جیوه یکی از سمی ترین فلزات سنگین است که بدلیل غلظت بسیار پایین آن در محیط، اندازه گیری و شناسائی آن نیازمند روش های پیش تغلیظ و تکنیک های حساس اندازه گیری می باشد. در این پروژه پیش تغلیظ و جداسازی جیوه(??) در نمونه های آبی با استفاده از استخراج نقطه ابری (cpe) و سپس اندازه گیری به وسیله اسپکتروفوتومتری (uv-vis) و اسپکترومتری ترمال لنز (li-tls) ارائه گردیده است. آنالیت موجود در محلول نمونه با 1و5 دی فنیل تیو کربازون (دیتیزون) کمپلکس هیدروفوب تشکیل می-دهد و سپس این کمپلکس بوسیله اکتیل فنوکسی پلی اتوکسی اتانول (114triton x-) بعنوان سورفاکتانت غیر یونی با روش استخراج نقطه ابری، استخراج و پیش تغلیظ می گردد و فاز باقیمانده پس از پیش تغلیظ که حجم کمی دارد توسط اسپکتروفتومتری uv-vis و اسپکترومتری li-tls اندازه-گیری گردید. پارامترهای موثر بر استخراج از قبیل غلظت لیگاند، غلظت سورفاکتانت غیر یونی، غلظت سدیم هیدروکسید، سرعت و مدت زمان سانتریفوژ، دما و زمان حرارت دهی، ph اتانول حل کننده و پارامترهای موثر برسیگنال دستگاه اسپکترومتری ترمال لنز از قبیل طول مسیر تابش، زمان حالت پایدار ترمال لنز و انتخاب طول موج مناسب مورد بررسی قرار گرفته و بهینه گردید. همین طور با تنظیمات انجام شده بر نگهدارنده سل دستگاه uv-vis امکان اندازه گیری آنالیت تا حجم 250 میکرولیتر فراهم گردید و فاکتور تغلیظ از 10 به 40 افزایش یافت. همچنین در این پروژه اثر پدیده سورت و سیگنال برگشتی (یا اثر گرادیان ضریب شکست وابست به غلظت ) برسیگنال ترمال لنز (یا اثر گرادیان ضریب شکست وابست به دما ) و وابستگی آن به تغییر طول مسیر تابش سل مورد بررسی قرار گرفت و تحت شرایط بهینه و با استفاده از سل های با طول مسیر 1 میلی متر حذف گردید. تحت شرایط بهینه دستگاهی و شیمیایی، برای اندازه گیری با li-tls محدوده خطی قابل اندازه گیری 50-1 میکروگرم بر لیتر با حد تشخیص 2/0 میکروگرم بر لیتر به دست آمد. همچنین فاکتور تغلیظ 200 و فاکتور افزایشی 179 برای نمونه های 10 میلی لیتر به دست آمده است. برای اندازه گیری با uv-vis تحت شرایط بهینه دستگاهی و شیمیایی، محدوده خطی قابل اندازه گیری 250-3 میکروگرم بر لیتر با حد تشخیص 9/0 میکروگرم برلیتر به دست آمده است. همچنین فاکتور تغلیظ 40 و فاکتور افزایشی 34 برای نمونه های 10 میلی لیتر به دست آمده است. همچنین روش پیشنهادی برای آنالیز جیوه در چند نمونه آبی مورد استفاده قرار گرفته است.

کار اول، قابلیت یک روش جدید ترکیبی شامل اسپکترومتری ترمال لنز لیزری (li-tls) و استخراج مایع-مایع پخشی (dllme) بررسی شده است. اسپکترومتری ترمال لنز لیزری به دلیل توانایی اندازه گیری حجمهای میکرولیتری، مناسب برای اندازه گیری آنالیت در فاز ته مانده پس از روش dllme میباشد. حلالهای غیر قطبی به کارگرفته شده در روش dllme به دلیل هدایت حرارتی پایین و بالا بودن تغییرات ضریب شکست نسبت به دما باعث افزایش سیگنال ترمال لنز لیزری میشود. به همین دلیل dllme/li-tls به عنوان یک روش ترکیبی قوی و با قابلیت بالا ارائه گردید و برای استخراج و اندازه گیری مقادیر ناچیز سرب استفاده شده است. پارامترهای موثر بر استخراج از قبیل ph، غلظت لیگاند، نوع و حجم حلال استخراج کننده، نوع و حجم حلال پخش کننده، زمان استخراج، اثر حلال استخراج کننده، اثر نمک و اثر مزاحمتها مورد بررسی قرار گرفت و بهینه گردید. در شرایط بهینه برای حجم نمونه 10 میلی لیتر و حجم اندازه گیری 5 µl2 فاکتور تغلیظ 300، فاکتور افزایش 1000، حد تشخیص µgl-1 01/0 و محدوده خطیµgl-1 75-1/0 بدست آمده است. همچنین نمونه های مختلف آب و نمونه سرم خون به عنوان نمونه حقیقی آنالیز شدند. کار