابخانه ای و اسناد تاریخی ، علاوه بر دستیابی به اصول و ویزگی های کلی از بازار تاریخی و فضای شهری ایرانی با تاکید بر ورودی بازار به عنوان یکی از عناصر کالبدی آن ، توقعات موضوعی مورد انتظار از ورودی و نکات طراحی آن در دو سطح ورودی به صورت عام و ورودی بازار تاریخی استخراج شد. با انتخاب سردر بازار قیصریه اصفهان به عنوان بهترین و کاملترین نمونه موردی داخلی در فصل سوم، به شناخت فضای ورودی این بازار پرداخته شده و اصول و معیارهای طراحی شهری رعایت شده در آن مشخص و به منظور استفاده در ورودی سایر بازارها دسته بندی شد. در فصل چهارم به لحاظ تاثیر گذاری بستر طرح بر طرح، با اشاره کلی به ویژگی های شهر تبریزو شناخت بافت تاریخی و فرهنگی آن به بررسی خود بازار تبریز و ورودی های آن پرداخته شد و با شکل گیری تصویر ذهنی کلی از محدوده ، مسائل و مشکلات آن مشخص شد تا با تکیه بر نقاط قوت بستر طرح محدودیت ها و مسائل آن مرتفع گردد.لازم به ذکر است در انتهای این بخش نیز با توجه به توقعات مورد انتظار از ورودی بازار تبریز ارزیابی کلی از 30 نفراز متخصصین امر در خصوص سطح انتظارات برآورده شده در ورودی بازار تبریز بر اساس معیارها و شاخصه های ورودی مطلوب انجام شد. کلیت فصل پنجم نیز به دو بخش شناخت و تحلیل ورودی بازار تبریز (راسته گرجیلر) ، تدوین اهداف ، سیاست ، راهبرد و تدوین طرح جامع سه بعدی اختصاص دارد. در این فصل، جهت انجام فرایند شناخت از مطالعات میدانی با تکنیک ثبت مشاهدات توسط نت برداری، فیلمبرداری، پر کردن پرسشنامه( از مردم عادی با میزان 70 نفر به عنوان نمونه آماری) و ... بهره برده شده است. همچنین در راستای دستیابی به نتایج مطلوب سعی بر این شد تا با استفاده از تکنیک سوات به واسطه شناسایی نقاط قوت، ضعف و فرصت ها و تهدیدهای محدوده، راهبردها، سیاست ها و اقدامات اجرایی مشخص گردد. تا پس از تحلیل اطلاعات به دست آمده توسط تکنیک های swot وتحلیل های آماری و استفاده از تکنیک های space syntax و تکنیک ویلیام وایت در بحث های رفتاری محدوده ، به تدوین چشم انداز نهایی طرح، اهداف، راهبردها و سیاست های طرح پیشنهادی اقدام شود و در نهایت پس از مشخص نمودن دستورکارهای مختص هر حوزه به تدوین طرح جامع سه بعدی اقدام شود. در نهایت با بهره گیری از اصول و ارزش های استحصالی از بخش ها و فصول مختلف پایان نامه، چشم انداز، راهبرها و راهنماهای طراحی محدوده مورد مطالعه طرح فضای ورودی بازار تبریز و ساماندهی محدوده پیرامونی آن در قالب طرح راهبردی حوزه بلافصل، چارچوب طراحی و طرح سه بعدی حوزه طراحی ارائه گردیده است. این طرح شامل سه حوزه ورودی می باشد که در حوزه اول که نزدیکترین حوزه به بازار است به ساماندهی نمای جداره ها با حفظ جداره منحصر به فرد تاریخی، فضاسازی با استفاده از عناصر طبیعی چون آب – گیاه، تجهیز مبلمان شهری در راستای کنترل رفتارهای سرزده در فضای ورودی و طراحی سردری هم شان ورودی بازار بزرگ تبریز پرداخته شده است. در حوزه میانی که در واقع طراحی و آرامسازی محور جمهوری بود. طرح این محور شامل آرامسازی محور با ابزارهای مختلف از جمله تغییر کفسازی در محل های خاص، ایجاد اولویت بیشتر برای پیاده و .. ایجاد یک محور مجهز شهری در میانه محور در راستای ارتقاء ایمنی عابرین پیاده و ... طراحی نمای کل محور با استفاده از الگوهای معماری سنتی موجود در محدوده و ... است. حوزه سوم طراحی یک فضای همگانی شهری به عنوان جلوخان ورودی بازار که محیطی آرام و دنج برای خریدار خسته فراهم می کند. با طراحی جداره و فضاسازی در محیط و استقرار کاربری های مشخص ارتباط پیاده راه تربیت با فضای ورودی بازار از این طریق فراهم می شود. با درنظر گرفتن تمامی عوامل فوق، به نظر میرسد موضوع این پایان نامه بتواند در راستای اعتباردهی به فضای ورودی بازار سنتی به عنوان عنصرپویای فراموش شده شهری موثر واقع شود.

