چکیده: کمبود روی یکی از تنش های مهم محـدود کننده رشد و عامل کاهش عملکـرد گیتاهان می باشد. مطالـعه پاسخ های فیزیولوژیک گیاهان به کمبود عناصر و درک ساز و کارهای درگیر در این پاسخ ها اهمیت به سزایی دارد. با توجه به اینکه روی نقش بسیار مهمی در سنتز پروتئـین، متابولیسم rna و dna، فعالیت آنزیم های فتوسنتزی و آنتی اکسیدانتی دارد در این پژوهش تاثیر کمبود عنصر روی در گیاه کلم (brassica oleracea) بر روی رشد و فتوسنتز این گیاه در محیط کشت هیدروپونیک و شرایط اتاق رشد بررسی گردید. علاوه بر این، تاثیر کمبود عنصر روی بر تحمـل سه تنش محیطی شامل تنش سرمایی، تنـش نور و تنش خشکی در این گیاه مورد مطالعـه قرارگرفت. نتایـج نشان داد که کمبود روی علاوه بر تاثیـر قاطـع در رشد گیاه عامل کاهش کلـروفیل و فتوسنتـز و افزایش مقاومـت روزنه ای و سنتز کمتر پروتئـین در گیـاه می شود. تاثیر پذیری منفی رشد گیاه در تیمار های توام کمبود روی و تنش خشکی و همچنین تحت شرایط نور ضعیف بیشتر بود. کمبود روی همچنین عامل کاهش فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز و افزایش فعالیت سه آنزیم دیگر آنتی اکسیدانت شامل پراکسیداز، کاتالاز و آسکوربات پر اکسیداز شد. تاثیر پذیری فعالیت این آنزیم ها تحت تنش خشکی بیشتر بود. فعالیت آنزیم سوپراکسید دیسموتاز همبستگی بیشتری با پاسخ رشدی گیاه در شرایط تنش خشکی توام با کمبود روی در مقایسه با سایر آنزیم های آنتی اکسیدانت و نیز پرولین نشان داد. بطور کلی اثرات متقابل بین کمبود روی و تنش های محیطی بررسی شده، پیچیده بود و مرتبط کردن همه این پاسخ ها به عملکرد دفاع آنتی اکسیدانتی ممکن نبود. بخشی از پاسخ های رشدی گیاه قابل توجیه با پاسخ های آنتی اکسیدانتی و بخشی نیز به فتوسنتز گیاه مربوط بوده و مستقل از عملکرد سیستم دفاع آنتی اکسیدانت بوده است

چکیده : در این تحقیق اثر تیمارهای خشکی، شوری، پرتو ماوراءبنفش و هورمونها بر خصوصیات فتوسنتزی سه گونه سدوم آلبوم، سدوم استولونیفروم و روزلاریا الیمایتیکا از تیره کراسولاسه و گونه فلومیس توبروزا از تیره لامیاسه مورد مطالعه قرار گرفتند. پس از اعمال تنش خشکی، تغییرات اسیدیته و مالات شبانه روزی در گونه های تیره کراسولاسه، معنی دار بود. هر چند میزان تغییرات اسیدیته و مالات در برگهای روزلاریا الیمایتیکا نسبت به مقادیر به دست آمده برای سدوم آلبوم کمتر بود. اگر چه خشکی باعث افزایش معنی دار فعالیت آنزیم فسفو انول پیروات کربوکسیلاز (pepc) در هر سه گونه مورد بررسی شد ولی تفاوت بین فعالیت روزانه و شبانه آنزیم فقط در سدوم آلبوم معنی دار بود. با وجود اینکه در روزلاریا الیمایتیکا افزایش جذب خالص شبانه co2 وجود داشت ولی مقدار منفی آن هنوز نشانگر الگوی تبادل گاز شبه c3 در این گیاه بود. مقایسه پاسخ های روزلاریا الیمایتیکا با گونه سدوم آلبوم نشان داد که خشکی باعث ظهور درجه پایینی از فعالیت متابولیسم اسید کراسولاسه ای (cam) یعنی متابولیسمcam-cycling در گونه روزلاریا الیمایتیکا شده است. فعالیت آنزیم های سوپر اکسید دیسموتاز و کاتالاز در پایان تنش خشکی کاهش یافت، اما فعالیت پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز تغییرحاصل نکرد. افزایش فعالیت پراکسیداز در روزلاریا الیمایتیکا تحت تأثیر تنش خشکی نشان داد که این آنزیم در حفاظت این گیاه بر علیه مولکول های ros (reactive oxygen species) نقش مهمی ایفا می کند. تنش خشکی باعث کاهش معنی دار پارامترهای رشد و پتانسیل آب در روزلاریا الیمایتیکا گردید. در فلومیس توبروزا 40 میلی مول سدیم کلرید باعث کاهش معنی دار پارامترهای رشد، پتانسیل