دوم، روش پیوندی dllme/li-tls برای اندازه گیری مقادیر ناچیز کادمیم استفاده گردید. همچنین در این پروژه کاهش سیگنال نمونه شاهد با روش استخراج معکوس لیگاند به فاز آبی بررسی شد. پارامترهای موثر بر استخراج از قبیل ph، غلظت لیگاند، نوع و حجم حلال استخراج کننده ونوع و حجم حلال پخش کننده، زمان استخراج، اثر حلال استخراج کننده، اثر نمک، اثر غلظت سدیم هیدروکسید برای استخراج معکوس دیتیزون به فاز آبی و اثر مزاحمتها مورد بررسی قرار گرفت و بهینه گردید. در شرایط بهینه برای حجم نمونه 10 میلی لیتر و حجم اندازه گیری µl20 فاکتور تغلیظ 400، فاکتور افزایش 700، حد تشخیص µgl-101/0 ، محدوده خطی µgl-1 20-1/0 و راندمان استخراج % 5/102- 4/94 بدست آمده است. در این کار اندازه گیری کادمیم در نمونه های انواع آب، آبمیوه و قرص به عنوان نمونه حقیقی انجام شد. همچنین این روش با استخراج نقطه ابری هم مقایسه شده است. کار سوم، روش جدیدی با استفاده از مایع یونی محلول در آب برای پیش تغلیظ واندازه گیری ارائه گردید. در این روش از مایع یونی هگزیل متیل ایمیدازولیوم[cl]-) [hmim]+ ( کلراید استفاده گردید. در این حالت مایع یونی مورد نظر، در محلول به یون مثبت تبدیل شده [hmim]+ و با کمپلکس نقره-دیتیزون - agdz جفت یون [hmim ]+[ dzag]- را تشکیل میدهد. جفت یون تشکیل شده به دلیل نامحلول بودن در آب ته نشین شده و ته مانده برای اندازه گیری آنالیت استفاده گردید. برای اثبات کارایی این روش از فلز نقره به عنوان آنالیت، دستگاه اسپکتروفتومتر uv-vis برای اندازه گیری آنالیت و واکنشگر1و5- دی فنیل تیو کربازون (دیتیزون) برای تبدیل آنالیت به گونه هیدروفوب استفاده شد. پارامترهای موثر از قبیل ph، غلظت لیگاند، زمان پیش تغلیظ، اثر حجم مایع یونی، اثر نمک، زمان سانتریفیوژ، اثر دما، حجم حلال رقیق کننده واثر مزاحمتها مورد بررسی قرار گرفت و بهینه گردید. در شرایط بهینه برای حجم نمونه 10 میلی لیتر و حجم اندازه گیری µl300 فاکتور افزایش 45، حد تشخیص µgl-1 5/1، محدوده خطی µgl-1 75-5 و راندمان استخراج 5/94 % بدست آمده است. همچنین در این کار انواع نمونه های آب به عنوان نمونه حقیقی آزمایش شد.

دراین پروژه دسته جدیدی از نانوذرات تهیه شده با مایع یونی، نانوذرا ت کمپلس آلی-فلزی، جیوه-دیتیزون، با خواص جذب نوری برای اولین بار درمحیط آبی تهیه شده است. از مایع یونی1- هگزیل-3- متیل ایمیدازولیوم کلرید به عنوان عامل موثر برای تهیه و پایدار سازی نانوذرات کمپلکس استفاده گردید. خواص نوری نانوذرات تهیه شده به روش اسپکتروفوتومتری uv-vis و پراکندگی نانوذرات در محیط آبی مورد ارزیابی قرارگرفت. برای تعیین مشخصات نانوذرات حاصل، روش های میکروسکوپ الکترونی روبشی (sem)، اسپکتروسکوپی پراکندگی دینامیکی نور (dls)، اسپکتروسکوپی تبدیل فوریه مادون قرمز (ft-ir)، آنالیز وزن سنجی حرارتی (tga) و روش های محاسباتی بر پایه مکانیک کوانتومی به کار گرفته شده است. طی بررسی های صورت گرفته این اولین گزارش از تهیه نانوذرات آلی-فلزی در محیط مایع یونی/آب می-باشد. نتایج حاصل از تعیین مشخصات نشان داد که برهمکنش مایع یونی با کمپلکس جیوه-دیتیزون باعث تشکیل نانوذرات می گردد. همچنین نتایج حاصل از آنالیز sem، میانگین سایز نانوذرات جیوه-دیتیزون پوشش داده شده با مایع یونی راحدود 120 نانومتر نشان می دهد. در ادامه پروژه از نانو ذرات کمپلکس جیوه-دیتیزون جهت اندازه گیری مقادیر بسیار کم جیوه(میکرو گرم تا میلی گرم در لیتر) در نمونه های آبی استفاده شده است. کمپلکس جیوه- دیتیزون یک ترکیب نامحلول در آب می باشد. بنابراین اندازه گیری جیوه به روش اسپکتروفوتومتری در محیط های آبی معمولاً به روش های برپایه