نام پژوهشگر: محمد خاقانی اصفهانی

أثر الفواصل فی إیقاع الآیات القرآنیه (تأثیر فاصله(کلمه اخیر آیه) بر آهنگ قرآن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده زبانهای خارجی 1388
  حمیده حیدری زفره   محمد خاقانی اصفهانی

از مهم ترین اهداف این پژوهش می توان به نکات زیر اشاره نمود: 1- اثبات اعجاز صوتی قرآن درقالب تأثیر موسیقایی فواصل بر مخاطبان. 2- اثبات ویژگی خاص فواصل قرآنی نسبت به سایر متون ادبی از جهت مقیّد بودن به حرف روی ویا عدم آن. 3- بررسی تناسب بین الفاظ ومعانی فواصل قرآنی. 4- پژوهش درمورد فواصل مکرّر در یک سوره ودلایل معنوی آن. روش این تحقیق مبتنی بر تحلیل محتوای آیات قرآنی از حیث تناسب بین الفاظ ومعانی در جزء سیم قرآن کریم میباشد؛ سپس الفاظ مذکور با معانی مورد نظردرسوره وهدف کلی سوره مقایسه می شود تا روشن شود که موسیقی آیات قرآن چگونه خواننده را ناخود آگاه به سمت معنی سوق می دهد. در این پژوهش تعدادی از فواصل این جزء استخراج، نمایه، وسپس با یکدیگر مقایسه شده؛ وروشن می گردد که فواصل چه سوره ها یی بر مقطع (هجا) کوتاه (یک حرف متحرک)، وچه سوره هایی بر مقطع متوسط (یک حرف متحرک ویک حرف ساکن)، یا مقطع بلند (یک حرف متحرک ودوحرف ساکن) تأکید دارد. نتایج به دست آمده به طور مختصر از این قرار است: 1- قرآن کریم از نظر فاصله وتأثیر ایقاعی آن بر مخاطبان بی نظیر است. 2- لفظ فاصله مرتبط با معنی قرآنی آن می باشد. 3- مقطع اخیر اکثر فواصل قرآن به حرف نون ومسبوق به حروف مد ولین ختم می شود که تأثیر شگرفی در آهنگین نمودن آیات دارد.

مکانه الرجل فی شعر سعاد الصباح
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده زبانهای خارجی 1389
  جاسم نژاد نادری   محمد خاقانی اصفهانی

نقش مرد در تهیه ی احتیاجات زندگی بسیار مهم و در آن هیچ شک وتردیدی وجود ندارد و این امر جز با همکاری و مساعدت زن میسر نمی شود واین همکاری در زمینه ی تعلیم و تربیت و مسائل روحی و عاطفی بیشتر مورد نیاز می باشد تا انسان به آنچه پروردگار از او خواسته است برسد ولی در طول تاریخ بجای همکاری بین زن و مرد ،و بدلیل تقالید بی اساس و بد فهمی از مسائل دینی زن مورد ستم واقع شده است و به این دلیل عده ای از زنان و مردان عَلَم برابری و مساوات زن با مرد را برافراشتند که از جمله آنها شاعر کویتی معاصر خانم سعاد الصباح می باشد این شاعر بیشترین اشعارش را در مورد آزادی زن سروده و مردان را از نظر برخورد با زن مورد ستایش قرار داده و یا به شدت نکوهش نموده است وبه معرفی برخوردهای مثبت ومنفی مردان پرداخته و در مورد آنها شعر سروده که در این پایان نامه به بررسی این اشعار و جای گاه مرد می پردازیم

ترجمه رمان "وجوه فی الزحام" اثر فاطمه یوسف العلی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده زبانهای خارجی 1398
  مریم حاجی زاده   محمد خاقانی اصفهانی

