با توجه به اینکه معنای صریح و ضمنی یکی از بزرگ ترین مسائل مشکل آفرین در ترجمه است، در این پایان نامه از یک سو به تفاوت معنای صریح و معنای ضمنی به شیوه ای نسبتا ژرف پرداخته شده و از سوی دیگر مشکلات ناشی از معنای ضمنی مورد توجه قرار گرفته اند. این مسئله در زمینه های مختلف نمایان است که به آنها در چهارچوب این پژوهش از جمله در امثال و تعبیرات، اسامی خاص، استعارات و غیره پرداخته شده و از نظریه های ترجمه نیز در بررسی موضوع استفاده شده است. سئوال مطرح شده این است که آیا معنای ضمنی مشکل ترجمه است؟ در کدام نظریه ترجمه می توان پاسخ آن را یافت؟ در چه متونی می توان انتظار بروز مشکل از ناحیه معنای ضمنی را داشت؟ به دیدگاه های مختلف که در خصوص معنای ضمنی و در مقابل آن معنای صریح وجود دارد، از جمله نظریات بهلول سلمانی، پیتر نیومارک، ژرژ مونن و غیره، پرداخته شده و در بسترهای مختلف از نظریه های آنان بهره گرفته شده است. مفاهیم از نظریه پردازان مختلف گرفته شده و در متون ترجمه شده از آنها استفاده شده است. یعنی متون ترجمه شده بعنوان نمونه مورد استفاده قرار گرفته اند. زمینه های مختلفی چون فرهنگ موجب بروز مشکلات ترجمه مربوط به معنای صریح و معنای ضمنی هستند که برای رفع آنها راهکارهایی وجود دارد. برای اینکه از عهده مشکلات ترجمه ناشی از معنای ضمنی برآییم، اول باید متن مورد نظر ترجمه را تجزیه و تحلیل کرده و نوع آن را شناسایی کنیم و بعد بکوشیم معنا و مفهوم آن را انتقال دهیم. برای این منظور مترجم باید بر سبک نوشتار، سطح زبانی و فرهنگ نویسنده مسلط باشد. او باید بر هر دو زبان مبدا و مقصد تسلط داشته و مجهز به دانش زبانی، فرازبانی و گنجینه زبانی- فرهنگی در حد بسیار بالایی باشد. برای دستیابی به این هدف، باید آموزش ترجمه زبان خارجی در کلیه سطوح، به صورت تخصصی تدریس شود به نحوی که هر دانشجویی به سمت گرایش مورد علاقه خود سوق داده شود. به این ترتیب مترجمانی متبحر و کارآمد در رشته کاری خود خواهیم داشت و شایسته است که برای نیل به این هدف مهم دست اندرکاران، خصوصا وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به این پیشنهاد وقعی نهاده تا بتوانیم سطح تحصیلات و کارآمدی علوم انسانی را بالا ببریم.

les études sur différentes disciplines de la traductologie telle que la critique des textes français m’ont amené à travailler sur la traduction des textes coraniques d’où mon choix de la traduction du coran faite par albert kazimiriski préfacée par mohammad arkoun. dans cette préface, m.arkoun a employé des termes et des expressions qui font l’ojbet d’étude dans ce mémoire de master. a titre d’exemple, voici quelques -uns : « la présentation rebutante et désordonnée du coran, son usage inhabituel du discours, l’abondance des allusions légendaires, historiques, géographiques, religieuses ainsi que ses répétitions et ses inconséquences » (kazimiriski, 1970 :11). tout étonné de l’emploi de ces expressions j’ai décidé de les critiquer sur les plans linguistiques et traductologiques. dans ce cadre j’ai examiné presque toutes les approches concernées, toutes les théories remarquables appropriées et le plus important l’application de ces approches et ces théories dans la traduction du noble coran. ce mémoire est constitué de deux parties principales, l’une théorique et l’autre pratique ; mais avant tout j’ai préféré présenter les personnalités évoquées dans les deux parties car leurs idées sont abordées d’une manière ou d’une autre dans plusieurs rubriques. de même j’ai essayé d’étudier leur idéologie qui a certainement influencé leurs œuvres. dans la première partie les approches et les théories de la traduction sont plutôt dégagées des travaux des traductologues et des théoriciens.

چکیده پژوهش : این پژوهش به بررسی گونه های کاربردی زبان از جمله زبان خودمانی، معیار، ادبی یا متکلف، عامیانه و حتی تا حدودی کوچه و بازار پرداخته است. ابتدا تعاریف روشنی از این گونه ها ارائه و سپس به جایگاه تک تک آنها در ترجمه اشاره شده است. از آنجایی که این کار مستلزم داشتن مثالهایی ملموس است، لذا دو اثر ادبی " مرگ قسطی" اثر لویی فردینان سلین با ترجمه مهدی سحابی و "کودکی" اثر ناتالی ساروت با ترجمه مهشید نونهالی، که در آنها گونه های مختلف زبان به کار رفته، برای بررسی انتخاب شده اند و ترجمه فارسی این دو اثر نیز در کنار متن فرانسه قرار گرفته است تا در یک بررسی مقابله ای، گونه های کاربردی زبان در آنها تحلیل شود. در مقابل ترجمه فارسی پ?شنهادات نگارنده پایان نامه نیز ارائه شده و این تحلیل اهمیت خاص توجه به گونه های زبان را کاملا روشن ساخته است. شایان ذکر است که در ترجمه یک اثر ادبی، مسئله برگردان صحیح گونه های کاربردی به کار رفته در زبان مبدأ مستلزم شناخت کامل مترجم از هر دو زبان است تا با یافتن معادل های مناسب در زبان مقصد به اصل وفاداری در ترجمه از هر جهت نائل گردد.

