نام پژوهشگر: مرتضی کریمی پور
محمد حمید فروزنده محجوبی
تالاسمی اینترمدیا به دسته ای از انواع تالاسمی ها اطلاق می شود که در آن شدت علائم بیماری از تالاسمی ماژور خفیف تر و از تالاسمی مینور شدیدتر می باشد. افزایش بیان هموگلوبین f یکی از فاکتورهایی است که باعث کاهش شدت بیماری تالاسمی ماژور و تبدیل آن به تالاسمی اینترمدیا می شود. در این تحقیق تغییرات نوکلئوتیدی مربوط به نواحی پروموتری ژن های a ، g گلوبین و نواحی تنظیمی بالادست و پایین دست خوشه ژنی بتا گلوبین بنام های 3`hs1 و hs-111 در بیماران تالاسمی اینترمدیا، بیماران تالاسمی ماژور و افراد کنترل مورد بررسی قرار گرفت. ازمجموع پنج تغییر بدست آمده در نواحی تنظیمی ژن a گلوبین تغییر -588 (a>g) و ناحیه hs-111(-21a>g) در بالادست خوشه ژنی بتا گلوبین ارتباط معنی داری با افزایش هموگلوبین f در بیماران تالاسمی اینترمدیا داشتند. همچنین ارتباط کاملی بین آلل + مارکر xmni و آلل a جایگاه -588 مشاهده شد. برای بررسی نقش عملکردی آلل های a وg جایگاه -588 در افزایش بیان ژن aγ سه سازه دارای minilcr ، ژن های aγ و بتا گلوبین ساخته شد. تفاوت این سازه ها در ناحیه پروموتری ژن aγ می باشد که در جایگاه -588 دارای آلل a وg بودند. علاوه براین در سازه سوم در جایگاه 175- با استفاده از روش site directed mutagenesis تغییر c به t ایجاد شد تا بعنوان کنترل مثبت استفاده شود. بعد از ترانسفکشن سازه ها در سلول های رده اریتروئیدی k562 بیان ژن a? گلوبین از طریق real time rt-pcr مورد ارزیابی قرار گرفت. در مقایسه با پلاسمید mock (pcdna3.1) بیان ژن aγ به ترتیب در سازه های همراه با آلل a و g در جایگاه -588 و آلل t در جایگاه 175- (3/2 و 6/4)، (2 و 3/4) و(2/9 و 6/22) بود. این داده ها نشان می دهد که نقش عملکردی آلل a در افزایش بیان ژن a? در مقایسه با کنترل مثبت اندک می باشد. همچنین در رابطه با بیان ژن aγ در سازه های دارای آلل های a وg در جایگاه -588 اختلاف معنی داری مشاهده نشد. از این مطالعه می توان نتیجه گرفت که آلل a جایگاه -588 ، آلل + مارکر xmni و آلل hs-111(-21a) مارکر های مناسب و کاربردی برای تمایز بیماران تالاسمی اینترمدیا از بیماران تالاسمی ماژور بحساب می آیند که به تنهایی عامل افزایش هموگلوبین f نبوده و احتمالا در شرایط اریتروپوئز در حضور فاکتورهای تنظیمی دیگر باعث افزایش بیان هموگلوبین f می شوند.