استخراج با حلالهای آلی ویا پیش تغلیظ با مایعات یونی نامحلول در آب انجام می پذیرد. تشکیل نانوذرات از این ترکیب سبب افزایش جذب محلول آبی آن می شود، بنابراین از جذب نانوذرات در آب برای آنالیز مقادیر کم جیوه استفاده گردید. شرایط بهینه و موثر بر اندازه گیری به روش اسپکتروفوتومتری از قبیل اثر ph، غلظت دیتیزون، نوع و غلظت مایع یونی مورد بررسی قرار گرفت و مشخصات تجزیه ای روش به دست آمد. تحت شرایط بهینه محدوده دینامیکی خطی در محدوده 6-10× 5 - 8-10×5/2 مول برلیتر (5 تا 1000 میکروگرم بر لیتر) و حد تشخیص روش 9-10×5/2 مول برلیتر (5/0 میکروگرم برلیتر) می باشد. اثر مزاحمت برخی آنیون ها و کاتیون ها بر اندازه گیری جیوه مورد آزمایش قرار گرفت. همچنین به منظور ارزیابی روش پیشنهادی، آنالیز جیوه در نمونه های حقیقی از قبیل آب شیر، آب دریا و سرم فیزیولوژی مورد بررسی قرار گرفت.

این پایان نامه شامل دو بخش می باشد: فتوکرومیسم به معنای تبدیل برگشت پذیر یک گونه شیمیایی در یک یا دو جهت با جذب تابش الکترومغناطیسی است که بین دو فرم تبدیل صورت می گیرد. دیتیزون به عنوان یک لیگاند کی لیت کننده با فلزهای مختلف، کمپلکس های فتوکرومیک تشکیل می دهد. بررسی کمپلکس های دیتیزون با فلزات روی، کادمیم، جیوه، پالادیوم، نیکل و آهن در حلال های مختلف و با استفاده از لیزر 532 نانومتر انجام شد. در این شرایط کمپلکس های zn(hdz)2 و cd(hdz)2 فتوکرومیک نیستند. کمپلکس hg(hdz)2کمپلکسی فتوکرومیک است که ?max آن از 500 به 600 نانومتر تغییر می کند(با تابش نور از نارنجی به آبی تبدیل می شود). هم چنین pd(hdz)2 (به رنگ سبز) دو ?max در 450 و 600 نانومتر دارد که با تابش لیزر به 530 نانومتر (رنگ صورتی) تغییر می کند. برای اولین بار،ni(hdz)2 و fe(hdz)x به عنوان کمپلکس های جدید فتوکرومیک معرفی می-شوند که با ?max در 450 و 600 نانومتر، با تابش لیزر تغییر رنگ از (سبز- آبی) به 530 نانومتر (رنگ صورتی) نشان می دهند. تعیین مقادیر بسیار کم نیکل با استفاده از ویژگی های فتوکرومیک کمپلکس آن با دیتیزون با ترمال لنز اسپکترومتری انجام شد. در این روش کمپلکس سبز- آبی نیکل دیتیزونات در سل حجم کم در معرض پرتوی لیزر قرار داده شد به دلیل جذب کم نور سبز، لنز ضعیفی در محلول تشکیل شده ولی به مرور زمان با تبدیل رنگ سبز-آبی به صورتی پرتوی لیزر توسط نمونه جذب می شود و لنز قوی تری ایجاد می شود. در نتیجه با تابش لیزر پس از مدت زمان معین می توان سیگنال قوی برای تیکل به دست آورد. شرایط بهینه برای اندازه گیری نیکل مانند: ph، غلظت دیتیزون و نوع حلال بررسی شد و پارامترهای تجزیه ای روش به دست آمد. تحت شرایط بهینه، دو محدوده خطی قابل اندازه گیری 2000- 500 و200- 5/0 میکروگرم بر لیتر با حد تشخیص 45 و 05/0 میکروگرم بر لیتر و انحراف استاندارد 34/1 درصد 76/0 درصد به دست آمده است. در بخش دوم، روشی براساس تشکیل کمپلکس پالادیوم- دیتیزونات با استفاده از مایعات یونی محلول در آب برای تعیین مقادیر کم پالادیوم در محلول های آبی به کار گرفته شده است. پخش ذرات با استفاده از امواج فراصوت انجام شد. فاکتورهای موثر: نوع و غلظت مایع یونی، غلظت لیگاند دیتیزون، اثرph ، اثر نمک، اثر امواج فراصوت و ... بهینه گردید. تحت شرایط بهینه برای اندازه گیری پالادیوم محدوده خطی قابل اندازه گیری 1000-5 میکروگرم بر لیتر با حد تشخیص 2/0 میکروگرم بر لیتر و انحراف استاندارد نسبی ?47/1 برای غلظت 200 میکروگرم برلیتر از نمونه به دست آمد. سایز ذرات در حدود 190 نانومتر است. هم چنین با روش ارائه شده آنالیز نمونه های حقیقی سنگ معدن طلا و مس، کاتالیست، آلیاژ دندان-پزشکی، آب سطح بزرگراه و آب شیر انجام گردید.

