یک روش گزینش پذیر برای پیش تغلیظ و اندازه گیری بیسموت در محلول های آبی به وسیله روش اسپکتروفتومتری با استفاده از استخراج نقطه ابری بررسی شد. این روش بر مبنای تشکیل کمپلکس تترایدوبیسموتات (iii) در محیط اسیدی و پیش تغلیظ آن توسط استخراج نقطه ابری انجام شده است. پارامترهای متفاوتی برای دستیابی به شرایط بهینه استخراج و واکنش بررسی شده اند. مقدار حد تشخیص ng.ml-1 96/2 و محدوده خطی غلظت برای این اندازه گیری ng.ml-1750- 5 به دست آمد. مقادیر انحراف استاندارد نسبی برای غلظت های ng.ml-1 150 و ng.ml-1500 بیسموت به ترتیب برابر با 06/3% و 45/1% به دست آمد. اثر مزاحمت کاتیون ها و آنیون های مختلف بررسی شد. این روش به طور موفقیت آمیزی برای اندازه گیری بیسموت در نمونه آب دریا و نمونه قرص ساب سیترات بیسموت استفاده شد. اندازه گیری روی به صورت تشکیل زوج یون آن با یک رنگ کاتیونی به روش اسپکتروفتومتری بعد از پیش تغلیظ به وسیله روش استخراج نقطه ابری بررسی شد. این روش بر پایه تشکیل زوج یون بین zn(scn)42- با رنگ کاتیونی مالاشیت گرین و اندازه گیری جذب بعد از استخراج نقطه ابری انجام شد. پارامترهای متفاوتی از قبیل ph ، غلظت kscn و دما بررسی شد. محدوده خطی غلظت برای این روش ng. ml-1 300-10و مقدار حد تشخیص برای آن ng. ml-1 84/5 به دست آمد. مقادیر انحراف استاندارد نسبی برای غلظت های ng .ml-1 50 و ng. ml-1200 از روی به ترتیب برابر با 18/4% و 17/2% به دست آمد. اثر مزاحمت کاتیون و آنیون های متفاوت بررسی شد. این روش برای اندازه گیری روی در نمونه های آب دریا و قرص مولتی ویتامین استفاده شد.

یک روش استخراج فاز جامد تجزیه ای ساده و معتبر برای پیش تغلیظ و جداسازی مقادیر ناچیز نقره توسط نانو ذرات گوگرد به عنوان یک فاز جامد استخراج کننده، قبل از اندازه گیری آن با اسپکتروسکوپی جذب اتمی پیشنهاد شده است. در این روش محلول آبی حاوی یون نقره، هنگام عبور از ستون توسط نانو ذرات گوگرد جذب می شود. بعد از مرحله پیش تغلیظ و جداسازی، آنالیت (نقره) با اسید کلریدریکm 0/5 شسته شده و سپس با دستگاه جذب اتمی اندازه گیری می شود. پارامتر های مختلفی از قبیل ph محلول، نوع و حجم بافر، حجم محلول، حجم و غلظت شوینده، مقذار فاز ساکن، سرعت جریان محلول و اثرات بافت بررسی شدند. حد تشخیص روش بر اساس سه برابر انحراف استاندارد شاهد ng.ml-1 458/0 گزازش شد. انحراف استاندارد نسبی برای ng.ml-110، 836/3 و برای ng.ml-135، 94/1 به دست آمد. روش پیشنهادی برای اندازه گیری نقره در نمونه های آب رودخانه بابل رود، فیلم رادیولوژی و پماد سوختگی سیلور سولفادیازین به کار گرفته شد. یک روش استخراج فاز جامد تجزیه ای ساده و معتبر برای پیش تغلیظ و جداسازی همزمان مقادیر ناچیز نیکل و کادمیم توسط نانو ذرات گوگرد به عنوان یک فاز جامد استخراج کننده، قبل از اندازه گیری آن با اسپکتروسکوپی جذب اتمی پیشنهاد شده است. در این روش محلول آبی حاوی کاتیون های نیکل و کادمیم هنگام عبور از ستون توسط نانو ذرات گوگرد جذب می شوند. بعد از مرحله پیش تغلیظ و جداسازی، آنالیت ها با اسید نیتریکm 0/1 شسته شده و سپس با دستگاه جذب اتمی اندازه گیری می شوند. پارامتر های مختلفی از قبیل ph محلول، نوع و حجم بافر، حجم محلول، حجم و غلظت شوینده، مقذار فاز ساکن، سرعت جریان محلول و اثرات بافت بررسی شدند. حد تشخیص روش بر اساس سه برابر انحراف استاندارد بلانک ng.ml-1 208/1 برای نیکل و ng.ml-1 263/0 برای کادمیم گزازش شد. انحراف استاندارد نسبی برای نیکل 574/3، 413/1 به ترتیب برای غلظت های ng.ml-120 و 60 و برای کادمیم 399/3 و 717/1 به ترتیب برای غلظت های ng.ml-15 و 15 به دست آمد روش پیشنهادی برای اندازه گیری نیکل و کادمیم در نمونه های تنباکو و چای سبز به کار گرفته شد.