چکیده ترجمه، کهن ترین ابزاری محسوب می شود که بشر برای انتقال دانش ،اندیشه ونوشته های خود و عرضه ی آن به سایر ملت ها استفاده کرده است، همچنانکه غربی ها با ترجمه و انتقال فرهنگ غنی اسلام به گنج های فرهنگی و علمی ارزشمندی دست یافتند. از این رو با ترجمه رمان "چهره هایی در شلوغی؛رمان اجتماعی کویتی نوشته فاطمه یوسف العلی و انتخاب آن به عنوان پایان نامه کارشناسی ارشد، تلاش نمودیم جامعه ایرانی را با اولین رمانی که یکی از زنان خلیج فارسی آن را نگاشته است، آشنا سازم؛ نویسنده ای که به طلایه دار زنان رمان نویس خلیج فارسی شهرت یافته است. با توجه به این که ترجمه نیاز به انتخاب یکی از روشهای گوناگون داشته و همچنان مورد بحث بررسی محافل علمی است، درترجمه این اثر از روش تلفیقی ترجمه لفظی و ارتباطی بسته به واژه ها و اصطلاحات به کار رفته در متن استفاده کردیم. نظر به این که این ترجمه، پایان نامه کارشناسی ارشد است بر آن خواهیم بود تا به پرسش ها پاسخ داده و دشواری های ترجمه از عربی به فارسی را بیان کنیم. کلیدواژگان: فاطمه یوسف العلی، چهره هایی در ازدحام، ترجمه از عربی به فارسی، داستان کویتی.

دلالت صوتی در خطبه های نهج البلاغه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده زبانهای خارجی 1389
  ام البنین مالکی   محمد خاقانی اصفهانی

مسائل رشته زبان وادبیات عربی در دانشگاه های ما به دو بخش زبان وادبیات تقسیم می شود، در صدر مسائل ادبیات موضوع بلاغت قرار دارد که به لایه های مختلف وسطوح متنوع معنی والقاء آن در ذهن مخاطب می پردازد. این سطوح در سه بخش معانی، بیان و بدیع تقسیم بندی می شود.یکی از زیباترین آرایه های علم بدیع، آرایه ی تناسب لفظ با معنا است. این آرایه چنان مهم است که تحقیق در مورد تفاصیل آن به تأسیس علم مهمی به نام دلالت صوتی)معناشناسی آوایی) منجر شده است. طبیعی است که متکلم فصیح و بلیغ برای گزینش الفاظ وعبارات شایسته ی متناسب با هر موضوعی از تکرار اصوات خاصی که آن موضوع را در ذهن تداعی می کند، بهره می گیرد به عنوان مثال واژه های مرتبط با جنگ باید پرطنین وپر طمطراق باشد، اما واژه های متنی مربوط به احساسات عاطفی وعاشقانه باید نرم و دل انگیز باشد. نهج البلاغه به عنوان تالی تلو قرآن کریم این صنعت را به حد اعجاز نزدیک کرده است، و این رساله برای اولین بار در تاریخ پژوهشهای نهج البلاغه در صدد بازخوانی این کتاب ارزشمند از منظر دلالت اصوات ویژه در معانی خاص است. روشی که این پایان نامه برای رسیدن به این منظور در پیش گرفته است بهره گیری از داده های دو دانش معناشناسی وآواشناسی وکاربست آن برای تبیین متن نهج البلاغه در سطوح مختلف معناشناسی آوایی آن است. این تحقیق به بررسی «معناشناسی آوایی در نهج البلاغه» در سطوح زیر می پردازد: موسیقی متن ودلالت صوتی آن، آهنگ لفظ مفرد، موسیقی ترکیب، هماهنگی در الفاظ، ریتم موسیقایی حاصل از محسنات بدیعی. امام علی (علیه السلام) در انتخاب واژگان بسیار حساس ودقیق بوده اند و واژگانی را انتخاب می کردند که موسیقی الهام بخش داشته باشد و با رویداد وموضوعی که آن را به تصویر می کشیدند مناسبت و هماهنگی داشت .همچنین امام (علیه السلام) برخی از ساختارها را بر برخی دیگر ترجیح می دادند مانند صیغه های جمع که فراوان به کار می بردند و در ساختار و صیاغ جمع فضایی موسیقایی را داراست که آن را از دیگر واژگان متمایز می سازد.