این پروژه شامل دو بخش می باشد.بخش اول استفاده از روش اسپکتروسکپی فاز جامد جهت اندازه گیری آنیون سیانید و بخش دوم اندازه گیری عنصر بیسموت با نمونه گیری مستقیم از ماده جامد، توسط روش اسپکترومتری جذب اتمی شعله ای تولید هیدرید می باشد. در بخش اول ابتدا مراحل تثبیت شناساگر 2و6 دی کلروفنول ایندوفنول بر روی یک بستر سلولزی جهت تهیه سنسور برای اندازه گیری سیانید ارائه می شود. سپس شرایط پایدارسازی سنسور و آماده سازی آن برای استفاده مجدد بیان می شوند..منحنی کالیبراسیون در این روش در محدوده 70-5 ppmخطی می باشد.rsd بدست آمده از چهار بار اندازه گیری برابر 51/7% وهمچنین بر اساس نتایج تا 3 بار استفاده از یک سنسور امکانپذیر می باشد.این روش می-تواند برای نمونه های با حجم کم در زمان پاسخ دهی کوتاهی به کار رود. در بخش دوم کار با استفاده از روش اسپکترومتری جذب اتمی شعله ای تولید هیدرید تلاش شد تا فلزات سنگین مانند بیسموت را از نمونه جامد بدون مراحل هضم و آماده سازی از ماتریس نمونه خارج و با دقت قابل قبول اندازه گیری نمود.به این منظور ابتدا یک لوله کوارتز شکاف دار تهیه می شود. توسط این روش سیگنال بسیار مناسبی برای مقادیر در حد نانوگرم و میکروگرم از فلز بیسموت حاصل می شود.این روش می تواند مستقیماً برای آنالیز نمونه های جامد پودری به کار رود.همچنین نمونه های محلول ویسکوز را بعد از تبخیر در ظرف تولید هیدرید می توان مستقیماً آنالیز نمود.منحنی کالیبراسیون در این روش برای بیسموت در محدوده 200-20ppbخطی و rsdبرای 4 بار اندازه گیری برابر 44/5% می باشد.همچنین از آنالیزبیسموت دریک نمونه قرص بیسموت ساب سیترات صحتی برابر 2/4% حاصل شد.

مرحله آماده سازی نمونه بخش مهم و جدایی ناپذیر بسیاری از آنالیزها می باشد. در این پروژه، یک روش نوین و سریع از میکرواستخراج فاز مایع به نام میکرواستخراج مایع- مایع چرخشی (rllme) معرفی شده و جهت اندازه گیری کبالت در نمونه های دارویی توسعه یافته است. در ابتدا، روش میکرواستخراج مایع- مایع چرخشی معرفی شد. این روش بر اساس چرخش سریعتر فاز آبی نمونه بر روی حلال آلی استخراج کننده است. به طوری که، فرآیند استخراج از طریق افزایش تعداد برخوردهای بین دو فاز در واحد زمان انجام می-گیرد. پارامترهای موثر بهینه شدند. اثر نمک، حجم مناسب حلال و همچنین خصوصیات فیزیکی جریان گردابی از پخش حلال در فاز آبی جلوگیری کرده و تحت شرایط بهینه، زمان پیش تغلیظ s) 30) و فاکتور پیش تغلیظ برای 5 میلی لیتر نمونه 83/3 بود. در مطالعه بعدی، قابلیت روش rllme از طریق اندازه گیری کبالت در نمونه های دارویی نظیر: آمپول ب 12، آمپول ب-کمپلکس و آمپول نوروبیون و همچنین کپسول سنتروم به عنوان مکمل غذایی بررسی شده است. نوع و مقدار حلال آلی، شرایط چرخش و دیگر پارامترها بهینه شد. تحت شرایط بهینه، زمان پیش تغلیظ s) 30) بود. ضریب همبستگی بزرگتر از 0/99 حاصل شد.حدتشخیص روش ng ml-1 0/12، انحراف استاندارد نسبی برای ng ml-1 50 کبالت 1/9 و راندمان استخراج برای آمپول ها بیشتر از %95 و برای کپسول سنتروم % 103 بود.