یک روش جدید برای اندازه گیری جیوه به روش اسپکتروفتومتری بعد از پیش تغلیظ به وسیله روش استخراج نقطه ابری بررسی شد. این روش بر پایه تشکیل زوج یون بینhgcl42- با رنگ متیلن بلو و اندازه گیری جذب بعد از استخراج نقطه ابری انجام شد. شرایط بهینه برای واکنش و استخراج بررسی گردید. مقدار حد تشخیص روش ng.ml-1 79/0 و محدوده خطی غلظت برای آن ng.ml-1 60-1 به دست آمد. مقادیر انحراف استاندارد نسبی برای غلظت های ng.ml-1 10 و ng.ml-150 جیوه به ترتیب برابر با 92/4% و 96/2% به دست آمد. اثر مزاحمت کاتیون ها و آنیون های متفاوت بررسی شد. این روش برای اندازه گیری جیوه در نمونه-های آب چشمه، قرص امگا3 و نمونه پماد سوختگی استفاده شد. یک روش جدید برای اندازه گیری سیپروفلوکساسین به روش اسپکتروفتومتری بعد از پیش تغلیظ به وسیله روش استخراج نقطه ابری بررسی گردید. این روش بر پایه تشکیل زوج یون بین دارو و رنگ بریلیانت گرین و اندازه گیری جذب بعد از استخراج نقطه ابری انجام شد. شرایط بهینه برای واکنش و استخراج بررسی شد. مقدار حد تشخیص ng. ml-1 47/0 و محدوده خطی غلظت ng. ml-1 100-1 به دست آمد. مقادیر انحراف استاندارد نسبی برای غلظت های ng.ml-1 10 و ng.ml-170 سیپروفلوکساسین به ترتیب برابر با 21/4% و 14/1% به دست آمد اثر مزاحمت کاتیون ها ، آنیون ها ودارو های متفاوت بررسی شد. این روش برای اندازه گیری سیپروفلوکساسین در فرمول های دارویی و سرم خون استفاده شد.