در این پژوهش به معرفی نظریه برخی از کارشناسان، مترجمان و ترجمه شناسانی چون شعاری نژاد، ریتا، تینا پورتینن، ریس، شویت و دیگر بزرگان این حوزه پرداخته ایم. اهمیت این حوزه و داشتن اصول خاص برای ترجمه از مسائلی است که در این پژوهش به آن اشاره شده است.از جمله یافته های این پژوهش می توان به موارد زیر اشاره کرد : - انتخاب کتاب مناسب برای کودکان و نوجوانان گاه مهمتر از ترجمه خوب یک کتاب است. - در ترجمه ادبیات کودک و نوجوان بایستی محتوا، سبک و مسائل فرهنگی زبان مبدأ لحاظ شود. - برای حفظ و انتقال بار فرهنگی از زبان مبدأ به زبان مقصد، میتوان کتابهایی را انتخاب کرد که به فرهنگ اسلامی ما نزدیک تر باشد. - دامنه واژگانی کودکان از سنی به سن دیگر متفاوت است و نسبت به بزرگسالان از تعداد محدود تری واژه برخوردار هستند. - واژه گزینی در ترجمه کتاب کودکان وظیفه ای دشوار است، زیرا مترجم باید از میان تعداد محدودی واژه، معادل مناسبی را انتخاب کند. - جملاتی که در کتاب کودکان به کار می رود باید ساده، کوتاه و واضح باشد. در مجموع می توان نتیجه گرفت که ترجمه ادبیات کودک و نوجوان مسئولیتی مهم و خطیر است و نیازمند توجهی ویژه از سوی مسئولین، مترجمان، دولت، خانواده ها و تمامی عوامل دست اندرکار در تهیه، تولید و پخش کتاب کودک و نوجوان می باشد. نادیده گرفتن این حوزه از ترجمه عواقب ناخوشایندی به همراه خواهد داشت، زیرا مخاطب کودک در آینده مخاطب بزرگسال کتابها خواهد بود و چنانچه کتابها نتوانند توجه مخاطبان کودک را به خود جلب کنند در آینده نیز مخاطبان بزرگسال خود را از دست خواهد داد.

ترجمه که به نوعی رمزگشایی یک زبان به زبان دیگر است، در طول تاریخ پیشرفت های فراوانی کرده است و افرادی که به آن می پردازند هر روز بیشتر از دیروز به پیچیدگی های آن پی می برند. زبان هر قوم و ملتی با فرهنگ و آداب و رسوم آن عجین است، چراکه فرهنگ یک ملت بخش اصلی هویت آن به شمار می آید و زبان هم، که به نحوی معرف یک ملت به ملل دیگر است، برای بیان هویت آن ملت لاجرم فرهنگ آن را بازگو می کند؛ همین امر سبب می شود عوامل فرهنگی در شکل گیری هر زبانی نقش موثر و تعیین کننده ای ایفا کنند، به گونه ای که لازمه ترجمه یک زبان، آگاهی از فرهنگ مردم آن است و بدون شناخت فرهنگ ترجمه یک متن با مشکلات زیادی مواجه می شود. در میان واژگان یک زبان برخی واژه ها به صورت خاص بار فرهنگی دارند و مفهومشان برخاسته از پیشینه ای فرهنگی– تاریخی است. قطعا انتقال مفهوم این دسته از واژگان از زبانی به زبان دیگر تنها از طریق بافتن واژگان معادل ناممکن است؛ چرا که لازمه انتقال چنین مفاهیمی، انتقال پیشینه فرهنگی- تارخی آنهاست. در این پژوهش سعی داریم ابتدا به طور کلی به بررسی روش های انتقال چنین مفاهیمی در ترجمه فرانسه به فارسی و بالعکس بپردازیم، سپس برخی کلمات را به صورت موردی مورد مطالعه قرار دهیم. به دلیل تفاوت های زیاد دو فرهنگ فرانسوی و ایرانی در دو زمینه جنگ و پایداری، و مذهبی، در بخش مطالعه موردی کلماتی را در این زمینه ها انتخاب می کنیم؛ این کلمات بیشتر شامل مفاهیم بنیادی (مانند جهاد، شهادت، ایثار، عاشورا، مسجد، کلیسا، صلیب، نماز، آئین عشاء ربانی، عید پاک، عید غدیر و ... ) هستند، چرا که مفاهیم بنیادی بخش وسیع تری از متون را در بر می گیرند و در نتیجه یافتن معادل درست برای آنها تاثیر بیشتری بر ترجمه می گذارد.