آب و اسمزی، سرعت فتوسنتز، شاخص گشودگی روزنه ها و بیشینه عملکرد فتوشیمیایی فتوسیستم ii (fv/fm) شد. بررسی اسیدیته، مالات، فعالیت pepc در فلومیس توبروزا حاکی از وقوع متابولیسم شبه cam در این گونه بود. بررسی الگوی زمانی تغییرات فعالیت آنزیم های آنتی اکسیداتیو در گیاه فلومیس توبروزا در طی تنش شوری حاکی از شروع افزایش فعالیت آنزیمها از روزهای 12 و 16 بود. افزایش فعالیت ایزوزیم های سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز در برگهای فلومیس توبروزا در پایان اعمال تیمار شوری نیز نشان داده شد. تنش پرتو ماوراءبنفش نتوانست تغییر معنی داری در پارامترهای رشد و پتانسیل آب و اسمزی در برگهای فلومیس توبروزا و روزلاریا الیمایتیکا ایجاد کند، ولی اسیدیته شبانه تحت تأثیر تنش uva افزایش یافت. تیمار uva+b باعث کاهش معنی دار سرعت فتوسنتز، شاخص گشودگی روزنه ها و fv/fm در برگهای فلومیس توبروزا شد. تیمار uva+b باعث افزایش معنی دار فعالیت آنزیم های آنتی اکسیداتیو و افزایش پراکسیداسیون غشاها گردید. با اینحال تغییر در پارامترهای فوق تحت تأثیر پرتو ماوراءبنفش نتوانست رشد را متأثر کند که نشان دهنده وجود عوامل دیگر دخیل در افزایش مقاومت در این گیاه به تنش پرتو ماوراءبنفش بود. تیمارهای اسید آبسیزیک و جیبرلین تأثیر معنی داری بر پارامترهای رشد و پتانسیل آب و اسمزی نگذاشتند. اسید آبسیزیک باعث کاهش معنی دار سرعت فتوسنتز، شاخص گشودگی روزنه ها و fv/fm در برگهای فلومیس توبروزا شد، در حالیکه این پارامترها تحت تأثیر جیبرلین قرار نگرفتند. فعالیت هیچ یک از آنزیم های pepc و آنتی اکسیداتیو، به استثنای افزایش فعالیت آنزیم آسکوربات پراکسیداز تحت اثر اسید آبسیزیک، با تیمارهای هورمونی متاثر نشدند.

در این پژوهش تأثیر کمبود روی در گیاه ذرت میکوریزی تلقیح شده با قارچ glomus intraradices تحت دو شدت نوری ضعیف و شدید به ترتیب 300 µmol m-2 s-1 و 700 µmol m-2 s-1 بر روی رشد و فتوسنتز این گیاه با بستر کشت پرلیت و شرایط اتاق رشد بررسی گردید. فعالیت برخی آنزیمهای آنتی اکسیدانتی و مقدار جذب روی و فسفر نیز سنجش شدند. در آزمایشی دیگر تأثیر قارچ میکوریزی بر جذب روی از یک منبع تقریباً نامحلول (اکسید روی) مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که کمبود روی تحت شرایط نور ضعیف تواما علاوه بر کاهش چشمگیر در رشد گیاه موجب کاهش فتوسنتز و تعرق که ناشی از کاهش هدایت روزنه ای و افزایش مقاومت روزنه ای می باشد، گردید. کمبود روی همچنین عامل کاهش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت سوپراکسید دیسموتاز و کاتالاز و افزایش فعالیت آنزیم پراکسیداز شد. در هر دو تیمار کمبود و کفایت روی، در سطوح بالای نور افزایش رشد گیاهان بدلیل شدت بالای فتوسنتز در این گیاهان و نیز بدلیل فعالیت بالای آنزیمهای آنتی اکسیدانتی از جمله sod و cat می تواند باشد که موجب حفاظت از گیاهان در شدتهای بالای نور می شود. کمبود روی همچنین سبب انباشتگی پراکسید هیدروژن که یکی از گونه های اکسیژن فعال است؛ شد. در تیمارهای با کمبود روی، میکوریزی شدن باعث کاهش مقدار h2o2 در سطوح بالای نور شد؛ در صورتیکه در گیاهان غیر میکوریزی با کمبود روی، سطوح بالای نور موجب افزایش مقدار h2o2 اندام هوائی گردید. در آزمایش دوم، افزایش میزان رشد، غلظت و مقدار روی و فسفر در گیاهان میکوریزی نشان می دهد که گیاهان میکوریزی قادر به جذب روی از منابع تقریباً نامحلول آن هستند، بنابراین استفاده از این قارچها برای مقابله با کمبود روی گیاهان در خاکهایی که دارای منابع نامحلول روی هستند، میسر است.

