هنر «سوخت معرق چرم» از هنرهای قدیمی ایران است که جلوه آغازینش بیشتر در هنر جلدسازی، بویژه در ساخت جلدهای نفیس برای مصحف شریف، بوده است. اما، نزدیک به یک قرن پیش به اهتمام هنرمندانی خلاق که حاج میرزا آقا امامی سرآمد آنان بود، این هنر از قالب تنگ پیشین خارج شد و به صورتی تازه، مستقل، فاخر و شکوهمند، جلوه گری را آغاز کرد. تابلوی «سوخت معرق چرم» که ابتکار بدیع و شایان توجه آن هنرمندان است به ویترین بهترین جلوه های هنرهای سنتی ایران، نظیر معرق، مشبّک، لایه چینی، مُهرکوبی، مینیاتور، تذهیب، تشعیر، گل و مرغ، خوشنویسی و مطلّاکاری تبدیل شد. متاسفانه هم به دلیل غفلت جامعه هنری و هم به دلیل دشواری اجرای این مهارت و قالب هنری که مستلزم تسلط هنرمند به چندین هنر و مهارت است، آن گونه که باید به آن پرداخته نمی شود و بیم آن می رود که از یاد رفته امروز به زودی در زمره از دست رفته ها قرار گیرد. هدف این پایان نامه این است که پس از اشاره اجمالی به پیشینه و ارزش های این هنر، با معرفی فنون، مواد و اسلوب های مورد استفاده در آن، گامی در جهت ثبت و معرفی این میراث ملّی برداشته و پنجره ای جدید فراروی هنرمندان مستعد گشوده شود. روش مطالعه در این پایان نامه کتابخانه ای و میدانی و شیوه ارایه، تحلیلی- توصیفی و مقایسه ای است.

بررسی و مطالعات پژوهشگران در طی قرون متمادی نشان می دهد که سنت دیوارنگاری بسیار کهنتر ازدیگر هنرهای رایج بوده است و به نوعی پدر هنر تصویرگری محسوب می شود. این هنر معمولا از جنبه های آئینی، روایتگری ، تزیینی و یا ترکیبی از آنها برخوردار بوده است و در هر دوره ای با سبک و سیاق خاص خود نمود پیدا کرده است. در دوره اسلامی جدای از منع صورتگری، این هنر چنان تقویت گرید که می توان گفت نگاره های نمادین همپایه اجزا و نیروهای معماری در انتقال مفاهیم سهیم بوده اند و گاه بر آن پیشی گرفته اند. ابنیه تاریخی و زیبای شهر یزد نیز در کنار سایر پیرایه های خیره کننده اش با این هنر ناآشنا نبوده و به گونه ای نقش و رنگ در کنار گچ بری های برجسته و فروهشته متنوع و کاشی های الوان و دیگر تزیینات، ترکیبات بدیعی را به وجود آورده اند. یکی از دیوارنگاره های منحصر به فرد در شهر یزد ( و حتی کشور) متعلق به بنایی موسوم به خانه حسینیان می باشد که بر اساس شواهد معماری آن را متعلق به قرن 8 هجری دانسته اند. این دیورانگاره در اتاقی نسبتا مهجور در یکی از فضاهای فوقانی خانه حسینیان اجرا شده و شامل نقش پرنده ای شکاری در حال صید پرنده ای دیگر می باشد و کتیبه ای به خط کوفی با مضمون فارسی پیرامون این اتاق را دور می زند و به ویژگی منحصر به فرد این اثر می افزاید. بررسی و مطالعات تاریخی و تطبیقی صورت گرفته در مورد این اثر و همچنین پاره ای از شواهد معماری و تاریخی که در راستای این رساله به آن دست یافتیم عمر این بنا را فراتر از قرن هشتم هجری ( احتمالا دوره اتابکان) تخمین می زند. عملیات مستندنگاری و نمونه برداری و انجام آزمایشهای شیمیایی تر و دستگاهی چون sem و xrd جهت شناسایی کمی و کیفی عناصر و فن شناسی دیوارنگاره و کتیبه، همچنین مطالعات میکروسکوپی نتایج جالب توجهی را در برداشت که موید تفاوت و ویژگی خاص این اثر نسبت به سایر دیوارنگاره ها و کتیبه های تاریخی شهر یزد می باشد. گذشت زمان طولانی و ناشناس بودن این اثر زیبا و همچنین عوامل متعدد آسیب رسان، خسارت های زیادی را بر آن وارد نموده است که بیشترین آسیب حاصل از رطوبت و فعالیت عوامل بیولوژیکی و به خصوص موریانه می باشد. در این رساله تلاش شده تا علاوه بر معرفی این اثر منحصر به فرد از نظر تاریخی و ساختاری، راهکاری جهت حفظ و نگهداری آن نیز ارائه گردد.

کشور ما با توجه به تمدن کهنی که دارد دارای آثار تاریخی و فرهنگی با ارزشی می باشد این آثار ارزشمتد که هر یک باعث افتخار و سر بلندی ماست نیاز به حفاظت و نگهداری دارند. در میان این آثار اشیاء چوبی فراوانی وجود دارد. چوب ماده ای نا پایدار است به همین دلیل باید در نگاهداشت آن دقت کرد. از جمله آسیب هایی که باعث تخریب چوب می شود اسیدی شدن آن است. در این پژوهش سعی شد با استفاده از تکنولوژی جدید نانو (با توجه به ابعاد و ویژگی های نانو مواد) راهکار مرمتی کارآمد و بروز برای اسید زدایی اشیاء چوبی تاریخی با رعایت اصول نگاه داشتی ارائه شود. نمونه چوب آزمایشی در این پروژه یک نمونه مطالعاتی قدیمی( چوب چنار) مربوط به اوایل قرن دهم هجری بود. چوب چنار به دلیل استحکام زیادی که داشته در قسمت های مختلف بنا از جمله در و پنجره به کار می رفته است و به همین دلیل در اکثر بناهای قدیمی دیده می شود. چوب مورد نظر اسیدیته ای در حدود 98/3 داشت. این چوب در قطعات هم اندازه برش خورد و با مواد مختلف اسید زدایی شد. در اینجا محلول های آبی و غیر آبی آمونیاک، هیدروکسید باریم، هیدروکسید کلسیم، هیدروکسید منیزیم و دیسپرسیون الکلی نانو ذرات هیدروکسید کلسیم و منیزیم با یکدیگر مقایسه شدند و همزمان روش های اسید زدایی افشانه، قلم مو و غوطه وری نیز مورد آزمون قرار گرفت . پس از بررسی و تحلیل نتایج به دست آمده از آزمایش های اسید زدایی با نانو ذرات مشخص شد که درمان با نانو ذرات، خنثی سازی بهتری را انجام می دهد زیرا عمق نفوذ بیشتر و یکنواخت تری دارد، ذخیره قلیایی به جا می گذارد و از چوب در مقابل آسیب های آینده حفاظت می کند. از آنجا که این روش بسیار آسان است و نتایج مطلوب و قابل اعتمادی دارد ، به نظر می آید که یکی از بهترین روشهای اسید زدایی باشد.