در این تحقیق برهم کنش های نانوذرات طلا با آمینواسیدها در دو قسمت تئوری و تجربی مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به اینکه گروه عاملی آمینی و کربوکسیلی گروه مشترک در تمامی آمینواسیدها می باشد و هدف از این تحقیق ایجاد تمایز بین آمینواسیدهای متفاوت در حین برهم کنش با طلا می باشد، لذا در بخش تئوری به بررسی برهمکنش خوشه های طلا بدون حضور این گروه های عاملی پرداخته شد و آمینواسیدها به چهار دسته ی نیتروژنی، اکسیژنی، گوگردی و کربنی تقسیم بندی شد. ابتدا آمینواسیدها را با روش b3lyp و مجموعه پایه ی g**+31-6 بهینه سازی سپس خوشه ی طلا سه تایی بهینه سازی شده با روش b3lyp و مجموعه پایه lanl2dz را به مراکز فعال در آمینواسیدهای بهینه شده نزدیک کرده، نتایج بررسی نشان داد که آمینواسیدهای دسته ی نیتروژنی و سپس گوگردی بیشترین و آمینواسیدهای دسته ی کربنی کمترین انرژی برهمکنش با خوشه ی طلا را دارند. در بخش تجربی این تحقیق به بررسی برهمکنش آمینواسیدها با نانوذرات طلا به منظور یافتن روند مشاهده شده در قسمت تئوری پرداخته شد. در این بخش نانوذرات طلا را به روش ترکویچ سنتز، طیف فرابنفش-مرئی پیک پلاسمون سطح طلا را در 520 نانومتر نشان می دهد. که نشان دهنده ی نانوذرات با اندازه ی حدود 13 نانومتر می باشد. آمینواسیدهای چهار دسته ی فوق به محلول نانوذرات طلا اضافه شده و تغییری در طیف uv-vis آن مشاهده نشد. سپس با تغییر محلول آمینواسیدها به 2= phآن را به محلول نانوذرات طلا اضافه کرده و در این حالت پیک جدیدی علاوه بر پیک پلاسمون سطح طلا برای آمینواسیدهای دسته نیتروژنی و گوگردی در ناحیه 640 تا 690 نانومتر مشاهده شد اما برای آمینواسیدهای دسته اکسیژنی و کربنی پیک جدیدی ظاهر نشد که نشان دهنده ضعیف بودن برهمکنش این آمینواسیدها باشد. از آنجایی که برهم کنش آمینواسیدهای نیتروژنی با طلا قوی بوده، برای بررسی بهتر برهم کنش نیتروژن با طلا، از ترکیبات آمینی مختلف در آزمایش با طلا استفاده شد. در این آزمایش ها ظهور پیک جدید در طول موج های بلندتر برای آمین های نوع اول مشاهده شد اما برای آمین های نوع دوم و سوم پیک جدیدی دیده نشد. بنابراین برهمکنش آمین نوع اول نسبت به آمین های نوع دوم و سوم قویتر می باشد. همچنین با افزایش طول زنجیر برهمکنش قویتر بوده است. افزایش تعداد گروههای آمینی نیز مورد بررسی قرار گرفت که نتایج حاصل از آن نشان داد ترکیبات دی آمینی و تتراآمینی برهمکنش قویتری با نانوذرات طلا دارند.

میکروسکوپ ترمال لنز لیزری به عنوان یکی از روش های اسپکترومتری فوتوترمال می باشد که توان آنالیز ترکیبات در حجم و غلظت بسیار پایین را دارد. در پروژه حاضر دستگاه میکروسکوپ ترمال لنز لیزری دو پرتویی طراحی و ساخته شد. در ابتدا تحقیقات لازم جهت مشاهده لنز حرارتی انجام شد، سپس سیستم ترمال لنز دوپرتویی مورد بررسی قرار گرفت و سیگنال های ابتدایی ترمال لنز ثبت گردید. نهایتا بخش دوپرتویی طراحی شده بر روی میکروسکوپ نوری پیاده سازی و پارامترهای مختلف دستگاهی بهینه سازی شدند. با توجه به این که گونه های لانتانیدی دارای پیک های جذبی باریک هستند، این سیستم برای آشکارسازی و اندازه گیری ساماریوم در میکروسل به حجم lµ 7 به کار گرفته شد. گستره غلظتی µg ml-11000-5 و حد تشخیص µg ml-1 68/0 برای روش مذکور حاصل شد. برای نمونه استاندارد ساماریوم با غلظت µg ml-110 برای 10 بار تکرار اندازه گیری ها انحراف استاندارد نسبی 51/3 درصد بدست آمد. اندازه گیری ساماریوم در نمونه های حقیقی با استفاده از افزایش غلظت های مشخص از نمونه های استاندارد به چند نمونه آب حقیقی (آب شهر تهران، آب پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران و آب معدنی) و یک نمونه سنتزی (حاوی عناصر لانتانیدی از قبیل eu2o3 و lan3o9.6h2o) توسط میکروسکوپ ترمال لنز اندازه گیری گردید. در یک کار دیگر، به منظور بررسی اثر تشکیل کمپلکس بر روی سیگنال های ترمال لنز ساماریوم، کمپلکس [sm(phen)2(ncs)4]phenh سنتز شد و سیگنال های ترمال لنز مربوط به آن ثبت گردید. مقایسه ترمال لنز حاصل از ساماریوم و کمپلکس مربوطه نشان داد با وجود یکسان بودن طیف جذبی این دو گونه در غلظت های یکسان، سیگنال های ترمال لنز متفاوتی بدست می آید که برای [sm(phen)2(ncs)4]phenh بسیار قویتر از ساماریوم می باشد. دلیل این امر وجود گونه های آلی در اطراف عنصر ساماریوم است که مانع پخش شدن سریع حرارت شده و سیگنال های ترمال لنز متناسب با آن قویتر می-شود.