کلزا (brassica napus l.) یکی از مهم ترین گیاهان زراعی و سومین منبع تولید روغن نباتی جهان است. سلنیم به عنوان یک عنصر ضروری برای انسان و جانوران محسوب می شود ولی برای گیاهان عالی به عنوان یک عنصر مفید شناخته شده است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر سلنیم روی گلدهی و تشکیل دانه در گیاه کلزا بود. همچنین تاثیر سلنیم بر روی تحمل چند تنش بررسی گردید. گیاهان در دو محیط هیدروپونیک و پرلیت کشت داده شده و تیمارهای مختلف سلنیم، کمبود گوگرد و خشکی بر آن ها اعمال گردید. اثر مثبت سلنیم بر روی تحریک رشد رویشی در هر دو بستر جامد و هیدروپونیک مشاهده شد. غلظت بهینه ی سلنیم برای تحریک رشد رویشی در بستر جامد حدود 20 میکروگرم به ازای هر پایه ی گیاه و در محیط هیدروپونیک 5-2 میکرومولار بود. سرعت تثبیت خالص دی اکسید کربن در تیمارهای سلنیم افزایش یافت که به دلیل افزایش هدایت روزنه ای بود. رنگیزه های برگ تحت تاثیر تیمار سلنیم تغییر نیافت و منحصرا آنتوسیانین ها افزایش یافتند. اثر مفید سلنیم روی رشد گیاهان منحصرا در شرایط تغذیه ای کافی گوگرد مشاهده شد. در کمبود گوگرد، سلنیم به عنوان یک عنصر سمی عمل کرده و موجب کاهش رشد گیاهان گردید. سلنیم موجب تخفیف اثر تنش خشکی شد. فتوسنتز گیاهان در تیمار توام خشکی و سلنیم بیش از سایر ترکیب های تیماری بود. تحت تاثیر تیمار توام سلنیم و خشکی، غلظت قند محلول و آمینواسیدهای آزاد ریشه افزایش یافت و همزمان طول ریشه نیز بیشتر شد. هر دو عامل فوق می تواند موجب افزایش جذب آب از بستر خشک شود که در این آزمایش به خوبی در کاهش پتانسیل اسمزی برگ ها منعکس گردید. تیمار سلنیم اثر چشم گیری روی ویژگی های زایشی گیاه کلزا داشت. گیاهان علیرغم ورود به دوره ی زایشی، تحت تاثیر تیمار سلنیم مدت طولانی تری سبز باقی ماندند که می تواند به صورت اثرات ضد پیری سلنیم توجیه گردد. سلنیم موجب افزایش عملکرد میوه شد ولی بر روی عملکرد دانه موثر نبود، بنابراین می توان نتیجه گرفت که نقش عمده ی سلنیم، افزایش دوره ی نمو زایشی و تحریک رشد بخش های سبز گیاهان بوده ولی روی پرشدگی دانه موثر نبوده است

گیاه گوجه فرنگی (solanom lycopersicon) از جمله گیاهان مهم اقتصادی می باشد که بدلیل سرعت رشد بالا و دوره کوتاه رشد، به کمبود بسیاری از عناصر حساس است. فسفر یک ماده غذایی ضروری برای رشد و نمو در گیاهان می باشد. در این پژوهش اثر کمبود فسفر روی رشد رویشی، تحمل تنش ها و بازانتقالی فسفر مورد بررسی قرار گرفت. گیاهان در دو محیط هیدروپونیک و پرلیت کشت داده شده و تیمارهای کمبود و کفایت فسفر و خشکی اعمال گردید. وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه در کمبود فسفر کاهش یافت. مقدارآنتوسیانین برگ در تیمار کمبود فسفر افزایش یافت. سرعت تثبیت خالص دی اکسیدکربن در هر دو رقم در کفایت فسفر بیش از کمبود فسفر بود. آمینواسیدهای ریشه تحت کمبود فسفر افزایش قابل ملاحظه ای داشتند. با توجه به نقش آمینواسیدها به عنوان اسمولیت افزایش این مواد موجب توانایی بیش تر ریشه در جذب آب خواهد بود. در کمبود فسفر تحت تاثیر تیمار خشکی، غلظت قند محلول و آمینواسیدهای آزاد ریشه افزایش و همزمان طول ریشه نیز بیشتر شد. هر دو عامل می تواند موجب افزایش جذب آب از بستر خشک شود که در این آزمایش به خوبی در کاهش پتانسیل اسمزی برگ ها منعکس گردید. همچنین در کمبود فسفر میزان پروتئین اندام هوایی کاهش یافت.