هنر ظریف و زیبای نگارگری در گستره ی تاریخ کتاب آرایی از جایگاه رفیعی برخوردار می باشد. نگاره های مغولی هند که بدان هند و ایرانی هم خطاب می گردد یکی از پر دامنه ترین و غنی ترین سبک های نقاشی اسلامی است و شاید در سراسر جهان اسلام از لحاظ تعداد آثار بر جای مانده بی نظیر باشد. وجود تعداد زیادی از آثار نفیس نگارگری در موزه ها، کتابخانه ها و مجموعه های خصوصی و نیز آسیب پذیری شدید آنها در رویارویی با عوامل محیطی موجب می شود تا حفاظت، مرمت و نگهداری آنها از الویت ویژه ای برخوردار باشد. در این راستا مجموعه ای شامل حدود 30 اثر مینیاتور منسوب به مکتب هند و ایرانی متعلق به قرن 11 هجری وجود دارد که هم اکنون در موزه هنرهای تزئینی اصفهان نگهداری می شوند. با کمال تأسف به دلیل عدم وجود فضای نمایشگاهی کافی و موضوع برخی از نگاره ها، امکان نمایش این آثار وجود نداشته و از این رو در مخزن موزه و در شرایط نامساعدی از آنها حفاظت می گردد. در میان این 30 اثر، 8 مرقع دو رویه وجود دارد که در طی گذر زمان و همچنین شرایط مورد نگهداری دچار آسیب هایی از جمله سایش، ریختگی رنگ ها، اسیدی شدن لایه تکیه گاه و آسیب های بیولوژیکی شده اند. به همین سبب بر آن شدیم که ضمن فن شناسی نگارگری این مکتب، به علل آسیب پذیری این آثار پرداخته و در نهایت راهکارها و اقدامات لازم را جهت حفاظت از آنها انجام دهیم. روش تحقیق بر اساس مطالعات کتابخانه ای، اینترنتی و تکیه بر مستندات و ابزار آزمایشگاهی می باشد.

سید شاه نعمت الله ولی از عرفای سده هشتم و نهم هجری وموسس سلسله نعمت اللهی است. احداث مقبره شاه ولی بی درنگ بعد از وفات او در نیمه قرن نهم هجری (840) و با حمایت احمد شاه بهمنی از مریدان شاه ولی، آغاز شده است. مهمترین بخش های این مجموعه به دوره های تیموری، صفوی و قاجار تعلق دارد. از جمله زیباترین و ارزشمندترین بخش بنا، تزیینات آن، به ویژه تزیینات ختایی و اسلیمی هسته اصلی است که در این پژوهش به آن پرداخته شده است. با توجه به نقوش زیبایی که در این مقبره موجوداست و ممکن است در اثر سهل انگاری، غفلت تاریخی یا مرمت های غلط برای همیشه استحاله پیدا کند یا از بین برود، این پژوهش به مستند نگاری و طبقه بندی نقوش و استفاده از یافته های نظری برای طراحی دیوان شاه نعمت الله ولی پرداخته است. با توجه به روند شایع و رایج مرمت و تعمیر و نوسازی بناهای تاریخی، حفظ این نقوش و مستند نگاری آن از طریق تکثیر در طرح ها دارای اهمیت ویژه ای است. دراین پژوهش تلاش شده که رابطه ای بین افکار عارفانه شاه ولی و نقوش تزیینی بنا پیدا شود و به خلق دیوانی پرداخته شده است که خواننده با قرائت آن فضای معنوی مقبره را در ذهن تداعی کند.

در آثار به دست آمده از ایران، از دیرباز نقوشی به کار رفته که برخی از آن ها با اندکی تغییر، امروزه نیز کاربرد دارند. تعدادی از این نقش ها، با گذر زمان دچار تحولاتی گشته و در بعضی دوره ها نسبت به دوره پیشین، به گونه ای جدید در هنرها پدیدار شده اند. تحول یافتن این گونه نقش ها، منشأ آن را برای ما مبهم کرده و باعث ایجاد گمانه های مختلفی در این زمینه شده است. بته جقه یکی از این نقوش است. در منابع پژوهشی برای این نقش کهن، دو منشأ عمده ذکر شده است: منشأ گیاهی و منشأ جانوری. اغلب منابع، سرچشمه گیاهی آن را درخت سرو و سرچشمه جانوری را بال جانداران مقدس می-خوانند. بر این اساس که انسان در طول تاریخ، در خلق بسیاری از آثار، از طبیعت الهام گرفته و بر پایه اصل انسان، طبیعت، طراحی، در این نوشتار، گمانه سومی مطرح می گردد و این نقش را برگرفته از عنصر دیگری در طبیعت می داند که با موارد ذکر شده در منابع پژوهشی متفاوت است. این نوشتار، بته جقه را اقتباس شده از نقشی بر بدن کرم ابریشم دانسته و برای این ایده، شواهد و مدارک موجود را ذکر می کند. هدف از این نوشتار پاسخ به این پرسش ها است که: بته جقه دارای چه پیشینه تصویری در هنرهای ایرانی است؟ و این نقش در محدوده مشخصی از تاریخ ایران، یعنی از زمان احتمالی پیدایش تا پایان دوره صفوی بر اساس مستندات موجود و در دسترس، چه مراحل و تحولاتی را پشت سر گذارده است؟ این نوشتار در راستای یک پژوهش بنیادی و به روش توصیفی- تطبیقی، به تجزیه و تحلیل کیفی داده های به دست آمده پرداخته است. برای یافته اندوزی و گردآوری داده ها، از روش کتابخانه ای(مطالعه، فیش برداری، تصویر)، منابع الکترونیکی و اینترنتی استفاده شده است. در مراحل این پژوهش بر طبق مدارک موجود، به نظر می رسد که احتمالاً بته جقه از نقشی بر بدن کرم ابریشم اقتباس شده باشد. از زمان های کهن در میان برخی اقوام و ملت ها، بعضی جانوران بالدار و پرندگان، با ارزش بوده و تعدادی از این پرندگان، به عنوان نشان فره مندی به کار می رفتند. این گونه به نظر می آید که نقش بته جقه در دوره هایی از تاریخ، برای یک چنین مفهومی به کار گرفته شده باشد و بال پرندگان و جاندارانی که نشان فره ایزدی بودند احتمالاً به تدریج به فرم بته جقه نمایان گردید. این پدیده این امر را به اذهان پژوهش گران متبادر ساخت که بته جقه از ابتدا نشان فره بوده و از بال این جانداران منشأ یافته است. در صورتی که در این پژوهش مشاهده گردید که شاید این دو، مقوله هایی جدا از هم بودند که در دوره ای از تاریخ، با یکدیگر تلفیق شدند.