روزنامه ها امروزه نقش مهمی در زندگی ما ایفا می کنند: نه تنها بخشی از نیاز ما به داشتن اطلاعات را در قرن 21 – که به عصر انفجار اطلاعات مشهور است- برطرف می سازند، بلکه مسئولیت خطیر آگاه سازی ذهن جامعه و شفاف سازی موضوعات مبهم برای خوانندگان خود را نیز بر عهده دارند. در نتیجه اطلاعاتی را که در قالب خبر یا متون عمومی یا تخصصی ارائه می دهند، باید درست و صحیح باشد. این شرط صحیح بودن در متون ترجمه شده اهمیتی دوچندان می یابد: از طرفی خبر ارائه شده باید صحیح باشد یعنی باید از صحت و سقم خبر مطمئن بود و از طرف دیگر ترجمه آن. می دانیم که ترجمه صحیح نیز سختی ها و پیچیدگی های خود را دارد. شاید بتوان گفت یکی از موارد سخت و چالش برانگیز ترجمه در متون مطبوعاتی که اهمیت ویژه ای دارد، ترجمه اصطلاحات است: عبارتی که معنای کلی آن از معنی تک تک کلمات استنباط نمی شود و شاید همین موضوع است که ترجمه اصطلاحات را سخت و مهم کرده است. همان طور که قبلا گفته شد، اینکه چرا ترجمه صحیح اصطلاحات اهمیت فراون دارد از مسئولیت خطیر روزنامه ها در آگاه ساختن جامعه نشات می گیرد ; چه بسا ترجمه اشتباه یک اصطلاح در روزنامه ای معتبر منجر به سوء تفاهم شود و یا اینکه معادله ای سیاسی و اقتصادی بین کشورها را به هم بزند. در نتیجه مترجم باید سعی کند در هنگام مواجهه با چنین مواردی ترجمه ای ارائه دهد که صحیح باشد، چه از نظر ساختار زبان مقصد، چه از نظر محتوا و چه از نظر زیبا شناختی. در این تحقیق سعی بر این است که مشکلات ترجمه اصطلاحات ریشه یابی شده و سپس راه حل هایی بر این گونه مسائل ارائه شود.

ضرب المثل ها و اصطلاحات ریشه درزبان ، فرهنگ و ادبیات یک ملت دارد و برای ترجمه فرهنگ و ادبیات نمی توان بی اعتنا به مثلهای آن زبان بود.هر قدر ساختار دو زبان و نوع فرهنگ ها متفاوت و دور از هم باشد،ترجمه مشکل تر می شود و به منظور ترجمه اصطلاحات و ضرب المثلها می بایست تمام ظرافت های زبانی را به کار گرفت تا علاوه بر انتقال آنها به زبان مقصد، وفاداری به زبان مبدا و سبک نویسنده حفظ شود. هدف این پایان نامه بررسی مشکلاتی است که مترجم برای انتقال معنا با آنها مواجه است و سعی بر آن است راهکار هایی برای ترجمه ضرب المثل ها و اصطلاحات گرداوری شود به گونه ای که خواننده ی متن مقصد در جایگاهی مشابه خواننده ی متن مبدأ قرار گیرد و انتقال معنا و ساختار تا حد زیادی رعایت شود. امید است که این پژوهش مجموعه ی منظم و طبقه بندی شده ای در اختیار مترجمین قرار دهد. برای گردآوری مطالب این تحقیق از منابع تئوری و مقالاتی در زمینه ی مطالعات ترجمه در مقوله امثال و تعبیرات، اشارات فرهنگی، زبانشناسی بهره برده ایم و از نظریه هایی کمک گرفته ایم که برای ترجمه ضرب المثل ها و اصطلاحات زبان فارسی به فرانسه و بالعکس قابل تعمیم است بدین منظور مثالهایی به این دو زبان گنجانده شده تا خواننده کاربرد عملی این نظریات را مشاهده نماید.

