محوطه باستانی نوشیجان در دشت شوشاب و در 18 کیلومتری شهرستان ملایر در استان همدان قرار گرفته است و از نظر تاریخی در گذشته دارای موقعیت استراتژیک برجسته ای در منطقه بوده و در محدوده سرزمین ماد سفلی قرار داشته است . با وجود اهمیت نوشیجان از نظر تاریخ معماری و باستان شناسی دوره ماد و همین طور اهمیت منطقه قرارگیری محوطه با توجه به وجود آثار و بنا ها و تپه های باستانی متعدد، مطالعات و بررسی ها یی که شایسته و در خور شان و ارزش های اثر باشد بعد از کاوش های باستان شناسی روی آن، صورت نگرفته است. . در این پروژه کوشش شده است ، تا برنامه ای کلی در جهت ارائه راهکارهایی برای حفاظت و مدیریت ارزشهای فرهنگی و کالبدی محوطه نوشیجان که یگانه اثر معماری مذهبی شناخته شده مربوط به مادها بیان شود ، همچنین این برنامه گام نخست را برای فراهم ساختن راهی برای ثبت اثر در فهرست میراث جهانی و همین طور تهیه برنامه های مشابه برای محوطه های مهم و غیر قابل بازگشت در ایران می باشد. روند کلی و شکل تنظیم برنامه مدیریت در همه پرونده های ثبت جهانی تقریبا از الگوی یکسانی پیروی می کند و تنها محتوای برنامه است که با توجه به نوع اثر تفاوت دارد . در روند کلی برنامه مدیریت تلاش شده است تا مبانی و نظریات کلی را در حوزه موضوعات مختلف برای دستیابی به بهترین راهکارها و راهبردهای حفاظت ، مدیریت و معرفی ارزش های اثر بیان

آرامگاه کورش یکی از بناهای تقزیباَسالم مانده در محوطه پاسارگاد است که یکسره از سنگ آهک سفید و بدون ملات ساخته شده است. یکی از آسیبهایی که عمدتاَ در کلیه سنگهای آهکی رخ میدهد‏فرسودگی ناشی از تبلور نمکهای محلول است که با ظهور و گسترش تدریجی در سنگ میتواند تا جایی پیش برود که منجر به اضمحلال و تلاشی کامل سنگ گردد. از آنجا که این پدیده بسیار آسیب رسان و غیرقابل برگشت است باید برای درمان و مرمت آن سریعاَ اقدام نمود که اولین قدم برای این امر شناخت هرچه بیشتر و دقیقتر آسیب و عوامل آسیب رسان به اثر است.در این راستا این پروژه در نظر دارد آسیبهای ناشی از نمکهای محلول و مکانیزم آنها را شرح دهد و این امر را در چهار گفتار ارائه میکند. در این پژوهش مشخص گردید که در سنگ مورد مطالعه عامل درونی یعنی ترکیبات سنگ و برهم کنش آنها با عاملی بیرونی یعنی رطوبت دلیل عمده آسیب وارد شده به آن است اما باید در نظر گرفت که امکان پدیده شوره زنی با توجه به شرایط بیرونی و درونی سنگ همچنان به قوت خود باقی است.

چکیده: شهر نراق از توابع شهرستان دلیجان، واقع در استان مرکزی می باشد. با وجود گذشته پر رونق این شهر و وجود آثار و ابنیه تاریخی و فرهنگی فراوان در این منطقه، باید گفت تاکنون مطالعات اندکی در زمینه تاریخ و معماری و آثار و ابنیه این منطقه به عمل آمده است. این پروژه کوششی است در جهت شناساندن و ارائه راهکارهایی برای حفاظت از ارزشهای فرهنگی و کالبدی کاروانسرای حاج مهدی به عنوان یکی از آثار با ارزش تاریخی منطقه نراق. در این پروژه قبل از هر چیز شناخت کامل وضع موجود و گذشته بنا در زمینه معماری، سازه و محیط پیرامون و نیز آسیبهای وارده بر آن مورد نظر بوده است. در ادامه راهکارهای مختلف در زمینه اعطاء کاربری در جهت حفاظت از ارزشهای اثر، با توجه به نیازها و قابلیتهای محیط پیرامون و نیز قابلیتهای کالبدی بنا، بررسی شده و به اعطاء کاربری مناسب و طراحی باززنده سازی و ارائه روشها و فنون متناسب با شرایط مختلف اثر و کاربری آینده، اقدام گردیده است. همچنین در روند کلی این پروژه در مواجهه با مسائل مختلف، مبانی و نظریات کلی در این زمینه تدوین گردیده است تا در پرداختن به طراحی باززنده سازی و حفظ و شناساندن ارزشهای کالبدی و فرهنگی اثر، بهترین رویکرد و روش ممکن اتخاذ گردد.

بازارهای سنتی ایران را به عنوان بخشی قابل تامل از میراث فرهنگ دیرپای ایرانی، از دیر باز به عنوان یک نهاد اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ایفای نقش کرده است، و به درستی یک میراث فرهنگی زنده محسوب می شود. . آنها در قلب شهرهای ما و در واقع در بطن مدنیت ایرانی قرار داشته است. اما گذشت زمان و گسستگی میان نسلها چهره امروزه آن را تغییرداده است. حفاظت و استمرارحیات با سوق دادن آنها به سمت معاصرسازی برای نگهداری در چرخه حیات شهری یکی از اهداف مهم در زمینه مرمت شهری محسوب می شود. مرمت و ساماندهی بازارها نه با نگاهی صرفا کالبدی بلکه به منظور پاسخ گویی به نیاز کاربران تحقق می یابد و موجب استمرار آن می گردد. هدف این پژوهش حفظ ساختارهای کالبدی، اجتماعی و کارکردی با نگاه جامع به مرمت می باشد. در این تحقیق به بررسی ساختار کالبدی و اجتماعی و تاثیرات آن بر نحوه اداره بازار به چگونگی استمرار حیاتش در طول تاریخ می پردازد و در جستجوی راهکاری است تا بتوان به حفاظت از آنها پرداخت.. روند پژوهش براساس مستندات تاریخی و کتابخانه ای، برداشت های میدانی(مستند نگاری، کنترول تغیرات، جمع آوری پرسشنامه و برداشتهای معماری و شهرسازی ) صورت گرفته است؛ نتایج تحلیل ها و برداشتهای تاریخی و میدانی، ضعف مدیریتی و سلب مسئولیت های اجتماعی از کاربران و عدم توجه به ساختار های جدید شهری در پیرامون مجموعه بازار و به روز نبودن بازار، فقدان شناخت کابر نسبت به فضا را پیرامون موضوع نشان می دهد. در بازنگری صورت گرفته مهمترین اقدام هم سو کردن گروههای ذینع و ذینفوذ و در اولویت قراردادن کاربران و کالبد بازار در مقابل اعمال هر گونه مداخله است. به این منظور تعریف پایگاه پژوهشی و استقرار نماینده تمام ارگانهای دولتی و اجتماعی مرتبط بازار اولین پیشنهاد طرح می باشد. که راهبردی جامع قلمداد می شود. مرحله بعدی طرح ساماندهی راسته، بالا بردن کیفیت فضایی، ساماندهی حمل و نقل و ترافیک محدوه، توجیه کاربران، حفظ ارزش ها است؛ تا بتوان با ارتقای کیفی فضایی و برقراری تعادل میان فضاهای شهری بازار را مجددا در زنجیره اصلی فضاهای شهر قرار داد و با تجدید حیات آن کاربران را به حفاظت از آن ترغیب نمود.