نقاشی ایران در قرن حاضر وامدار تغییراتی است که در اواخر دوره قاجار در محتوا و فرم آن صورت گرفته است. مهمترین حوادث سیاسی اجتماعی دوره قاجار شکل گیری جنبش مشروطه خواهی و به دنبال آن انقلاب مشروطه در کشور است. این تحقیق در پی آن است که بررسی کند آیا مابین جنبش مشروطه خواهی و آثار نقاشی این دوران ارتباطی وجود دارد و جنبش مشروطه خواهی چه تاثیراتی را بر هنرمندان این دوره و آثار آنها بر جای گذارده است. تحولات سیاسی در کشورهای اروپائی، گسترش مراودات بین المللی و توسعه رفت و آمد مردمی به اروپا، بیداری و اصلاح طلبی برخی از دولتمردان، پیوند خواسته-های روشن فکران و توده های مردم و حمایت برخی از روحانیون از محدود کردن قدرت شاه قاجار نهضتی همه جانبه را ایجاد کرد که به دنبال دستیابی به خواسته هایی مانند پارلمان، قانون و ... توانست تغییر مهمی در شیوه حکومتداری ایران ایجاد کند. گزارش هایی حاکی از زندگی مشروطه خواهان، تلاش و رشادت های آنها و روش پیروزی و جدال های پس از آن در کتاب ها، جراید و روزنامه ها، اشعار و ادبیات و حتی نمایشنامه های پس از آن دوره بازتاب گسترده ای داشته است. تصویرسازی ها و نقاشی های این دوران نیز متاثر از تغییرات اجتماعی و سیاسی اواخر دوره قاجار تغییرات مهمی را تجربه می کند. این تغییرات هم در شیوه بیان و تکنیک کارها و هم در تکنیک و مضامین آثار آن دوره دیده می شود. فرمنقاشی ایرانی در این دوره به پیروی از شیوه بیانی رئالیسم و ناتورالیسم رایج در نقاشی غرب تغییر می کند. از طرف دیگر به دلیل شرایط بوجود آمده که بعد از جنبش مشروطه و نتایج حاصل از آن، مضامین نقاشی نیز تغییر کرده و به سمت انتخاب موضوعاتی خارج از حیطه دربار و شاه می رود و به موضوعاتی پیرامون مردم عادی کوچه و بازار روی می آورد. در این پژوهش با بررسی و مطالعه شرح احوال و آثار هنرمندان نقاش دوره قاجار، از جمله هنرمندان نامی چون محمد غفاری، ابوتراب غفاری، ابوالحسن غفاری، ، مهدی مصورالملک ،محمد ناصر خان ظهیر السلطان،محمد حسین سیفی عمادالکتاب،محمد باقر سمیرمی و تعدادی دیگر مشخص می شود که نهضت مشروطه تاثیر مشخصی بر نقاشی پس از خود و نشانه های مرتبط با آن دارد.

ارمنیان ایران درکنار فارسی زبانان، در پیشرفت فرهنگ و هنر ایران سهم داشته اند. قالی ایران از هنرهای صناعی مهم است که در دوران صفویه به اوج خود رسید. در این دوره پس از کوچ ارامنه به مناطقی از ایران بویژه اراک، اصفهان، چهارمحال و بختیاری ایشان نیز در توسعه ی هنر قالی بافی نقش ایفا کردند. قالی ارمنی باف قالی ای ست که پس از سکونت ارمنیان در ایرانِ عهد شاه عباس صفوی ، توسط ایرانیان ارمنی با حفظ ویژگی های اصیل قالی ایرانی و تحت تأثیر فرهنگ قالی بافی قدیم ارمنستان بافته می شود. به نظر می رسد که قالی ارمنی باف بیش از حفظ ویژگی های قالی ارمنستان، نمایانگر فرهنگ اصیل قالی بافی ایرانی، بویژه از منظر طرح و نقش، است. با توجه به کمبود تحقیقات انجام شده در این زمینه برای بررسی این فرضیه مطالعه تطبیقی قالی ارامنه ایران و قالی ایرانی (مناطق مجاور) از نظر شاخصه های بافت ، طرح ، رنگ و فن بافت، با هدف یافتن اشتراکات، تفاوتها و تأثیرات متقابل آنها ضروری ست. پژوهش نشان داد که قالی ارمنی باف، نوعی قالی روستایی ایرانی و سنتی ست حاصل تلفیق قالی بافی ارامنه مهاجر با همسایگان مناطق میزبان در ایران از زمان صفویه . این سنت در تمام ویژگی های درونی و بیرونی قالی ارمنی باف نمود دارد که از آن جمله می توان به فنون بافت (نوع گره، شیوه پود کشی و قیچی کاری ) و روش های رنگرزی اشاره کرد. روش پژوهش بنیادی- کاربردی و شیوه ی یافته اندوزی کتابخانه ای و میدانی (مستندنگاری و مصاحبه) است. در تحلیل داده ها نیز از روش توصیفی- مقایسه ای بهره گرفته شده است.