رود دره های شهری به عنوان یکی از ارکان اساسی ساختار شهر، ارزش های زیست محیطی و اقتصادی بسیاری را به همراه دارند. اما استفاده و دخالت های نامناسب می تواند از ارزش این عنصر حیات بخش شهری بکاهد. از جمله مهم ترین تهدیدهای قابل ملاحظه در این حوزه، تغییر در مقطع رودها و محصور کردن آن توسط دیواره های بتنی است که علاوه بر آسیب به بستر طبیعی، رود را از استفاده تفرجی خارج می سازد. این در حالی است که امروزه طراحی منظر اکولوژیک به عنوان یک رویکرد جدید به ارائه الگو ها و ضوابط طراحی منطبق بر محیط، با توجه به فرصت ها و تهدیدات موجود می پردازد و با استفاده بهینه از روابط موجود و اطلاعات دریافتی از مناظر طبیعی و انسان ساخت، در ایجاد پیوندی هم ساز و یکپارچه میان طبیعت و بستر فرهنگی و بومی منطقه سعی می نماید. بنابراین به نظر می رسد که استفاده از طراحی منظر اکولوژیک پایدار و منطبق بر محیط، راهبردی مناسب در برخورد و احیای رود ـ دره های شهری باشد. بدین منظور، تحقیق حاضر به چگونگی دستیابی به اصول و ضوابط طراحی منظر اکولوژیک رودـ دره های شهری با توجه به ارکان مطرح شده در طراحی پایدار منظر می پردازد. در این پژوهش از روش تحقیق نمونه موردی با استفاده از راهکارهای ترکیبی استفاده شده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان دهنده آن است که، عناصر ساختاری منظر موجود در رودـ دره دارآباد را می توان به چهار دسته اصلی ا- پوشش گیاهی 2- شکل زمین 3- سطوح آبی و 4- عناصر انسان ساز (مصنوع) تقسیم نمود. ارائه راهبردها, راهکار ها و الگوهای طراحی منطبق بر محیط در قالب یک طرح راهبردی با توجه به چارچوب طراحی منظر اکولوژیک پایدار در سه پهنه عملیاتی حفاظتی، مرمتی و تفرجی و با توجه به چهار دسته فوق صورت گرفته است که در این پژوهش بدان پرداخته می شود.

این پژوهش به طراحی و تحلیل فرم بهینه بام ساختمان های مسکونی با هدف کاهش مصرف انرژی می پردازد. با عنایت به مصرف بالای انرژی در ایران و سهم چهل درصدی مسکن در مصرف انرژی کشور لزوم توجه بیشتر به بحران انرژی و یافتن راه های نوآورانه ای بخصوص در بخش مسکن از مهمترین چالش های پیش رو پژوهشگران و متخصصان کشور می باشد. در این راستا پژوهش های فراوانی برای یافتن فرم بهینه بازشو و ساختمان در ایران صورت گرفته، اما نقش بام ساختمان تاحدی مورد غفلت قرار گرفته است. با توجه به خلاء نسبی علمی- تحقیقاتی در رابطه با مطالعه نقش بام در طراحی مسکونی، پژوهش حاضر بر آن است تا به واکاوی این نقش پرداخته و رفتار مکانیکی-معماری این عنصر را به صورت کمی و کیفی مورد بررسی قرار دهد. هدف این مطالعه یافتن افق های جدید در طراحی معماری مسکونی با رویکرد کاهش مصرف انرژی می باشد. در این فرآیند، شناخت پوشش های بهینه بام و انتاخب بام های بهینه به همراه پاسخ به پرسش اصلی رساله، یافتن فرم بهینه بام و راهبردهای طراحی مسکونی با توجه به فرم بام، دیگر مسئله پژوهش می باشد. این رساله به روش شبیه سازی و مدلسازی واقعیت صورت گرفته است. همچنین از تکنیک های نرم افزارهای مدل کننده واقعیت، تکنیک مقاسیه تطبیقی جهت بررسی گونه های متفاوت بام و تکنیک پیمایشی جهت شناخت و بررسی نمونه های موردی استفاده شده، و مباحث نظری نیز با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و مطالعات میدانی صورت گرفته است. متدولوژی تحقیق نیز تحلیلی-محاسباتی بوده و محاسبات مکانیکی از روش سی-اف-دی صورت گرفته است. مدلسازی نمونه ها (بام تخت، شیبدار 45 درجه، شیبدار 30-60، طاقی