باتوجه به این که امروزه تنها بقایایی از بنای مسجدجامع شهر باستانی استخر برجای مانده و فرم و ساختار معماری اولیه ی آن ناشناخته است، مسئله ی اساسی ازبین رفتن ردپای این بنای مهم تاریخی در یک محوطه ی باستانی ارزشمند در اثر عدم وجود یک الگوی حفاظتی و مرمتی برای آن می باشد. حال با وجود این مسئله اقداماتی اساسی در جهت حفاظت و مرمت آن باید انجام گیرد تا بتوان از نابودی بیشتر این بنا جلوگیری کرد. از سوی دیگر به دلیل ازبین رفتن کلیت معماری این بنا، بازخوانی آن می تواند اقدامی درجهت آشکار نمودن فرم و ارزش های معماری ازدست رفته ی آن باشد. بازخوانی بنای مسجد و تهیه ی مدل سه بعدی دیجیتالی آن بر اساس اسناد و مدارک به دست آمده و شواهد موجود و همچنین ارائه ی طرح حفاظت معماری برای این بنا از اهداف این پژوهش می باشد. فرضیه های پژوهش عبارتند از: 1- مسجدجامع شهر استخر نخستین مسجد ساخته شده در ایران است. 2- این بنا با استفاده از مصالح هخامنشی و بر روی یک آتشکده ساخته شده است. روش تحقیق: میدانی- مورد کاوی، روش یافته اندوزی: کتاب خانه ای- میدانی، روش تجزیه و تحلیل: کیفی، کمی: علی و فرآیند تحقیق: مشاهده- مطالعه- بررسی های میدانی- تجزیه و تحلیل و رسیدن به طرح است. درمورد نتایج به دست آمده، اگرچه به طور قطع نمی توان گفت که مسجدجامع شهر استخر اولین مسجد ایران است، اما با قطعیت می توان بیان کرد که این بنا، بزرگ ترین مسجدی است که در قرن اول هجری در ایران ساخته شده و دارای یک مرحله ی ساختمانی بوده است. این موضوع نشان از جایگاه والای شهر استخر در اوایل دوره ی اسلامی مانند زمان ساسانیان دارد. از طرفی به لحاظ استفاده از مصالح و قسمت هایی از بنای هخامنشی موجود در محل در ساخت آن، منحصر به فرد می باشد، به طوری که قرارگیری ستون های شیاردار با پایه ستون ها و سرستون هایی به شکل گاو و همچنین جرزهای یکپارچه ای که هخامنشی بودن آن ها ثابت شده، در شبستان و رواق مسجد انکار ناپذیر است. درمورد این که آیا بنای اولیه ی تبدیل شده به مسجد آتشکده بوده است، نتایجی به دست آمده اند، اما با این وجود نمی توان در این مورد نظر قطعی داد و اثبات این فرضیه باتوجه به این که قسمت اعظم این بنا در زیر خاک قرار دارد، نیاز به انجام مطالعات و کاوش های باستان شناسی گسترده ای در محوطه ی مسجد و در کل محوطه ی شهر دارد. از طرفی تا زمانی که همه ی قسمت های بنا از زیر خاک بیرون نیامده، نمی توان یک طرح حفاظتی و مرمتی جامع و کامل را برای آن ارائه نمود. با این وجود طرح هایی به منظور حفاظت بقایای معماری بنای مسجد به صورت موقت و اضطراری، نیمه دائم و دائمی به همراه جزئیات اجرایی آن ها ارائه شده اند.

محوطه های باستانی، به دلیل اهمیت و گستردگیِ ارزش ها و اقدامات مورد نیاز جهت حفظ و انتقال این ارزش ها به آینده، نیاز به راهبرد های حفاظتیِ جامع دارند. این راهبرد ها در ادبیات حفاظت و مرمت با اصطلاحات مختلفی از جمله برنامه ریزی مدیریت حفاظت شناخته و عنوان می شود. در این پژوهش سعی شده با بررسی دستورالعمل ها، منشورها و تجربیات جهانیِ مرتبط، مباحث نظری در شناخت این مبحث حفاظتی را مورد نقد و بررسی قرار داده و ضمن معرفی و شناخت اهمیت این موضوع، یک روش منطقه ای جهت برنامه ریزی مدیریت حفاظت کلان محوطه ی باستانی استخر فارس ارائه گردد. شکّی نیست که ارائه یک برنامه جامع مدیریتی جهت حفاظت از محوطه ای با ارزش های بسیار وسیع مادی و معنوی، همچون محوطه ی باستانی شهر استخر، نیاز به همکاری های فکریِ گسترده ای دارد؛ به همین دلیل در این پژوهش با گردآوری اطلاعات اولیه اعم از اطلاعات مربوط به شناخت محوطه و روش شناسی برنامه ریزی مدیریت حفاظت، در نهایت یک برنامه مدیریتی کوتاه مدت ـ یک ساله ـ به صورت راهکارهای کلی، جهت حفاظت و معرفی این محوطه به صاحب نظران و علاقه مندان ارائه خواهد شد. چنین پژوهش هایی گرچه ابتدایی است، اما می تواند گام نخستی جهت شروع اقدامات جدی ملی و جهانی جهت حفاظت و معرفی محوطه های باستانی ارزشمندی از این دست محسوب شود.

عمارت نیرالملک (خانه پدری هدایت)، واقع در خیابان شهید تقوی (کوشک سابق) شهر تهران، یکی از زیباترین یادگارهای تهران قاجاری است که به وسیله زنجیره ای از بناهای ارزشمند بافت پیرامون، به شهر متصل شده است. نظر به چالش پیش رو در زمینه موضوع پایداری (sustainability) و حفظ و توسعه منابع محیطی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، بهره گیری بهینه از تمامی دارایی های موجود امری است اجتناب ناپذیر. به همین دلیل مطالعه و کنکاش درباره حوزه های مشترک پایداری و مرمت و نیز بررسی راهکارهای مرمت پایدار ضروری به نظر می رسد. ارزش های معماری و تاریخی عمارت نیرالملک، هم چنین امکانات بالقوه بنا و بافت پیرامونی در جهت مرمت پایدار و نیز وضعیت نامناسب فعلی اثر، همگی حاکی از اهمیت پرداختن به این موضوع می باشد. در این پژوهش مطالعات کتابخانه ای، میدانی و نیز مصاحبه با صاحب نظران زمینه ساز دستیابی به اطلاعات مورد نیاز می باشد. طبقه بندی اولیه اطلاعات و طرح پرسش های ثانویه امکان مطالعات تکمیلی را فراهم کرده و در نهایت تجزیه و تحلیل اطلاعات به تدوین تحقیق می انجامد. در بخش پایانی پژوهش، نتایج حاصل از این تحقیق در طرح مرمت و باز زنده سازی عمارت نیرالملک (خانه پدری هدایت) به کار گرفته شده است. در پژوهش حاضر، نخست محدوده قرارگیری اثر و هم چنین ویژگی های عمارت مورد مطالعه قرار گرفته و در مرحله بعد آسیب های وارد بر بنا و بافت پیرامونی بررسی می گردد. مبانی نظری پژوهش به بررسی مفهوم پایداری در حوزه مرمت بناها و بافت های تاریخی می پردازد؛ مروری بر منشورهای مرمتی از دیدگاه پایداری از جمله مباحث ارائه شده در این بخش می باشد. در فصل پایانی پژوهش، طرح مرمت و باز زنده سازی اثر در راستای احیای ارزش ها و نیز در جهت ارتقای شاخصه های پایداری و با به کارگیری از شیوه های مرمت پایدار ارائه می گردد.

حمام چرخاب د راردکان ، محله چرخاب( یکی از قدیمی ترین محلات اردکان که تقریبا همزمان با شکل گرفتن اولین نطفه های اردکان به وجود آمده است.) کوچه چرخاب واقع گردیده است . این حمام با دیگر گونه های معماری نظیر حسینیه ، آب انبار ، میدان ، در مرکز محله چرخاب استقرار یافته است و نمونه بارزی از یک بافت شهری کهن می باشد . حمام حاج محمد سعیدا از ابنیه دوران قاجاریه است که حسب شواهد و قرائن و وقفنامه های موجود بیش از صد و پنجاه سال قدمت دارد . قدیمی ترین مدرک مکتوب که فعلا در دسترس می باشد وقفنامه شهر ربیع المولود سنه 1304 ه.ق است که فرزند واقف مرحوم حاج محمد صادق قطعه زمینی را در کشتخوان علی آباد نیلی اردکان برای تعمیرات حمام موصوف و مسجدی به همین نام وقف نموده است .این حمام توسط مرحوم حاج محمد سعیدا فرزند مرحوم حاج محمد بنیان شده است . بر سر در ورودی حمام یک قطعه کاشی به ابعاد 35*60 سانت به رنگ های آبی لاجوردی و سیاه نصب بوده و در آن نقش دوطاووس که روبروی یکدیگر ایستاده اند و 4 سرو در اطراف آنها و 2 بلبل در بالای سروها دیده می شود در حال حاضر کاشی منصوب بر سر در حمام وجود ندارد و به کفته کارشناس میراث یزد به سرقت رفته است.

