چکیده یکی از مباحث مهم درباره ی پیامبر اسلام حضرت محمد(ص) مسأله «أُمی» بودن و عدم توانایی ایشان بر خواندن و نوشتن می باشد. واژه «أُمی » به عنوان یکی از صفات پیامبر(ص) به معنای شخصی ناخوانا و نانویسا می باشد. در این تحقیق سعی بر این شده تا معنای واژه «أُمی» با استناد به کتب لغت عرب و نیز با ستفاده از کتب تفسیر دو فرقه شیعه و اهل سنت تعیین گردد و به آراء و نظریات مطرح شده از سوی متفکران و نیز دیدگاه مستشرقان، در خصوص معنای «أُمی» و مسأله ناتوانی پیامبر(ص) بر خواندن و نوشتن پرداخته و به شبهات مستشرقان نظیر «أُمی» به معنای پیامبر بت پرست، فرد توانا بر خواندن و نوشتن، منتسب به یهود پاسخ لازم داده شود.آن چه در فرجام این تحقیق خواهید دید آن است که «أُمی» به معنای شخص ناخوانا و نانویسا می باشد. درباره ی مسأله خواندن و نوشتن پیامبر(ص) باید گفت که ایشان، پیش از بعثت، بر خواندن و نوشتن توانا نبوده و هیچ چیزی نخوانده و ننوشته است. این مسأله، وحیانی بودن و اعجاز قرآن و نیز راستین بودن دعوت ایشان را ثابت می کند و نشان می دهد که پیامبر(ص) هیچ حرفی از خود در این کتاب الهی وارد ننموده، بلکه تمام آیات و کلمات قرآن، از سوی خداوند تعالی فرو فرستاده شده است؛ ولی در دوران پس از بعثت نیز پیامبر(ص) بر خواندن و نوشتن توانا نشده، بلکه دستور به امر خواندن ونوشتن می داده ا ست و این می تواند معجزه ای دیگر را برای ایشان ثابت کند که این نیز نشان از حقانیت دعوت و نبوت ایشان دارد.

پس از آشنایی با معانی متفاوتِ نسخ در نگاه بسیاری از لغت شناسان و دانشمندان علوم قرآنی، مشخص می شود که معنای اصیل و حقیقی کلمه نسخ «ازاله»، و معانی دیگر مجازی می باشد. بسیاری از علمای قرآن و مفسران از میان اقسام نسخ، تنها نسخ حکم بدون تلاوت را پذیرفته اند. نسخ، نزد صحابه مفهومی عام داشته و هرگونه تخصیص، تقیید یا استثناء را از مقوله نسخ خوانده اند، اما علمای متقدم و متأخر شیعه و اهل سنت، شروط و ضوابط خاصی برای نسخ برشمرده اند به گونه ای که اجزاء مولفه ی مفهوم آن دامنه مصادیقش را محدودتر می کند، تاجایی که آیت الله خویی آیه ای را منسوخ نمی داند و سیوطی تنها 20 آیه را منسوخ می داند. دلیل اختلاف، تعریف نسخ است که از صدر اسلام تا کنون سه مرحله را پشت سر گذرانده است؛ مرحله اول: نسخ نزد صحابه و تابعین و مرحله دوم: مکتب بیان انتهاء و مرحله سوم: مکتب رفع می باشد. با توجه به اینکه نسخ با مباحث فقهی و اصولی پیوند دارد، نیازمند شناخت این علم برای تفسیر آیات الاحکام و استنباط از آیات فقهی می باشیم. چنانکه نسخ حکم به عنوان یک پدیده در عالم تشریع از نظر واقع و مقام ثبوت، تأثیر مستقیم در استنباط از آیات دارد و با ملاحظه ی روایات وارده از ائمه- علیهم السلام- نیز می توان به اهمیت این دانش در تفسیر و فهم آیات پی برد.

