نام پژوهشگر: محمدمهدی پورسیابیدی
منیره حسین زاده خلیل فصیحی
این تحقیق به منظور ارزیابی اثر رژیم های مختلف آبیاری بر صفات کمی و کیفی ارقام سویا، شامل delsoy1420 ، clean ، colombus×williams83 و ld3 ، در قالب آزمایش اسپلیت پلات با طرح پایه ی بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ی تحقیقاتی دانشگاه ایلام انجام گرفت. تیمارهای آبیاری به عنوان فاکتور اصلی در سه سطح قرار گرفتند که شامل آبیاری پس از 60، 90 و 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس a (به ترتیب60i، 90i و120i ) بودند. نتایج نشان داد که تنش کم آبی منجر به کاهش اغلب صفات مورد بررسی گردید. شاخص برداشت تحت تأثیر تنش کم آبی قرار نگرفت. با افزایش سطح تنش کم آبی درصد روغن دانه افزایش یافت. نتایج نشان داد که خشکی اثر معنی داری بر قدرت بذر دارد، اما درصد جوانه زنی تحت تأثیر آن قرار نگرفت. در شرایط بدون تنش (60i) صفات عملکرد بیولوژیک و عملکرد روغن (95/0= r)، در شرایط رطوبتی90i، تعداد دانه در بوته (93/0= r) و در شرایط 120i نیز صفت تعداد دانه در بوته (99/0=r ) بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه دارا بودند. نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که در شرایط60i صفت عملکرد بیولوژیک (91/0r2 =) و در شرایط 90i و120i، صفت تعداد دانه در بوته به ترتیب (87/0 r2 =) و ( 97/0 r2 =) حداکثر اختلاف عملکرد دانه را در شرایط تیمارهای آبیاری ایجاد کردند.
مرتضی عموزاده محمدعلی باغستانی
به منظور بررسی تأثیرات الگوی کاشت در تلفیق با فاصله بوته روی رقابت بین ذرت و تاج خروس ریشه قرمز، آزمایشی در سال 1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام اجرا شد. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این آزمایش الگوی کاشت ذرت با سه سطح (تک ردیفه، دو ردیفه معمولی (روبرو) و دو ردیفه زیگزاگ روی هر پشته) به عنوان کرت اصلی و تراکم ذرت با پنج سطح (40000، 50000، 60000، 70000 و 80000 بوته در هکتار) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. بررسی صفات مربوط به عملکرد و اجزای عملکرد در ذرت نشان داد که اثر متقابل تیمارهای الگوی کاشت و تراکم گیاهی روی اکثر صفات مورد ارزیابی از جمله تعداد دانه در هر ردیف بلال، تعداد ردیف دانه در هر بلال، وزن هزار دانه، تعداد دانه در هر بلال، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت معنی دار می باشد. در سه الگوی مورد نظر با افزایش تراکم گیاهی صفات مذکور نیز افزایش یافتند که در این بین الگوی کاشت زیگزاگ از نقطه نظر این صفات، روند صعودی بهتری داشت. نتایج آنالیز شاخص های مورفوفیزیولوژیک ذرت و شاخص های رشد تاج خروس نیز نشان داد که شاخص سطح برگ، تجمع ماده خشک، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی و ارتفاع بوته ذرت در هر الگوی کاشت و به ویژه الگوی کاشت زیگزاگ افزایش یافت، ولی تجمع ماده خشک و سرعت رشد محصول در تاج خروس کاهش می یابد. در واقع می توان گفت که در بین آرایش های کاشت ذرت، آرایش کاشت دو ردیفه به ویژه دو ردیفه زیگزاگ باعث افزایش کلیه صفات مورد ارزیابی شد، به طوری که الگوی کاشت زیگزاگ باعث افزایش توان رقابتی ذرت در برابر علف هرز تاج خروس گردید.
اخلاص امینی علی اشرف مهرابی
به منظور بررسی تأثیر شرایط مطلوب و محدود آبی بر عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه ای آزمایشی در سال 1387 در مزرعه آموزشی-پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه ایلام اجرا گردید. آزمایش به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام گرفت. آبیاری در سه سطح به کرت های اصلی (آبیاری پس از 70، 105 و 140 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس a) اختصاص یافت و کرت های فرعی شامل چهار هیبرید ذرت (704 sc،677 sc،666 sc،524sc) بود. نتایج آزمایش مشخص نمود که سطوح آبیاری از نظر عملکرد دانه، وزن صد دانه، تعداد دانه در ردیف، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، شاخص سطح برگ، طول بلال، قطر بلال، ارتفاع استقرار بلال، ارتفاع بوته، وزن تر و خشک ساقه، وزن تر برگ و وزن تر و خشک بلال اختلاف معنی دار داشتند. میزان عملکرد دانه در سطح آبیاری 70i (5/10306 کیلوگرم در هکتار) از دو تیمار 105i و140i بیشتر بود. کاهش تعداد دانه در ردیف مهم ترین عاملی بود که باعث شد عملکرد دانه در سطح آبیاری 105i حدود 19 درصد و در سطح آبیاری 140i حدود 42 درصد کمتر از سطح آبیاری 70i گردد. در بین ارقام هیبرید ذرت، رقم 677sc دارای بیشترین عملکرد دانه (7/8820 کیلوگرم در هکتار) و رقم 524sc دارای کمترین عملکرد دانه (7/7784کیلوگرم در هکتار) در واحد سطح بود عملکرد دانه بالا در رقم 677sc را می توان به بالا بودن وزن صد دانه و تعداد ردیف در بلال نسبت داد. نتایج حاصل از همبستگی ساده بین صفات، تجزیه علیت و رگرسیون چندگانه نشان داد که مهم ترین متغیرهای عملکرد دانه درشرایط مطلوب آبی(70i) عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، وزن صد دانه، تعداد دانه در ردیف و طول بلال می باشند و در شرایط محدود آبی (105i)تعداد ردیف در بلال وتعداد دانه در ردیف و در در شرایط محدود آبی (140i)تعداد دانه در ردیف مهم ترین متغیر عملکرد دانه است. بنابر این جهت افزایش عملکرد دانه ذرت بایستی از این صفات به عنوان معیار گزینش استفاده نمود.