موضوع مورد مطالعه در پایان نامه حاضر، مطالعه، شناخت و حفاظت کاروانسرای تاج آباد همدان می باشد که به فاصله 35 کیلومتری شهرستان اسد آباد همدان در روستای رسول آباد سفلی واقع گردیده است. روستا در منطقه سرد سیر قرار دارد، در نزدیکی گردنه های اسدآباد که دارای زمستانهای بسیار سردی است و همیشه 7 الی 8 درجه از همدان خنک تر است .همچنین از میان روستا رودخانه ای می گذرد که خود باعث آبادانی روستا و روستاییان شده است، که این رودخانه به کاروانسرای تاج آباد رونق داده است. کاروانسرای تاج آباد یکی از معدود محل های اقامتی بین شهری است . نمونه های مشابه این کاروانسرا که پلانی مدور داشته ولی کوچکتر از این کاروانسرا می باشند؛ رباط زین الدین در بین راه کاروانی یزدـ کرمان و زیره بین کاشان و نطنز است. با توجه به اینکه این کاروانسرای مدور از نمونه های نادر کاروانسرا در کشور می باشد، از حیث فرم ایستایی و از نظر طبیعت منطقه قابل توجه است. روستای اسدآباد در منطقه ای واقع است که به دلیل شدت بادهای تند و زیاد نیاز به فرم دایره را ایجاب کرده است. به همین دلیل برای حفاظت، نگهداری و بقای آن به عنوان میراثی گرانبها باید همت گماشت.

خلاصه: یکی از نمادهای زیبای معماری اصیل ایرانی،کاروانسراها هستند. در واقع کاروانسراها نماد تاریخی وهنری این سرزمین اند. علل وفور این نمونه معماری، گستردگی فلسفه سفر وتجارت و پیشینه آن در ایران ومسیرهای کاروانرو بالاخص مسیر شاخص جاده ابریشم است که اعظم آن از خاک ایران می گذشته. در این رساله ابتدا به شناخت اقلیم وتاریخ منطقه کویری استان سمنان و به اجمال شهر دامغان (مشهور به صددروازه) وبعد شهرامیریه از شهرستانهای دامغان که کاروانسرای قاجاری سپهسالار درآن قرار گرفته پرداخته شده است. هسته اصلی بافت تاریخی شهر امیریه را قلعه مسکونی تاریخی امیریه تشکیل می دهدکه در فاصله ای کم ازآن، کاروانسرای سپهسالار وجود دارد ومنسوب به سپهسالار، داماد ناصرالدین شاه قاجار است. در بخشهای بعد، معرفی کاروانسرای سپهسالار و نگاهی اجمالی به قلعه امیریه داشته وپس از بررسی آسیب ها به ارائه طرح مرمت وطرح احیا برای کاروانسرای مذکور پرداخته چرا که احیای چنین مجموعه زیبایی که با گذشت زمان در معرض نابودی قرار دارد می تواند بیانگرهنر زیبای معماری بومی ایران باشد. هدف: شناخت کاروانسرای قاجاری سپهسالار در امیریه دامغان، ومرمت واحیا آن به عنوان یک مرکز فرهنگی – خدماتی امیریه در ارتباط با ساماندهی قلعه مسکونی تاریخی امیریه که در در نزدیکی کاروانسرا قرار گرفته و هسته اصلی بافت تاریخی امیریه را تشکیل می دهد. روش اجرا: توصیف ساختاروعملکردبنا براساس شواهد تاریخی، بررسی آسیبها و ارائه درمان (طرح مرمتی) وسپس طرح احیا برای ماندگاری بنا. (روش کتابخانه ای،مطالعات کمی – کیفی، برداشتهای محلی) نتایج: آشنایی با دواثر تاریخی که در عین زیبایی درمسیر بی توجهی قرار گرفته، وحفظ واحیای کاروانسرا با توجه به نقش آن درساماندهی قلعه و اینکه سبب احقاق هویت وپیشینه تاریخی سرزمین ایران وانتقال ارزشها واصالتها به نسلهای بعد همچون دیگر آثار معماری کهن خواهد شد. کلید واژگان: ساماندهی، قلعه، کاروانسرا، سپهسالار، امیریه، دامغان، مرمت، احیاء.

مراکز تجاری قلب شهرهای امروزند این مجموعه ها کاربری های بسیار متنوعی همچون تجاری اداری ورزشی و غیره را در بر می گیرند و هر روز پیچیده تر و وسیع تر می شوند . در دنیای مصرفی امروز مرکز تجاری محلی یرای پاسخ گویی به نیازهای اساسی انسان نیست بلکه بیشتر جایی است برای فرونشاندن عطش مصرف حتی مصرف تصاویر پشت ویترین تصویر کالاهایی که لزوما خریداری نمی شوند . روزگاری شهرهای باستانی با معابد رب النوع ها اراسته می شدند و امروزه مرکز تجاری نقش این معابد را به عهده گرفته و مردم ارزوهای خود را از آن طلب می کنند . جنبه مهم دیگر مراکز تجاری نقش انها در زندگی اجتماعی شهر است . الودگی هوا ناملایمات جوی عدم امنیت روز افزون خیایان ها دوری مسیرها نیاز به تمرکز جهت کاهش هزینه ها صرفه جویی در وقت و غیره مراکز تجاری را به فضاهای گذران اوقات فراغت و روابط اجتماعی نیز تبدیل کرده است. مراکز تجاری عموما پذیرای قشر مشخصی از اجتماع هستند و این ویژگی تبدیل آنها را به پاتوق و محل تجمع تقویت می کند . اگر چه در مراکز خرید کاربری ها و فروشگاه های متنوعی به چشم می خورند همزیستی و تمرکز غعالیت های تجاری موجب میشود ضوابط مدون یا قواعد عرفی مشخصی بر این شبه اکوسیستم های کوچک حاکم شود وارد شدن کاربری ها یا اجناس و خدمات نامتناسب با سطح مرکز تجاری و بی ارتباط با انتظارات مراجعان می تواند به ورشکستگی کل مجموعه بیاانجامد. در واقع مراکز خرید امروز همان نقش و مشخصات مراکز شهرهای گذشته را دارند و با میدان ها (سرپوشیده) آب نماها گل و گیاه و درخت نیمکت و دیگر عناصر شناخته شده و مراکز شهری گذشته تزئین میشوند . در ایران این مراکز نمود امروزی بازار در بافت های تاریخی می باشند .به همین علت پیش از پرداختن به این مراکز شناخت رموز بازار و اصول سازماندهی فضایی ان از اهمیت زیادی برخوردار می باشد زیرا به خلق فضایی با هویت بازیابی ان دسته از امکانات خدمات و فضاهای بازار قدیم که در گذر زمان حذف گردیده اند می انجامد.