محمد صادق فلاح محبوب پسند سید احمد آل یاسین
تالاسمی آلفا شایعترین اختلال ارثی در سنتز هموگلوبین وشایعترین نوع تالاسمی دردنیا می باشد. تفسیر موارد مبتلا به میکروسیتوز ماندگار بدون نشانه های غیر طبیعی دیگر در مشاوره قبل از ازدواج و تشخیص قبل از تولد ایجاد دشواری می نماید. این مطالعه بر روی افراد مشکوک به ناقل جهش در ژن آلفا گلوبین فاقد جهش های شایع آلفا انجام شد. پس از انجام مشاوره ژنتیک، بررسی پرونده بالینی و آزمایشات انجام شده، افراد واجد شرایط فوق برگزیده شدند. gene dosage study با روش real-time pcr و mlpa صورت پذیرفت. از میان افراد ارجاع شده در دوره زمانی اسفند 86 تا مرداد 88، 870 نفر مشکوک به جهش در ژن آلفا مورد بررسی قرار گرفتند. در 654 نفر (17/75 %) از افراد بررسی شده حداقل یک جهش توجیه کننده فنوتیپ آلفا تالاسمی دیده گردید. 29 نفر از افراد فاقد جهش با روش real-time pcr در 5 محل از ژن ? تا ناحیه 5’ ژن ?2 بررسی شدند. الگو های حذف متنوعی در 21 نفر از 29 نفر (41/72%) بررسی شده به روش real-time pcr دیده شد. در 8 نفر (6/27%) همه نواحی مورد بررسی به صورت cis حذف شده بود. میانگین ct ratio در افراد نرمال 97/0 (ci 95%; 0.93-1.00) بود. این مقدار در موارد حذف هتروزیگوت 57/0 (ci95%; 0.53-0.60) بود. 50 نفر از افراد فاقد جهش با روش mlpa مورد بررسی قرار گرفتند. در بررسی این افراد به روش mlpa در 36 نفر (72%) جهش در مجموعه ژنی آلفا گلوبین دیده شد.در نمونه های مختلف الگوهای گوناگونی از حذف ژنی در خوشه ژنی آلفا گلوبین از 32 تا 127 کیلو باز شناسایی شد. یک نمونه آلفا تریپلیکاسیون در یک فرد مبتلا به تالاسمی اینترمدیا و والدینش دیده شد. افزودن روشreal-time pcr و یا mlpa به روش های معمول بررسی مولکولی خوشه ژنی آلفا می تواند موجب کاهش میزان موارد ناشناخته از نظر جهش در ژن آلفا گلوبین و افزایش دقت در تشخیص قبل از تولد بیماران تالاسمی گردد. کلید واژه: تالاسمی آلفا، حذف ژنی، mlpa، real-time pcr، ایران
مژده جمالی محمد علی ابراهیمی
در تحقیق حاضر، تعداد 100 نمونه خاک باغات پسته از 4 منطقه جغرافیایی مختلف در شهر دامغان از نظر حضور قارچ های مولد آفلاتوکسین از دسته فلاوی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نمونه های خاک با استفاده از روش های استاندارد آماده سازی و در محیط های کشت جداسازی شامل دی کلران رزبنگال کلرامفنیکل آگار (drbc) و آسپرژیلوس فلاووس و پارازیتیکوس آگار (afpa) کشت داده شدند. کلنی های سبز- زرد بر روی drbc و پشت نارنجی برروی afpa از طریق پاساژ برروی محیط سابورو دکستروز آگار واجد کلرامفنیکل (sc) خالص سازی شده و از طریق بررسی ویژگی های مورفولوژی ماکروسکوپی و میکروسکوپی در سطح گونه شناسایی گردیدند. توانایی تولید آفلاتوکسین ایزوله ها با استفاده از روش کشت در نوک سمپلر (tip culture method) در محیط عصاره مخمر- سوکروز (yes) مورد ارزیابی قرار گرفت. محیط های کشت ایزوله ها پس از اتمام دوره 4 روزه انکوباسیون در دمای 28 درجه سانتی گراد جداسازی گردید و تولید آفلاتوکسین از طریق نمونه گذاری بر روی ژل سیلیکا به روش کروماتوگرافی لایه نازک (tlc) مورد ارزیابی کیفی قرار گرفت. تعداد 24 ایزوله منتخب در محیط yes در ارلن کشت داده شده و میزان تولید آفلاتوکسین در آنها با استفاده از روش کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (hplc) مورد سنجش قرار گرفت. تنوع ژنتیکی و طبقه بندی ایزوله های منتخب با استفاده از روش آنالیزdna چند شکل تکثیر شده تصادفی (rapd) بر روی نمونه های dna ژنومی مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده، تعداد 193 ایزوله از دسته فلاوی از خاک جداسازی شدند که همگی با توجه به ویژگی های مورفولوژیک و الگوی تولید آفلاتوکسین تحت عنوان آسپرژیلوس فلاووس شناسایی شدند. از میان 193 ایزوله آسپرژیلوس