فسفر یک ماده غذایی ضروری برای رشد و نمو در زندگی همه موجودات زنده بوده و پایه انواع عملکردهای بیولوژیکی است. کمبود این عنصر باعث کاهش بسیاری از فرآیند های متابولیسمی، شامل تقسیم و رشد سلول، تنفس و فتوسنتز می شود. توتون یکی از مهمترین گونه های زراعی با کاربرد اقتصادی و دارویی است. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر کمبود فسفر در گیاه توتون در مرحله رشد رویشی بود. تاثیر توام خشکی، کمبود فسفر و کاربرد سالیسیلیک اسید بررسی گردید. وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه و سرعت تثبیت خالص دی اکسید کربن درشرایط تنش خشکی و کمبود فسفر کاهش یافت ولی کاربرد سالیسیلیک اسید موجب افزایش آن گردید که به دلیل افزایش هدایت روزنه ای بود. در کمبود فسفر ریشه ها نازک ترو طویل تر شدند. خشکی باعث کاهش غلظت کلروفیل aدر هر دو شرایط کمبود و کفایت فسفر و در حضور سالیسیلیک اسید گردید. غلظت نشاسته در ریشه گیاهان تحت کمبود فسفر و خشکی بیشتر از شاهد بود و مقدار پروتئین اندام هوایی با کمبود فسفر کاهش و مقدار آمینو اسیدهای آزاد افزایش یافت. نتایج آزمایش باز انتقالی نشان داد غلظت فسفر در گیاهان رشد یافته در شرایط کمبود فسفر، در طی دوره آزمایش بطور یکنواخت کاهش یافت که نشان دهنده انتقال آن ها به برگ های جدید در حال نمو بود.

ااااا

چکیده: فسفر یکی از محدود کننده ترین عناصر غذایی پرمصرف برای رشد گیاهان می باشد. قارچهای میکوریزی آربوسکول دار نقش مهمی در چرخه عناصر غذایی به ویژه فسفر در طبیعت بازی می کنند. سلنیم برای گیاهان عالی بعنوان یک عنصر مفید شناخته شده است که موجب افزایش رشد و تخفیف اثر تنش های مختلف می گردد. دو گونه پیاز و سیر دومین محصولات باغبانی مهم پس از گوجه فرنگی می باشند. هدف از این پژوهش بررسی تاثیر تیمار سلنیم بر روی دو گیاه پیاز و سیر در شرایط تلقیح با قارچ های میکوریزی آربوسکول دار و تغذیه شده با مقادیر کافی و یا کم فسفر بود. هر دو آزمایش تحت شرایط گلخانه ای و در بستر جامد (پرلیت) انجام شد و سلنیم در دو سطح 50 و 200 میکروگرم به ازای گلدان (5/1 لیتر) اعمال گردید. اثر کمبود فسفر بر روی گیاه پیاز بصورت کاهش رشد مشاهده گردید ولی در گیاه سیر این تاثیر مشاهده نشد. مهم ترین تاثیر سلنیم در افزایش تثبیت خالص دی اکسید کربن و افزایش قندهای محلول و نیز فعالیت فسفاتاز ریشه بود. تلقیح با قارچ های میکوریزی در شرایط کمبود فسفر مخصوصا در گیاه پیاز موجب افزایش رشد و فتوسنتز شد. در مجموع نتایج نشان دهنده اثر هم افزائی تلقیح با قارچ میکوریزی آربوسکول دار با سلنیم بود که می تواند در کشت این دو گونه بویژه به دلیل غنی سازی بخش های خوراکی آنها با سلنیم که عنصری ضروری برای انسان است، کاربرد داشته باشد.