در رساله پیش رو سعی بر آن بوده تا به اهمیت جاده تاریخی ابریشم از طریق شناخت یکی از کاروانسراهای زیبای قرار گرفته در این مسیر متعلق به دوره صفوی به نام کاروانسرای آجری آهوان پرداخته شود. روش گردآوری اطلاعات اولیه به صورت کتابخانه ای انجام شده ودر بخش تحلیل معماری و سازه ای و جمع آوری داده های ثانویه نیز جهت شناسایی ابعاد و جنبه های مختلف بنا، عملیات میدانی صورت گرفته و در تعاقب آن بر روی نقشه های اصلاحی خصوصیات سازه ای بنا توضیح داده شده است.مبانی نظری تحقیق به مباحث زیرمی پردازد: شناسایی مناطق و مراکزی که در طول مسیر جاده تجاری – بازرگانی قرار گرفته اند. موقعیت جغرافیایی شامل (شناخت استان، شهر، منطقه، تقسیمات سیاسی، جغرافیای طبیعی، تاریخچه، وجه تسمیه، مستندات تاریخی، بررسی راهها و...) شناخت بنا و بررسی معماری آن شامل (تاریخ ساخت، تحولات، موقعیت، مشخصات معماری کاروانسرا و معماری بنای مذکور، بررسی پلان، بررسی سازه بنا، مواد و مصالح، مقایسه با کاروانسراهای پیرامون، معرفی تک فضاها، تزیینات و...) آسیب شناسی بنا شامل (بررسی آسیب ها، نمایش آسیب های موجود در بنا، آسیب های سازه ای و...) طرح مرمت بنا که شامل (راهکارهای پیشنهادی، ارائه طرح و...) و در نهایت ارائه طرح احیاء بنا

پس از بررسی های به عمل آمده در بافت تاریخی عودلاجان در محور پامنار و بررسی و شناخت مجموعه مشخص گردید در بافت ناهمگون برخی از بلوک های منتهی به خانه تاریخی آیت الله کاشانی اقدامات غیر اصولی و سلیقه ای رخ داده است، که بار ارزشی و اصالت را از این محور دور کرده،با طرح پیشنهادی و بجای این رساله پس از بررسی های تاریخی و متناسب با عملکردی به روز آن،تاحدودی این بار ارزشی به محور خیابان پامنار در بلوکهای اصلی که بعد از منار تاریخی خیابان پامنار قابل رویت می باشد برگشته و برخی از کمبودها مثل تردد،تفکیک سواره و پیاده،فضاهای انتظار و استراحت،مصالح در خور محور و همسو با بافت تاریخی،نورگیری درست معابر،اجرای جداره سازی در خور محور،کف فرش و سایر عناصری که از گذشته آن رخت بسته بود را مرتفع ساخته است.در انتهاپس از اجرای طرح مرمتی، باززنده سازی این مکان تاریخی که در دوره ای از تاریخ متروک و رها شده بود را مورد توجه قرار داده است،خانه آیت الله کاشانی که بار فرهنگی کم بخشی از محور مثل:کتابخانه، مرکز اسناد، موزه شخصی،گالری نمایش آثار، استراحت گاه موقت، نمایشگاه، کافه و سایر موارد ذکر شده در طرح را پر رنگ تر می نماید و محلی پر رونق و سرشار از حضور علاقه مندان به تاریخ خواهد شد.

در این پایان نامه سعی شده شناخت کاملی از بنا شامل دوره های تاریخی، نوع معماری، انواع دیوارها، انواع تاق ها، و نوع ارتباط فضا ها با یکدیگر بدست آید سپس آسیب شناسی و آسیب نگاری کامل بنا شامل شناخت آسیب پی ها، دیوارها، تاق ها، مصالح،آسیب های گیاهی و منظری - ارائه راه حل ها و طرح های حفاظتی و مرمتی شامل: مرمت پی، مرمت دیوارها، ،مرمت تاق های ایلخانی وطرح بازسازی یکی از فضاهای ایلخانی برای نمونه وتداعی فرم اولیه بنا در ذهن بیننده با ارائه نقشه ها و جزئیات - ارائه طرح احیاء ودادن کاربری موزه ای و نمایشی بدلیل عدم امکان مرمت و بازسازی کامل بنا شامل: نقشه های مسیر بازدید، نقش های نورپردازی، تعیین بخشی از بنا به عنوان فضای معرفی جهت نمایش اسناد و مدارک و عکس های قدیمی بنا، فعالیت های انجام شده در زمینه کاوش های باستان شناسی و حفاظتی و مرمتی و ارائه توضیحات به بازدید کنندگان وگردشگران.

آرامگاه های موجود در چغازنبیل به دلیل تکامل شیوه تاق زنی، نحوه مقابله با رطوبت و نیز بدعت در تدفین در دوره ایلام از جایگاه ویژه ای برخوردارند. تاق آرامگاه شماره 5 به دلیل حفاری غیرمجاز تخریب شده است. این در حالی است که عوامل مختلف آسیب رسان با ادامه روند تخریب زندگی این بنا را با خطر جدی مواجه می کنند. بدلیل حساسیت موضوع و منحصر بفرد بودن بنا و همچنین ارزشهای والای تاریخی و معماری آن نیاز به پوششی بر روی آرامگاه برای جلوگیری از گسترش دامنه عملکرد عوامل مخل به این بنا و همچنین القاء کلیت سازه ای و کالبدی آن بیش از پیش احساس می شود. استفاده از مصالح سنتی به عنوان مصالح جایگزین برای بخش های کمبود و آسیب دیده می تواند عاملی در کندترشدن روند آسیب ها و ضامنی برای ماندگاری هر چه بیشتر این یادمان های ارزشمند باشد. برای تحقق چنین اندیشه ای استفاده از مصالح آجری به همان شیوه سنتی مطمئن ترین راه به نظر می رسد. اما مشکلاتی نیز بر سر راه قرار دارد و آن می تواند فرسوده شدن مصالح بنای چند هزار ساله باشد. با توجه به اینکه ایستایی قوس پیوند نزدیکی با پایه هایی که بر روی آن قرار می گیرد دارد و دیواره های این بنا پس از گذشت حدود سه هزار سال و وارد شدن آسیب های فراوان دیگر مانند ابتدا قدرت تحمل باری اضافی که چند دهه ای هم از روی دوش آن برداشته شده بود را ندارند. لذا سبک سازی آجر می تواند راهکاری ایده آل برای این منظور باشد. چنانچه بتوان از جرم آجر کاست جرم تاق آجری نیز به طور قابل ملاحظه ای کاسته می شود. در این پژوهش سعی بر آن است تا با بهره گیری از مواد ارگانیک طبیعی و در دسترس، همچنین ضایعات کارخانجات صنعتی منطقه، همچنین متناسب ترین خاک رس از لحاظ ساختاری (در میان منابع خاک مورد استفاده در منطقه)، به ماده مناسبی دست یافت که علاوه بر سبک سازی آجر، از ویژگی های فیزیکی مورد نظر نیز برخوردار باشد.

مجموعه هتل و کافه نادری از جمله بناهای شاخص دوره پهلوی اول است که در بافت باارزش شهر تهران و به عبارتی هسته تاریخی تهران واقع شده و یکی از یادمان های دوران تجددطلبی و نوگرایی ایرانیان و از محافل ادبیات و شعر نوین ایران به شمار می آید. با توجه به اینکه فرهنگ و روابط اجتماعی نقش انکارناپذیری در شکل گیری زندگی شهری دارند و با توجه به تاثیر قابل توجهی که فضاهای ارتباطی فرهنگی نظیر کافه ها در قوام یافتن رفتارها و نگرش مردمان دارند، برگرداندن زندگی پیشین به بناهای شاخص و فراهم آوردن شرایط محیطی برای احیای مرکز فرهنگی تهران قدیم نقش بسزایی در حفظ و باززنده سازی محورهای فرهنگی قدیم و رشد و اعتلای فرهنگی جامعه خواهد داشت. این پژوهش نگاهی دارد به موقعیت جغرافیایی و اقلیمی تهران و تاریخ و مسیر شکل گیری این شهر و در ادامه با توجه به جایگاه فضاهای فرهنگی و ارتباطی در فرهنگ معاصرایران، ضمن بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای و میدانی و گفتگو با صاحبنظران حوزه فرهنگ و جامعه شناسی به ارائه طرح مرمت و باززنده سازی برای هتل و کافه نادری به عنوان یکی از محافل تاثیرگذار در فرهنگ و ادب عصر حاضر می پردازد.

بی شک اهمیت نگاهداشت و حفاظت از میراث تاریخی و فرهنگی در این عصر بر کسی پوشیده نیست براین اساس مرمت و نگهداری صحیح از آثاری مانند خانه حاج رضا خانکه گواه دوره ای تاریخی از زندگی محله عودلاجان تهران می-باشد ضروری به نظر می رسد. لذا در این نوشتار سعی شده است خانه ی حاج رضا خان مورد بازشناسی قرار گرفته و آسیب شناسی و آسیب نگاری گردد و در نهایت طرح مرمت و باززنده سازی برای خانه حاج رضا خان و طرح ساماندهی برای کوچه برهمه به صحیح ترین شکل ممکن در حال حاضر، ارائه گردد.