مطالعه تطبیقی نقش شیر در دستبافته های داری (گلیم، گبه و قالی) استان کهگیلویه وبویراحمد در سده اخیر چکیده: استان کهگیلویه و بویراحمد با وسعتی برابر 16264 کیلومترمربع و جمعیتی حدود 700 هزار نفر (اکثریت جمعیت استان را لُرها تشکیل می دهند) در جنوب غربی ایران بین استان های فارس- بوشهر- خوزستان- چهارمحال و بختیاری و اصفهان واقع است. موضوع این پژوهش دربار? نقش شیر و مطالعه تطبیقی آن می باشد. برخی از بافته ها با نقش خود شناخته می شوند مانند گبه شیری که شیر در منطقه نماد مردانگی، جنگجویی و قدرت مردانه است. همچنین شیر از دوران هخامنشی تاکنون در ایران به اشکال مختلف مانند ریتون، اسفنکس و... به کار رفته است. این نقش از نقوش بسیار اصیل به کار رفته در دستبافته های داری این استان می باشد که بیشتر در گلیم، گبه و قالی مورد استفاده قرار گرفته است. در این پژوهش تطبیق نقش بکار رفته شیر در دستبافته های داری استان با ریشه های تاریخی، فرهنگ، آداب و رسوم ایل و طایفه و اعتقادات مذهبی مردم منطقه ازاهداف اصلی است که پیامد آن احیاء این نقش در حال منسوخ شدن و ترویج آن است. قدمت تاریخی، فرهنگی و اجتماعی استفاده از نقش شیر در استان به چه زمانی بر می گردد؟ آیا استفاده از نقش شیر در دستبافته های داری استان با آداب، رسوم، فرهنگ و عقاید مردم این خطه از میهن سنخیتی دارد؟ به نظر می رسد این نقش از زمان باستان تاکنون ریشه در عمق باورها، اعتقادات و سنن مردم داشته است. پیوسته و به شکل های متفاوت در هنرهای مختلف جلوه نموده ولی امروزه به دلیل پیشرفت تکنولوژی و فراموشی بعضی از آداب و سنن عشیره ای، شهرنشینی و مهاجرت عشایر و روستائیان به شهرها این نقش در حال منسوخ شدن و فراموشی است که نیاز است با تحقیق، پژوهش و بیان مشکلات آن را احیاء و ترویج نمود. در صورت ثبت کردن و استفاده از این نقوش اصیل در بافت می توان از منسوخ شدن آنها جلوگیری کرد، و این موضوع بسته به همت مسئولین امر می باشد. لذا این پژوهش در مهرماه یکهزار سیصد و نود هجری شمسی و بنابر ضرورت های بیان شده گردآوری و مکتوب شده است. کلید واژه ها: کهگیلویه و بویراحمد- دستبافته- نقوش- گلیم- گبه- قالی.

در ابتدا، امام زاده های کلاردشت معرفی شدند و ویژگی های آنها از نظر ساختار بنای امام زاده ذکر شد. سپس به طور خاص به بنای امام زاده هادی پرداخته شد .بنای امام زاده هادی دارای دو ستون چوبی پر کار قطور بوده است که امروزه یکی از آنها موجود است. با توجه به کتیبه عربی حک شده بر روی آن، ساخت ستون چوبی مربوط به قرن هشتم تخمین زده شد. موقعیت ستون چوبی باقیمانده در پلان بنا در صفحه 10 به رنگ قرمز مشخص شده است.این ستون با ارتفاع 242 سانتی متر و محیط 170 سانتی متر(در ارتفاع صفر) در قسمت بالا (از ارتفاع 178 تا 242 )هرم 4 وجهی ناقص و درپایین (از کف تا ارتفاع 178) هرم 16 وجهی ناقصی است.شیوه کنده کاری آن مسطح است. در حال حاضر حد فاصل ستون تا سقف با تیری که جایگزین تیر قبلی شده (تیر قبلی ربوده شده است)است،پر شده است.همچنین پای ستون در حال حاضر وجود ندارد و برای ستون پی جدیدی در قسمت زیرین بنا تعبیه شده است.نوع چوب ، پس از انجام آزمایش در آزمایشگاه دانشکده منابع طبیعی کرج، از نوع خرمندی تشخیص داده شد که بومی درختان شمال است.لایه پوششی ستون چوبی در 30 سال اخیر روی آن زده شده است و پس از آنالیز atir-ftir روغن سیر شده است و در حال حاضر آسیب شیمیایی چندانی ایجاد نمی کند(طبق نظر برخی کارشناسان). ph چوب ستون به روش استاندارد تشخیص ph ، بین 5.5-5 است. آسیب هایی که بر ستون وارد شده است شامل آسیب های انسانی(آثار سوختگی و ایجاد حفره در پای ستون و در قسمت بالا به علت برداشتن سرستون اصلی)، آسیب بیولوژیکی از نوع حمله حشره(سوسک چوبخوار آنوبیوم) و همچنین آسیب های مکانیکی است که پس از برداشتن سرستون اصلی به مرور ایجاد شده است. اما مهمترین دسته از آسیبهایی که در زمان قبل از مرمت و حفاظت، این ستون را تهدید می کرده اند، از نوع آسیب بیولوژیکی است.پس از مطالعه مجموعه مقالاتی که در رابطه با پرکننده های چوب وجود دارد، به شناخت بیشتری راجع به مزایای اپوکسی ها به ویژه آرالدیت 1253 رسیده و آزمایش های فنی راجع به توان پرکنندگی این ماده بر روی نمونه چوب خرمندی انجام گرفت. همچنین با توجه به اصل برگشت پذیری مواد مرمتی قابل استفاده، مقالاتی در این رابطه خوانده شد و از نتایج آن جهت کاربرد ماده جداکننده بین چوب و ماده مرمتی(آرالدیت 1253 ) استفاده شد. با توجه به نکات بالا سریشم به عنوان ماده جداکننده بین چوب و ماده پرکننده(آرالدیت 1253) انتخاب شد. در ابتدای فصل پرکننده های طبیعی و مصنوعی برشمرده شدند و مطالعات انجام شده در زمینه پرکننده ها، دسته ای از پرکننده ها را شاخص تر کرده است.این دسته شامل رزین های اپوکسی است که جهت استحکام بخشی و تحکیم در تمامی مرمت های تیرها و قطعات چوبی ساختارهای معماری، اشیاء واقع در محیط های باز، مجسمه های چوبی و پانل-ها استفاده می شوند.در مقاله ای دیگر مربوط به سمپوزیوم 1995 حفره هایی به عمد در چوب ایجاد شده و با مواد مختلفی پرشده اند، آرالدیت 1253 که از نوع چسب های اپوکسی است،بهترین نتیجه را نشان داد.این آرالدیت خمیری همگن است و خواص پرکنندگی عالی دارد.ویزگی های این آرالدیت در جدول 4-1 در صفحه 41 آمده است.نکته با اهمیت در بین مواد پرکننده و چوب این است که خاصیت مقاومت کششی چوب و پرکننده هماهنگ و تقریباّ یکسان باشد آزمایش اولیه(تعیین مقاومت کششی ) به منظور تعیین مقاومت مکانیکی چوب و اپوکسی (آرالدیت 1253)انجام شد.نتیجه آزمایش ،نشان داد که مقاومت آنها تقریباّ یکسان بوده و اپوکسی 1253 در این کار قابل کاربرد است.اما از طرف دیگر مشکل عدم برگشت پذیری را داراست.جستجو برای یافتن ماده ای به عنوان لایه جداکننده بین چوب و اپوکسی شروع شد. در مقاله ای از لیزا الیس و ارلن هگین بوتام 4 ماده، به عنوان زیر لایه(لایه جداکننده) مورد آزمایش قرار گرفتند. در این مقاله آرالدیت 1253 به علت کاربرد گسترده و ارزشمند آن در حفاظت آثار چوبی، به عنوان پر کننده در نظر گرفته شده است. (این اپوکسی قابل تراشیدن بوده و به واسطه دی اکسید تیتانیوم، سیلیکات متبلور، اکسید آهن و رزین فنولی حجیم می شود) 4 ماده ای که به عنوان لایه جداکننده با هم مقایسه شده اند، عبارتند از پارالوییدb-72 وآکریلویید b-67 (علت انتخاب آنها توانایی برگشت پذیری آنها در حلال های با میزان قطبیت پایین است) و دو ماده سریشم و پلیمر بوتوارb-98. مواد جدا کننده به عنوان صفحه نازکی، پیش از کاربرد مواد برگشت ناپذیر به کارمی روند. مطلوب ترین نتایج از آن b-72 است و پس از آن به ترتیب، سریشم و بوتوار. . با توجه به نتایج گراف 4-2 سریشم مایع پیوستگی خوبی با آرالدیت 1253 بوجود آورده است.ضمن آنکه امکان برگشت پذیری سریشم مایع در عمل مهیاتر است. در این فصل، در ابتدا راجع به تمیزکاری اشیای تاریخی صحبت شده و تصمیم گیری راجع به تمیزکاری ستون چوبی و برداشتن لایه پوششی آن انجام شد. از آنجا که آسیب رسان بودن لایه پوششی ، ثابت نشد، تصمیم بر آن شد که این لایه باقی گذاشته شود. از آنجا که ستون دارای آسیب از نوع بیولوژیکی(حشرات) بود ،در پی انتخاب ماده مناسب برای آفت زدایی ستون چوبی ، پس از مطالعه در این مورد، پرمترین انتخاب شده و به عنوان آفت زدا به کار برده شد.مراحل مرمتی اعم از پرکردن حفره شامل مراحل زیر است( لایه سریشمی+گوه چوبی+ اپوکسی 1253+ موزون سازی رنگی).همچنین مناطق کمبود با توجه به کوچک بودن اندازه آنها با حذف گوه چوبی، مانند مراحل پرکردن حفره انجام شد.در آخر پیشنهادهایی برای حفاظت از ستون داده شد.