اثر شوری بر روی برخی ویژگی های فیزیولوژیک و بیوشیمیایی گیاه پسته خوراکی (pistacia vera) بررسی شد. اثرات سطوح مختلف شوری (2، 4، 8 و 10 دسی زیمنس/ متر) در بستر خاک و تیمار های توام شوری (50، و 150 میلی مولار سدیم کلرید) و سیلیکون (1 میلی مولار) در محیط هیدروپونیک مورد بررسی قرار گرفت. در کشت خاک، شوری ملایم (2و4 دسی زیمنس/ متر) نه تنها تاثیری منفی روی وزن خشک گیاهان، سطح برگ، طول ریشه و فتوسنتز نداشت بلکه در برخی موارد موجب افزایش جزئی این پارامتر ها نیز گردید. بررسی پارامتر های فلوئورسانس کلروفیل نشان داد که در بالاترین سطح شوری اعمال شده نیز دستگاه های فتوسنتزی آسیب نمی بینند و به دلیل افزایش در خاموش شدگی غیر فتوشیمیائی، فتوسیستم ii در برابر فوتون های پرانرژی محافظت می شود. بررسی پارامتر های روابط آبی گیاه شامل پتانسیل اسمزی و پتانسیل آب نشان داد که گیاه پسته با انباشتن اسموتیکوم های مختلف شامل قندهای محلول، آمینو اسیدها و پرولین موجب تداوم جذب آب در شرایط شوری می شود. این امر بخوبی در ابقای آب نسبی بافت ها در بالاترین سطح شوری اعمال شده منعکس گردید. مهم ترین اسموتیکوم ها در برگ جوان، قندهای محلول و پرولین و در برگ های مسن منحصرا پرولین بود در حالی که در ریشه ها قندهای محلول و احتمالا آمینو اسیدهائی غیر از پرولین بعنوان اسموتیکوم نقش ایفا نمودند. در این بررسی تفاوت قابل ملاحظه ای در پاسخ دو نوع برگ با سن مختلف به شوری ملایم مشاهده شد. در حالی که در برگ مسن شوری های ملایم و شدید بصورت یکنواخت بر پارامتر های فیزیولوژیک بویژه فتوسنتز تاثیر منفی داشت، در برگ های جوان شوری های ملایم مقدار این پارامتر ها را بصورت جزئی افزایش نیز داد. نتایج نشان دادند که نوعی سازگاری با شوری در برگ های جوان که در طی دوره اعمال تنش شوری نمو یافته اند، ایجاد می شود که موجب ابقای فعالیت های فیزیولوژیکی در این برگ ها می گردد. برگ های جوان بعنوان برگ های منبع، علاوه بر حمایت از رشد عمومی گیاه، با انتقال قند ها به ریشه موجب تداوم جذب آب از بستر شور می شوند.

سیلیکون دومین عنصر فراوان موجود در پوسته ی کره زمین است و بعنوان عنصر مفید برای گیاهان نقش مهمی در مقابله با تنش های زیستی و غیر زیستی دارد. اثرات سودمند سیلیکون در گیاهان بطور عمده در ارتباط با مقابله با تنش های خشکی، شوری، سمیت فلزات سنگین، اشعه ی ماوراءبنفش و نیز پاتوژن-هاست. در این پژوهش تاثیر سیلیکون روی تنش های شوری، خشکی و مکانیکی از دیدگاه فیزیولوژیک و متابولیسمی در گیاه توتون بررسی شد. سیلیکون موجب تخفیف اثرات تنش شوری در گیاه توتون شد هر چند این تاثیر تنها در وزن ریشه مشهود بود ولی پارامترهای فیزیولوژیکی متعددی نشان دهنده نقش سیلیکون در افزایش مقاومت گیاه به شوری بود. سیلیکون عامل افزایش فتوستز و غلظت قندهای محلول شد همچنین با تحریک جذب نیترات و افزایش فعالیت نیترات ردوکتاز موجب افزایش سنتز آمینواسیدها و پروتئین شد. سیلیکون با کاهش جذب و انتقال سدیم به اندام هوایی و افزایش آن برای پتاسیم باعث بهبود هومئوستازی یونی در گیاه توتون گردید. در شرایط تنش خشکی، اثر تخفیف دهندگی سیلیکون برخلاف اثر آن در شرایط تنش شوری، روی وزن خشک گیاه چشمگیر بود. با اینحال برخلاف تاثیر آن در آزمایش فوق، روی پارامترهای تبادل گاز فتوسنتزی تاثیر معنی داری نداشت. لیکن موجب افزایش غلظت اسموتیکوم ها شامل قندهای محلول، آمینواسیدها و پرولین شد. مهمترین تاثیر سیلیکون روی تحریک سیستم دفاع آنتی اکسیدانتی شامل افزایش فعالیت آنزیم های سوپراکسید دیسموتاز، آسکوربات پراکسیداز و پراکسیداز بود که به نحوی در کاهش غلظت پراکسید هیدروژن منعکس گردید. برخلاف انتظار غلظت مالون دی آلدئید تحت تاثیر سیلیکون افزایش یافت. همچنین سیلیکون موجب افزایش مقدار آب نسبی بافت ها شد. در شرایط تنش مکانیکی سیلیکون عامل تغییراتی در فعالیت آنزیم های حساس به تنش مکانیکی شامل فنیل آلانین آمونیالیاز ،پلی فنل اکسیداز و پراکسیدازهای سیتوزولی و متصل به دیواره شد. فعالیت همه آنزیم ها با تنش مکانیکی افزایش یافت و تیمار با سیلیکون این افزایش را بجز در مورد فنیل آلانین آمونیالیاز بیشتر کرد.