پژوهنده در این پژوهش با عنوان ((بررسی کلامی نگر? نسخ شرایع پیشین از منظر قرآن و سنت))، در پی تبیین دیدگاه قرآن و سنت دربار? نسخ شرایع پیشین با ظهور شریعت اسلام به روش کلامی است. میان اندیشه مندان اسلامی مشهور است که هر شریعت جدیدی، ناسخ شریعت پیشین است. بر این اساس شریعت اسلام به عنوان آخرین شریعتی که خداوند آن را برای هدایت انسان ها فرستاده است، ناسخ شرایع پیشین است. البته این نسخ تنها در فروع شرایع پیشین وجود دارد و شامل اصول نمی شود. در مقابل ، افرادی از مسلمانان و نیز پیروان شرایع پیشین از جمله یهودیان و مسیحیان با اندیش? ناسخیت اسلام مخالفند. که این ناسازگاری یا از سر عناد و دشمنی با شریعت اسلام و یا از فهم نادرست آیات قرآن کریم است. به سخنی دیگر یهودیان و مسیحیان که از سر عناد و دشمنی، نبوت پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) را بر نتابیدند، با باطل دانستن نسخ، مخالف نسخ شریعتشان از سوی اسلام شدند. و مسلمانانی که اندیش? ناسخیت اسلام را نپذیرفتند، از اندیشه مندان متأخری هستند که به دلیل باورمندی شان به اندیش? ((کثرت گرایی دینی)) که معتقد است هم? شرایع در کنار شریعت اسلام از حقانیت برخوردار است، با ناسخیت اسلام مخالف هستند. هر چند این افراد به آیات قرآن نیز استناد می کنند، اما بررسی این مستندات نشان می دهد که آن ها، یا با تقطیع آیات قرآن و استناد به بخشی از آیه و یا بدون توجه به آیات پیشین، پسین، سیاق و نیز سایر آیات قرآن، تنها در پی آن بودند که این اندیشه را که خاستگاه آن مغرب زمین است، موافق قرآن جلوه دهند. اما یافته های این پژوهش نشان می دهد که اولاً نسخ شریعت امری ممکن است و واقع هم شده است. ثانیاً با توجه به تفاوت معنایی دین و شریعت ، آشکار گشت که این شریعت است که مورد نسخ واقع می شود نه دین. ثالثاً بر اساس علت های نیاز به شریعت جدید که عبارت است از: تحریف، نقص و تغییر نیاز ها و همچنین آیات قرآن کریم و روایات معصومین، اثبات گردیدکه اسلام ناسخ شرایع پیشین است و نسخ در حوزه های عملی و اخلاقی جاری است. پذیرش ناسخیت اسلام پیامد هایی را به دنبال دارد. از جمله انحصار حقانیت در شریعت اسلام، عدالت گرایی نجات و مداراگرایی اسلامی. جان سخن این که، اثبات ناسخیت اسلام، به این حقیقت منجر می گردد که در عصر شریعت خاتم، تنها شریعت حضرت محمّد (صلی الله علیه و آله) حق است و پیروی از هر شریعت دیگری حتی اگر از شکل تحریف نشد? آن باشد، پذیرفته شده نیست. البته این انحصار گرایی به معنای انحصار گرایی نجات و نفی سازش با اهل سایر شرایع و نامسلمانان نیست؛ بلکه اولاً گستر? نجات در اسلام، گسترده تر از مسأل? حقانیت است. ثانیاً اسلام با نامسلمانانی که در پی براندازی نظام اسلامی نیستند، هم زیستی مسالمت آمیزی دارد. این تحقیق در پنج فصل سامان یافته است: فصل اول شامل مباحث مقدماتی است. فصل دوم به بررسی و نقد دیدگاه های مخالفان و موافقان نسخ شرایع پیشین می پردازد. فصل سوم شامل دیدگاه قرآن دربار? نسخ شرایع پیشین است. فصل چهارم شامل بررسی نسخ شرایع پیشین از منظر روایات و سنت معصومین است. فصل پنجم به پیامد های نسخ شرایع پیشین می پردازد. واژگان کلیدی: اسلام؛ بررسی کلامی؛ سنت؛ شرایع پیشین؛ قرآن؛ نسخ