و طاق اهنگ) در نرم افزار گامبیت و شبیه سازی در نرم افزار فلوئنت برای دو فصل تابستان و زمستان انجام گرفت. با توجه به رویکرد تطبیقی مطالعه، جهت گیری، مصالح و عایق بندی نمونه ها همسان فرض شد. همچنین داده های اقلیمی براساس داده های شهر تهران انتخاب گردید. نهایت نتایج بدست آمده نشان داد که در سقف تخت با توجه به هندسه خاص، جریان های چرخشی و اغتشاشی به وجود نیامده و جریان باد تأثیر بسیار ناچیزی در کاهش دمای داخلی ساختمان دارد. همچنین در سقف های شیبدار 45 درجه و 30-60 درجه، هندسه سقف موجب پدید آمدن جریان چرخشی در اطراف سقف شده که تاحد 6 درجه سیلسیوس دمای داخلی ساختمان کاهش می یابد. سقف طاقی با منحنی 60 درجه جریان چرخشی ناچیزی به وجود آمده و دمای داخلی نیز بالاتر از سقف های شیبدار می باشد. در نهایت سقف طاق آهنگ با بهترین عملکرد در مواجه با باد، کمترین دمای داخلی را با 8 درجه کاهش نسبت به بام تخت دارد. همچنین عملکرد نمونه ها در زمستان نیز بررسی شد که بام تخت با 16 درجه دمای داخلی بهترین نمونه و نمونه های دیگر با رفتاری نسبتاً مشابه عملکرد ضعییفتری نشان دادند. در مجموع بام طاق آهنگ و شیبدار 30-60 عملکرد قابل قبولی در هر دو فصل نشان دادند و به عنوان نمونه طراحی مطالعه نیز استفاده شدند.

تعریف مساله: الف- معماری نور در فضاهای شهری معماری نور موضوعی جدید است که به دلیل اهمیت خاص آن طی سال های اخیر توجه ویژه ای به آن شده است. امروزه بسیاری از فعالیتهای روزمره مردم تا شب ادامه پیدا می کند، زندگی شبانه در بسیاری از شهرهای جهان در جریان است و نورپردازی منظری جدید از شهر را در شب نمایش می دهد.شهر تهران نیز به مانند سایر شهرهای بزرگ جهان در شب شکل تازه ای می یابد. نورپردازی فضاهای مختلف شهر علاوه بر بیان شکل تازه تامین کننده امنیت و کیفیت فضاها برای استفاده شهروندان است. روشنایی عامل اساسی در تامین رفاه و امنیت در شهر و زیبایی منظره آن در شب و روز است. ب- کاربرد نورپردازی بهینه نما در طراحی ساختمانهای واجد ارزش شهری از آن جایی که ساختمان های مهم و پرکاربرد در شهر به نوعی هویت بخش شهر در شب و روز هستند،در نتیجه نورپردازی مناسب می تواند در نمایش ویژگی های این ساختمانها بسیار موثر باشد و علاوه بر آن این ساختمانها را در شب نیز به نوعی در عرصه شهر به نمایش بگذارد. نورپردازی ساختمانها در شب رنگها و فرم ها را به نمایش می گذارد و به پویایی فضاها در شب کمک می کند. از آنجایی که علاوه بر جنبه های یاد شده امروزه مسئله انرژی و مصرف سوخت بسیار اهمیت دارد،نورپردازی فضاها باید علاوه بر زیبایی با راهکارهای بهینه سازی مصرف انرژی در ارتباط باشد. ج- طراحی سرای محله به عنوان ساختمان واجد ارزش شهری سرای محله مکانی برای فعالیت ها و تعاملات فرهنگی و اجتماعی و مشارکت شهروندان است.این مکان یکی از فضاهای مهم و واجد ارزش شهری است که طی سالهای اخیر توجه ویژه ای به آن شده است.از آن جایی که امروزه بسیاری از فعالیت های روزمره مردم تا پاسی از شب ادامه پیدا می کند، لذا نورپردازی مناسب فضاهایی چون سرای محله می تواند به زندگی شبانه در شهر کمک کند و علاوه بر آن به عنوان یک بنای شاخص و مهم در محله در شب نیز از طریق نورپردازی نما به نمایش گذاشته شود. د- ضرورت بهینه سازی مصرف انرژی انرژی سرمایه ای ملی است که برای حفظ آن باید توجه ویژه ای را لحاظ کرد از این رو استفاده بهینه از آن در طراحی معماری امری اساسی است. منظور از بهینه سازی مصرف انرژی ، انتخاب الگوها و اتخاذ و بکارگیری روش ها و سیاست هایی در مصرف درست انرژی است. که از نقطه نظر اقتصاد ملی مطلوب باشد و استمرار وجود و دوام انرژی و ادامه حیات و حرکت را تضمین کند. در این میان انرژی برق به دلیل گران بودن در هزینه های تولید و انتقال بسیار ارزشمند است.