میوه توت فرنگی حاوی مواد فیتو شیمیایی متعدد با پتانسیل بالای آنتی اکسیدانی می باشد و به دلیل فعالیت متابولیکی بالا، یکی از میوه های فساد پذیر با ماندگاری بسیار کوتاه می باشد. همچنین بوته و میوه توت فرنگی بسیار حساس به پوسیدگی های قارچی بوده که پرورش گیاه و نگهداری میوه را با مشکلات زیادی مواجه می سازد. در این پژوهش اثر 24- اپی براسینواستروئید و کلرید کلسیم در غلظت های مختلف و اثر ترکیبی این تیمار ها بر ویژگی های رشدی گیاه توت فرنگی، کیفیت میوه در دوره برداشت و کیفیت میوه طی 14 روز نگهداری در سردخانه در دمای 1± 1 درجه سانتی گراد و رطوبت نسبی 95- 85 درصد بررسی شد. نتایج نشان داد که تیمارهای براسینواستروئید و کلرید کلسیم تأثیر معنی داری بر ویژگی های رشدی گیاه از طریق تأثیر بر فتوسنتز و تجمع کربو هیدرات ها داشته اند. تیمارها از طریق تأثیر بر آنزیم های دفاعی باعث تحریک سیستم دفاعی آنتی اکسیدانی شدند و نقش تیمارها در کاهش میزان مالون دآلدئید و افزایش مقدار آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز چشم گیر بود. نتایج بدست آمده از کاربرد توأم تیمار ها نشان دهنده وجود اثر متقابل معنی دار بین تیمارها می باشد که در بعضی موارد تأثیر منفی بر رشد گیاه در مقایسه با گیاهان شاهد داشتند. تیمار براسینواستروئید و کلرید کلسیم و کاربرد توأم آنها باعث افزایش کیفیت میوه توت فرنگی از طریق افزایش میزان فنل کل، آنتوسیانین ها، آنزیم های دفاعی، آنتی اکسیدان کل و کربوهیدرات ها شدند و میوه های برداشت شده مقدار فنل کل، آنتوسیانین ها، آنزیم فنیل آلانین آمونیالیاز، سوپراکسید دیسموتاز بیشتری داشتند و به دلیل اتلاف آب کمتر و پوسیدگی کمتر، کیفیت و ماندگاری بیشتری داشتند. تیمار کلریدکلسیم باعث افزایش میزان اسید آسکوربیک و تیمار براسینواستروئید باعث کاهش میزان اسید آسکوربیک شدند. تیمارهای ساده براسینواستروئید و کلرید کلسیم تأثیری بر میزان مواد جامد محلول و ph میوه ها نداشتند و کاربرد توأم این تیمار ها باعث افزایش مواد جامد محلول میوه توت فرنگی شد. تیمارها باعث افزایش میزان اسیدهای قابل تیتراسیون در هر دو مرحله رشد و پس از برداشت شدند.

سلنیم (se) به دلیل وجود آن در جایگاه فعال آنزیم گلوتاتیون پراکسیداز به عنوان یک ریزمغذی ضروری برای انسان، حیوانات و میکروارگانیسم¬ها شناخته شده است. با وجود اینکه se برای گیاهان عالی عنصری ضروری نیست اما گزارش¬های زیادی در مورد اثرات مثبت se روی رشد و تحمل به تنش گیاهان وجود دارد. توانایی گیاهان برای جذب و تحلیل se وابسته به گونه گیاهی، شکل se کاربردی، ویژگی¬های فیزیکوشیمیایی و فعالیت میکروبی خاک است. براساس مقدار se انباشته شده در بافت¬ها، گیاهان را به سه گروه انباشته¬گرها، انباشته¬گرهای ثانویه و غیرانباشته¬گر طبقه¬بندی می¬کنند. سازوکار انباشته کردن مقادیر بالای se توسط گیاهان انباشته¬گر، تبدیل ترکیبات ناآلی se به آمینواسیدهای غیرپروتئینی مانند سلنومتیل¬متیونین (sememet) یا سلنومتیل¬سلنوسیستئین (semesecys) است. مطالعات زیادی نشان داده که دو آنزیم atp- سولفوریلاز و (aps) و s- آدنوزین متیل ترانسفراز (smt) آنزیم¬های کلیدی در انباشته کردن se در گیاهان هستند. اشکال ناآلی سلنات (na2seo4) و سلنیت (na2seo3) بیشترین فراهمی زیستی را در خاک برای گیاهان دارند، اما گیاهان توانایی جذب ترکیبات آلی سلنیم را نیز دارند. سلنیم جذب شده توسط گیاهان از طریق باقیمانده¬های گیاهی به خاک برمی¬گردد، اما اطلاعات در مورد فراهمی زیستی این منبع از se محدود است. کلزا (brassica napus l.) یکی از مهمترین گیاهان زراعی برای