همان گونه که مولف نهج البلاغه در مقدمه اش بیان کرده، «امیر مومنان? منشأ فصاحت و منبع بلاغت و پدید آورنده آن است. مکنونات بلاغت به وسیله او آشکار گردیده و قوانین واصول آن از اوگرفته شده است». و از همین جهت هدف سید رضی? این بود که علاوه بر فضایل بی شمار دیگر، بزرگی قدر و شخصیت امیر مومنان را از این نظر روشن سازد که آن حضرت از میان تمام گذشتگانی که سخنی از آنها به جا مانده، به آخرین مرحله فصاحت و بلاغت رسیده است و گفتار او اقیانوسی است بیکرانه که سخن هیچ بلیغی به پایه آن نخواهد رسید. و بر این اساس نام کتابش را که مجموعه ای از سخنان امام علی? است، نهج البلاغه (شیوه روشن بلاغت) نامید؛ این رساله هم در صدد آشکار نمودن گوشه هایی از بلاغت امام? در خطبه های نهج البلاغه از منظر علم معانی در ضمن شش بخش می باشد. نتیجه تحقیق در همه بخشها این است که نهج البلاغه در اوج فصاحت و بلاغت است و به طور کامل با قواعد علم معانی منطبق است بلکه به تعبیر سید رضی در مقدّمه نهج البلاغه، قوانین و اصول بلاغت از آن گرفته شده است.