یک روش جدید و آسان استخراج فاز جامد با استفاده از نانوذرات مغناطیسی اکسید آهن برای پیش تغلیظ و اندازه گیری اسپکترفتومتری مقادیر جزئی اریتروزین در محلول آبی بررسی شد. در این روش محلول آبی حاوی اریتروزین، توسط نانوذرات اکسید آهن جذب می شود. بعد از مرحله پیش تغلیظ و جداسازی، آنالیت (اریتروزین) با استونیتریل شسته شده و سپس با دستگاه اسپکتروفتومتر فرابنفش-مرئی اندازه گیری می شود. پارامتر های مختلفی از قبیل ph محلول، نوع و حجم بافر، حجم شوینده، مقدار فاز ساکن، زمان هم زدن، زمان شویش و اثر یون های مزاحم بررسی شدند. حد تشخیص روش بر اساس سه برابر انحراف استاندارد شاهد ng.ml-1 658/3 گزارش شد. منحنی کالیبراسیون در محدوده ng.ml-1700-7 خطی می باشد. مقادیر انحراف استاندارد نسبی برای غلظت های ng.ml-1100 و 600 به ترتیب 17/3% و 32/2% به دست آمد. روش پیشنهادی برای اندازه گیری اریتروزین در نمونه های آب خلیج فارس و مغز پسته به کار گرفته شد. یک روش استخراج فاز جامد تجزیه ای ساده و معتبر برای پیش تغلیظ مقادیر ناچیز دیازپام توسط نانوذرات گوگرد اصلاح شده به عنوان استخراج کننده فاز جامد، قبل از اندازه گیری آن توسط کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا پیشنهاد شده است. در این روش محلول آبی حاوی دیازپام هنگام عبور از ستون توسط نانو ذرات گوگرد اصلاح شده با کاتیون مس(ii) جذب می شود. بعد از مرحله پیش تغلیظ و جداسازی، آنالیت با متانول شسته شده و سپس با دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا اندازه گیری می شود. پارامتر های مختلفی از قبیل ph محلول، نوع و حجم بافر، حجم شوینده، مقدار فاز ساکن، سرعت جریان شوینده و محلول و اثر یون های مزاحم بررسی شدند. حد تشخیص روش بر اساس سه برابر انحراف استاندارد شاهد ng.ml-1 11/0 گزارش شد. منحنی کالیبراسیون در محدوده ng.ml-1 500-5/0 خطی می باشد. مقادیر انحراف استاندارد نسبی برای غلظت های ng.ml-150 و 400 به ترتیب 51/2% و 79/1% به دست آمد. روش پیشنهادی برای اندازه گیری دیازپام در نمونه های قرص و پلاسما به کار گرفته شد.

یک روش استخراج فاز جامد تجزیه ای ساده و معتبر برای پیش تغلیظ مقادیر ناچیز لینورون توسط نانوذرات گوگرد اصلاح شده به عنوان استخراج کننده فاز جامد، قبل از اندازه گیری آن توسط کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا پیشنهاد شده است. در این روش برای استخراج فاز جامد یک محلول آبی حاوی لینورون هنگام عبور از ستون توسط نانو ذرات گوگرد اصلاح شده با کاتیون مس(ii) جذب می شود. بعد از مرحله پیش تغلیظ و جداسازی، آنالیت با استونیتریل شسته شده و سپس با دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا اندازه گیری می شود. پارامتر های مختلفی از قبیل ph محلول، نوع و حجم بافر، حجم شوینده، مقدار فاز ساکن، سرعت جریان شوینده و محلول و اثر یون های مزاحم بررسی شدند. حد تشخیص روش بر اساس سه برابر انحراف استاندارد شاهد ng.ml-1 044/0 گزارش شد. منحنی کالیبراسیون در محدوده ng.ml-1 2000-2/0 خطی می باشد. مقادیر انحراف استاندارد نسبی برای غلظت های ng.ml-15 و 900 به ترتیب 6/2% و 1/1% به دست آمد. روش پیشنهادی برای اندازه گیری لینورون در نمونه های آب، سیب زمینی و هویج به کار گرفته شد.

یک روش جدید برای اندازه گیری مولیبدن به روش اسپکتروفتومتری بعد از پیش تغلیظ به وسیله روش استخراج نقطه ابری بررسی شد. این روش بر پایه تشکیل کمپلکس مولیبدن(v)-تیوسیانات و اندازه گیری جذب بعد از استخراج نقطه ابری انجام گردید. شرایط بهینه برای واکنش و استخراج بررسی گردید. مقدار حد تشخیص روش ng.ml-1 0.68 و محدوده خطی غلظت برای آن ng.ml-1 125-0.8 به دست آمد. مقادیر انحراف استاندارد نسبی برای غلظت های ng.ml-1 20 و ng.ml-1 80 مولیبدن به ترتیب برابر با 3.6% و 2/2% به دست آمد. اثر مزاحمت کاتیون و آنیون های متفاوت بررسی شد. این روش برای اندازه گیری مولیبدن در نمونه های دارویی، گیاهی و آب استفاده شد.