انسان و دام است، بنابراین برای بررسی اثرات se در این مطالعه انتخاب گردید. دو سال مطالعه مزرعه¬ای (2011 و 2012) جهت بررسی جذب و انتقال se در مراحل مختلف نموی انجام گرفت. na2seo4 به عنوان کود در هر دو سال به کار رفت و کود n در سال 2012 استفاده شد. در آزمایش¬های گلخانه¬ای از na2seo4 به عنوان منبع ناآلی و باقیمانده گیاهی غنی¬شده با se استفاده شد. همچنین در آزمایش گلخانه¬ای دیگر علاوه بر کاربرد خاکی na2seo4، محلول پاشی برگی na2seo4 و na2seo3 استفاده شد. بعد از هر برداشت شاخص¬های رشدی و عملکرد دانه اندازه¬گیری شد و نمونه¬های گیاه و خاک برای سنجش se توسط icp- ms استفاده شدند. نتایج نشان داده که کارآیی جذب و استفاده از سلنیم به دلیل بارش بیشتر در آزمایش مزرعه ای سال2012 کمتر از سال 2011 بود. کاربرد سلنیم عامل افزایش وزن خشک، عملکرد دانه و فتوسنتز بود. در هر دو آزمایش مزرعه¬ای و گلخانه¬ای نشان داده شد که علی¬رغم توانایی بالای جذب se در گیاه کلزا، انتقال این عنصر به دانه کم و بنابراین کارآیی استفاده از سلنیم پایین بود. همچنین نشان داده شد که شکل ناآلی se فراهمی زیستی بالاتری نسبت به باقیمانده¬های گیاهی غنی¬شده دارد. غلظت se در خورجین¬ گیاهان تیمار شده با سلنیم ناآلی 4 تا 6 برابر بیشتر از گیاهان تیمار شده با باقیمانده گیاهی غنی¬شده با آن بود. نتایج نشان داد که se به شکل ناآلی در مقایسه با باقیمانده¬های گیاهی غنی¬شده، علاوه بر اثرات مثبت روی رشد و عملکرد گیاهان، با کارآیی بیشتری جذب و مورد بهره¬وری گیاه کلزا قرار می¬گیرد. بنابراین در برنامه¬های غنی¬سازی استفاده از se به شکل ناآلی برای تولید محصولات غنی¬شده هنوز توصیه می¬گردد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

پلی آمین ها، پلی کاتیون های آلیفاتیک هستند که در همه موجودات وجود دارند. این ترکیبات به عنوان تنظیم کننده فرآیندهای رشد و نمو گیاه شامل تقسیم سلولی، جنین زایی، ریخت زایی وپیری شناخته شده اند. در سالهای اخیر به نقش پلی آمین ها در پاسخ گیاهان به تنش های غیرزیستی مانند شوری، نور ماوراءبنفش، خشکی، فلزات سنگین و تنش اکسیداتیو توجه خاصی شده است. در این پژوهش اثرات تنش شوری روی مقدار پلی آمین های آندوژن و اثرات پوترسین و اسپرمیدین اگزوژن بر روی رشد و تحمل به تنش در دو گیاه چغندرقند (beta vulgaris) و توتون (nicotiana rustica) بررسی شده است. گیاهان در محیط کشت هیدروپونیک تحت تنش های شوری و نور ماوراءبنفش رشد کردند. تنش شوری ملایم موجب افزایش رشد گیاه چغندرقند و کاهش رشد توتون شد. مقدار پلی آمین های آندوژن (پوترسین، اسپرمیدین و اسپرمین) در هر دو گیاه تحت تنش شوری افزایش یافت. کاربرد پوترسین و اسپرمیدین اگزوژن در بعضی موارد فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت و متابولسیم فنل ها در چغندرقند و توتون تحت تنش های شوری و نور ماوراءبنفش افزایش و در بعضی موارد کاهش دادند. رشد گیاهان تحت تنش شوری و نور ماوراءبنفش کاهش یافت که مربوط به کاهش شدت فتوسنتز بود. پوترسین و اسپرمیدین اگزوژن کاهش رشد ناشی از تنش شوری و نور ماوراءبنفش را در هر دو گیاه افزایش دادند. تنش شوری عامل افزایش مقدار ترکیبات فنلی گردید که در تحمل به تنش گیاهان نقش دارند. فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت در تیمارنور ماوراءبنفش افزایش و در توتون کاهش یافت. نتایج نشان دادند که فعالیت سیستم آنتی اکسیدانت گیاهان تحت تنش نور ماوارءبنفش و شوری با کاربرد پلی آمین اگزوژن اثرات متفاوتی داشته است که در بعضی موارد قابل توجیه باکاربرد پلی آمین های اگزوژن است.