هر محله یا گذر شهر قدیم ، در کنار دیگر بناهای عمومی ، حتماً حمام یا حمامهایی برای استفاده مردم داشته است ، و این حمامها را معمولا آدمهای متمکن و خیر می ساختند و وقف عموم می کردند . تعداد بسیار و اهمیت حمامهای عمومی در شهرها البته ناشی از لزوم رعایت نظافت در نظر مردم و در شروع اسلام بوده است ، اما حمام در گذشته فقط محل استحمام نبود ، بلکه مکانی برای گذراندن اوقات فراغت ، گفتگو و تبادل نظر ، رفع خستگی و حتی عبادت ،گرد آمدن دوستان و حل و فصل مسائل زندگی بود . در حمام ، نه فقط تن ها ؛ که جان ها تازه می شد. حمام قدیمی معماری پیچیده ای دارد و گاه دو حمام با هم ادغام شده که در این صورت ، معمولاً یکی بزرگتر و پر کار تر از دیگری است و اغلب ، حمام بزرگتر به مردان و حمام کوچکتر به زنان اختصاص داشته است . هر حمام از دو فضای اول بینه یا سربینه ، رختکن و جای آمده شدن برای استحمام یا خروج از حمام بوده است و فضای دوم گرم خانه ، محل شستشو تطهیر بدن ، بیینه در محلی بین ورودی حمام و گرم خانه قرار دارد که هنگام بیرون آمدن از حمام در معرض هوای متفاوت قرار نگیرند و سلامتشان به خطر نیفتد کل حمام را نیز برای حفظ گرمای درونی آن معمولاً پایین تر از سطح زمین و درون خاک می ساختند . بخشی از فضای حمام نیز نقش پشتیبانی دارند . یعنی فضا های مربوط به تامین آب و حرارت حمام تون و انبار سوخت آن از این نوع فضاهاست . تون محل افروختن آتش برای گرم کردن آب حمام بوده و در پشت گرم خانه و خزینه جای داشته است و از بیرون حمام ، بدان وارد می شده اند . بناهای که دو یا چند حمام داشته بایستی چنان طراحی می شدند که همه حمامها از یک فضای پشتیبانی مشترک استفاده می کنند . بینه یا سربینه ،مهمترین و زیبا ترین فضای حمام است – فضایی وسیع و پر تزیین با گنبدی بزرگ و حوضی در میان در اطراف فضای میانی بینه سکوها یا غرفه هایی برای نشستن و استراحت مراجعان قرار دارد . کف این فضا ها بالاتر از کف فضای میانی فضای بینه و سقفشان معمولاً پایین تر است ؛ و از این رو، فضای دنج و مشرف بر آن اند . برای ورودی به آنها بایستی از چند پله بالا می رفتند و پاها را قبل از ورود ، در حوضهای روی سکو می شستند . بیشترین تزئینات حمام همیشه در بینه است . کف بینه و غرفه ها هم غالباً پوشیده از انواع کاربندیهای ظریف با گچ بری یا آهک بری و نقاشی است . موارد فوق خلاصه ای از توصیف فضاها در یک حمام سنتی را بیان می کند که به برسی تمامی آنها در حمام تاریخی بحرالعلوم(سید) بروجرد طی فصول این گزارش می پردازیم.

این پژوهش تحت عنوان مرمت و احیاء خانه معین التجار بوشهری با در نظر گرفتن ساختار تاریخی لاله زار، در 5 فصل ارائه می گردد. نگارنده به دنبال مرمت صحیح و اصولی خانه معین التجار بوشهری واقع در بافت تاریخی لاله زار است که در حال حاضر با مشکلات و آسیب های فراوانی از لحاظ حفاظت و نگهداری و همچنین نداشتن کاربری مشخص، دست به گریبان است. با توجه به قدمت و تاریخچه این خانه تاریخی و همچنین آرایه ها و تزئینات با ارزش و بی نظیر آن ، بعد از شناخت و آسیب شناسی بنا، طرح مرمت و احیاء، مبتنی بر حفظ اصالت و همچنین در نظر گرفتن ساختار تاریخی بافتی که خانه در آن قرار گرفته، مورد توجه قرار گرفت و در آخر به این نتیجه رسید که می بایستی آسیب شناسی و مرمت را از حریم منظری و همچنین کوچه منتهی به بنا آغاز کرد و سپس به طرحی جامع و کامل برای مرمت و احیاء خانه معین التجار بوشهری رسید. شیوه گزینش درمانی برای این بنا: همانگونه که آشکار است روش های درمانی طیف وسیعی شامل حفظ و نگهداری، حفاظت و مرمت را در بر می گیرند که می توان برای هر یک تعریفی ویژه ولی نه چندان جامع ارائه داد. کوشش در جهت جداسازی مطلق هر یک از این روش ها از دیگری امری بیهوده است و همانگونه که از تعاریف آنها بر می آید، این روش ها از یکدیگر منفک نیستند. به عنوان مثال، حفاظت هم مرحله ای است که به طور اضطراری پیش از هر اقدام دیگر صورت می گیرد و هم در زیر مجموعه عملیات مرمتی در بنا ادامه می یابد.(حفاظت اضطراری، حفاظت حین مرمت، و حفاظت پس از مرمت). اما مسئله مهم تری وجود دارد که توجه به آن در طرح های درمانی بسیار حائز اهمیت است. طراح مرمت بنا هیچ گاه نمی تواند این روش ها را به شکل منفک از هم در کل امر درمان در نظر بگیرید. به عبارت دیگر وی نباید به آنها به عنوان بخش هایی بنگرد که هر یک در زمان خود شروع و پایان می پذیرد و آنگاه مقطع بعدی آغاز می شود. بلکه باید با نگاهی جامع که به کلیه این بخش ها داد همگی آنها را با یکدیگر تنظیم و هم سو کند. سیاست و ضوابط اجرایی در مرمت بنا اصولا در بناها برای بررسی و شناخت و آگاهی دادن از دوران تاریخی به جامعه بکار می رود و در ابتدای اصول مرمتی باید به این امر توجه کرد که نباید طرح ارائه شده سبب گسست در دوره های فرهنگی بنا گردد و همچنین از اهداف اصلی مرمت، توجه و هماهنگی با زندگی امروز و حیات جدید است که به دنبال این فکر، بحث احیاء مطرح می شود. اما مرمت فقط یک کار تک بعدی نیست و این شکل قرار دادن چیزهای مختلف در جاهایشان با توجه به حفظ شان سازندگان بنا، مرمت گران قبلی و شناسنامه فرهنگی، تاریخی بنا انجام خواهد شد. مرمت گر موضوع مورد مرمت را در زمان خود بنا تا حاضر، مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. از آنجا که زمان همیشه با ابزار جدید مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد، باز شناسی بنا می تواند شناخت و برداشت روزانه را ارائه کند. تقویت رابطه بین انسان و موضوع مرمتی در هر زمان اهمیت بسزایی در تهیه طرح مرمتی دارد. هر تصمیم در مورد موضوع مرمت باید با دقت گرفته شود که اولا موضوع مورد مرمت را نابود نکند و ثانیا موضوع را مسخ نکند. یکی ازموارد مهمی که در کلیه مراحل اجرایی لازم است رعایت گردد، ارزش گذاری و دسته بندی بخش های مختلف بناست. تمام اجزای بنا باید در یکی از 3 گروه زیر قرار بگیرد. 1- بخش های با ارزش کم که می توان تمام یا قسمتهایی از آنها را در صورت نیاز تخریب یا جمع آوری نمود. مانند موزاییک کف فضاها، قسمت های الحاق شده در قسمت جنوبی محوطه، ازاره های سنگی تخریب شده و ... 2- بخش های با ارزش متوسط که می توان بعد از انجام مستندات دقیق و کامل با مقیاس مناسب تمام یا قسمت هایی از آنها را در صورت نیاز، جمع آوری و سپس مطابق نمونه اولیه بازسازی نمود مانند: اندود کاهگل و گچ دیوارها در طبقه اول و .... 3- بخش های با ارزش بالا که به هیچ وجه نمی توان آنها را تخریب یا جمع آوری نمود و دوباره سازی آنها، ارزشی نخواهد داشت و نمی توان آنها را از محل خود جدا نمود (مگر در موارد خاص که تمهیدات آن اندیشیده شده باشد) و همه تدابیر مرمتی باید در راستای حفظ تمامیت آنها تنظیم گردند. این گروه شامل تزئینات نفیس گچ بری بخاری های دیواری و حاشیه سقف برخی از فضاهای طبقه اول و نقاشی های دیواری در طبقه اول، در و پنجره های چوبی و ... می باشد. در ارائه روش های مناسب برای از بین بردن و درمان آسیب های بنای خانه معین التجار بوشهری، موارد زیر پیشنهاد می شود: 1- تکنیک های مرمتی مشخص و قابل تفکیک از اصلی و اولیه باشد. 2- استفاده از مصالح متفاوت با مصالح اصلی بلامانع است مشروط به این که آسیبی به بنا نرساند و ایجاد ناهماهنگی با سازه های قبلی و جدید ننماید. 3- بنا را نباید بصورت یک واحد منفرد دید بلکه باید آن را به عنوان عضوی در کنار سایر اعضاء دانست. 4- توجه منحصر به کالبد بنا نشود و حتی الامکان سعی در بازگردانیدن روح بنا شود. 5- ضبط و ثبت تمامی اعمال و کارهای انجام شده مستند و حتی الامکان تصویری باشد 6- محدود نمودن مداخلات به آنچه واقعا ضروری است، پس از تجزیه و تحلیل کامل و همه جانبه طرح مرمت و انطباق آن با بنا. 7- تعمیر بر تجدید ارجعیت دارد.یعنی تا حد ممکن تعمیر صورت پذیرد و از تجدید ساختار اجزای اثر پرهیز گردد. 8- بازگشت پذیری: مداخلاتی که به سبب عملیات تعمیر و مرمت اثر صورت می گیرد مانند تعمیر و تعویض اجزاء، باید بصورت نسبی و تاثیر آن قابل ابطال باشد.