مسجد در اسلام، دارای جایگاه قدسی و اهمیت معنوی است. «تزیین» در هنر معماری مساجد ایرانی و اسلامی، یک بخش مهم و جدایی ناپذیر و همواره از جایگاهی والا برخوردار بوده است. هنرمند ایرانی همواره مشتاق بوده تا آثارش را در قالب طرح و شکل های زیبایی ارائه دهد. در سده های نخست دوره اسلامی با جانشین شدن الفبای عربی به جای حروف پهلوی، خوشنویسی و کتیبه نگاری از جایگاهی مهم برخوردار شد. در این دوران انواع بسیار زیبایی از خط کوفی، طراحی و این خط بیش از هفت سده در جای یک عنصر تزیینی مهم در تزیینات مساجد، اماکن و حتی بر روی بدنه اشیا به شکل های متنوع جلوه گر شد. از اهداف تحقیق حاضر بررسی بخشی از تزیینات معماری ایرانی-اسلامی است تا ضمن معرفی و شناخت خط کوفی ِکتیبه های مسجد جامع نایین، برای کاربردی کردن آنها در هنر گرافیک معاصر گامی بردارد؛ و هنرمندان و دانشجویان هنر را با این تجرب? سودمند آشنا کند. در معرفی کتیبه های کوفی مسجد جامع نایین با رویکرد بینامتنی، ارتباط این کتیبه ها به عنوان یک متن آغازین در هنر اسلامی با هنر پیش از آن، یعنی هنر ساسانی، بررسی شده است. هنرمند مسلمان توانست اسلوب موجود در تزیینات ساسانی را به بستر هنری تازه، یعنی به هنر اسلامی وارد کند. از سوال های پژوهش حاضر بررسی ویژگی ها و امکانات گرافیکی کتیبه های به کار رفته در مسجد جامع نایین و چگونگی وارد نمودن این ویژگی ها و امکانات به بستر گرافیک امروز ایران است. کاربردی کردن کتیبه ها و نشاندن آنها در متنی دیگر، در طراحی گرافیک امروز دارای اهمیت و ضرورت است. زیرا از طرفی با کمبود چنین پژوهشهایی روبرو هستیم و از طرفی قابلیت های گسترده این بخش، ضرورت پرداختن به آن را یادآوری می کنند. روش تحقیق از نظر هدف، بنیادی و از نظر ماهوی، کیفی و بینامتنی است. روش گردآوری داده ها، کتابخانه ای و میدانی و روش پردازش رایانه ای (با استفاده از نرم افزارهای گرافیکی) است.

یکی از ویژگی های هنر اسلامی و نگارگری ایرانی، ترسیم موضوعاتی است که مربوط به زندگی پیامبر(ص) و ائمه(ع) - به خصوص حضرت علی(ع)- است. در کتاب هایی چون خاوران نامه، احسن الکبار، حبیب السیر و ... صحنه های زیبایی از زندگی و شجاعت حضرت علی(ع) تصویر و تجسم یافته است. از آنجا که وقوف بر عناصر و اجزای یک اثر هنری، ارتباطی تنگاتنگ با مسائل تاریخی، فرهنگی و اجتماعی دارد، ضروری است که پیش از تجزیه و تحلیل آثار هنری، به اینگونه مسائل پرداخته شود. این رساله بر آن است که پس از ذکر مقدمه ای درباره خاوران نامه و تبیین تاریخ هنر شیعی، به تحلیل صوری شمایل امام علی (ع) در نگاره های منتخب از برخی کتب مصوّر که بین سده نهم تا یازدهم (ه.ق) در داخل ایران نگاشته شده است، بپردازد.

