احوال عرفانی یکی از مباحث مهم و مشروح عرفان و تصوف اسلامی، به شمار می آید. سالک در مسیر سلوک خود برای وصول به کمال باید نفس را از هواهای نفسانی پاک کند، بدین منظور کسب مقامات عرفانی باعث صاف شدن اندرون سالک می گردد و در نتیجه او آمادگی و شایستگی کامل پیدا می کند تا احوال عرفانی بر او وارد شود. «قرب» یکی از مهم ترین احوال عرفانی است که علاوه بر جایگاه والای آن در قرآن کریم، از اهمیت و ارزش بسیاری در آثار عرفا برخوردار است، تا جایی که کمتر شاعر و نویسنده ای را می توان یافت که از احوال عرفانی و به ویژه حال قرب استفاده نکرده باشد. اگرچه ممکن است بعضی به صورت صریح به این موضوع نپرداخته باشند؛ ولی در اکثر متونی که تا پایان قرن ششم هجری تألیف شده، به محورهای اساسی آن که عبارت است از :«قرب پیش از فنا» و «قرب پس از فنا» اشاره شده است. در این رساله با مطالعه کتب عرفانی موجود تا پایان قرن ششم هجری، تحلیل جامعی از این حال ارائه شده و سپس با بررسی متون نظم و نثر ادب فارسی، بازتاب آن در بین آثار نویسندگان و شعرای این دوره بیان و تحلیل گردیده است.