برکسی پوشیده نیست که خواستگاه پلهای تاریخی ایران در لرستان است، این امر مرا بر آن داشت تا به بررسی مواد و مصالح بکار رفته در این پلها بپردازم. سعی شد از بین پلهای تاریخی لرستان چند نمونه شاخص از جمله پلهای(شکسته، گاومیشان، کلهر، پل دختر و کشکان) را مورد مطالعه قرار دهم. با نظر به اینکه این پلها از لحاظ تایخی، بسیار به هم نزدیک هستند، احتمال این می رفت که از نظر تکنیک ساخت، همچنین مواد و مصالح استفاده شده در آنها مشابه باشد. رساله پیش رو در چهار فصل گردآوری شده است، فصل اول شناخت، فصل دوم روند تکاملی ساخت پل، در فصل سوم به آسیب شناسی و فصل چهارم طرح مرمت و احیاء پرداخته است.

در ابتدا برای ورود به موضوع رساله ؛ با تشریح ویژگی های سرزمینی (جغرافیایی و تاریخی) و اجتماعی دالکی بخصوص در دوره ایی که اثر مورد نظر ساخته شده است؛زمینه را برای ورود به فصل های آتی رساله فراهم می کنیم.نحوه ی قرارگیری پل در محیط و ارتباط کالبدی و کارکردی با فضاهای مجاورش و همچنین ارتباط منظری پل با محیط اطراف در دو سوی دره از موضوعاتی است که مورد بررسی قرار می گیرد .ایجاد رونق اقتصادی در دوره ی ساسانی باعث رونق ساخت پل ها شد که با ورود اعراب به ایران بسیاری از آنها تخریب یا رو به ویرانی گذاشتند.اما در دوره ی قاجار توجه دوباره ایی به آنها شده و موارد بسیاری مورد مرمت یا بازسازی قرار گرفتند.که این موضوع پژوهشی تطبیقی را با پل های مشابه الزامی میدارد.بازشناسی دره ایی که پل در آن قرار گرفته ، خود می تواند هرچه درستر ما را در باززنده سازی و روح بخشی دوباره به اثر و محیط اطراف پل یاری دهد. در این پژوهش به طور کلی آنچه را که می توان مسایل یا عناصر کلی تاثیر گذار در روند تصمیم گیری برای ارائه ی طرح و بازشناخت جامع اثر مورد توجه قرار داد ؛ مورد مطالعه قرار میگیرد و البته قصد داریم به عرشه ی پل ها به عنوان یکی از مهمترین عناصر تشکیل دهنده ی پل که همواره در تمامی پروژه ها مهجور مانده اند ، نگاه ویژه ایی را اختصاص دهیم تا شاید نقطه ی عطفی در شناخت زیبایی شناسانه و دقیق تر پل ها و فضاهای همجوار(کاروانسراها) و پیوستن شان به پل ها به منظور کاهش حجم ساخت و ساز و ایجاد شرایط مطلوب برای استقرار کاروانیان باشد ، تا روزی که بتوانیم این بناهای مهجور و البته مهم را بهتر بشناسیم. و البته مهمترین هدف تحقیق ، ارائه طرح باززنده سازی با نگاه ویژه به منظر و محیط و نقش فضاهای مجاور پل در ارتباط با این طرح میباشد.

خانه ی اسحاقی ها در محله ی نوکندی ها داخل قلعه ی چالش تر قرار داشته است. هم اکنون در عرض 32 درجه و 19 دقیقه و طول 50 درجه و 51 دقیقه استان چهار محال و بختیاری – شهر شهرکرد – منطقه ی چهار – پشت موزه ی مردم شناسی ، خانه ای قرار دارد ، که بنا به گفته ی اهالی و ساکنان سابق اش همان خانه ی اسحاقی است . از آنجا که تعیین تاریخ دقیق ساخت ابنیه به دلیل طولانی بودن زمان ساخت بناها در گذشته و تکمیل آنها در دوره های گوناگون کاری است غیر ممکن.ولی برای خانه اسحاقی ها فقط می توان گفت با توجه به تاریخ ساخت خانه خان در چالشتر و خانه های آزاده و خانه منزوی که قدیمی تر از بنای مورد مطالعه ما هستند به طور تقریبی می توان دوره ساخت بنای خانه اسحاقی ها را دراواخر دوره قاجاریه و اوایل دوره پهلوی تخمین زد. خانه اسحاقی از جمله آثاری از میراث فرهنگی ایران است که به لحاظ ویژگیهای تاریخی و معماری خاص خود واجد ارزش می باشد. شاید مهمترین این ویژگی ها این باشد که بنا علی رغم آنکه به نسبت بسیاری از آثار شهر و کشور متاخر است لیکن ارتباط تنگاتنگی با معماری بومی کشور و شهر شهرکرددارد. یعنی محصول زمانی است که معماری بومی سرزمین ایران در حال فراموشی بوده و معماری وارداتی جایگزین می گردد. از جمله ویژگیهایی که خانه اسحاقی را واجد اهمیت می سازد یکی تعلق آن به بافت تاریخی چالشتر می باشد و موقعیت قرارگیری آن به نحوی است که در محدوده بافت تاریخی شهر قرار دارد و به سهولت می تواند در مسیر گردشگری شهری قرار گیرد. علاوه بر دلایل ذکر شده در رابطه با ضرورت حفاظت میراث معماری و شهرسازی ، آگاهی از این موضوع که سرمایه های فرهنگی کشور در روند رو به رشد میل به تجدد -که در طی سده اخیر فزونی یافته- در معرض خطر نابودی کالبدی و مفهومی قرار دارند تاکید دیگری بر ضرورت موضوع حفاظت است. زیرا بیم آن می رود که در آینده نه چندان دور، دیگر اثری از میراث فرهنگی که سند سهم هر ملت در شکل گیری تمدن بشری است، برجای نماند. همچنین اهمیت این ثروت عظیم نه تنها درقالب یادگارهای تاریخی،که به عنوان زیرساختی در توسعه درون زای منطقه و کشور نیازمند توجه است. خاصه توجه به این موضوع که اثر مورد بررسی، در بافت تاریخی و زنده شهری قرار گرفته که خود واجد ارزش بسیار است. واژگان کلیدی : خانه- اسحاقی – چالشتر – بافت تاریخی – معماری بومی- مرمت- تغییر کاربری -باززنده سازی -بافت مسکونی