با وجود مطالعات گسترده ای که درباره هنر دوران مغول در ایران انجام شده است شناخت ما از تزئینات معماری، به خصوص هنر دیوارنگاری این دوره، بسیار نا چیز است. شاید علت آن تعداد محدود آثار به جا مانده از آن دوران باشد. بیشتر دیوارنگاره ها در بناهایی که کاربری مدرسه- مقبره دارند دیده می شود. از وجود دیوارنگاره ها در کاخ های ایلخانی اطلاعات چندانی در دست نیست و فقط در برخی از منابع به آن ها اشاره شده است. با تمامی این اوصاف، هنر و معماری دوره ایلخانی یکی از اوج های درخشان هنر سرزمین اسلامی ایران است. البته با همه عظمت و شکوه هنر این دوران و علی رغم همه پژوهش های انجام شده در این زمینه، باید اذعان کرد که اقدامات جدی برای مطالعه دقیق این آثار (به صورت موضوعی صورت نگرفته) و هنوز ابهاماتی درباره انواع هنرهای در دوره ایلخانی وجود دارد. وجود مجهولات درباره دیوارنگاری این دوران انجام پژوهش های گسترده تر را در این حوزه ایجاب می کند. امید است این نوشتار سهم اندکی در پاسخ به این ابهامات داشته باشد. با توجه به اینکه دیوارنگاره های این بناها جزء معدود آثار به جا مانده از دوران ایلخانی ست، مطالعه و بررسی آن کمکی شایان به شناخت سیر تحول دیوارنگاره های ایرانی می کند. از این رو، در این پروژه تا حد امکان سعی شده با استفاده از منابع کتابخانه ای و مطالعات میدانی به بررسی نقوش پرداخته شود، سپس، به کمک روش های علمی به بررسی مواد و مصالح به کار رفته و چگونگی اجرای این آثار بررسی شود.این نوشتار در پنج فصل مشتمل بر «کلیات تحقیق»، «سیر تاریخی نقاشی دیواری در ایران»، «نگاهی اجمالی به دوره ایلخانان»، «معرفی پنج بنای ایلخانی در شهر یزد»، «بررسی فنون دیوارنگاره های پنج بنای ایلخانی در شهر یزد» تهیه شده است. که در فصل اول به کلیات تحقیق پرداخته شده است. فصل دوم، مطالعه و بررسی نقاشی در دوره پیش از اسلام و دوره اسلامی در ایران و فصل سوم، دوره ایلخانان از نظر خصوصیت معماری و تغییر و تحولات شهر یزد در این دوره مورد بررسی قرار گرفته است. فصل چهارم، به معرفی پنج بنای ایلخانی، از نظر خصوصیت معماری، بانیان بناها و تزئینات به کار رفته در آن ها پرداخته شده و در نهایت در فصل پنجم شناخت لایه های تشکیل دهنده دیوارنگاره ها، شناسایی رنگ های به کار رفته و بررسی فن اجرای دیوارنگاره ها مورد بررسی قرار گرفت.

هنر سوخت عبارت است از ساخت و تهیّه جلد کتاب، تابلو، درب و غیره با قطعات چرم و قرار گیری آنها در کنار هم بر روی زیرساختی که می تواند مقوّا و امثال آن باشد.آغاز این هنر در ایران تقریباً، از زمان تیموریان و به صورت کاربرد آن در جلد کتب و نسخ خطی بود وگاهی تزئینات روی جلد به قدری فاخر بودکه دیگر صرفاً نقش پوشش و محافظ کتاب را نداشت بلکه خود چندان ارزشمند بود که نام تابلوی سوخت به خود گرفت. نظر به آنکه پرداختن به این هنر مستلزم صرف وقت و هزینه گزافی ست در زمان معاصر معدود کسانی را می توان یافت که در این زمینه فعّالیت کنند، بنابراین برای حفاظت و نگهداری آثاری که در حال حاضر در موزه ها و مجموعه های شخصی نگهداری می شود، در صورت امکان می بایست اقدامات درست علمی و مرمتی به کار گرفته شود و همین نکته می تواند یکی از ضرورت های پژوهش حاضر باشد. از این رو هدف از این تحقیق، ارائ? راهکارهای کاربردیِ حفاظتی مبتنی بر مطالعات علمی- آزمایشگاهی ست، برای رسیدن به این هدف در مرحل? اوّل اقدام به شناختِ دقیقِ فنون و مواد به کار رفته در این آثار شد تا بتوان به چگونگی عملکرد این مواد در برابر عوامل آسیب زا دست یافت، سپس، با استفاده از بررسی نمونه های آزمایشگاهی در طی روند پیرسازی سعی شد به تاثیرات عواملِی مثل نور، حرارت و رطوبت، به صورت موردی بر روی زیرساخت (مقوّا)، بوم (چرم) و فن لایه چینی در این آثار پرداخته شود. از جمل? آزمایش ها می توان به شناسایی الیاف زیرساخت به روش میکروسکوپی، مشاهده تغییرات ساختار چرم در اثر حرارت به وسیله sem، میزان تاثیر نور uv در رنگ پریدگی چرم و بررسی میزان تاثیر تنش های خمشی و کششی زیرساخت روی مقاومت لایه چینی ها اشاره کرد. نتایج حاصل از این مطالعات نشان داد که نوع خمیر مقوّا در ماندگاری و استحکام لای? زیرساخت تاثیر گذار است و عاملی که باعث رنگ پریدگی در لایه بوم (چرم) می شود طول موج نور و نوع مواد مورد استفاده در رنگرزی آن است و نیز انجام عمل ضرب (پرس نقش) باعث خشکی و شکنندگی ساختار چرم می شود. آسیب در لایه چینی ها علاوه بر نوسانات دما و رطوبت، متاثر از تنش های وارده در اثر خمش و کشش لایه زیرساخت بوده و ترکیبات مورد استفاده در ساخت لایه چینی ها نیز از عوامل ایجاد ترک در این بخش از تابلوهای سوخت است. در نهایت به صورت اجمالی راهکارهایی دربار? اصلاح نحوه برخورد و شرایط نگهداری برای کاهش تاثیرات عوامل آسیب زا روی این آثار ارائه شد.

شیوه های حفاظت و مرمت کتیبه های کاشی معرق در ایران متفاوت و حجم مرمت ها چشمگیر است. بنابراین، لازم است که برای پیش گیری از مخدوش شدن این کتیبه ها و هماهنگ سازی مرمت ها با ایده ها و معیارهای ارزشمند مطرح شده در حوزه میراث فرهنگی در سطح بین الملل، مثل حفظ اصالتمندی و یکپارچگی ، تلاش جدی صورت پذیرد. با بررسی مقوله های اصالتمندی و یکپارچگی در منشورها، قوانین بین المللی و همین طور مطالعات میدانی درباره ی نحوه ی مرمت کتیبه های کاشی معرق در ایران می توان به برخی اصول جامع و کلی درباره ی چگونگی برخورد با کتیبه های کاشی معرق رسید. نوع پژوهش بنیادی،روش پردازش داده ها توصیفی - مقایسه ای؛ و روش گردآوری اطلاعات میدانی و کتابخانه یی ست. حاصل این مطالعه، ارزیابی وضعیت کنونی حفاظتی کتیبه های کاشی معرق در ایران، بررسی شیوه های حفاظت و مرمت کتیبه ها و میزان پایبندی شیوه های مرمتی به مولفه های اصالتمندی و یکپارچگی و در نهایت ارائه طرح حفاظت و مرمت کتیبه های کاشی معرق گنبد غفاریه شهرستان مراغه است.