بعضی از نویسندگان و شاعران به دلیل نگاه ویژه ای که به مطالع? آثار ادبی زبان های خارجی دارند، می خواهند که ارتباط مستقیمی با نویسندگان و شاعران زبان های خارجی و تفکرات آنها داشته باشند و از طریق آشنایی با سبک نوشتاری آنها نوشتار خود را رونق ببخشند. اما قطعا نمی توان گفت که روش ترجمه در نزد نویسندگان مترجم وفادار یا آزاد است، چون روشی که هر مترجم انتخاب می کند به عوامل مختلفی از جمله فرهنگ زبان مبدأ و زبان مقصد بستگی دارد. یدآوری این نکته حائز اهمیت است که نمی توان مترجم-نویسندگان را به عنوان یک الگو و یا یک مترجم ایده آل در نظر گرفت بلکه کار یک مترجم-نویسنده بیشتر به عنوان یک تجرب? ادبی که بر رابط? بین آفرینش ادبی و ترجمه تأکید دارد در نظر گرفته می شود. در این پایان نامه از دو مترجم-نویسنده که نقشی اساسی در تاریخ ادبیات فارسی معاصر داشته اند صحبت می کنیم : محمدعلی جمال زاده بنیان گذار داستان کوتاه فارسی و احمد شاملو پایه گذار شعر سپید فارسی. به بیان دیگر، این دو شخصیت منشأ دو انقلاب بزرگ در ادبیات فارسی بوده اند و هر یک در زمان خود پیشگام یک نوع ادبی تازه بوده است و با وجود مخالفت های بسیار سبک نوشتاری خود را ادامه دادند و ادبیات فارسی معاصر مدیون تلاش های آنهاست زیرا افق های فکری جدیدی را به نویسندگان و شاعران ایرانی نشان دادند. لازم به یادآوری است که تأثیر آثار ادبی خارجی بر این دو نویسنده-مترجم مورد بحث بسیار متفاوت بوده است چون هر کدام از آنها در دو دور? مختلف از تاریخ ایران زندگی می کرده اند و همان طور که می دانیم شرایط اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و... بر روش نوشتار و ترجم? آنها تاثیرگذار بوده است و هر یک هدف مشخصی را با توجه به مناسبات و ویژگی های زمان خود دنبال می کرده است.

ترجمه ی چند رسانه ای به عنوان یکی از گونه های ترجمه، نه تنها زیرمجموعه ی علم "مطالعات ترجمه" محسوب می شود، بلکه به دلیل خاصیت چند رسانه ای بودنش قابلیت آن را دارد که در یکی از شاخه های علوم رسانه نیز مورد بررسی قرار گیرد. با تاکید بر این نکته که "مطالعات ترجمه" رشته ای کاملا مستقل می باشد، می توان ترجمه ی چند رسانه ای را موضوعی میان رشته ای محسوب کرد که حلقه ای واسط میان علوم " مطالعات ترجمه" و " مطالعات رسانه " است. به دلیل اهمیت رسانه های صوتی- تصویری در گسترش فرهنگ و اندیشه ی یک جامعه به جامعه ی دیگر، ترجمه نیز در این زمینه از اهمیت ویژه ای برخوردار می گردد ؛ زیرا تا ترجمه به عنوان یک حلقه ی واسط وجود نداشته باشد، تبادل فرهنگی و ایدئولوژیک از طریق رسانه ها به صورت کامل محقق نمی شود. این نوع از ترجمه، علی رغم نیاز روزافزونی که بدان احساس می شود و اهمیت فوق العاده ای که دارد، از جانب اهالی فن، بسیار مورد بی توجهی واقع شده است. در حال حاضر، با پیشرفت گسترده ی تکنولوژی، شاهد گسترش رو به رشد محصولات چند رسانه ای هستیم. رادیو، تلویزیون، ماهواره، اینترنت، سی دی ها و دی وی دی ها، همگی، ابزارهایی هستند که از این گسترش محصولات چندرسانه ای، پشتیبانی می کنند و هر روز در آنها شاهد نوآوری هایی هستیم. این تحقیق با به بحث گذاشتن ترجمه ی چند رسانه ای قصد دارد گامی در جهت توجه بیشتر به این شاخه ی پر اهمیت بردارد. در راستای گسترش فرهنگ غنی ایرانی - سلامی در سایر جوامع – اینجا جامعه ی فرانسه زبان – جهت ترجمه از فارسی به فرانسه انتخاب گردید.

یکی از مباحث دستوری که کاربرد فراوانی در جملات فارسی و فرانسه دارد، قید است. قید کلمه ای است که برای تکمیل و یا تغییر معنای یک فعل، صفت، جمله و یا قیدی دیگر در جمله به کار می رود. شناخت نکات دستوری این مبحث به مترجم کمک می کند تا انواع قید، جایگاهشان در جمله و تاثیر آنها بر روی معنای متن را به راحتی تشخیص دهد. بعضی از قیدها به دلیل نداشتن معادل در زبان مقصد قابل ترجمه از فارسی به فرانسه و بالعکس نیستند. نقش دستوری تعدادی از آنها هنگام ترجمه تغییر می کند و یک مترجم خوب باید بداند که آیا هر قیدی را می توان با مشابه آن در زبان مقصد جایگزین کرد یا اینکه باید به طور کامل آنرا تغییر داد. از آنجایی که عوامل متعددی همچون انتقال معنا، سبک، لحن و ساختار دستوری متن مبداء در ترجمه سهیم هستد لذا شناخت کامل تمام مباحث دستور زبان مبداء و مقصد برای هر مترجمی از اهمیت بالایی برخوردار است تا از انجام ترجمه های تحت اللفظی و یا غلط جلو گیری کند. در این کار پژوهشی که به مطالعه قید در چارچوب ترجمه می پردازد، ابتدا ما به بررسی تاریخچه ترجمه و دستور زبان و ارائه تعاریفی از قیدهای فارسی و فرانسه خواهیم پرداخت. سپس، قید را از نظر دستوری در دو زبان مورد نظر با ارائه مثال هایی جهت روشن سازی هر چه بیشتر هر مبحث مورد بررسی قرار خواهیم داد. در نهایت، به تجزیه و تحلیل پرسشنامه ای متشکل از 30 جمله فارسی و 30 جمله فرانسه که از منابع مختلف جمع آوری و جهت ترجمه بین تعدادی از دانشجویان پخش شده می پردازیم. نکته اصلی این پرسشنامه تحلیل قیدها در جملات است و در صورت نیاز، به مطالب دیگر دستوری که به نوعی در رابطه با این مسئله می باشد اشاره می کنیم. هدف اصلی از تهیه این پرسشنامه و مطالعه عمیق و بررسی آن، پی بردن به مشکلات زبان آموزان ایرانی در ترجمه این نکته دستوری است.