بررسی رویکرد بلاغت پژوهان زبان عربی و زبان شناسان به مقوله معانی اصلی و فرعی انشای طلبی و مقایسه آن با یکدیگر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده زبانهای خارجی 1390
  مرضیه قربان خانی   والی رضایی

هدف این تحقیق، مقایسه بین آراء بلاغت پژوهان زبان عربی و زبان شناسان درباره معانی اصلی و فرعی انواع انشای طلبی (استفهام، امر، نهی، ندا و تمنی) است. بدین منظور نخست از یک سو نظرات زبان شناسان در این مقوله در شاخه کاربردشناسی زبان و مبحث کنش های گفتاری مورد بررسی قرار گرفت و از دیگر سو دیدگاه بلاغت پژوهان در این باره در شاخه علم معانی مورد مطالعه قرار گرفت. پس از جمع آوری و تحلیل نظرات هر دو گروه در باره این موضوع، به منظور درک تفاوت ها و شباهت های آن ها مقایسه ای صورت گرفت که نتایج حاصل از آن حاکی از وجود شباهت های عمده ای بین نظرات این دو گروه است، از جمله تقسیم کلام به خبر و انشا، توجه به معانی غیر مستقیم انشا و غیره، و این خود دلیلی است بر تأثیرپذیری زبان شناسان معاصر از بلاغت پژوهان قدیم. اما با این وجود، نمی توان پاره ای از تفاوت های موجود بین این نظرات، از جمله تفاوت در حوزه کار این دو گروه را که گاه حاکی از نوآوری زبان شناسان در این مقوله و توجه آنان به ابعاد دیگری از انشای طلبی است، انکار کرد. از دیگر نتایج حاصل از این تحقیق که در واقع یکی از کاربردهای آن به شمار می رود، ارائه راهکارهایی برای برقراری یک ارتباط دوسویه موفق میان گوینده و شنونده و هم چنین راهکارهایی برای فهم بهتر متونی است که در آن یکی از انواع انشای طلبی به کار رفته است.

نقش اختلاف قرائات در ترجمه های فارسی قرآن جزء25-20
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  لیلا تیموری   محمدرضا ستوده نیا

با توجه به جایگاه والای قرآن کریم و منزلت ویژه ی آن در بین مسلمانان و با نظر به این که قرآن کریم کتاب هدایت و تبیان برای همه ی مردم است، همچنین با توجه به اینکه بسیاری از مخاطبان این کتاب آسمانی با زبان عربی بیگانه اند و اگر ترجمه نباشد بهره ی چندانی از قرآن نخواهند برد، ضرورت دستیابی به ترجمه ای صحیح که بتواند به درستی بین مخاطب و متن پیوند ایجاد کند ضروری می نماید. نگاهی به ترجمه های قرآن کریم وجود اختلاف بین آنها را نمایان می سازد، این اختلاف در ترجمه های فارسی قرآن به علل متعددی برمی گردد؛ از جمله این عوامل می توان به نگرش های ادبی مختلف بر ساختار نحوی یا بلاغی جملات، آرای تفسیری گوناگون، اختلاف در مسائل کلامی، اختلاف در قرائت آیه و غفلت های مترجمان اشاره کرد. این رساله در پی آن است که اختلاف در ترجمه های فارسی قرآن کریم را از منظر بحث اختلاف قرائات مورد بررسی قرار دهد. سوال مطرح شده در این رساله این است که: آیا اختلاف قرائات در ترجمه های فارسی تاثیر گذار است؟ برای رسیدن به جواب این سوال اکثر ترجمه های فارسی قرآن کریم (50 مورد ترجمه فارسی) از ابتدای جزء 20 تا انتهای جزء 25 مورد بررسی و دقت نظر قرار گرفت و این نتیجه به دست آمد که اختلاف قرائات در برخی از آیات قرآن کریم بر اختلاف ترجمه های فارسی تأثیر گذار است. این رساله شامل چهار فصل است، فصل اول کلیات است. فصل دوم و سوم مربوط به بررسی وجوه قرائاتی است که بر ترجمه های فارسی قرآن اثر دارد که فصل دوم به بررسی تأثیر اختلافات نحوی وجوه قرائی پرداخته است و فصل سوم تأثیر اختلافات صرفی را مورد بررسی و تحلیل قرار می دهد. آیاتی که اختلاف قرائات موجود در آن بر ترجمه های فارسی قرآن اثری نداشته است و باعث ایجاد اختلاف در آنها نگشته، در فصل چهارم جای گرفته است.