امروزه تمامی کشورهای جهان به دنبال راهکارهایی برای کاهش مصرف برق در تمامی بخش ها هستند.از این رو توجه به این امر در معماری نور در نمای ساختمان ها بسیار حایز اهمیت است. اهداف 1- بازشناسی ویژگی های نورپردازی ساختمان های واجد ارزش شهری. 2- سنجش کارایی نورپردازی با توجه به در نظر گرفتن زیبایی و بهینه سازی مصرف سوخت. سوالات تحقیق بر اساس آنچه در بیان مسئله به آن اشاره شد سوال اصلی و پرسش های عملیاتی عبارت است از: ساز و کار بهینه نورپردازی ساختمانهای واجد ارزش شهری دارای چه مشخصاتی است و چگونه قابل تعمیم است؟ پرسش های عملیاتی 1-نورپردازی بهینه چه مشخصاتی دارد و چگونه قابل توضیح است؟ 2-چگونه ساز و کاری را برای پیشبرد مراحل عملیاتی الگوی نورپردازی بهینه می توان پیشنهاد داد؟ فرضیه ها از آن جایی که روش تحقیق به کار رفته در این پژوهش اکتشافی(exploration research) است لذا فرضیه ندارد و پاسخ پرسش ها به صورت طراحی ارائه می شوند. مواد و روش انجام تحقیق روش تحقیق این پایان نامه بر مبنای روش تحقیق شبیه سازی و مدلسازی است.تحقیق شبیه سازی ،شامل همانند سازی کنترل شده شرایط یا رویدادهای زندگی واقعی ،برای مطالعه تعامل های پویا در محیط آن شرایط یا رویدادهاست.(گروت،1390،278) به دلیل این که تمام راهبردهای تحقیق به گونه ای با زندگی واقعی سرو کار دارند،شبیه سازی می تواند در راهبردهای گوناگون، تدبیر پژوهشی مفیدی باشد. در حوزه نورپردازی نرم افزارهایی نظیر dialux mental ray,inspirer,agi32,relux برای مدلسازی و شبیه سازی استفاده می شوند. برخی از این نرم افزارها قابلیت این را دارند که جدیدترین لامپ های تولید شده در جهان را روی مدل انتخابی بررسی کنند.

امروزه مسئله بحران انرژی در دنیا به موضوعی چالش برانگیز تبدیل شده است. نور روز و استفاده موثر از آن از جمله عوامل کاهش مصرف انرژی محسوب می شوند، که تاثیر بسزایی بر کیفیت فضای داخلی و شرایط روحی و جسمی کاربران آن دارد. جهت بهره گیری از این پتانسیل طبیعی در طراحی معماری لازم است ابتدا نور روز و ویژگی های آن را شناخت و راهکارهای موثر بر طراحی مناسب، با توجه به نور روز را فرا گرفت. از این رو در این پژوهش پس از شناخت و تحلیل نور روز و روش های هدفمند در طراحی و همچنین معرفی سیستم ها و راهکارهای مختلف در نورپردازی طبیعی، به تحلیل و بررسی یکی از سیستم های پیشرفته، جهت استفاده بهینه از نور روز در فضای داخلی یعنی، light shelf یا رف نور(قفسه نور)، پرداخته شده است. در روند پژوهش ابتدا با جستجو در منابع کتابخانه ای، اطلاعات اولیه در زمینه نور روز گردآوری شده، سپس با استفاده از برداشت های میدانی و اندازه گیری های فیزیکی، که با ساخت ماکتی در مقیاس 1:10 صورت گرفت، علاوه بر تسلط بر موضوع تحقیق، داده هایی نیز جهت تحلیل و همچنین اطمینان از نتایج نهایی جمع آوری شد. در مرحله بعد با استفاده از نرم افزارهای رادینس و اکوتکت، شبیه سازی-های کامپیوتری در شرایط آسمان صاف شهر تهران صورت گرفت، که در بخش نهایی نتایج به صورت کامل و با ارائه پیشنهادهایی جمع آوری شده استو بیانگر آن است که در شهر تهران استفاده از رف نوری 120 تا 140 سانتی متر به همراه سایبان 100 سانتی متری کارایی مطلوبی دارد.