پژوهش حاضر به بررسی تطبیقی ترجمه فارسی رمان «سـفر به انتهـای شـب» اثر لوئی فردینان سلین ترجمه فرهاد غبرایی، با متن اصلی می پردازد. در این پژوهش با استفاده از تئوری نقد ترجمه ها از نظر آنتوان برمن ، ترجمه شناس فرانسوی ، این رمان و ترجمه فارسی آن از جنبه های مختلفی مقابله و بررسی می شود. با توجه به ویزگی خاص سبک این رمان که استفاده از زبان عامیانه، لاتی و کوچه و بازاری است، در این پایان نامه تلاش شده است فضای متن اصلی و ترجمه با یکدیگر مقایسه شود تا از این طریق نقاط قوت و ضعف ترجمه و میزان وفاداری مترجم ارزیابی شود. مترجم در بسیاری موارد تا حدی توانسته است فضای رمان را حفظ کند، اما گاهی نیز در طرح خود با دشواری هایی مواجه شده است ؛ به ویژه در مورد انتخاب واژگان و اصطلاحات کاملا عامیانه گاه دچار برداشت های غلط و سوء تفاهم شده است و این امر موجب فاصله گرفتن ترجمه از متن اصلی شده است. البته مترجم در این ترجمه تمام تلاش خود را کرده که در معنا، انتخاب واژگان و هماهنگی جملات به متن اصلی وفادار بماند، اما با توجه به تفاوت های زبان شناختی و فرهنگی بین دو زبان فارسی و فرانسه این کاستی ها در بسیاری موارد قابل توجیه است.

این تحقیق با کمک گرفتن از کتب و مقالات فارسی، انگلیسی و فرانسه ای نوشته شده که در کتابخانه ها و شبکه اینترنت در مورد ممیزی و کارکردهای آن و ارتباط تنگاتنگش با فرهنگ و ترجمه موجود بوده اند. پایه و اساس پژوهش بر روی نظریه هنجارهای توری (norms theory) گذاشته شده است که به بحث پیرامون هنجارها در ترجمه، انواع آن، ویژگی ها و تغییر پذیری آن در گذر زمان می پردازد. کتب ادبی به زبان اصلی و ترجمه های آن هم به عنوان پیکره کار مورد استفاده قرار گرفته اند. برای آغاز تحقیق پرسش هایی مطرح شده که وجود ممیزی در جوامع و علل آن را بررسی می کند. طی این بحث، تابوها مطرح می شوند و این که چرا مترجم مجبور به ممیزی می شود و چطور می توان با توجه به امانت داری در ترجمه، این ممیزی ها و تغییرات را توجیه کرد. پرسش های اصلی عبارت بوده اند از: 1. دلیل اصلی اعمال ممیزی در جوامع و بر روی متون مختلف چیست؟ 2. چه عواملی و چه شرایطی در اعمال ممیزی بر روی متون مختلف تاثیر گذارند ؟ 3. آیا ممیزی در بحث ترجمه می تواند صدماتی به متن اصلی وارد کند؟ چگونه؟ 4. با اعمال ممیزی مترجم تا چه اندازه می تواند به متن اصلی وفادار بماند؟ و برای حفظ امانتداری در ترجمه چه کارهایی می تواند انجام دهد؟ فرضیه های مورد بررسی در این تحقیق هم به قرار زیر هستند: 1. ممیزی معمولا آنجا که مسئله تابوها خودنمایی می کند و قوانین بشری را مورد تهدید قرار می دهند اعمال می شود، تابوهایی چون تابوهای مذهبی، اجتماعی، اخلاقی، ... 2. بحران های سیاسی، اجتماعی، اخلاقی، اقتصادی، جنگ و شرایط خاص در یک برهه زمانی می توانند در اعمال ممیزی تاثیرگذار باشند. 3. ممیزی در ترجمه گاهی ممکن است صدماتی به متن وارد کند و گاهی هم ممکن است مفید واقع شود؛ این مسئله بستگی به موضوعی دارد که تحت ممیزی قرار گرفته است. 4. امانت داری در ترجمه در متن هایی که تحت ممیزی قرار می گیرند نسبی است؛ اگر موضوعات حاشیه ای تحت ممیزی قرار گیرند در وفاداری به متن اصلی صدمه ای وارد نمی شود، اما اگر موضوعات اصلی تحت ممیزی قرار گیرند و مترجم از بحث به کلی خارج شود، ممکن است امانتداری در ترجمه خدشه دار شود. این تحقیق بر پایه مقایسه انجام گرفته و نظریه هنجارهای توری اساس کار قرار داده شده است؛ طبق این نظریه هنجارها در جامعه به سه دسته هنجارهای اولیه، ثانویه و رفتارهای مورد قبول طبقه بندی شده اند؛ با مطالعه مقایسه ای و تطبیقی کتب ترجمه شده با متن اصلی، جایگاه هنجارها در متون ادبی مورد بررسی قرار گرفته و به دنبال استراتژی هایی گشتیم تا ببینیم مترجم چطور ناگفتنی ها را در ترجمه اش انتقال می دهد و آیا در ترجمه الگوهای مشخصی برای ممیزی وجود دارد یا خیر و اگر ممیزی در ترجمه ای اعمال می شود چطور و تا چه حد می توان به متن و فرهنگ اصلی وفادار ماند پس از مقایسه متون ترجمه شده با متن اصلی، هفت راهکار ممیزی در سه گروه اصلی طبقه بندی و نامگذاری شده و توضیحی کوتاه به همراه چند مثال برای هر گروه ارائه شده است . نوع غالب ممیزی در پیکره مورد نظر که از متون ادبی تشکیل شده بود اخلاقی تشخیص داده شد. با وجود اهمیت نحوه اعمال ممیزی برای هر چه کمتر شدن صدمات به متن اصلی در متونی که از فرهنگ بیگانه به فارسی ترجمه می شوند روند این عمل حساسیت بیشتری می طلبد و مترجم ها به عنوان اولین فیلتری که متن از آن عبور می کند بایستی بتوانند با رعایت اصول امانتداری به متن مبدا، اصول بنیادی و تعریف شده فرهنگ مقصد را نیز در نظر گرفته و با انتخاب بهترین استراتژی ممیزی ( باتوجه به نوع هنجارها) آثار ترجمه شده بهتری بیافرینند. باید در نظر داشت که موضوع ممیزی در ترجمه حائز اهمیت است و این تحقیق تنها نوشتاری خرد در این زمینه بوده و بحث و بررسی های جامعه شناختی بیشتری را می طلبد