الاستفهام فی خطب نهج البلاغه (من منظور بلاغی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده زبانهای خارجی 1391
  بتول صابری ابوالخیری   نصرالله شاملی

الملخّص من الصناعات الأدبیه التی تهدف إلی إثاره عواطف المخاطبین وتهییج شعورهم الخطابه فی موضوعاتها المتعدده من الوعظ والسیاسه والقضاء وغیرها. فیکون المخاطب فیها من جمهور الناس الّذین تغلب علیهم قوّه العاطفه أکثر من قدره التّعقل والتّفکر. فیجب علی الخطیب الالتزام بالأسالیب النحویه والبلاغیه فی أنواعها المختلفه، کعدم الرکاکه فی الألفاظ والعبارات وصحّتها من جهه المعانی وکذلک الالتزام بأنواع التشبیهات والاستعارات والکنایات وتزیین الکلام بعبارات موزونه والکلمات المسجوعه لیوثر علی هولاء دون أیّ حرج. ومن الأسالیب التی قد تأثرت بها الخطب بعد ظهور الإسلام خاصّه هو الأسلوب الإنشائی الطلبی فی فروعه المتنوعه لاسیّما أسلوب الاستفهام فی معانیه البلاغیه الفرعیه. ومن الخطب الموثّره بالجمل الاستفهامیه البلاغیه، خطب نهج البلاغه. فی رسالتی هذه حاولت استخراج تلک الجمل ونقد معانیها البلاغیه فی منهج تحلیلی-إحصائی ووصلت إلی نتائج؛ منها: 1. إنّ ثمانین خطبه تقریبا تأثرت بالجمل الاستفهامیه البلاغیه. 2. الهمزه تکون أکثر أدوات الاستفهام دلاله علی المعانی البلاغیه. 3. الإنکار والتوبیخ أکثر الأغراض البلاغیه للاستفهام فی تلک الجمل. 4. تحوی أغلب الخطب المتأثّره بذلک الأسلوب علی أکثر من جمله استفهامیه معطوفه بعضها علی بعض وهذا یسبّب التأثیر العمیق والوقع الشدید للکلام فی أذهان المخاطبین. 5. الخطبتان 183 و192 هما أکثر الخطب المشتمله علی الجمل الاستفهامیه البلاغیه.

المکان فی الروایه العربیه – أعمال الطیب صالح نموذجاً
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده زبانهای خارجی 1391
  مریم اکبری موسی آبادی   محمد خاقانی اصفهانی

مکان داستانی اهمیت بسیاری دارد، زیرا در چارچوب داستان است ورویدادهای آن را سامان می دهد. علاوه بر این با دیگر عناصر داستان ارتباط تنگاتنگی دارد که در این میان سهم شخصیت از همه بیشتر است به طوری که تصور شخصیت بدون مکان ممکن نیست همچنانکه نمی توان مکان را بدون حضور شخصیت در آن تصور کرد. مکان وقتی در عالم داستان وارد می شود دارای معنای ایدئولوژیک ویا روانشناختی می شود که می توان از تحلیل معنای مکان در تحلیل رمان استفاده کرد، بنابراین تحلیل رمان بدون توجه به مکان به نظر ناقص می رسد. طیب صالح در چهار رمان خود، موسم الهجره إلی الشمال، ضو البیت، مریود وعرس الزین به مکان توجه بسیاری مبذول داشته است؛ مکان در اندازه های متغیر از یک اتاق کوچک تا دو قطب شرق وغرب جهان را در برمی گیرد. نویسنده در رمان هایش مکان را به صورت مختلف ترسیم کرده است، در حالیکه در موسم الهجره إلی الشمال مکان را با ویژگی های جغرافیایی آن به تصویر کشیده است در رمان های دیگر این ویژگی ها دیده نمی شود واین اثر فرهنگ غرب را در رمان موسم الهجره إلی الشمال آشکار می سازد. در این رمان ها موضوعاتی چون قوقعه (لاک) وتقاطب (دو قطبی بودن) را بررسی می کنیم که اینها از جمله اصطلاحات مکانی هستند. همچنین عناصری چون زبان وشخصیت را که از مکان تأثیر پذیرفته اند بررسی می کنیم. روشی که برای بررسی مکان به عنوان یک عنصر داستانی به کار می رود تحلیل ساختارگرایی است. کلمات کلیدی: رمان عربی، طیب صالح، مکان در رمان، موسم الهجره إلی الشمال.