بافت های فرسوده یکی از دغدغه های اساسی جوامع شهرنشین می باشد، افزایش سطح این بافت ها و رشد روز افزون جمعیت در آن و کمبود فضاهای سبز و باز شهری و ناکارآمد بودن بوستان های موجود در بافت های فرسوده شهری علی الخصوص در شهر تهران ضرورت تدوین الگویی پایدار در باز طراحی بوستان های شهری موجود در بافت های فرسوده را آشکار می سازد. طراحی بوستان های شهری در بافت های فرسوده در حال حاضر بدون جلب نظر مردم و ذی نفعان انجام می شود و گروههای بهره بردار در طراحی و ساخت آن هیچ نقشی نداشته و این امر موجب شده پروژه های اجرا شده مغایر با نظرات مردم بوده و موجب بروز ناهنجاری ها و عدم احساس تعلق خاطر توسط استفاده کنندگان در بوستان ها می شود. دستیابی به پایداری حضور مردم در بوستان های بافت فرسوده تنها با مشارکت واقعی و نه با مشارکت شعاری، تحقق پذیر است. مشارکت فعال و واقعی ساکنین، نیازمند بهره مندی ایشان از احساس تعلق خاطر به مکان و امیدواری به آینده ای بهتر است و این امر در گروه ایجاد احساس امنیت و ظرفیت سازی و ایجاد فرصت در زمینه مشارکت مردم امکان پذیر است. این پژوهش در تلاش است تا پس از بررسی روش های جلب مشارکت گروههای اجتماعی بهره بردار با استفاده از نظرات شهروندان بتواند به بوستانی دست یابد که علاوه بر پاسخگویی به نیاز ساکنین بافت های فرسوده خود عاملی برای خروج این محدوده ها از بافت های فرسوده بوده و همچنین در رونق این نواحی نقش بسزایی ایفا نماید. در این راستا پس از تعیین اهداف کلان و دستیابی راهکارهای اجرایی اصول و مبانی طراحی بوستان ها در بافت های فرسوده به دست آمد و در نهایت توسط الگوهای طراحی چند گزینه طراحی و در کارگروهی با نظرات مردم گزینه نهایی انتخاب و گزینه برتر در طرح نهایی ارائه گردید.

امروزه جهان با مساله بحران انرژی مواجه است. انسانها با سبک زندگی غلط و مصرف گرایی بیش از حد، باعث کاهش منابع انرژی شده اند. در این میان ساختمانها نقش بسزایی در مصرف انرژی دارند. راه حل پاسخگویی به این معضل ، الگوی طراحی صفر می باشد. این الگو که بیانگر تعادل میان تولید انرژی و مصرف آن می باشد. قبل از هر چیز، نیازمند بهینه سازی مصرف انرژی است. لذا استفاده از فرم مناسب و راهکار های طراحی اقلیمی تاثیر زیادی بر این مهم می گذارد. هدف از این پژوهش ارائه پیشنهادی برای تعیین فرم مطلوب با اتخاذ الگوهای کاربردی در طراحی است. برای این منظور ابتدا به شناخت منابع تولید انرژی پاک می پردازیم سپس الگوهای طراحی صفر را در اقلیم سرد بررسی می کنیم. جهت استفاده حداکثری از تابش خورشیدی از سیستم جدید لفاف خورشیدی بهرگیری نمودیم. در روند این پژوهش ابتدا با جستجو در منابع کتابخانه ای اطلاعات اولیه در مورد عناصر تاثیر گذار در بهینه سازی فرم نظیر فضای خورشیدی، ترومب وال و غیره بررسی گردید .سپس 9 فرم متفاوت با حجم ثابت برای آنالیز حرارتی انتخاب شدند. در مرحله بعد فرم ها با نرم افزار اکوتکت و انرژی پلاس شبیه سازی های رایانه ای شدند و شرایط آب و هوایی همدان برای نرم افزار تعریف گردید. نتایج بیانگر این است که در صورت استفاده از عناصر غیر فعال، جرم و عایق حرارتی و نیز لفاف خورشیدی در حدود 74 % کاهش بار گرمایشی و7% کاهش بار سرمایشی نسبت به فرم بدون این الگوها امکان صرفه جویی در شهر همدان وجود دارد. کلید واژگان : انرژی ، الگوی طراحی صفر ، لفاف خورشیدی ، بهینه سازی فرم

با توجه به مصرف بالای انرژی در ایران که سهم اصلی آن مربوط به بخش ساختمان(مسکونی –نجاری) است و بخش عمده آن صرف تهویه مطبوع می شود، این پژوهش به تحلیل تاثیر تهویه طبیعی از طریق بازشو جهت نیل به دو هدف کاهش مصرف انرژی و رسیدن به آسایش حرارتی که امری انفکاک ناپذیر با آن است بصورت همزمان پرداخته و به بررسی نقش کمی و کیفی عملکرد بازشو بر اساس رفتار مکانیکی- معماری آن می¬پردازد. هدف این پژوهش یافتن راه حل جدید در طراحی نمای فضاهای اداری با پلان باز با رویکرد کاهش مصرف انرژی و یافتن فرم بهینه بازشو در نمای فضاهای اداری است. این پژوهش با استفاده از روش شبیه¬سازی با مقایسه تطبیقی برای بررسی انواع بازشو در نرم افزار fluent و airpack انجام شده است. مطالعات مباحث نظری بر پایه مطالعات کتابخانه¬ای با روش توصیفی- تحلیلی و متدلوژی تحقیق تحلیلی- محاسباتی انجام شده است. با توجه به رویکرد تطبیقی مصالح نما، جهت-گیری ساختمان، عایق بندی، فرم نما (دیوار وسقف) ثابت فرض شده است. سه راهکار تهویه طبیعی تحلیل و راهکار تهویه عبوری انتخاب شده است. در نهایت پس از انتخاب مساحت بهینه بازشو نما به بررسی تاثیر فرم پنجره در تابستان پرداخته شده و نتایج نشان داده که تهویه عبوری با مساحت 30 درصد بازشو در نما راهکار مناسب بوده وافزایش تناسبات بازشو تا نسبت 1 به 2 منجر به عملکرد بهتر آن از جهت تهویه و آسایش حرارتی و مصرف انرژی در همه انواع مبلمان اداری است. تاثیر تعاملی مبلمان داخلی و مکان بازشوی خروجی در ارتباط با هندسه بازشو ورودی نشان می¬دهد که بدون پارتیشن هندسه ذکر شده تا 25 درصد و با پارتیشن تنهاافزایش همپوشانی ورودی و خروجی و نه افزایش تناسبات مصرف انرژی را تا 39 درصد کاهش می¬دهد.