بافت تاریخی شهر فهرج که از ارزشمندترین نمونه های معماری کویری ایران است و جایگاه نخستین مسجد ایرانی و تنها مسجد با معماری ساسانی، سالهاست که از بافت پیرامونی خود دور افتاده و دچار فرسودگی های رنج آوری گشته است. این پایان نامه با توجه به مبانی نظری مداخله و طراحی در بافت های تاریخی و بناهای ارزشمند کهن، شناخت و تحلیل شهر فهرج و هسته مرکزی آن ونیز مسجد جامع کهن آن، راهبردهایی را در جهت سازماندهی و بهبود بافت تاریخی با استفاده از باززنده سازی مسجد جامع آن، ترسیم می نماید. بافت تاریخی فهرج با سابقه و تاریخ بسیار خود و دارا بودن بناهای ارزشمندی چون، حمام، مسجد جامع کهن، بازارچه، ... و همسایگی با کویر بکر و دست نخورده پوشیده شده از گیاهان ارزشمند با خواص دارویی ،از موقعیت ممتازی برخوردار بوده که در صورت باززنده سازی می تواند به یک مرکز گردشگری درمانی تبدیل شود. این بافت با قدمت مربوط به دوره ساسانی و مسجد قرن 1 هجری قمری آن، و زیباییهای معمارانه بسیار خود، در اثر گذشت زمان و بی توجهی، آسیبهای بسیاری را متحمل گشته است. در این نوشتار تلاش بر این است تا با ارائه طرح مرمت و باززنده سازی مسجد کهن، با توجه به موقعیت، محیط پیرامون و بافت محله و ویژگیهای معمارانه آن، بتوان هویت، پویایی و سرزندگی را به این بخش از بافت بازگرداند

موضوع پژوهش حاضر باززنده سازی یک خانه ایرانی و مقوله سکونت مدرن در ایران می¬باشد. روند پژوهش و تدوین طرح مرمتی در این پروژه بر اساس نظریه پروفسور محمد منصور فلامکی با عنوان پنج شاخه آمیختگی در سه مرحله کلی بازشناخت، ارزیابی و تحلیل ، تدبیر و طرح ، در پنج فصل ارائه می¬شود. خانه فضایی است برای سکونت به معنای عمیق آن، نه فضایی صرفا عملکردی، بلکه بیشتر فضایی که در تمام وجوه معماری، حاصل اندیشه باشد، خانه¬ای برای حیات و زندگی قبل از هر چیز. خانه، زمانی آرامش-بخش و پایدار و خواستنی است که بتواند تغییرات را در گـذر تاریخ پذیرا گردد. امروز انسان¬ها بی آنکه مفهوم سکونت را دریابند، زیستن را تجربه می¬کنند؛ و این¬گونه زیستن به¬سلامت فرد و در پی آن به¬سلامت جامعه آسیب می¬زند. پژوهشگر این گزارش ترجیح داده است که با توجه به همه یافته ها و ابداع هایی که در معماری های قدیمی دیده و بازشناسی شده اند، برمبنای اندیشه معمارانه ای متفاوت، به موضوع نگاه کند. به عبارت دیگر، او در پی متبلور کردن فرهنگی تازه تر از راه تلفیق آن با بازمانده های فرهنگ گذشته است. ایده باززنده سازی خانه برگزیده به عنوان خانه شهر، خانه را همچنان خانه دیده است اما به مقیاس شهر . خانه شهر مکانی است ، که در آن آدمیان با هم بودگی را تجربه می کنند و در این میان فضایی شکل می گیرد که در آن ادراکات آدمیان در هم آمیخته می شود و وجوه و لایه های بیشتری از موضوعات مورد بحث روشن می شود. خانه شهر در پی تجلی زیستن آگاهانه در هستی است. فضای تجلی اندیشه ها و رفتارها و رابطه هایی هم آزاد میان مردمان و هم قانونمند. خانه ای که جماعت شهر در آن هم بتوانند از عشق سخن بگویند و هویت و امنیت خویش را در آن بیابند و هم بر انگیخته شوند تا با تعامل اندیشه هایشان به دنبال حل مسئله های مربوط به شهرشان بروند. اطمینان و اعتماد متقابل، در نتیجه مشارکت دادن مردم در تصمیمات مربوط به مکان زیست آن ها به وجود می اید و این مشارکت صمیمیتی را موجب می شود که آدمیان خود را جدا از هم تصور نمی کنند و خواهند فهمید که همه زنجیروار به هم متصل هستند و باید به سوی کمال و تعالی انسانی خویش حرکت کنند تا در همه جنبه ها ی زیستن چه مادی و چه معنوی احساسی سرشار از رضایت و آرامش بیافرینند . خانه شهر آن گاه که با آهنگی متغیر در طول تاریخ تضمین کننده تداوم ارتباط میان خود و پیکره زنده شهر باشد، می تواند در همه حال قلب شهر باشد . روح جمع، رابطه ها، تأثیر گذاری ها، تأثیر پذیری ها در خانه شهر عینیت می یابند . عنصری معنوی آدمیان را به هم پیوند می دهد و انسان می تواند به تحقق وجوه فردی-شخصی-ذهنی و اجتماعی وجود خویش با هستی برسد. خانه شهر فضایی دینامیک و در حال توسعه است. فضایی مشارکتی است.

در سال های اخیر و با پیشرفت روزافزون علوم و فنون و توسعه صنعتی، شهرهای تاریخی تحت تأثیر نتایج متأثر از این پدیده بوده اند، چنانکه این تحولات سریع و ناگهانی نوعی عدم تعادل و تناسب میان بافت جدید و قدیم شهر به وجود آورده و ارتباط بین این دو بافت، به تدریج در حال ضعیف شدن و گسیختگی می باشد. از طرفی واقعیت های زندگی مدرن امروزی و تأثیر آن بر علایق و نیازهای انسانی و متعاقباً بالا رفتن سطح مطلوب زندگی باعث شده است که بافت های تاریخی شهرها، رفته رفته رونق گذشته خود را از دست بدهند و به مکان هایی ناامن و نامطلوب و عاری از کیفیت های مناسب برای زندگی شهری امروزی تبدیل گردند. بنابراین در جهت تامین بخشی از نیازهای امروز، نیاز به بازآفرینی مفهوم محله، امری ضروری تلقی می شود.مرمت شهری تنها در مجموعه عواملی که سعی در حفظ و بهبود وضعیت کالبدی شهر دارند-تعمیر اثر- خلاصه نمی شود ، نکته مهم به روز نگه داشتن فضای شهری و انطباق آن با رفتار و فعالیت اجتماعی شهروندان در دوران حاضر – معاصرسازی اثر- می باشد. آنچه حائز اهمیت است تاثیر این ساماندهی ها و مرمت ها در محیط به منظور حضور مجدد انسان و تقویت ریشه فعالیت های مردمی و اجتماعی در عرصه فضای شهری و محله است. بازآفرینی موضوعاتی در جهت اهداف اجتماعی ، اقتصادی، فرهنگی، مذهبی را مورد مطالعه قرار می دهد که تحقق اهداف اجتماعی در سال های اخیر از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است . به طور کلی پژوهش حاضر به دنبال بازآفرینی پایدار اجتماعی است تا در نهایت بتواند به اهداف مورد نظر یعنی احیاء هویت تاریخی و پویایی، سرزندگی و پایداری محله و ارتقاء نقش سکونتی محله با ایجاد خدمات محلی مورد نیاز و جذب جمعیت، برقراری امنیت اجتماعی، بهبود شبکه معابر داخل محله، اولویت دادن به حرکت پیاده و پیاده محور کردن بعضی مسیر ها در محله در نظر گرفته شد که تحقق پذیری این اهداف از طریق دخیل نمودن مردم در فرآیند مشارکت و درنتیجه حفظ و نگهداری بافت قدیم توسط اهالی امکان پذیر است. که این امر بدون رویکرد اجتماعی محقق نخواهد شد. این پژوهش به ارزیابی ساختار محله با روش های توصیفی و تحلیلی پرداخته است که با به کارگیری تکنیک swot به شناسایی عوامل منفی و مثبت در بافت قدیم محله آب انبار نو تلاش نمود تا به ارائه راهبرد ی برای بازآفرینی اجتماع مدار این بافت بپردازد.