یک کمپلکس زیرکونیوم سالوفن برای بررسی قابلیت آن به عنوان حامل آنیون در الکترود غشاء مایع با اتصال جامد مورد مطالعه قرار گرفته است. الکترود اتصال جامد اصلاح شده با کمپلکس زیرکونیومدر شرایط بهینه، شیب نرنستینmv/decade 5/59 در محدوده خطی m6-10´5/1 تا m 0/1 از یون نیترات و حد آشکارسازی m7-10´0/9 را نشان می دهد. الکترود پیشنهادی دارای زمان پاسخگویی سریع، تکرار پذیری مطلوب و طول عمر مناسب می باشد. پاسخ پتانسیومتری الکترود مذکور در محدوده 0/9-0/2 = ph مستقل از phمحلول آزمایشی است. الکترود پیشنهادی انتخابگری خوبی برای یون no3-در مقایسه با بسیاری از آنیونهای معمول دیگر دارد. الکترود تهیه شده در اندازه گیری یون نیترات در نمونه های آب معدنی و چشمه و همچنین محیط بیولوژیکی مورد مطالعه قرار گرفت که نتایج بدست آمده رضایت بخش می باشد.

1-1- مقدمه طی چند دهه گذشته پیشرفت های مهمی در زمینه توسعه دستگاه های حساس، دقیق و سریع تجزیه ای رخ داده است، اما با وجود پیشرفت های بزرگ تکنولوژی، دستگاه های تجزیه-ای برای اندازه گیری یک آنالیت معمولاً ویژه نیستند و در بیشتر موارد، اندازه گیری به واسطه حضور مواد دیگر محدود می شود. به همین علت معمولاً یک مرحله جداسازی لازم است. علاوه بر این، هدف از جداسازی ممکن است فقط تغلیظ گونه مورد نظر باشد که در نهایت باعث افزایش حساسیت اندازه گیری می شود. در مرحله جداسازی، یا اجسام مزاحم خارج می شوند و یا آنالیت جدا می شود. برای یک جداسازی موفق اجسامی که قرار است جدا شوند، باید خواص فیزیکی یا شیمیایی متفاوتی با یکدیگر داشته باشند که این اختلاف، اساس روش های جداسازی است [1]. مهم ترین روش های جداسازی شامل رسوب گیری [2,3]، روش های استخراج، تعویض یون [4]، تقطیر [5] و روش های کروماتوگرافی است. رایج ترین روش جداسازی، استخراج است که گستره وسیعی از استخراج مواد آرایشی، دارویی و غذایی که طی آن چندین ترکیب به طور همزمان جدا می شوند تا استخراج های پیچیده تجزیه ای که برای جداسازی دقیق یک یا چند ترکیب انتخابی از یک مخلوط پیچیده طراحی شده اند را در بر می گیرد.