شهر و روابط موجود در آن به عنوان پیشرفته ترین مجتمع زیستی بشر، اثرات بی بدیلی بر هویت ساکنان خود دارد. در سده های معاصر روند شهرسازی در ایران دچار تقلید از انگاره های غربی و پدیده جهانی شدن گردیده و به نوعی گرفتار انقطاع تاریخی و ناسازگاری با فرهنگ و جهان بینی شهروندان ایران بخصوص در امرسازماندهی فضایی شده است. سازماندهی کالبدی و فضایی محلات سنتی مطابق با باورهای مذهبی و فرهنگی ساکنان موجب تقویت ارتباط شهروندان با فضا و پیامد آن افزایش حس تعلق ایشان به محله و بالتبع شهرهای خود می شده است. لیکن در شهرسازی معاصر و در مقیاس خرد- بسیاری از محله های امروزی-سازماندهی فضایی ناهمگون با سبک زندگی و فرهنگ بومی و مذهبی ساکنین موجب شده معیارهایی چون حس تعلق و پایداری در سطح پایینی قرار گیرد. تحولاتی که از آغاز قرن حاضر و متأثر از جنبش تجددگرایی غرب در ایران رخ داد پیوند استوار بین برخی از مظاهر و جلوه های زندگی را با فرهنگ جامعه گسیخته است. از اینرو امروزه نگاه به عرصه فضاهای جمعی به عنوان یک ضرورت در برنامه های توسعه شهری در جهت تقویت وجهه فرهنگی و اجتماعی شهر مورد توجه واقع می شود. بررسی و تبیین آسیب های وضع موجود محلات شهری، ارائه راهکارهایی جهت تقویت زمینه های افزایش حس تعلق در شهروندان بوسیله منظرسازی مناسب فضاهای جمعی از اهداف این پایان نامه به حساب می آید. جایگاه منظرسازی در افزایش ادراک و خوانایی فضا و پیامد آن تقویت پیوند فرد با مکان و تقویت پاسخدهی مکانی از اهمیت ویژه برخوردار می باشد. پایان نامه فوق با مروری بر ادبیات موضوع و بررسی نمونه های اجرایی پیاده راه های داخلی و خارجی به عنوان فضاهای جمعی، سعی در استخراج معیارهایی برای طراحی منظر پیاده راه محله ای با هدف افزایش حس تعلق به محله دارد. روش تحقیق استفاده شده در این تحقیق توصیفی-تحلیلی از نوع مطالعه موردی است و روش جمع آوری اطلاعات نیز کتابخانه ای و میدانی می باشد. دستاوردهای پژوهش در طراحی منظر پیاده راه محله ده ونک در جهت افزایش حس تعلق ساکنان به محله تجسم یافته است.