پایان نامه در مورد برسی مجموعه ابراهیم خان و طرح مرمت و احیای حمام ابراهیم خان در هفت فصل به شرح زیر ارایه گردیده است . فصل اول : شناخت کرمان فصل دوم : واژه شناسی حمام فصل سوم : مقایسه حمام ابراهیم خان با سه حمام شاخص در کرمان فصل چهارم : بررسی الحاقات فصل پنجم : آسیب شناسی فصل ششم : طرح مرمت فصل هفتم : طرح احیا روشهای اجرا بصورت مطالعاتی و تحقیقاتی و حضور در بافت و اطلاعات اینترنتی صورت گرفته است . نتایج بدست آمده بصورت جداول مقایسه ای و آسیب شناسی و طرح احیاء و طرح پیشنهادی مرکز آب درمانی می باشد.

بخش قابل توجهی از شکوه و عظمت معماری و نظم ساختاری موجود در شهرسازی دوره های تاریخی کشور ما در معماری مساجد ظهور و بروز یافته است.زیرا اغلب مساجد از نظر ابعاد،احجام ،مصالح و رنگ ،نسبت به سایر بناهای موجود در بافت های شهری متمایز بوده و به همین سبب به عنوان نشانه های شهری نقشی موثر در ایجاد خوانایی در بافت و راهنمایی عابرین ایفا می نماید.مساجد علاوه بر بعد عبادی ،نقشی محوری در کلیه فعالیت ها و تعاملات اجتماعی جامعه ایفا می نموده است و بنابراین همواره جریان حیات مدنی در پیرامون آنها جاری بوده است. با توجه به روند گسترش تخریب در بافتها و بناهای تاریخی کشورو مصون نماندن خیل عظیمی از بافتها و بناهای تاریخی از این امر،در این پژوهش سعی بر آن شده است که با انتخاب مسجد جامع بسطام وبررسی و مطالعه آن ،بتوان قدمی هر چند کوچک در شناسایی و حفظ این بنای تاریخی ارزشمند انجام داد. لذا رسأله حاضر به بررسی و شناخت بنا، آسیب ها و نقاط قوّت آن و ارائه طرح حفاظت و مرمت "مسجد جامع بسطام"واقع در شهر بسطام می پردازد. بنای مذکور مسجد ارزشمندی است که از زمان ایلخانی به جای مانده و قابلیت ها و ارزش های معماری و بصری حائز اهمیتی دارد و از نمونه های قابل توجّه معماری دوران ایلخانی در شهربسطام محسوب می شود. امّا صد افسوس که سهل انگاری های انسانی و ناملایمات طبیعی دست به دست هم داده و بخش هایی از این بنای ارزشمند را مورد آسیب قرار داده است .از آن جا که حفظ یادگارهای گذشته دردوران حاضر اهمّیت بسزایی دارد، لذا این رسأله در صدد است تا با تعمق در این بنا راهکارهایی را در جهت حفظ و مرمت آن ارائه نماید.

در حقیقت در این پروژه ما در جستجوی راهکاری برای نجات بخشی و باززنده سازی بنای بانک شاهی اصفهان هستیم .در این میان سعی کرده ایم تا ابتدا به شناختی اجمالی از موقعیت شهر و بستری که بنا در آن متولد شده است برسیم ،سپس اقدام به شناخت بنای بانک چه از بعد سازه ای و معماری و تاسیسات و چه از بعد عملکردی کرده ایم و در این میان نیم نگاهی به ویژگیهای معماری دوره پهلوی و معماری بانک ها در ایران انداخته ایم . پس از این شناخت آنچه بسیار اهمیت داشته درکی عمیق از آسیبهای بنا چه در مقیاس بافت پیرامون و چه در مقیاس جزء به جزء بنا بوده است که در نهایت خط مشی ما را در ارائه طرح مرمت کارامد و متناسب با بنا تعیین کرده است. همچنین کاربری پایدار بانک از زمان ساخت تا به امروز (کاربری بانک ) حفظ عملکرد بانک را پیشنهاد کرده ایم

چکیده: هدف اصلی از تدوین این مجموعه، صیانت و حفظ بنای باشگاه فرهنگی ارمنیان تهران در خیابان سی تیر و بافت مجاور آن است که از بخش های شاخص مرکز تاریخی تهران است. در این خیابان مجموعه ای از آثار تاریخی واجد ارزش همچون: موزه ایران باستان، آتشکده زرتشتیان، ساختمان پست، موزه آبگینه و... قرار گرفته اند اما بنای باشگاه آرارات که خود از بناهای شاخص این بخش میباشد، در این میان ناشناخته باقی مانده است. از سویی دیگر رو به کاهش نهادن جامعه اقلیت های مذهبی در ایران و نقصان سکونت آن در مرکز تاریخی تهران و پراکندگی نشانه های آن در نقاط مختلف شهر سبب آسیب رساندن به میراث معنوی تهران است.پایدار ساختن فضاهای مورد نیاز اقلیت های مذهبی ،تداوم حضور و سکونت آنان را در مرکز تاریخی شهر تهران به دنبال خواهد داشت . در این پروژه سعی بر آن شده است که با در نظر گرفتن شناخت بنا و بافت پیرامون و مبانی نظری حاکم بر طراحی و باززنده سازی و استفاده از تجارب شهری مشابه، در جهت تحقق اهداف قطعنامه های جهانی مرمتی، طرح مرمت بنای باشگاه و طرح ساماندهی و باززنده سازی بافت ارائه گردد. در این پژوهش طرح کامل مرمت با ارائه کلیه جزییات از قبیل پلان،نما،مقاطع و طرح های ساماندهی ارائه شده است و سعی شده تا در طرح ساماندهی، با نگرشی هدفمند و در جهت تبدیل بافت به قطب گردشگری ،با معاصر سازی و امکان حضور و فعالیت های موثر فرد در کانون های اجتماعی رونقی دوباره به بافت بازگرداند و آن را جانی تازه بخشید.

باتوجه به وجود این کاروانسرا در شهر دامغان و قرارگیری این بنا در هسته مرکزی شکل قدیم شهر لازم است با پرداختن به مسئله مرمتی (طرح مرمتی و باز زنده سازی) این بنا که از نوع کاروانسراهای چهار ایوانی مربوط به عصر صفوی است کمک به حفظ و بازشناساندن این میراث گران بها برای خودمان و دیگران بنماییم.که در باز زنده سازی این بنا ایده به دادن کاربری موزه ای برای بنا می باشد.اکثر موزه های موجود در کشور ما، از تغییر کاربری بناهای قدیمی به موزه ها تشکیل یافته اند. بنا به هزینه های بالای احداث ساختمان جدید برای موزه ها، عموماً تلاش می گردد که با مرمت بناهای تاریخی، آنها را برای کاربری موزه باز زنده سازی نمایند. این رویکرد از جنب? اصول مرمتی رویکردی پسندیده است، چرا که یکی از روش هایی که در آن می توان زندگی مجدد یک بنای تاریخی را استمرار بخشید، اعطای کاربری جدید و به جریان انداختن زندگی در آن است. نکت? مهمی که در این امر باید رعایت گردد، توجه به استانداردها و اصول مورد نیاز در طراحی موزه است.

بازار یک ترکیب واحد و پیوسته از عناصری است که در یک پیوند مستمر و متداوم از آنها حاصل شده است ، اما تک بناها و عناصر تشکیل دهنده آن ، با برخورداری از ویژگی هایی ، نیازمند بررسی در جهت تکمیل شناخت این مجموعه واحد است . در دهه?های اخیر و با تحولات عمیقِ کالبدی و اجتماعی شهرهای کشور، بازار به عنوان کانون اقتصادی شهر سنتی ایرانی دچار دگرگونی و تغییرات قابل توجهی شده است این مساله باعث شده که بخش چشمگیری از بازار دچار تخریب شوند. در نوشته حاضر با تکیه بر بررسی مطالعات کتابخانه?ای، بررسی میدانی و تطبیق نقشه?ها، سعی شده است تحولات صورت گرفته در ساختار و کالبد بازار قم و نیز عوامل موثر بر این تحولات مورد بررسی قرار گیرد. شهرقم دارای فعالیت اقتصادی درزمینه فرش که درمرکز اصلی آن تیمچه است ، می باشد که از ابتدا نیزکاربری آن همین بوده است .