در این تحقیق توانایی دو جاذب طبیعی برگ نخل زینتی و پوست بادام وحشی جهت حذف رنگ اریتروزین و متیلن بلو از محلول های آبی مورد بررسی قرار گرفت. برای تعیین فاکتورهای موثر در جذب از سیستم ناپیوسته استفاده شد. همچنین اثر پارامترهای مختلف مانند زمان،ph ، مقدار جاذب و غلظت اولیه رنگ بر میزان جذب بررسی گردید. در حذف رنگ اریتروزین توسط برگ نخل زینتی مدت زمان لازم برای جذب، 30 دقیقه بدست آمد. بیشترین مقدار جذب در محدوده ph بین 4 تا 7 انجام گرفت. در روش جذب سطحی مدل‏های ایزوترم لانگمویر، فروندلیچ و تمپکین برای تعیین پیشرفت جذب استفاده شد. جذب سطحی با مدل لانگمویر توصیف شد و بالاترین ظرفیت جذب (04/14 میلی‏گرم بر گرم) رنگ بر روی برگ نخل بدست آمد. مدل سینتیکی درجه دوم روند جذب اریتروزین را بر روی برگ نخل زینتی به خوبی نشان داد. افزایش مشاهده شده در جذب با افزایش دما نشان داد که اریتروزین بر روی برگ نخل زینتی به طور طبیعی گرماگیر است. پارامترهای ترمودینامیکی از قبیل آنتالپی، انرژی آزاد و تغییرات آنتروپی نشان داد که فرایند جذب رنگ اریتروزین بر روی برگ نخل در دماهای بالا مطلوب است درصد حذف اریتروزین توسط برگ نخل زینتی93% به دست آمد. در حذف رنگ متیلن بلو توسط پوست بادام وحشی مدت زمان لازم برای جذب، 15 دقیقه به دست آمد. بیشترین مقدار جذب در 6 ph=انجام گرفت. در روش جذب سطحی مدل‏های ایزوترم لانگمویر، فروندلیچ و تمپکین برای تعیین پیشرفت جذب استفاده شد. جذب سطحی با مدل لانگمویر توصیف شد و بالاترین ظرفیت جذب (54/48 میلی‏گرم بر گرم) رنگ بر روی پوست بادام وحشی به دست آمد. مدل سینتیکی درجه دوم روند جذب متیلن بلو را بر روی پوست بادام وحشی به خوبی نشان داد. افزایش مشاهده شده در جذب با کاهش دما نشان داد که متیلن بلو بر روی پوست بادام وحشی به طور طبیعی گرمازا است. پارامترهای ترمودینامیکی از قبیل آنتالپی، انرژی آزاد و تغییرات آنتروپی نشان داد که فرایند جذب رنگ متیلن بلو بر روی پوست بادام وحشی در دماهای بالا مطلوب است درصد حذف متیلن بلو بر روی پوست بادام وحشی %98 به دست آمد.

میکرو¬استخراج قطره معلق (dsdme)جفت شده با دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا مجهز به دتکتور فلورسانس (hplc-flu)به عنوان روشی ساده برای اندازه¬گیری نالیدیکسیک اسید در نمونه¬های آبی، دارویی و بیولوژیکی مورد استفاده قرار گرفت. در این روش یک قطره از حلال استخراج کننده در سطح محلول آبی امتزاج ناپذیر حاوی نالیدیکسیک اسید در شرایطی رها می¬گردد که محلول در حال هم خوردن است. پس از مدت زمان استخراج، بخشی از قطره توسط سرنگ کشیده شده و مورد مطالعه قرار می¬گیرد. تاثیر پارامتر¬های مختلف از جمله نوع حلال استخراج کننده، زمان استخراج، ph محلول، حجم قطره و سرعت هم زدن مورد بررسی قرار گرفت و بهینه شد. تحت شرایط بهینه، نالیدیکسیک اسید با فاکتور تغلیظ 4/97 پیش¬تغلیظ گردید. منحنی کالیبراسیون در محدوده ng.ml -1 50-25/0 خطی می¬باشد (ضریب هم¬بستگی 9998/0)، و حد تشخیص روش ng.ml-105/0 بدست آمد. مقادیر انحراف استاندارد نسبی (8=n) برای غلظت¬های ng.ml-1 2 و 40 به ترتیب 44/3% و 05/1% محاسبه گردید. تکرارپذیری و درصد بازیابی مطلوب در اندازه¬گیری نمونه¬های حقیقی بدست آمد.