فکره المدینه الفاضله أو الیوتوبیا لدی أعلام شعراء التفعیله العراقیّین والایرانیّین (دراسه مقارنه)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده زبانهای خارجی 1391
  محمد جعفر اصغری   نرگس گنجی

با وجود رواج وگسترش پژوهش های تطبیقی در محافل ادبی، هنوز سهم ادبیات تطبیقی از پژوهش های مقایسه ای میان ادبیات فارسی و عربی ناچیز و نیازمند بررسی افزون تر و گسترده تری است؛ از این رو، این پایان نامه به بررسی اندیشه آرمانشهر درشعر مشاهیر شاعران نوپرداز عراق وایران یعنی"بدر شاکر السیاب، عبد الوهاب البیاتی، نازک الملائکه، بلند الحیدری، سعدی یوسف، نیما یوشیج، فروغ فرخزاد، مهدی اخوان ثالث، سهراب سپهری، احمد شاملو"می پردازد ومی کوشد ضمن تحلیل مولفات آرمانشهر درشعرآنان یعنی"عدالت، نگاه به آینده(انتظار)، آزادی، عشق، برتری زندگی روستایی،گسترش نیکی، بهبود شرایط اجتماعی(انتقاد)، توکل برخداوند، بازگشت به گذشته(اسطوره)، به چهار پرسش زیر پاسخ گوید: جنبه های یکسان وهمسان موضوعی در بیان اندیشه آرمانشهرنزد آن شاعران چیست؟ چه جنبه های همسان فنی در بیان اندیشه آرمانشهر نزد آن شاعران وجود دارد؟ جنبه های متفاوت موضوعی در بیان اندیشه آرمانشهر نزد آن شاعران چیست؟ جنبه های متفاوت فنّی در بیان اندیشه آرمانشهر میان آن شاعران کدامند؟ اما دلایل مقایسه میان آن شاعران به این حقیقت بر می گردد که آنان پیشگامان شعر نو ادبیات فارسی وعربی هستند، و به آینده وفردایی بهتر برای میهن وهم میهنان خود چشم دوخته اند؛ همچنین در شعر خود در برابر استعمار به پای خاسته اند.بدین روی، جنبه های سیاسی واجتماعی در اشعارشان آشکار می شود که مصائب وآلام سیاسی واجتماعی دو ملت ایران وعراق را در دوره زمانی آن شاعران به تصویر می کشد.افزون برآن، در اشعارشان، ارزشهای معنوی وانسانی همچون عدالت وآزادی ودوستی وپرهیز از کینه ودشمنی مورد توجه است. این پژوهش با توجه به تعیین چارچوب والتزام به روش تحقیق صحیح مبنی برعدم گستردگی موضوع، بر شعر نو ونامداران آن تأکید می ورزد، اما در عین حال از بررسی اشعار کلاسیک آن شاعران غافل نمی ماند. آنچه این پژوهش بدان دست یافته است نشان می دهد که شاعران نامبرده در پی ساختن جامعه ای عاری از زشتی وپلیدی وسنتهای ناگوار هستند وبر درونمایه های با ارزشی همچون عدالت، آزادی، عشق، تأکید می ورزند. این پژوهش به شیوه توصیفی-تحلیلی انجام یافته ومبتنی بر مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی است که بر طبق آن، داد وستد ادبی دو شاعر از یکدیگر از ضرورت های بررسی مقایسه ای نیست