بور یک عنصر ضروری برای رشد و نمو گیاهان بوده و کمبود آن بعنوان یکی از تنش های محدود کننده ی رشد گیاهان است و باعث کاهش چشمگیر تولیدات کشاورزی و محصولات زراعی می شود. با توجه به عدم وجود اطلاعات کافی در خصوص اثر متقابل کمبود بور و تنش های محیطی گوناگون نظیر نور و خشکی، مطالعه فرآیندهای فیزیولوژیک و بیوشیمیایی اثرات کمبود بور و درک سازوکارهای درگیر در این پاسخ ها و تفکیک اثرات اولیه و ثانویه آن ضروری به نظر می رسد. در این پژوهش از بین چندین گونه ی گیاهی، گیاه شلغم ((brassica rapa l. بعنوان حساس ترین گونه جهت بررسی اثرات کمبود عنصر بور انتخاب شده و تاثیر آن بر روی رشد، فتوسنتز، تغییرات آناتومیکی، بازانتقالی بور، عملکرد سیستم دفاعی آنتی اکسیدانت وph ریزوسفری این گیاه در محیط کشت هیدروپونیک و شرایط اتاق رشد بررسی گردید. علاوه بر این، تاثیر کمبود عنصر بور در سه شدت نور متفاوت و در شرایط تنش خشکی نیز مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که کمبود بور علاوه بر تاثیر قاطع در رشد گیاه، باعث تغییرات آناتومیکی نظیر فشردگی سلول های کورتکس و کاهش تعداد سلولهای پارانشیم چوب، ایجاد عناصر گزیلمی مجتمع در ریشه گردید. کمبود بور در برگها باعت افزایش ضخامت پهنک، ضخیم تر و شکننده تر شدن دمبرگ، افزایش تعداد و اندازه دستجات آوندی و بی نظمی در عناصر فلوئمی گردید. آزمایش بازانتقالی بور نشان داد که هر چند تحرک فلوئمی این عنصر قابل توجه است، لیکن بازانتقالی فلوئمی بور در شرایط کمبود بیشتر است. کاهش مقادیر کلروفیل، کاروتنوئیدها و افزایش آنتوسیانین ها و کاهش شدت فتوسنتز و شدت تعرق از علائم دیگر کمبود این عنصر بودند. کمبود بور باعث افزایش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانتی شامل پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز و سوپراکسیددیسموتاز و غلظت متابولیتهایی مانند مالون دآلدئید و پراکسید هیدروژن و کاهش پروتئین کل گردید. نشت غشائی افزایش وph ریزوسفری کاهش یافت. فعالیت آنزیم های پلی فنل اکسیداز و فنیل آلانین آمونیالیاز در شرایط کمبود بور همراه با مقدار فنل های کل آزاد، افزایش نشان دادند. کاهش غلظت بور، جذب و انتقال آن نیز در کمبود این عنصر بارز بود. همچنین افزایش غلظت قندهای محلول کل، نشاسته مشاهده گردید. مقادیر پتانسیل آب و پتانسیل اسمزی در کمبود بور کاهش یافته و نیز نتایجی در خصوص تاثیرپذیری منفی رشد گیاهان در تیمارهای توام با کمبود بور و شدت نور ضعیف و همچنین تنش خشکی حاصل گردید. با توجه به نتایج حاصل، بخشی از کاهش رشد و تغییرات آناتومیکی مشاهده شده با نقش بور در دیواره ی سلولی (اثرات اولیه) توجیه پذیر بود و بخشی نیز با پاسخهای آنتی اکسیدانتی و یا با تغییرات فتوسنتز گیاه (اثرات ثانویه) مرتبط بود.

اهداف و شیوه های این بررسی به شرح زیر قابل بیان است . 1- بررسی حضور غلظت های مسموم کننده مس در محیط کشت هیروپونیک روی پارامترهای رشد و غلظت کلروفیل در گیاهان . 2- بررسی مقدار جذب و انتقال این عنصر در غلظتهای مختلف آن در محیط . 3- بررسی دلایل فیزیولوژیکی حساسیت یا تحمل گونه های گیاهی مطالعه شده نسبت به سمیت . در پژوهش حاضر سه گیاه زراعی برنج ،ذرت و آفتابگردان و نیز دو گونه از جنس گون ‏‎(astragalus echinops , astragalus aharicus )‎‏ که به دلیل حضور در بسیاری از مناطق غنی از مس و در مجاورت معادن فعال مسن استان مورد توجه قرار گرفته بودند ، برای بررسی انتخاب شدند .