با وجود خطاطان توانمند در دوره ی معاصر، عدم مرغوبیت مرکب های موجود در بازار، یکدست نبودن مواد مرکب ها،کشش نامناسب و مات شدن مرکب ها در اندک زمانی پس از خشک شدن (که نشان از نداشتن کیفیت لازم است) موجب می شود که آثار ارزشمند خوشنویسان خیلی زود دچار آسیب هایی مثل ریختگی، تغییر رنگ،... و حتی تخریب تکیه گاه کاغذی شود. از این رو در این پژوهش به بررسی فنی و آسیب شناسی مرکب های خوشنویسی مشکی و قهوه ای معاصر که بیشتر از دیگر مرکب ها در خوشنویسی کاربرد دارد، پرداخته شده است. برای فن شناسی نمونه ها از روش های شیمیایی و فیزیکی استفاده شد. در بررسی شیمیایی از روش های دستگاهی طیف سنجی جذب اتمی، طیف سنجی پراش پرتو x ، طیف سنجی تبدیل فوریه- مادون قرمز و روش کروماتوگرافی استفاده شد. همچنین برای بررسی فیزیکی؛ براقیت، پوشانندگی و کشش نمونه ها از دستگاه "گلاسیمتر"، "رفلکتومتر"، "فوردکاپ" استفاده شد. نتایج بررسی شیمیایی در نمونه های قهوه ای نشان از یک رنگدانه مصنوعی همراه با بست و در نمونه های مشکی نشان از یک رنگدانه ی سیاه (احتمالاً دوده، جز در یک مورد) درجای ماده رنگی همراه با بست بود. نتایج بررسی فیزیکی نشانگر براقیت، پوشانندگی و کشش نامناسب مرکب های مشکی موجود در بازار بود. سپس به بررسی آسیب های نمونه ها پرداخته شد. برای آسیب شناسی نمونه های مورد نظر پیرسازی نور، دما و رطوبت بر روی نمونه ها انجام شد. هرکدام از نمونه ها به دلیل ساختار شیمیایی شان دچار آسیب های متفاوتی از قبیل تغییر رنگ، کپک، ترک، پوسته پوسته شدن، ریزش و ... شد. در ادامه ساخت دو نمونه مرکب مشکی و قهوه ای مطلوب مد نظر قرار گرفته شد؛ و با فرض اینکه حتی مقادیر ناچیزی از یک افزودنی مثل حنا، زعفران، عسل، ... می تواند در کیفیت نهایی مرکب نقش موثر ایفا کند، شناسایی و مقایسه ی محتوای رساله های کهن را در برنامه قرار داده؛ با این هدف که داده های فنی مورد نیاز برای آسیب شناسی مرکب های قدیمی یا اطلاعات مورد نیاز برای ساخت مرکب های مرغوب جدید را به شکل موثر و یکجا در اختیار قرار دهد. چنان که معلوم شد، مقدار کم یا زیاد هر یک از افزودنی ها تأثیری به غایت فراتر از آنچه در عرف عمومی پنداشته می شود بر کیفیت مرکب تولید شده دارد. روش یافته اندوزی کتابخانه ای، اینترنتی و میدانی ست و روش پردازش داده ها، توصیفی-تحلیلی ست.

دوره صفوی یکی از با شکوهترین دوران هنر ایرانی است و در این میان هنر نگارگری مستثنی نیست. هنر نگارگری در این دوره و به خصوص در مکتب اصفهان تغییرات چشمگیری داشته و هنر شناسان بسیاری را شیفته خود گردانده و همین امر موجب گشته که در زمینه نگارگری کتاب ها و مقالات فراوانی به رشته تحریر در آید؛ اما باید خاطرنشان کرد ،بیشترین حجم مطالعات انجام گرفته مربوط به سبک شناسی و زیبایی شناسی این هنر می باشد و کمتر در مورد واژگان فنی وابسته به این هنر سخن به میان آورده شده،و اگر به آن اشاره ای هم شده به صورت جزیی و مابین مباحث دیگر بوده است.دراین زمینه وجود یک مجموعه کاملاًتخصصی در رابطه با هنر نگارگری و واژگان فنی و اصطلاحات مرتبط با ابزار و لوازم مورد نیاز آن همچنان خالی می نماید. و در کتاب های تخصصی هم که پیشینیان برای ما به یادگار گذاشته اند با کلمات و اصطلاحات مشکل و نا مفهومی روبه رو می شویم که درک آن را دشوار می نماید. ازآنجایی که ، گاهی محققین و دانشجویان در حین کار به واژگان نا آشنایی بر می خورند که لازم است در کتاب های مختلف به دنبال آن گشته تا بتوانند آن را درک کرده ، توصیف نمایند یا درباره آن بیشتر بدانند؛ تصمیم گرفته شد تا در حد امکان مجموعه ای از لغات گردآوری شده و در اختیار دانشجویان و علاقه مندان هنر نگارگری قرار گیرد. شاید پاسخگوی نیاز آنان باشد و در وقت و انرژی آنان صرفه جویی نماید. به دلیل غنای هنر نگارگری ایران و گستره زمانی و مکانی بسیار بزرگ آن ، در این پژوهش تنها دوره صفوی مورد مطالعه قرار می گیرد، و اهدافی چون معرفی ابزار، لوازم و انواع رنگ های مورد استفاده در هنر نگارگری و آشنایی با نحوه تولید و ساخت مهمترین ابزار و لوازم این هنر در دستور کار قرار می گیرد.این پژوهش به روش تاریخی – توصیفی انجام گرفت .

شماری از قالی های دوره ی صفوی به مکتب دوم تبریز و برخی از آن ها به مکتب اصفهان نسبت داده می شوند. در طرح همه ی این قالی ها، زمینه ای مستطیل شکل با استفاده از آرایه های اسلیمی و ختایی تزئین می شود. با این وجود، روش های متنوع ترکیب بندی آرایه ها در کنار بهره گیری از عناصر و مبانی هنر نگارگری هر دوره، طرح هایی با ویژگی های هنری متفاوت را به وجود می آورد. در این پایان نامه، روش طراحی قالی های تبریز و اصفهان صفوی با یکدیگر مقایسه می شود. برای نگارش این تحقیق، از منابع کتابخانه ای و روش تحلیلی- توصیفی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که طرح قالی های بزرگ اندازه ی مکتب دوم تبریز، بیشتر از گونه ی ترنجی است. در این طرح ها، به شیوه ی نگارگری تبریز صفوی، انبوه آرایه های تزئینی و عناصر تصویری کوچک اندازه در ترکیب هایی فشرده، نظم داده می شوند. در مقابل، قالی های کوچک اندازه ی مکتب اصفهان، بر اساس طرح های متنوع تری بافته شده اند. در الگوی این قالی ها، آرایه های ساده و بزرگ اندازه، ترکیب هایی خلوت و غیر فشرده را به وجود می آورد. به همین سبب، شیوه ی طراحی این قالی ها بازیبایی شناسی نگارگری مکتب اصفهان هماهنگی دارد.