ترجمه و معادلیابی تعبیرهای اصطلاحی معاصر زبان عربی در کتاب «معجم التعبیر الاصطلاحی فی العربیه المعاصره» (حرف باء، تاء، ثاء، جیم، حاء ،خاء،دال، ذال، راء، زای)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده زبانهای خارجی 1392
  ازاده حیدری   منصوره زرکوب

هر زبان علاوه بر واژگانی که دارای معنای مشخص است، ساخت های زبانی دیگری دارد که در بیشتر موارد ترجمه لفظی آن ها وافی به مقصود نیست. تعبیرهای اصطلاحی نیز چون مثل ها و اصطلاحات از آن جمله بوده و همواره یکی از دشواری های ترجمه به شمار می رود. رساله حاضر با ترجمه قسمت «باء، تاء، ...، زاء» از کتاب «معجم التعبیر الاصطلاحی فی العربیه المعاصره» تألیف دکتر محمد محمد داود که در سال 2003 منتشر گردیده است، و با معادل یابی تعبیرهای آن، سعی دارد گامی هرچند کوچک در جهت کاستن از دشواری های ترجمه برداشته و نیاز دانشجویان و مترجمان را در زمینه ترجمه تعبیرهای اصطلاحی متداول در زبان روزمره عربی، برآورده سازد. این رساله در ادامه تلاش های کسانی است که از دیرباز تا کنون در جهت ترجمه فرهنگ های لغت عربی و نیز فرهنگ-های اختصاصی این زبان، صورت گرفته است. تدوین این رساله با شیوه تحلیل محتوایی_کاربردی در سه فصل صورت گرفته است: فصل اول که شامل کلیات پژوهش است. در فصل دوم به ترجمه قسمت «باء، تاء، ...، زاء» از کتاب مذکور و معادل یابی تعابیر اختصاص داده شده است. در فصل سوم نیز به بررسی روند تغییر معنایی در اصطلاحات مورد پژوهش پرداخته ایم، و در نهایت نیز تعابیر و معادل فارسی آن ها را در جدولی ضمیمه رساله قرار داده ایم. از جمله نتایج حاصل از این پژوهش آن است که تعبیرهای اصطلاحی زبان عربی و فارسی، در برخی موارد چه از نظر مضمون و موضوع مشترک هستند و در مواردی، تعبیر عربی عینا از نظر لفظی نیز در زبان فارسی به کار می رود.

ترجمه التعابیر الاصطلاحیّه العربیّه المعاصره والکشف عمّا یعادلها فی الفارسیّه فی کتاب «معجم التعبیر الاصطلاحی فی العربیّه المعاصره» (من السین حتی القاف)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده زبانهای خارجی 1392
  زهرا شاکری   منصوره زرکوب