ترجمه یکی از راه های اصلی تبادل فرهنگی میان ملل مختلف است. ترجمه وفادار از متون گوناگون ادبی، علمی، مذهبی و غیره، غنای فرهنگی و زبانی را میسور می سازد و این مهم در ترجمه متون حاوی بار فرهنگی، تاریخی و غیره به شکل چشمگیرتری حاصل می شود. یکی از مهمترین عناصر زبانی برای انتقال این میراث فرهنگی بسیار باارزش، اصطلاحات زبانی هستند که مترجم با انتقال دقیق سطح زبانی هر اصطلاح در زبان مقصد می تواند ترجمه موفقی ارائه کند. در این پایان نامه، اصطلاحات عامیانه زبان فارسی و فرانسه را انتخاب کرده ایم تا درباره مشکلاتی که ترجمه آنها به وجود می آورند به مطالعه و بررسی بپردازیم. در این راستا، ابتدا به نظریه های ترجمه وتعاریف مختلفی که از اصطلاحات به طور کل و اصطلاحات عامیانه به طور اخص ارائه شده، پرداخته ایم. برای بررسی این موضوع، مثال های متعددی از کتاب های "بچه مردم" از جلال آل احمد، "داش آکل" از صادق هدایت و "قصر به قصر" از لویی فردینان سلین انتخاب و با متن اصلی به طور تحلیلی مقایسه کرده ایم.

در هر زبانی واژگانی یافت می شوند که دلالت لفظ آنها بر معنی شان بیشتر طبیعی و ذاتی است تا قراردادی و آنها را نام آوا می نامند. از آنجا که انسان با هر چه طبیعی باشد احساس انس و الفت می کند و از آن لذت می برد، پس نویسندگان به مدد این واژگان می توانند معنای کلام را تقویت کرده و وزن و موسیقی آشکار و پنهان متن را هر چه بیشتر به آنچه که در طبیعت وجود دارد نزدیکتر سازند که در نهایت این امر سبب تشدید ارتباط قوی تری بین خواننده و متن می گردد. این پژوهش بر آن است تا با روشی توصیفی - تحلیلی به بررسی ترجمه گروهی از این واژگان در دو زبان فارسی و فرانسه بپردازد و با مثال هایی برگرفته از متون گوناگون در این دو زبان نشان دهد که کاربرد نام آواها در یک متن می تواند، علاوه بر رسانندگی معنا، دربردارنده بار عاطفی- احساسی نیز باشد. بنابراین سهل انگاری در انتخاب روش مناسب در ترجمه ی این قبیل کلمات به میزان تأثیرگذاری یک متن لطمه می زند. درمقابل ترجمه پیشنهادی (فارسی یا فرانسه) نگارنده پایان نامه نیز ارائه شده است. نظر به این که تا کنون کار تحقیقی مشخصی در حوزه ترجمه در این خصوص انجام نشده، این تحلیل سعی بر آن داشته است تا اهمیت خاص توجه به این مقوله از زبان را در حد امکان روشن سازد. کلید واژه ها : ترجمه، نام آوا، تأثیرات آوایی، سمبولیسم آوایی، خواننده حساس.