کاشی در ایران، جزء جدایی ناپذیر تزیینات معماری بوده است . این عنصر مهم به ویژه در بناهای مذهبی در حد اعلا ظاهر شده است، به طوری که،بسیاری ازاین بناها هویت کالبدی خود را از آن وام گرفته اند. انجام اقدامات تحکیم، تثبیت و مرمت آرایه های معماری در ابنیه ی تاریخی که قدمت آن در ایران به بیش از پنج دهه می رسد ، تاکنون فاقد طرحی جامع قبل از انجام پروژه ی تعمیرات بوده است. ضایعات ناشی از عدم برنامه ی مدون در تعمیرات از مواضع گوناگون، قابل بررسی است که از جمله مهمترین آنها پراکنده کاری و آشفتگی در تزیینات بنا، مخدوش شدن اصالت ها و اعمال سلیقه های شخصی است. کاشی ها در طول زمان و بر اثر عوامل مختلف دچار آسیب های فراوانی می شوند و این امر باعث می شده تا متولیان بنا به خاطر اهمیت ویژه ی این اماکن و رسیدن به وحدت بصری، دست به تعویض آن ها بزنند. این فرآیند به رغم برخی انتقادات، هم چنان گرایش غالب در حفظ کاشی کاری نمای خارجی بناهای تاریخی است.با توجه به منشور ها و معاهده های بین المللی در رابطه با حفاظت آثارتاریخی، تعویض و جایگزینی کاشی های تاریخی با کاشی های جدید، انسجام،یکپارچگی و اصالت را در آثار تاریخی مخدوش می کند. مسجد امام سمنان یکی از مساجد دوره قاجار است که قسمت های وسیعی ازتزیینات آن کاشی های هفت رنگ همراه با نقوش اسلیمی و ختایی می باشد. در بسیاری از قسمت ها، این کاشی ها بطور جدی نیازمند مرمت، هماهنگ سازی بصری و جلوگیری از بروز آسیب های جدید است. آن چه این رساله در پی آن است، تلاش در جهت مرمت صحیح کاشی های هفت رنگ است و در این راستا با تکیه بر مبانی نظری جنبش جهانی مرمت و بررسی آرا و نظریات بزرگان این حوزه، سعی خواهد شد درجهت مرمت صحیح و حفظ کاشی های هفت رنگ تاریخی گام هایی برداشته شود.

در حوزه مرمت و حفاظت از آثار تاریخی و نیز مطالعه آثار از جمله فن شناسی و آسیب شناسی، شناخت مواد متشکله و ترکیب آنها بسیار حائز اهمیت و ضروری می باشد. در این راستا روش‎های مختلف آزمایشگاهی دستگاهی و نیز تست‎های حلال و معرف‎ها، حرارت و ... مورد استفاده قرار می گیرند که به تبع آن ممکن است آسیب‎هایی به آثار وارد شود. در این پروژه کاربرد طیف سنجی قابل حمل پس پراکندگی لیزری رامان بروی شناسایی و مطالعه تابلو مرغان بهشتی استاد محمد فرشچیان مورد بررسی قرار گرفته است. برای بررسی دوره ای آثار هنری جهت حفاظت، کنترل روند حفاطت و در نتیجه تمهیدات پیشگیرانه حفاظتی دچار محدودیت می باشیم. لذا برای مطالعه، حفاظت، مرمت و همچنین مطالعات مستمر در جهت حفاظت دائم آثار هنری نیازمند روش و وسیله ای برای شناسایی، مطالعه مواد متشکله و ترکیب آثار می باشیم تا بدون تخریب، آسان، در محل و قابل اطمینان باشد. در این پروژه کاربرد طیف سنجی قابل حمل پس پراکندگی لیزری رامان در شناسایی مواد متشکله و ترکیبات تابلو مذکور بدون نیاز به نمونه برداری، جابجایی (در خود محل نگهداری) به صورت غیر مخرب بررسی شد.

جلد چرمی معرق ضربی مورد مطالعه در این پژوهش که در اختیار موزه ی شخصی پبده ی فولادشهر قرار دارد، جلد قرآنی است که کتابت آن توسط «محمد ابن قاسم کرمعلی محمدآبادی جرقویه» در سال 1206 هجری قمری به اتمام رسیده است. تزئینات موجود بر روی جلد شامل یک نقش ترنج و دو نقش سرترنج است. در پژوهش حاضر، مطالعات فن شناسی در دو بخش مطالعات تطبیقی و مطالعات ساختاری انجام شده است. در این پژوهش مطالعات آسیب شناسی با کمک مشاهدات عینی، مشاهدات میکروسکوپی، انجام آزمون های فیزیکی، شیمی تر و عمل کشت قارچ برای محدوده ای که مشکوک به قارچ زدگی بود، انجام شده است. در این پروژه عملیات درمانی شامل: پاکسازی، رطوبت دهی ،بازسازی کمبودهای جلد چرمی و ساخت عطف جدید ، ترمیم مقوا و ترمیم کاغذ آسترهای بدرقه و پیشواز و موزون سازی رنگی(به کمک رنگ اکریلی) انجام شده است. در نهایت راهکارحفظ و مرمت برای جابجائی و همچنین شیوه ی مناسب نمایش این اثر در موزه ارائه گردیده است.

چکیده پوسته شدن رنگ یکی از آسیب های رایج در نقاشی های روی چوب است که با گذشت زمان تحت تاثیرعوامل مختلف در اینگونه آثارمشاهده می شود . در این بررسی فن شناسی و آسیب شناسی تزئینات نقاشی سقانفار کردگر محله در منطقه بابلسر در استان مازندران با تکیه بر دلایل بروز عارضه پوسته شدن لایه رنگ و ریختگی رنگ ها در آ نها مورد بررسی قرار گرفته و با توجه به آزمایشات انجام شده تکنیک این آثار مشخص و آسیبهای وارده بر این تزئینات شناسایی و پیشنهاداتی برای ارائه طرح درمان و مرمت این آثار بیان شده است . نتایج آزمایشات شیمی تر وآزمایشات دستگاهی ( aas ,ftir , xrd ) و تحقیقات میدانی نشان دهنده ی این است که این رنگدانه ها معدنی بوده و با استناد به مطالعات کتابخانه ای نتایجی برای ارائه طرح درمان بیان شده است . کلید واژه ها : فن شناسی ، آسیب شناسی ، ارائه طرح درمان و حفاظت ، پوسته شدن لایه رنگ .

چکیده ندارد.