میکرو¬استخراج مایع-مایع پخشی (dllme)جفت شده با دستگاه کروماتوگرافی با کارایی بالا مجهز به دتکتور فلورسانس بعنوان روشی ساده و سریع برای تعیین فنیل¬افرین هیدروکلراید مورد استفاده قرار گرفت. در این روش استخراج، حلال استخراج کننده سریعاً داخل نمونه آبی تزریق شده و توسط امواج فراصوت پخش می¬شود که در این¬صورت منجر به تشکیل محلول ابری می¬گردد. سپس نمونه آبی سانتریفیوژ شده و فاز استخراجی حاوی فنیل¬افرین هیدروکلراید جمع آوری شده و جهت آنالیز به دستگاه hplc تزریق می¬گردد. تاثیر پارامتر¬های مختلف ازجمله نوع و حجم حلال استخراج کننده، غلظت سورفکتانت، زمان استخراج، حجم و نوع بافر، دما و ph محلول مورد بررسی قرار گرفت. تحت شرایط بهینه، منحنی کالیبراسیون در محدوده ng.ml-1 50-5/0 خطی می¬باشد (ضریب همبستگی9997/0) و حد تشخیص روش-1 ng.ml19/0 بدست آمد. مقادیر انحراف استاندارد نسبی(8n=) برای غلظت-هایng.ml-1 5 و 35 به ترتیب 2/4% و 4/2% بدست آمد. این روش به ¬عنوان روشی مناسب برای اندازه-گیری فنیل¬افرین هیدروکلراید در نمونه¬های دارویی مورد استفاده قرار گرفت.

میکرو استخراج مایع-مایع پخشی با استفاده از سورفکتانت (dllme) جفت شده با دستگاه کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا مجهز به دتکتور uv بعنوان روشی ساده و سریع برای تعیین فلووکسامین مورد استفاده قرار گرفت. در این روش استخراج، از دی کلرومتان به عنوان حلال استخراج کننده و از سورفکتانت سدیم دودسیل سولفات (sds) به عنوان عامل پخش کننده حلال آلی در حلال آبی استفاده گردید.

چکیده ندارد.

غشاهای فعال اکسید - احیاء نقش اساسی و مهمی در فرایندهای بیولوژیکی دارند با این حال تعداد کمی از تحقیقات انجام شده در سالهای اخیر به انتقال الکترونها از میان غشاها اختصاص دارد. در این تحقیق، زوج یون چربی دوست [mb+ - clo-4] (mb+متیلن بلو) برای انتقال الکترونها از یک فاز آبی احیاء کننده به یک فاز آبی اکسید کننده که توسط غشاء توده مایع از یکدیگر جدا شده اند، استفاده شده است . بر طبق آزمایشهای اکسید - احیا در حالت دو فازی مشخص شد زوج یون [mb+ - clo-4] که در غشاء محلول می باشد، میتواند توسط محلولهای آبی اسکوربیک اسید و سدیم سولفید به mb(red) (متیلن بلو احیاء شده) احیاء گردد از سوی دیگر mb(red) می تواند تحت شرایط دو فازی توسط محلول آبی [fe (cn)6]-3 به متیلن بلو اکسید گردد. در آزمایش انتقال الکترون در حالت سه فازی الکترونها توسط mb(red) از یک فاز احیاء کننده و از میان غشاء مایع به سمت فاز اکسید کننده حاوی [fe (cn)6]-3 انتقال می یابند و آنیونهای پرکلرات توسط [mb+ - clo-4] در جهت مخالف انتقال پیدا می کند. همچنین مشاهده شد که انتقال الکترون با استفاده از عوامل احیاء کننده اسکوربیک اسید سریعتر از سدیم سولفید انجام می شود. اثر حلال غشاء بر روی سرعت انتقال الکترون نیزتوسط یک سری حلالهای آلی بررسی شد که سرعت انتقال الکترون برای آنها بدین صورت افزایش می یابد: کلروفرم 1> و -2 دی کلرواتان > دی کلرومتان.