طراحی فضاهای شهری که افراد بتوانند به انواع فعالیت ها مانند قدم زدن، تفریح، خرید، تجمع، گفتگو و تبادلات فرهنگی بپردازند هدف اصلی طراحان شهری بوده است. با این حال اغلب طرح ها بر عناصری نظیر جذابیت فیزیکی و عملکرد تاکید دارد. البته تمامی این عوامل مهم هستند، اما بدون یک توجه به عامل آسایش حرارتی موفقیت چندانی حاصل نمی شود؛ وجود آسایش حرارتی در این فضاها موجب افزایش استفاده و حضور بیشتر افراد در فضای باز شهری می شود. در دهه اخیر آسایش حرارتی فضای باز شهری، مورد توجه بسیاری از پژوهشگران این حوزه قرار گرفته است و پژوهش های متعدد انجام شده در این زمینه نشان می دهد این مبحث به عنوان موضوعی جدید و پرچالش پیش روی محققان در آینده خواهد بود. چرا که طراحی با توجه به خرد اقلیم و استفاده حداکثر انرژی، تاثیر به سزایی در کیفیت فضاهای شهری، میزان مصرف انرژی ساختمان ها، سلامت انسانی و گردشگری شهری دارد. چناچه شاهد هستیم ارتقای پایداری زیست محیطی در فضاهای شهری با اصول و قواعد کلی یا معیارهای کمی عملی نیست و تدقیق این شاخص ها با توجه به ویژگی های فضا، وضعیت خرداقلیم و فعالیت مربوطه ضروری است. پایان نامه حاضر تلاشی است در ایجاد شرایط آسایش اقلیمی در مسیرهای پیاده از طریق به کارگیری سیستم های نوین هماهنگ با عناصر خرد اقلیم در طول مسیر تا بتوان محیط مناسبی را برای ایجاد فضاهای شهری حضورپذیر و پایدار فراهم کرد. این بررسی برای پیاده راه نمایشگاهی بوستان گفتگو به عنوان نمونه ای از پیاده راه های دارای مشکل آسایش حرارتی شهر تهران انجام گرفته است. بدین منظور از شبیه سازی رایانه ای جهت تحلیل اقلیمی و بررسی میزان آسایش حرارتی محدوده استفاده شده است. نرم افزار انوی مت(envi-met) نقش اصلی در تحلیل ها را دارا می باشد. براساس نتایج بدست آمده با توجه به شاخص آسایش حرارتی (pmv) استفاده از پوشش گیاهی بر دیگر عناصر اولویت دارد. به منظور طراحی کف گرانیت(به عنوان نماینده مصالحی با آلبدو بالا) مناسب تر از بتن(به عنوان مصالحی با میزان جذب بالا) می باشد. در رابطه با متوسط دمای تابشی، کمترین میزان tmrt برای کفپوش گرانیت است. بعد از آن و با اختلاف اندکی بتن قرار دارد(حدود 2-3 k). استفاده از سطوح آبی نیز بیشترین دمای متوسط تابشی را در مقایسه با دیگر گزینه ها برای محدوده به همراه دارد.

رسیدن به بیانی مشترک و همه گیر در سیر اندیشه ها، نیازمند ادغام مبانی نظری متعددی میباشد که در زمینه های مختلف، در دنیای امروز به شکلی تخصصی ارائه گردیده است و در نهایت به صورتی یکپارچه میباید در طرح ها و کالبد محیطی، نمود یابد. در این پژوهش برای انتقال حداکثری مفاهیم آموزشی و مبانی فکری و دینی، آموزش (به صورت مستقیم و غیر مستقیم) با مبانی روانشناسی روز و ادراک محیط پیرامونی، مبانی فرهنگی - معنوی و باورهای اسلامی ادغام شده است. در نهایت اصول منظر فرهنگی با رویکرد افزایش آموزش دهندگی، مورد بازبینی قرار گرفته و به تبیین مفهوم جدیدی تحت عنوان "منظر عبرت آموز" پرداخته شده است. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل عوامل تاثیر گذار بر جنبه آموزش دهندگی منظر فرهنگی یا به عبارتی، ایجاد منظر عبرت آموز میباشد. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوا و گردآوری اطلاعات از طریق روش کتابخانه ای و میدانی، ابتدا مبانی نظری و تجربیاتی که تا به حال در این حوزه صورت پذیرفته است مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته و پس از آن با استفاده از روش تحلیلی-توصیفی، به تجزیه و تحلیل و برداشت از محتوای مبانی آموزش اجتماعی در جامعه پرداخته و در نهایت، با استفاده از روش مطالعه تطبیقی، به بررسی و تطابق مبانی مختلف مورد نظر و استخراج اصول و شاخص های مناسب جهت طراحی میرسیم که در جهت شناسایی منظر عبرت آموز کاربرد خواهد داشت.