با توجه به ماهیت خطرناک آلاینده ها و همچنین غلظت کم آنها در محیط و پیچیدگی نمونه ها، مرحله آماده سازی نمونه بخش مهم و جدایی ناپذیر بسیاری از آنالیزها می باشد. در این پروژه روش میکرواستخراج مایع-مایع چرخشی با استفاده از مایعات یونی و در ترکیب با سیستم کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا جهت اندازه گیری و آنالیز هیدروکربن های آروماتیک چند حلقه ای به کار رفته است. در این روش چرخش سریع تر فاز آبی بر روی حلال استخراج کننده باعث افزایش تعداد برخوردهای دو فاز در واحد زمان شده و بازده استخراج افزایش می یابد. ترکیب این روش با سیستم hplc-pda استفاده از حجم کم فاز استخراج کننده و همچنین اندازه گیری و آنالیز همزمان چندین آنالیت را امکان پذیر می سازد. قابلیت روش il-rllme از طریق اندازه گیری هیدروکربن های پلی آروماتیک در نمونه های مختلفی نظیر: روغن آفتاب گردان، روغن زیتون و همچنین نمونه های آبی بررسی شده است. نوع و مقدار حلال استخراج کننده، شرایط چرخش و دیگر پارامترهای موثر بهینه شد. نتایج نشان می دهد که مایع یونی انتخاب شده قابلیت زیادی برای استخراج هیدروکربن های پلی آروماتیک دارد و روش ارائه شده یک روش سریع، کارآمد و با بازده بالا است. تحت شرایط بهینه ، زمان پیش تغلیظ s90 و ضریب همبستگی برای آنالیت ها بیشتر از 99/0 حاصل شد. حد تشخیص روش در محدوده ?g l-1 013/0-002/0 و انحراف استاندارد نسبی برابر %30/2-36/0 به دست آمد.

امروزه نیاز روز افزونی به تکنیک های تجزیه ای حساس و سریع برای پایش در محل یا پایش زمان واقعی به صورت پیوسته در فرآیندهای محیطی و تولیدی در صنعت وجود دارد. هدف از این مطالعه توسعه ی روشی برای تجزیه شیمیایی و پایش در سیستم های جریان پیوسته با استفاده از سیستم فیبر نوری با آشکارسازی آرایه ای فلورسانس می باشد. برای رسیدن به این منظور جریان نمونه بوسیله ی پمپ بطور پیوسته وارد سل جریان فلورسانس شده، که در این جا پرتو تابشی توسط پروب فیبر نوری وارد محفظه شده و به جریانی که بصورت پیوسته در حال عبور است، برخورد می کند. از طرف دیگر انرژی نشر شده بوسیله ی فیبر دوم که با زاویه ی 90 درجه نسبت به فیبر اول قرار گرفته به اسپکتروفلوریمتر آرایه ای منتقل شده و داده ها روی نرم افزار کامپیوتر بصورت هم زمان نمایش داده می شود. بدین صورت چیدمان دستگاهی انجام گرفته و روش، روی نمونه های مختلف فلورسانس کننده، مورد آزمایش قرار گرفت و بهینه سازی پارامترهای دستگاهی انجام شد. سپس تجزیه و اندازه گیری های کمی با روش پیشنهادی، بر روی نمونه های استاندارد چهار آنتی بیوتیک از دسته ی فلوئوروکینولون ها به نام های سیپروفلوکساسین، افلوکساسین، لووفلوکساسین و موکسی فلوکساسین انجام گرفت و شدت سیگنال نشری بدست آمده به ترتیب محدوده خطی g ml-1µ 8-1، 10-25/0، 12-25/0، 20-2 را نشان داده و حد تشخیص به ترتیب g ml-1µ 081/0، 035/0، 036/0 و 093/0 و انحراف استاندارد نسبی برای ده بار اندازه گیری در غلظت g ml-1µ 6 به ترتیب 561/0،468/0، 517/0 و 527/0 (%) بدست آمد. در نهایت به عنوان کاربرد پایش پیوسته ی شیمیایی، از فرمولاسیون های دارویی به عنوان نمونه ی حقیقی استفاده شده و اندازه گیری در فرمولاسیون های دارویی با موفقیت انجام شد.