چکیده ی پژوهش علیرغم گذشت زمان، آثار کلاسیک ادبیات جهان همواره زنده و جاویدان باقی مانده اند و چندین نسل از مردمان مناطق مختلف دنیا این آثار را به زبان های گوناگون خوانده اند. از کتاب بینوایان به عنوان نمونه ای از آثار کلاسیک ادبیات جهان تا کنون ترجمه های متعددی برای مخاطبین بزرگسال و نوجوان ارائه شده است. ترجمه های ویژه ی مخاطبین نوجوان بر دو گونه هستند : متون بازنویسی شده و متون خلاصه شده. با توجه به تغییرات زبانی و متنی که در این متون انجام می گیرد به نظر می رسد بازاندیشی در شیوه ترجمه آن ها ضروری باشد. در این پژوهش سعی داریم پاسخ این دو پرسش را بیابیم که یک مترجم برای ترجمه این متون برای مخاطبین نوجوانان باید از متن اصلی استفاده کند یا متن خلاصه شده ؟ و اینکه متن خلاصه شده برای مخاطبین نوجوان دستخوش چه تغییراتی می شود ؟ در بخش مقایسه ی دو ترجمه متن ترجمه شده توسط حسینقلی مستعان که در میان مترجمان این اثر قدیمی تر است را به عنوان متن بزرگسال و متن ترجمه شده توسط محسن سلیمانی را به عنوان متن نوجوان انتخاب کرده ایم. با مقایسه این دو ترجمه از کتاب بینوایان با متن اصلی تغییراتی را که طی خلاصه شدن متن اتفاق افتاده ، بررسی می کنیم.

واژگان رسانه ای بعد از انقلاب اسلامی ریشه در تفکر، فرهنگ و ایدئولوژی انقلابی-اسلامی داشته و برخی از این واژگان توسعه معنایی یافته اند و با توجه به زمینه کاربردشان معانی خاصی را در بر می گیرند. برخی از این واژگان امروزه در مطبوعات فرانسه به کار رفته و عادی شده اند، برخی دیگر چندان مورد استفاده قرار نمی گیرند.گروه سوم به شکلی دیگر و با معنایی متفاوت در متون رسانه ای ظاهر میشوند. انعکاس ترمینولوژی رسانه ای انقلاب اسلامی در نزد مخاطبان فرانسه زبان متفاوت بوده و با توجه به گرایشات دینی و نگاه مخاطب،دریافت آن دچار نوسان است.

آرایه های ادبی یکی از عناصر سازنده متن ادبی به ویژه شعر می باشد. از حیث وفاداری (در مفهوم برمنی کلمه) به شکل و محتوا، انتقال این آرایه ها از زبان مبداء به زبان مقصد حین عمل ترجمه ضروری است. پژوهش حاضر به شیوه ی تحلیلی-توصیفی با استفاده از نظریه سیزده "گرایش دگرشکل ساز" آنتوان برمن به بررسی و مقایسه ترجمه برخی از آرایه های ادبی از فرانسه به فارسی پرداخته است. این پژوهش از خلال ترجمه برخی از اشعار مجموعه معروف شارل بودلر، گل های بدی، توسط سه مترجم فارسی زبان، محمد علی اسلامی ندوشن، حسن هنرمندی و محمد رضا پارسایار صورت گرفته است.

اهمیت مطبوعات بر کسی پوشیده نیست، چراکه در انتقال اطلاعات سهم بسزایی دارند. ترجمه ی این متون نیز به نوبه ی خود حائز اهمیت است. متون مطبوعاتی با طیف وسیعی از خوانندگان سر و کار دارد و در شکل دهی افکار عمومی تاثیر می گذارند. گذری کوتاه در این زمینه نشان می دهد که موضوع ترجمه ی خبر، علیرغم اهمیت اش، چندان مورد توجه پژوهشگران واقع نشده است. یکی از موارد بحث برانگیز در این متون، ترجمه آرایه های ادبی همچون مجاز است. این پیچیدگی ناشی از آن است که زبان فارسی و فرانسه دارای ساختارهای نحوی و حوزه های معنایی مختلف هستند. این اختلافات بر روند ترجمه تاثیر می گذارد و گاهی منجر به تولید عبارات نامتعارف می شود. در این پژوهش سعی داریم تا این امر را در متون متعدد مطبوعاتی بررسی و تحلیل کنیم و برای مشکلاتی که در این زمینه برای مترجم پیش می آید تا حد امکان راه حل هایی ارائه کنیم.