فلاووس، 114 ایزوله (07/59 درصد) مولد آفلاتوکسین بودند که در این میان، 104 ایزوله قادر به تولید آفلاتوکسین b1و 10 ایزوله قادر به تولید آفلاتوکسین b1 و b2 بودند. میزان تولید آفلاتوکسین b1 توسط 24 ایزوله منتخب آسپرژیلوس فلاووس در محدوده 25/1 تا 56/321 میکروگرم به ازای هر گرم وزن خشک قارچ گزارش گردید. بر اساس آنالیز rapd میزان قرابت ایزوله های آسپرژیلوس فلاووس جداسازی شده از نمونه های خاک با سویه استاندارد آسپرژیلوس فلاووس cmi 102566 بین 42 تا 87 درصد، با سویه استاندارد آسپرژیلوس فلاووس cmi 93803 بین 42 تا 86 درصد و با سویه استاندارد آسپرژیلوس فلاووس nrrl 3537 بین 11 تا 18 درصد بود. در مجموع نتایج به دست آمده در تحقیق حاضر نشان داد که آسپرژیلوس های مولد آفلاتوکسین متعلق به دسته فلاوی در نمونه های خاک باغات پسته ایران حضور دارند و می توانند از طریق جریان هوا در محیط پراکنده شده و محصولات کشاورزی و فرآورده های غذایی را در مراحل مختلف آلوده سازند. بدین این ترتیب ضرورت انجام تحقیقات گسترده در خصوص یافتن روش های مناسب برای مهار تولید آفلاتوکسین در قارچ مولد و ایجاد واریته های مقاوم گیاهی در مقابل آلودگی به این قارچ ها در آینده اجتناب ناپذیر خواهد بود. همچنین با توجه به کارآمدی روش های مولکولی در شناسایی و طبقه بندی قارچ ها و نقش اجتناب ناپذیر آسپرژیلوس های مولد آفلاتوکسین در بهداشت عمومی، تحقیقات مولکولی آینده بر روی بررسی بیان ژن های مسیر بیوسنتز آفلاتوکسین به منظور تفریق قارچ های مولد آفلاتوکسین از غیر مولد متمرکز خواهد بود.
الهام شفیعیه غلامرضا بخشی خانیکی
بیماری بتا تالاسمی در اثر عدم تعادل بین زنجیره های آلفا و بتا گلوبین بوجود می آید. از علائم این بیماری کم خونی شدید، بزرگی طحال و کبد و تغییر شکل استخوان های صورت و جمجمه می باشد. بیماران مبتلا به این بیماری در طی حیات خود نیاز به تزریق خون، در فواصل زمانی کوتاه دارند. در بیمارانی که گلبولهای قرمز آنها حاوی مقادیرزیادی از هموگلوبین جنینی است معمولاً علائم کمتری بروز می نماید و حتی در مواردی نیز بدون علامت خواهند بود. براین اساس، تحقیقات و مطالعاتی برای یافتن داروهایی که قادر باشند میزان هموگلوبین جنینی را از طریق تولید زنجیره گاما به جای زنجیره بتا، افزایش دهند، انجام گرفته است، یکی از ترکیباتی که تا کنون شناسایی شده،کوکوربیتاسین می باشد. درهمین راستا در این مطالعه جهت بکارگیری داروهای با منشاء طبیعی و حاوی ترکیب کوکوربیتاسین، گیاه هندوانه ابوجهل (citrullus colocynthis)، مورد بررسی قرار گرفت.لازم به ذکر است که این گیاه در ایران نیز قابل دستیابی می باشد. در این تحقیق پس از خشک کردن میوه هندوانه ابوجهل، عصاره گیری انجام شد و سپس به کمک تستmtt، غلظت سیتوتوکسیتی آن مشخص گردید و سپس سلولهای اریتروئیدی k562، با بکار بردن غلظتهای کمتر از(inhibitory concentration) ic50، به مدت 48 ساعت، با عصاره گیاه تیمار گردیدند. پس از گذشت زمان مذکور، از سلولهای تیمار شده استخراج rna صورت گرفت، سپس سنتز cdna انجام گرفت و به کمک دستگاهreal time pcr ، میزان بیان ژن گاماگلوبین مشخص گردید. نتایج نشان داد که عصاره با غلظتهای (g/mlµ 100-200-400)، تاثیری در افزایش بیان ژن گاما گلوبین نداشته ولی هیدروکسی اوره بعنوان کنترل مثبت با غلظت 200µm، حدود 5/1 برابر نمونه نرمال، بیان ژن داشته است. با توجه به نتایج این تحقیق، این فرضیه مطرح گردید بعلت ترکیبات مختلف با اثرات گوناگون در عصاره گیاه، ممکن است ترکیب و غلظت موثر در طی دوره تیمار بدست نیامده باشد، معذالک پیشنهاد می گردد نسبت به جداسازی ترکیبات مختلف عصاره گیاه بویژه ترکیب کوکوربیتاسین و بکار بردن غلظت های مختلف آن جهت القاء هموگلوبین جنینی، اقدام گردد. کلمات کلیدی: هندوانه ابوالجهل، هموگلوبین f، بتا تالاسمی
علی رجبی مرتضی کریمی پور
چکیده ندارد.