اسپکترومتری فتوترمال به گروهی از روش¬ها اطلاق می¬شود که اساس آنها بر اندازه¬گیری تغییرات ایجاد شده در خواص ترمودینامیکی نمونه قرار دارد. در این پروژه از یک اسپکتروفتومتر فتوترمال لنز تک پرتویی با لیزر nm 532 برای اندازه¬گیری غلظت نانوذرت طلا که از بهترین تبدیل کننده¬های انرژی نوری به گرما شناخته شده¬اند، استفاده شد که با تنظیمات بخش¬های مختلف دستگاه، منحنی کالیبراسیون محلول¬های نانوذرات طلا در چندین گستره ( ppm10- ppm 25، ppb 100- ppb 600، ppb 30- ppb 80، ppb 1تا ppb 20) رسم شد و نهایتاً حد تشخیص ppb 31/0 (particles/ml 106×8/6 ) به¬دست آمد. به منظور بررسی برهمکنش غیر کوالانسی نانوذرات طلا با ابر¬مولکول¬ها¬یی که گروه¬های گوگردی دارند ازمشتقات تیاکالیکس ]4[ آرن با ساختار¬های متفاوت استفاده شد که بررسی¬های انجام شده نشان داد هرچه میزان برهمکنش ابر¬مولکول روی سطح نانوذره طلا قوی¬تر باشد سیگنال اولیه نانوذرات طلا بیشتر افزایش می یابد زیرا ابر¬مولکول های اطراف نانوذرات طلا می توانند مانعی برای پخش حرارتی باشند. سپس با اضافه کردن پروتئین هایی با pi های مختلف به محلول نانوذرات طلای پوشش دار شده با پارا ترشیو بوتیل تیا کالیکس ]4[ آرن تاثیر حضور پروتئین ¬ها بررسی شد. در اکثر موارد شاهد کاهش سیگنال ترمال لنز محلول اولیه بودیم که می¬تواند ناشی از همکنش پروتئین با ابرملکول و جداشدن ابرملکول از سطح نانوذره باشد.

آلکیل مرکاپتان¬ها در زمینه¬های مختلفی از جمله محیط زیست، صنایع غذایی، پتروشیمی و مطالعات بیولوژیکی دارای اهمیت می¬باشند. در این پروژه آلکیل مرکاپتان¬ها با استفاده از خواص پلاسمون سطح نانوذرات طلا اندازه¬گیری شدند. نانوذرات طلا پیک پلاسمون سطح قوی در طیف uv-vis نشان می¬دهند. برهم کنش قوی میان نانوذرات طلا و گروه تیولی وجود دارد. در حضور آلکیل مرکاپتان نانوذرات طلا تجمع پیدا می¬کنند. آلکیل مرکاپتان¬ها سبب جابه¬جایی قرمز، ظاهر شدن پیک دومی در ناحیه طول موج nm 700 ~ و پهن شدن پیک پلاسمون نانوذرات طلا می¬شوند. تحقیقات ما نشان داد که آلکیل مرکاپتان با طول زنجیر کوتاه¬تر سریع¬تر از آلکیل مرکاپتان با طول زنجیر بلندتر با نانوذرات طلا برهم کنش می¬دهد. هم¬چنین در زمان یکسان پیک دوم حاصل برای آلکیل مرکاپتان¬های با طول زنجیر کوتاه¬تر در طول موج بالاتر نسبت به آلکیل مرکاپتان با طول زنجیر بلندتر ظاهر می¬شود. در این پروژه مرکاپتان¬ها به نانوذرات طلا اضافه شدند و بعد از انتخاب مناسب¬ترین غلظت و حجم از نانوذرات طلا، ph، زمان واکنش و ...طیف uv-vis ثبت شد و منحنی کالیبراسیون برای پروپیل، بوتیل و پنتیل مرکاپتان به ترتیب در محدوده¬ی خطی 1000-95، 200-60 و 400-40 میکرومولار رسم شد و حد تشخیص به ترتیب برابر با 43/2، 501/0 و 577/0 میکرومولار به دست آمد. هم¬چنین به عنوان کاربرد روش از نمونه آب خلیج فارس و نفت سفید استفاده شد.

