نام پژوهشگر: قاسمعلی دیانتی
ندا عالیپوریان قاسمعلی دیانتی
: بانک بذر خاک نقش کلیدی را در حفظ و احیاء جوامع گیاهی ایفا می کند. روش ظهور گیاهچه یک روش معمول برای بررسی پتانسیل احیایی پوشش گیاهی بانک بذر خاک می باشد. مطالعات قبلی اصولا تنها یک تیمار آبیاری را در شرایط گلخانه برای مطالعات بانک بذر اعمال کردند. هر چند استفاده از این روش بدلیل عدم آگاهی از اپتیمم نیاز آبی بهینه تک تک گونه ها مشکل ساز است. علاوه بر این برای مطالعات در سطح وسیع نیاز به اطلاعات کافی در مورد شرایط جوانه زنی گونه ها در گلخانه لازم و ضروری است. در این مطالعه ظهور و نیاز آبی گونه های بانک بذر خاک در منطقه قرق واز واقع در استان مازندران انجام گرفت. نمونه برداری بصورت تصادفی- سیستماتیک صورت گرفت بدین ترتیب که تعداد 80 قطعه نمونه 1×1 متر در منطقه قرق مستقر و بوسیله اوگر به قطر 5 سانتی متر نمونه های خاک جمع آوری شدند. سپس نمونه های خاک در داخل گلدانهای پلاستیکی به گونه ای پخش شدند تا ضخامت آنها کمتر از 2 سانتی متر باشد. گلدانها در داخل محیط کشت گلخانه در 4 ردیف قرار گرفته و تیمار آبیاری اعمال گردید. تراکم بذور برای هر قطعه نمونه و سپس تعداد بذور جوانه زده هر گونه در 4 تیمار آبیاری روزانه، دو روز در میان، چهار روز در میان و هفته ای با استفاده از آزمون glm مقایسه گردید. مطالعه بانک بذر خاک منطقه خاک منطقه منجر به شناسایی 55 گونه گیاهی که مربوط به 49 جنس و 23 خانواده گیاهی می باشد، گردید. نتایج حاصل نشان داد که مناسب ترین تیمارهای آبیاری برای تراکم و غنا به ترتیب دو روز در میان و هفته ای، چهار روز در میان و تیمار روزانه و برای تنوع دو روز، چهار روز در میان و هفته ای دارای بیشترین تنوع گونه ای و تیمار روزانه نیز دارای کمترین تنوع گونه ای می باشد. همچنین بررسی تشابه گونه ای ترکیب پوشش سطحی با ترکیب گیاهی بانک بذر خاک بر اساس ضریب تشابه جاکارد و چکانوسکی در میان تیمارهای مختلف آبیاری نشان داد که تیمار آبیاری هفته ای و چهار روز در میان دارای بیشترین تشابه گونه ای و تیمار دو روز در میان و روزانه در درجات بعدی اهمیت قرار دارند. بر اساس این نتایج تیمار آبیاری روزانه در مقایسه با بقیه تیمارها کمترین میزان غنا، تشابه، تراکم و تنوع گونه ای را داشت بنابراین این تیمار برای کارهای گلخانه مناسب نمی-باشد. در مورد بقیه تیمارها نیز بسته به هدف و همچنین در نظر گرفتن هزینه و زمان به ترتیب اولویت بندی می شوند. اگر هدف از آبیاری نیل به بالاترین میزان تراکم، غنا و تنوع باشد تیمار آبیاری دو روز در میان بیشترین میزان تراکم، غنا و تنوع را دارا می باشد ولی باتوجه به هزینه و نیروی انسانی و همچنین به این دلیل که در تیمار چهار روز در میان می-توانند به مراحل کامل رشد برسند و شناسایی شوند، تیمار آبیاری چهار روز در میان مناسب ترین تیمار معرفی گردد.
عالیه کشاورز قاسمعلی دیانتی
به دلیل اهمیت و گستردگی شوری آب و خاک، افزایش قابل توجه این گونه اراضی، همچنین نیاز روزافزون کشور به علوفه، پژوهشی به منظور بررسی اثر سطوح مختلف شوری بر صفات جوانه زنی بذر، برخی پارامترهای فیزیولوژیکی نهال و کیفیت علوفه دو گونه h. coronarium و h. criniferum در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. جهت برررسی خصوصیات جوانه زنی دو گونه مورد مطالعه تعداد 50 عدد بذر با چهار تکرار در 9 سطح شوری (0، 50، 100، 150، 200، 250 ، 300، 350 و 400 میلی مولار nacl) در داخل پتری دیش کشت شدند و جهت بررسی برخی خصوصیات فیزیولوژیکی و کیفیت علوفه دو گونه مورد مطالعه تعداد 50 عدد بذر در 5 سطح شوری (0، 100، 200، 250 و 300 میلی مولار nacl) با چهار تکرار در داخل گلدان های پلاستیکی حاوی ماسه استریل شده در محیط گلخانه کشت شدند و تقریبا 40 روز پس از اعمال تنش شوری اندازه گیری خصوصیات فیزیولوژیکی و کیفیت علوفه انجام شد. نتایج حاصل از مقایسه میانگین داده ها بر خصوصیات جوانه زنی نشان داد، بیشترین درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، شاخص بنیه بذر و طول ساقه چه در سطوح مختلف شوری مربوط به گونه h. coronarium است. صفات جوانه زنی در هر دو گونه تا شوری 150 میلی مولار معنی دار نبود، اما در سطوح بالاتر شوری این صفات به خصوص در گونه h. criniferum به طور معنی داری کاهش یافتند. در ارتباط با پارامترهای کیفی با افزایش شوری درصد پروتئین خام و درصد الیاف نامحلول در شوینده اسیدی کاهش یافت. همچنین تیمارهای مختلف شوری بر صفات فیزیولوژیک دو گونه مورد ارزیابی به خصوص گونه h. criniferum اثر معنی داری داشت. در هر دو گونه بیشترین مقدار فتوسنتز در شرایط شاهد مشاهده شد. در گونه h. coronarium هدایت روزنه ای و تعرق تحت شرایط تنش اختلاف معنی دار نشان نداد و کاهش محتوای نسبی آب برگ نیز در این گونه کم بود. همچنین محتوای نسبی آب برگ و به خصوص هدایت روزنه ای و تعرق در گونه h. criniferum با افزایش شوری کاهش بیشتری نشان داد. به طور کلی نتایج حاصله نشان داد که گونه h. coronarium مقاومت بیشتری به شوری (در مرحله جوانه زنی و رشد رویشی) نسبت به گونه h. criniferum داشت.