نام پژوهشگر: فریده حق‏بین

دگرگونی های واجی در نظام واژه سازی پسوندی زبان های نوین ترکی اوغوزی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده ادبیات، زبانهای خارجی و تاریخ 1388
  رقیه امینی   یدالله پرمون

در این پایان نامه دگرگونی های واجی در نظام واژه سازی شاخه ای از زبان های ترکی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. برای این منظور رویکرد مطالعات تطبیقی و زبان شناسی تاریخی اتخاذ شده است، در این راستا سه دوره زبان ترکی مشتمل بر دوره باستان، دوره میانه و دوره نوین بر اساس منابع زبان شناسی، آثار دستوری، واژه نامه ها و فهرست واژگان آثار ادبی مهم مطالعه شده است. دوره قاراخانی به تبعیت از مارسل اردال در کنار دوره باستان ملاحظه شده است چرا که این دوره به لحاظ واژه سازی و نظام واجی تفاوت های قابل ملاحظه ای با دوره باستان ندارد. در دوره میانه منابع خوارزمی، قبچاقی و چاغاتایی در حیطه شمول مطالعه بوده است. از بین 12 شاخه زبان های نوین ترکی بر اساس تقسیم بندی تکین و اولمز (2003)، شاخه اوغوزی برای مطالعه انتخاب شده است و از میان زبان ها و گویش های اوغوزی فقط بر روی سه زبان ترکی آذربایجانی، ترکی ترکیه و ترکمنی متمرکز شده است. الگوی اصلی نگارنده در انجام پژوهش و تنظیم خروجی آن، روشی است که از سوی مارسل اردال در تدوین نظام واژه سازی ترکی باستان (اردال، 1991) اتخاذ شده است. در این روش، مبنای طبقه بندی و تخصیص واژه به هر پسوند اشتقاقی نقش پسوند است و شکل پسوند به عنوان توالی معینی از واج ها در درجه دوم اهمیت قرار می گیرد. اتخاذ روش نقش گرا به بحث اشتقاق موجب شده است که نتایج مطالعه از سهو و لغزش هایی که در صورت اتخاذ روش همزمانی و ساختارگرا رخ می دهد تا حد زیادی به دور باشد. در این مطالعه اهم تغییرات واجی رخ داده در پسوندهای ترکی در تحول از ترکی باستان به میانه و اوغوزی نوین به تصویر کشیده شده است. این مطالعه که از نخستین مطالعات تاریخی مقوله اشتقاق در شاخه اوغوزی می باشد ضمن ارائه تصویری جامع از نظام واژه سازی زبان ترکی در فضای تاریخی آن، نتایج ارزشمندی را برای واژه سازی نوین دربردارد. در پایان نامه سعی شده است ضمن پرهیز از افتادن در دام ریشه شناسی واژگان که مقوله ای نزدیک ولی مستقل از واژه سازی می باشد ریشه پسوندهای موجود در ترکی اوغوزی نوین نشان داده شود.

بررسی تغییرات نحوی در روند ترجمه از زبان انگلیسی به فارسی: بر مبنای نظریه ایکس- تیره
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده ادبیات، زبانهای خارجی و تاریخ 1389
  نگار شریعت پناهی   فریده حق‏بین

پایان‏نامه حاضر به بررسی تغییرات نحوی در ترجمه از انگلیسی به فارسی در چارچوب نظریه ایکس-تیره می‏پردازد. هدف این پژوهش بررسی نوع و میزان تغییرات نحوی است که در فرافکن‏های بیشینه، میانه و هسته هر یک از گروه‏های ip، cp، vp، dp و np در فرآیند ترجمه رخ می‏دهد. جامعه‏آماری این پایان‏نامه متشکل از 150 جمله انگلیسی و ترجمه فارسی آن‏هاست که از طریق نمونه‏گیری اتفاقی از 5 کتاب داستانی و 5 کتاب غیرداستانی انتخاب شده‏اند. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که مترجمان تاحد ممکن با وفاداری به ساختار اصلی به ترجمه می‏پردازند. این مسئله در کتاب‏های غیر داستانی پررنگ‏تر است و کم‏ترین میزان تغییر در این دسته از کتاب‏ها مشاهده شده است. از سوی دیگر در ساختارهای گروهی، بیشترین تغییر در dp و کم‏ترین تغییر در vp مشاهده شده است. از نظر فراوانی تغییر در هریک از فرافکن‏ها نیز هسته بیشترین میزان تغییر و فرافکن بیشینه کم‏ترین تغییر را شامل شده‏اند. با توجه به این یافته‏ها به نظر می‏رسد که مترجمان به دلیل توجه به انتقال معنا، تغییری در ساختار گزاره‏ای و سطوحی که به انتقال معنا می‏پردازند ایجاد نمی‏کنند و به همین دلیل گره‏های واژگانی ( vp و np ) کم‏ترین و گره‏های نقشی ( cp ، ip و dp ) بیشترین میزان تغییر را شامل می‏شوند. به طور کلی سلسله مراتب تغییر در مقولات مختلف به صورت vp<cp<np<ip<dp است.