نیاز به وجود ضوابط و مقررات معماری و شهرسازی، قدمتی طولانی دارد و در طی دوران مختلف از زمان آغاز شهر نشینی، همواره به طرق متفاوت، مقرراتی جهت هماهنگی و یکپارچه نمودن و انسجام شهر ها وجود داشته اند. به جهت اهمیت حوزه مسکن در بحث طراحی معماری، این نیاز در بخش معماری مسکن بسیار پر اهمیت تر می باشد. سیر تحول قوانین و مقررات در این حوزه، نشان دهنده نیاز به تغییر و به روز رسانی ضوابط با توجه به تغییرات ساختاری می باشد. در این میان مطالعه و بررسی نمونه های مشابه و استفاده از تجارب کشور های پیشرفته جهان و شهر هایی با تجربه موفق در این زمینه، می تواند کمک شایانی به بهبود شرایط موجود و ارتقا کیفیت مسکن در شهر تهران و کمک به اعمال ضوابط باشد. از همین روی، در پژوهش حاضر، بعد از مطالعه سیر تحول ضوابط و مقررات شهر تهران از زمان پایتخت شدن این شهر، به مطالعه ضوابط معماری مسکن شهر تهران و روال های جاری در شهرداری تهران و مراحل اخذ مجوز و اعمال ضوابط پرداخته شده است. همچنین سه شهر بزرگ جهان از سه قاره مختلف، از میان لیستی از شهر های پیشرفته جهان به عنوان نمونه موردی انتخاب شد که شامل شهر های لندن، سنگاپور و سیدنی می باشد که ضوابط و مقررات معماری مسکن این شهر ها به دقت مطالعه شد. در این پژوهش، جهت تحلیل داده های به دست آمده و تحلیل ضوابط معماری مسکن شهر تهران، از مدل تحلیلی swot استفاده شده است. از مقایسه ضوابط موجود در 3 شهر مورد مطالعه و ضوابط مسکن شهر تهران، به ارزیابی وضع موجود ضوابط شهر تهران پرداخته شد و نقاط قوت و نقاط ضعف داخلی و فرصت ها و تهدید های ناشی از محیط خارجی ضوابط مسکن شهر تهران استخراج شدند. سپس به کمک نظر سنجی از کارشناسان و متخصصین این حوزه، به امتیاز دهی این فاکتور ها پرداخته شد. نتایج حاصل از این یافته ها، بیان گر وجود برتری نقاط قوت درون سیستمی نسبت به نقاط ضعف و وجود فرصت های محیطی بیشتر نسبت به تهدیدات محیط خارجی سیستم می باشد. در انتها نیز بر اساس ماتریس تحلیلی سوات و اهمیت هر گروه از استراتژی ها، راهبرد های مربوطه ارائه شدند که در این میان با توجه به شرایط موجود سیستم، راهبرد های تهاجمی از اهمیت بیشتری برخوردارند. دستاورد های پژوهش نشان می دهد که مهم ترین کاستی اسناد بالادستی موجود در ایران، عدم تمرکز بر فرایند طراحی است. از این روی، پژوهش به کارگیری الگو های شئ محور را پیشنهاد می نماید.

امروزه یکی ازنکات مهم در طراحی اماکن عمومی و تفریحی، آسایش حرارتی و رطوبتی است. زیرا که این تعدیل دو عامل اقلیمی دما و رطوبت، سبب رضایتمندی بیشتر از یک مکان عمومی و تفریحی و افزایش حس تعلق شهروندان می شوند. پارک های شهری به عنوان تنفسگاه های عمومی کلان شهرها شناخته می شوند، نقش مهمی در تعاملات اجتماعی شهروندان ایفا می کنند. از این رو در طراحی آن باید دیدگاه ویژه ای در مبحث آسایش حرارتی اعمال شود. این تحقیق با توجه به اهمیت عامل رطوبت و دما، سعی بر بررسی نقش آنها در پایداری اجتماعی در فضای سبز کرده است و به عنوان نمونه موردی پارک گفت وگو در نظر گرفته شده است. واژگان کلیدی: آسایش حرارتی، فضای باز شهری، پارک شهری

در این پژوهش سعی شده است با استفاده از روش های علمی و دقیق تحلیل آثار معماری ، میزان یادمانی بودن مساجد معاصر ایران مورد بررسی قرار گیرد و همچنین عواملی که در افزایش میزان یادمانی بودن مساجد نقش دارن ، شناسایی و معرفی شوند . با توجه به رویکرد علمی_پژوهشی تحقیق حاضر ، از روش تحلیل کالبدی_محتوایی بهره گرفته شد . جهت بررسی میزان "یادمانی بودن" مساجد ، مجموعه ای از واژگان کلیدی و تحلیل کالبدی بر مبنای ادبیات خاص موضوع گردآوری شد . در نهایت با بررسی کلید واژه های معرفی شده رابطه بین هریک از کلید واژه ها با "یادمانی بودن" مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

انقلاب صنعتی و توسعه ی فن آوری حمل و نقل در شهرها باعث شد تا فضای مرکزی شهر اهمیت و کیفیت خود را به واسطه ی عبور سریع وسایل نقلیه موتوری از میان فضای شهری از دست داده و تعامل فیزیکی میان مردم شهر و محیط کالبدی اطرافشان را، نسبت به گذشته ضعیف نموده و کاهش دهد. یکی ازاین بافت ها که دستخوش خیابان کشی های دوره ی پهلوی و بی مهری های توسعه های شتابان اخیر شده است، بافت بازار قزوین و خیابان ها و محله های اطراف آن می باشد