هر زبان علاوه بر واژگانی که دارای معنای مشخص است، ساخت های زبانی دیگری دارد که در بیشتر موارد ترجمه لفظی آن ها وافی به مقصود نیست. تعبیرهای اصطلاحی نیز چون مثل ها و اصطلاحات از آن جمله بوده و همواره یکی از دشواری های ترجمه به شمار می رود. تعبیرهای اصطلاحی مجموعه کلماتی است که معنای آن غیر از معنای لغوی تک تک کلمات تشکیل دهنده آن باشد. این معنای تعبیر با اتفاق نظر اهل آن زبان به وجود می آید. رساله حاضر با ترجمه قسمت «سین، شین، ...، قاف» از کتاب «معجم التعبیر الاصطلاحی فی العربیه المعاصره» تألیف دکتر محمد محمد داود که در سال 2003 منتشر گردیده است، و با معادل یابی تعبیرهای آن، سعی دارد گامی هر چند کوچک در جهت کاستن از دشواری های ترجمه برداشته و نیاز دانشجویان و مترجمان را در زمینه ترجمه تعبیرهای اصطلاحی متداول در زبان روزمره عربی، برآورده سازد. تدوین این رساله با شیوه تحلیل محتوایی_کاربردی در سه فصل صورت گرفته است: فصل اول که شامل کلیات پژوهش است. فصل دوم به ترجمه قسمت «سین، شین، ...، قاف» از کتاب مذکور و معادل یابی تعابیر اختصاص داده شده است که برای معادل یابی آن ها به فرهنگ واژگان و کنایات و اصطلاحات و مثل های فارسی مراجعه کرده ایم. در فصل سوم نیز به بررسی نمادهای موجود در تعابیر این بخش از کتاب پرداخته ایم و بر حسب بیشترین کاربرد نمادها را طبقه بندی کرده ایم. از جمله نتایج حاصل از این پژوهش آن است که تعبیرهای اصطلاحی زبان عربی و فارسی، در بیشتر موارد مضمون و موضوع مشترک دارند و حتی در مواردی، تعبیر عربی عینا از نظر لفظی نیز در زبان فارسی به کار می رود؛ این پدیده بیشتر در مورد تعبیرهایی به کار می رود که برگرفته از آیات قرآن و احادیث شریف نبوی است. در تعابیر این بخش از کتاب، نماد اشیاء نسبت به نماد انسانی و یا حیوانی بیشتر از بقیه نمادهاست؛ که بر حسب بسامد کاربردشان عبارتند از: نماد رنگ ها، نماد عناصر طبیعی (باد، گل، جنگل، شکوفه)، نماد اعداد و نماد حیوانات. البته کاربرد رنگ سفید نسبت به دیگر رنگ ها بیشتر است.

شرح 20 قصیده از دیوان طغرایی اصفهانی (قصاید شماره 21 تا40)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده زبانهای خارجی 1392
  مریم نوری   نصراالله شاملی

طغرایی اصفهانی از بزرگترین شاعران عصر عباسی دوم به شمار می آید. وی ادیبی بلیغ و شاعری برجسته است که ویژگیهای ادب جاهلی و آداب عصر نهضت را در شعر خود جمع کرده و لامیه ی وی مشهور به «لامیه العجم» در بحر بسیط، نمونه بارزی از این تلفیق می باشد. وی دیوان شعری به زبان عربی، در مضامین مختلف چون حماسه، مدح، وصف، فخر، شکوی، غزل و... از خود به جای گذاشته. و ما در این پایانامه بر آنیم تا در ادامه تلاش های گذشته که به شرح 20 قصیده نخست این دیوان پرداخته اند؛ بیست قصیده بعدی دیوان وی را شرح و تحلیل نماییم. این پایانامه تلاش می کند تا این قصاید را از نظر واژگان، نکات دستوری و بلاغی و نیز مضامین، مورد شرح و تحلیل قرار دهد. این پایانامه که مبتنی بر شیوه ی تحلیلی است در 5 فصل نگاشته شده: فصل نخست: بیان چارچوب کلی بحث با عنوان مقدمات کلی، فصل دوم: شرح قصائد شماره 21-23، فصل سوم: شرح ده قصیده بعدی یعنی قصاید شماره 24-33، فصل چهارم: شرح قصیده34 و فصل پنجم شرح شش قصیده آخر، یعنی قصاید 35-40 و در پایان به نتایج بحث اشاره شده. از مهمترین نتایجی که در پی این بررسی بدان دست یافتیم به شرح زیر می باشد: - قصیده وی در مدح صاحب سعید نظام الملک، نمونه بارزی از بکارگیری ویژگیهای ادب جاهلی در شعر خود می-باشد؛ از آنجا که قصیده را با وصف شتر آغاز نموده و سپس به غزل و فخر پرداخته تا جایی که از این مقدمات خارج شده و به مدح ممدوح می رسد و همچون جاهلیان در این قصیده، از کلمات غریب و ناآشنا و تشبیهات و استعارات حسی استفاده می کند. - با استفاده از آرایه های لفظی همانند جناس و تکرار و آرایه های معنوی همچون طباق و مانند آن، میان اجزاء قصیده هماهنگی ایجاد می کند. - از آنجا که وی در شعر خود به فضایل اخلا قی ارزشمند چون صبر، فضل و بخشش، قناعت و گذشت، شجاعت و رفتار پسندیده بسیار توجه نموده و به ستایش آن می پردازد؛ می توان گفت وی از عالمان اخلاق عصر خویش بوده. - در برخی مواقع برای بیان معانی حماسی ونمایش صحنه های نبرد از تصاویر حرکتی و صوتی و تشبیهات و استعارات حسی استفاده می کند.