میکروسکوپ ترمال لنز زیر مجموعه روشهای اسپکترومتری فتوترمال میباشد که توان آنالیز نمونه های با حجم بسیار کم با حساسیت بالا را دارد. در این سیستم تابش دو لیزر هم مرکز (تحریک و پروب) به نمونه قرار گرفته در زیر میکروسکوپ تابانده می شوند و پس از اینکه مولکول های آنالیت در منطقه کانونی، نور لیزر تحریک را جذب می کنند، گرما آزاد می شود. لنز ایجاد شده ناشی از اثر ترمال لنزی که توسط لیزر پروب اندازه گیری می شود، با مقدار گرمای آزاد شده ودر نتیجه مقدار نمونه متناسب است. در این پروژه از میکروسکوپ ترمال لنز برای اندازه گیری کمپلکس ساماریوم- فنانترولین با حساسیتی بالا و حجم کم در میکروچیپ استفاده شده است. با بهینه سازی پارامترهای موثر بر حساسیت، منحنی های کالیبراسیونی در محدوده ی ppm و ppb رسم شده اند که حد تشخیصی برابر با ppb 03/0 (معادل با 58/0 مولکول در حجم کانونی 7/7 فمتولیتر) به دست آمد. لیگاند فنانترولین به دلیل داشتن صفحات مسطح قابلیت برهم کنش و اینترکلیشن با مولکول dna را دارد. لذا در این پروژه برهم کنش این کمپلکس با مولکول dna بررسی شد. برای این منظور از طیف سنجی مریی- فرابنفش و فلوئورسانس، برای اثبات برهم کنش کمپلکس با dna استفاده گردید و تعداد جایگاه های پیوندی 4 و ثابت تجمع پیوندی در دمای 27 درجه سانتی گراد (mol.l)-12/50 به دست آمد. درنهایت پس از اثبات خاصیت دارویی کمپلکس ساماریوم- فنانترولین، اندازه گیری این دارو در نمونه سرم خون انسان با حجم کم 4 میکرولیتر صورت گرفت. اندازه گیری برای دو غلظت 2 و4 میلی مولار با درصد بازیابی 43/96% و 65/98% انجام شده است.

دراین پروژه دسته جدیدی از نانوذرات تهیه شده با مایع یونی، نانوذرا ت کمپلس آلی-فلزی، جیوه-دیتیزون، با خواص جذب نوری برای اولین بار درمحیط آبی تهیه شده است. از مایع یونی1- هگزیل-3- متیل ایمیدازولیوم کلرید به عنوان عامل موثر برای تهیه و پایدار سازی نانوذرات کمپلکس استفاده گردید. خواص نوری نانوذرات تهیه شده به روش اسپکتروفوتومتری uv-vis و پراکندگی نانوذرات در محیط آبی مورد ارزیابی قرارگرفت. برای تعیین مشخصات نانوذرات حاصل، روش¬های میکروسکوپ الکترونی روبشی (sem)، اسپکتروسکوپی پراکندگی دینامیکی نور (dls)، اسپکتروسکوپی تبدیل فوریه مادون قرمز (ft-ir)، آنالیز وزن سنجی حرارتی (tga) و روش¬های محاسباتی بر پایه مکانیک کوانتومی به کار گرفته شده است. طی بررسی¬های صورت گرفته این اولین گزارش از تهیه نانوذرات آلی-فلزی در محیط مایع یونی/آب می¬باشد. نتایج حاصل از تعیین مشخصات نشان داد که برهمکنش مایع یونی با کمپلکس جیوه-دیتیزون باعث تشکیل نانوذرات می¬گردد. همچنین نتایج حاصل از آنالیز sem، میانگین سایز نانوذرات جیوه-دیتیزون پوشش داده شده با مایع یونی راحدود 120 نانومتر نشان می¬دهد. در ادامه پروژه از نانو ذرات کمپلکس جیوه-دیتیزون جهت اندازه گیری مقادیر بسیار کم جیوه(میکرو¬گرم تا میلی¬گرم در لیتر) در نمونه های آبی استفاده شده است. کمپلکس جیوه- دیتیزون یک ترکیب نامحلول در آب می¬باشد. بنابراین اندازه گیری جیوه به روش اسپکتروفوتومتری در محیط های آبی معمولاً به روش¬های برپایه استخراج با حلالهای آلی ویا پیش تغلیظ با مایعات یونی نامحلول در آب انجام می¬پذیرد. تشکیل نانوذرات از این ترکیب سبب افزایش جذب محلول آبی آن می¬شود، بنابراین از جذب نانوذرات در آب برای آنالیز مقادیر کم جیوه استفاده گردید. شرایط بهینه و موثر بر اندازه¬گیری به روش اسپکتروفوتومتری از قبیل اثر ph، غلظت دیتیزون، نوع و غلظت مایع یونی مورد بررسی قرار گرفت و مشخصات تجزیه¬ای روش به¬دست آمد. تحت شرایط بهینه محدوده دینامیکی خطی در محدوده 6-10× 5 - 8-10×5/2 مول برلیتر (5 تا 1000 میکروگرم بر لیتر) و حد تشخیص روش 9-10×5/2 مول برلیتر (5/0 میکروگرم برلیتر) می¬باشد. اثر مزاحمت برخی آنیون¬ها و کاتیون¬ها بر اندازه¬گیری جیوه مورد آزمایش قرار گرفت. همچنین به منظور ارزیابی روش پیشنهادی، آنالیز جیوه در نمونه¬های حقیقی از قبیل آب شیر، آب دریا و سرم فیزیولوژی مورد بررسی قرار گرفت.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.