زبان هر ملت آینه تمام نمای فرهنگ و تاریخ و اندیشه آن ملت است. با نگاهی به زبان هر قوم، می‏توان تاریخی را که پشت سر گذاشته است مشاهده کرد. زبان به عنوان نماد هویت ملی جایگاهی ویژه در نزد مردمان دارد و حفظ آن برای ایشان، چونان میراثی گرانقدر، ارزشمند است. از این رو، سره‏ گرایان برای حفظ هر چه بیشتر زبان، از تأثیر زبان‏های دیگر بر آن، به ویژه در قلمروی ادبیات، می‏پرهیزند. ترجمه نیز، به عنوان شاخه ‏ای از ادبیات، می‏تواند عرصه‏ ای برای سره ‏نویسی باشد. در این پژوهش، سعی داریم ابتدا سره ‏نویسی زبانشناختی و سره‏ نویسی سبک‏ شناختی را مورد مطالعه قرار دهیم و سپس، با نگاهی بر ترجمه رنه اثر شاتوبریان که به دست میرجلال‏ الدین کزازی، سره‏ نویس معاصر زبان فارسی، انجام شده است، تأثیرات سره‏ نویسی بر ترجمه را بررسی کنیم و امکان سره‏ نویسی زبانشناختی را، در ترجمه به زبان فارسی، مورد بررسی قرار دهیم.

ترکیب از جمله مقوله هایی است که بسیاری از زبان شناسان از دیرباز، مورد توجه و مطالعه قرار داده اند. معادل سازی برای واژه ها و اصطلاحات علمی بیگانه، به شیوه بهره گیری از ساخت های مرکب، فرایندی است که در بسیاری از زبان ها، از جمله فارسی و فرانسه، مورد استفاده قرار می گیرد فرایندی که با بهره بردن از آن می توان بر بسیاری از محدودیت های زبانی فایق آمد. قابلیت واژه سازی به شیوه ی بهره گیری از ساخت های مرکب، قابلیتی است آن چنان گسترده و درخور توجه، که تمامی گویشوران یک زبان، از عامی تا صاحب نظر، می توانند با استفاده از آن به واژه سازی بپردازند، از این رو پژوهش بر روی این ویژگی پر اهمیت که پیوندی تنگاتنگ با مقوله ی زایایی زبان دارد، می تواند از بسیاری مسائل زبانی گره گشایی نماید، در همین راستا به بررسی ساخت های ترکیبی در زبان فارسی و فرانسه پرداختیم و سپس در چارچوب ترجمه، آن ها را مورد مطالعه قرار دادیم.شیوه ی کار در این پژوهش بدین گونه است که در آغاز و گام نخست کوشیدیم به تبیین و توصیف ترکیب در زبان فارسی و فرانسه بپردازیم، در گام دوم با بررسی در آثار ادبی دو زبان که در قالب پرسشنامه ای متشکل از 19 جمله فرانسه و 15 جمله فارسی می باشد، سعی کرده ایم این ترکیب ها را در رویکرد ترجمه به روش توصیفی – تحلیلی بررسی کرده و بدین ترتیب تفاوت های زبانی و فرهنگی بین دو زبان و نیز مشکلات دانشجویان را به طور اجمالی مطالعه نماییم.

چکیده پژوهش قرآن کریم، کتاب مقدس مسلمانان، که به زبان عربی است، دربردارند? پیام الهی برای تمام بشریت است و از این رو، می‏بایست به زبان‏های دیگر ترجمه شود تا بتواند مورد استفاد? غیر عرب زبانان نیز قرار گیرد. قرآن اثری ادبی است و ترجمه‏پذیری آن همواره مورد سوال بوده است، به خصوص به دلیل آرایه های ادبی که در آن به کار رفته است. تشبیه و استعاره دو آرای? ادبی هستند که ترجم? آنها همواره مشکل می‏نماید؛ چرا که اساس آنها بر ارتباط میان دو موجود استوار است که در زبان مبدأ دارای مضامین فرهنگی هستند و ارتباطشان به فرهنگ آن زبان وابسته است؛ و این ارتباط لزوما میان این دو موجود در زبان مقصد وجود ندارد. پس در ترجم? تشبیه و استعاره باید این ارتباط را به نوعی نشان دهیم. در این پژوهش، سعی داریم ابتدا تاریخچ? مختصری از ترجم? متون مقدس ارائه داده و ترجم? تشبیه و استعاره را مورد مطالعه قرار دهیم؛ سپس با نگاهی بر دو ترجم? فرانسوی قرآن(محمد حمیدالله و آلبر کازیمیرسکی) ترجمه‏پذیری تشبیه ها و استعاره‏های موجود در این کتاب الهی را بررسی کنیم و ببینیم آیا این دو مترجم در ترجم? آرایه های ادبی مورد نظر موفق بوده اند یا خیر. کلیدواژگان : ترجمه، تشبیه، استعاره، قرآن، حمیدالله، کازیمیرسکی.

هدف اصلی این تحقیق ارائه تعریفی واضح و روشن از "با هم آیی" است تا بتوانیم این مبحث پیچیده زبان را روشن تر کنیم. در ادامه به نکاتی که در ترجمه با هم آیی ها نقش دارند میپردازیم. و در پایان، راه حل هایی را برای ترجمه این ترکیب ها ارئه می دهیم.