ترجمه کتاب هندسه المستویات اللسانیه من المصادرالعربیه (مهندسی لایه های زبانی برگرفته از منابع عربی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده زبانهای خارجی 1393
  رحیم حروبی   سردار اصلانی

چکیده اهمیت و کاربردی بودن علم زبان شناسی نیاز دانش پژوهان به این رشته به ویژه در حوزه های ترجمه و آموزش زبان عربی را بیش از پیش برای ما نمایان می سازد. توجه به دانش زبان شناسی عربی به عنوان یک دانش بومی که از دیر باز مورد توجه زبان شناسان و دستورنویسان سنتی بوده، بیانگر این حقیقت است که زبان شناسی پیشینه زیادی در زبان عربی داشته، یافته ها و دستاوردهای آن منطبق بر واقعیت های علمی و عملی است که هم اکنون زبان شناسی جدید و معاصر جهان به وسیله ابزار و فنون پیشرفته به آنها دست یافته است. با اینکه تا کنون کتابهای متعددی در زمینه زبان شناسی عربی به زبان فارسی ترجمه شده اند اما هیچ کدام توانمندی های زبان شناسی عربی را به طور کامل نشان نداده اند. کتاب در دست ترجمه، حاوی مطالب جامع و در عین حال علمی برگرفته شده از منابع و دیدگاه های اصیل عربی است. از این رو برآن شدیم تا با ترجمه این کتاب، ریشه دار بودن زبان شناسی عربی را نمایان کنیم و محتوا و مفهوم آن را جهت استفاده علاقمندان به شکل مطلوب ارائه دهیم . از آنجا که موضوع این پایان نامه ترجمه کتاب" هندسة المستویات اللسانیة من المصادر العربیة" اثر مکی درار است، نتایج پژوهش خود را معطوف به ترجمه این کتاب می کنیم. به طور خلاصه، با ترجمه این کتاب زبان شناسی از عربی به فارسی به سه نتیجه مهم دست یافتیم: نخست: معادل های فارسی اصیل در زمینه زبان شناسی عمومی بر واژه های دخیل موجود اولویت، ارجحیت و کارایی بهتری در ترجمه دارند هر چند که انتقال برخی از اصطلاحات خاص زبان شناسی عربی به فارسی و پرهیز از افراط در سره نویسی فارسی باعث تقویت ترجمه متون زبان شناسی و مخاطب مدار شدن ترجمه برای ایجاد ارتباط هر چه بهتر با مخاطبان و خوانندگان متون زبان شناسی می شود. دوم: زبان فارسی با قدرت ترکیب سازی و انعطاف پذیری بالای خود، ابزار و ظرفیت بالایی را برای ارائه یک ترجمه روان و سلیس در زمینه زبان شناسی دارد؛ بدین ترتیب ایجاد وحدت تأثیر ادراکی به هنگام ترجمه متون زبان شناسی در مخاطبان راحت و ممکن به نظر می رسد. سوم: در خلال ترجمه این کتاب به این نکته مهم پی بردیم علاوه بر لزوم تفکیک برخی جملات مرکب و پیچیده برای هر چه واضح تر کردن معنا و مفهوم ترجمه، گاهی ناگزیر به ترکیب برخی دیگر از آنها برای دست یابی به ترجمه ای زیبا، منسجم و روان هستیم. کلید واژه ها: ترجمه ، کتاب "هندسة المستویات اللسانیة من المصادر العربیة" ، مکی درار ، زبان فارسی

دراسه الأخطاء التعبیریه التحریریه عند طلاب اللغه العربیه و آدابها فی مرحله اللیسانس فی جامعتی أصفهان و کاشان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده زبانهای خارجی 1387
  مریم جلایی پیکانی   نرگس گنجی

چکیده ندارد.