چکیده اساسا کتاب نهج البلاغه دستاورد تلاش های علمی سید رضی در گرد آوری سخنانی از امیر مومنان است که از نظر جنبه های بلاغی و ساختارهای نحوی و ادبیاتی هنرمندانه تر و ظریف تر از سایر سخنان آن حضرت است. از این رو فهم درست و شایسته سخنان این کتاب ارزشمند متوقف بر فهم نکات بلاغی و قوانین ادبیاتی ای است که آن حضرت در این گفتارها به استعمال آن مبادرت ورزیده اند. این نوشتار تحت عنوان "اعراب و بلاغت نهج البلاغه (کلمات قصار 1 تا 150)" با عنایت به این مهم در صدد رمزگشایی این گفتار گهر بار است. در نوشته حاضر اعراب کلمات قصار به صورت مفرد و جمله مورد بررسی قرار گرفته، ساختار بلاغی آن واکاوی گردیده و شاخصه های ادبی و بلاغی فرازهای مورد نظر در سه حوزه معانی، بیان و بدیع با توجه به نظرات شارحان استخراج و ممیزات و نکات ویژه بلاغی تدوین شده و هرکدام در بخشی جداگانه مورد ارزیابی قرار گرفته است. هم چنین از آن رو که وظیفه اصلی فهم دقیق سخنان امیرمومنان علی علیه السلام است بررسی هر وجه از وجوه بلاغی و ساختاری به عنوان شاخصه گفتارهای حضرت باید با نهایت دقت نظر و بررسی های کامل انجام شود. چرا که به کار بردن هر صنعت در فهم دگرگون این کلام موثر خواهد بود. هم چنین شاید در فهم کلام آن حضرت عوامل دیگری از جمله شرایط مکانی و زمانی دخیل بوده باشد. اما این مهم از آن جهت که نیازمند یک پژوهش بسیار وسیع است و از گستر? پژوهش حاضر فراتر می رود، نوشتار پیش رو در حد بضاعت تنها به بررسی وجوه شاخص إعرابی و بلاغی پرداخته است. کلید واژه ها: إعراب، بلاغت، نهج البلاغه

چکیده طبق شواهد تاریخی و روایی و عقلی، امام علی(ع) که تحت تعالیم وحیانی پیامبر اکرم(ص) رشد یافته بود، در حفظ و کتابت قرآن اهتمام ویژه داشته و سر آمد حافظان، قاریان و کاتبان قرآن گشته بود. آن حضرت(ع) نخستین جامع قرآن در عهد پیامبر(ص) می باشد و قرآنی که با اشراف ایشان جمع آوری شد، هیچ نقصی نداشته و از نظر اطلاعات تفسیری و تأویلی و شأن نزول ها فراگیر بوده است. با آن که روایاتی از طریق فریقین مسأله جمع آوری قرآن توسط حضرت علی(ع) را پس از رحلت پیامبر(ص) تأیید می کند، ولی این روایات به فرض صحت، می تواند نشانگر این مطلب باشد که آن مصحف در واقع افزون بر نص? قرآن، یک دوره تفسیر مبسوط بوده، که با املای پیامبر(ص) و خط علی بن ابی طالب(ع) نوشته شده بود. روشن است که تألیف نشدن چنین مصحفی در حیات پیامبر(ص)، دلیل بر تألیف نشدن مصاحفی که دربردارنده هم? نص قرآن باشد، نیست و مقصود رسول اکرم(ص) در سفارش به جمع قرآن، تهی? نسخه ای کامل از کتاب خدا به همراه تفسیر و معارف وحیانی- تبیینی می باشد. این نوشتار ضمن بررسی و اثبات جمع قرآن در زمان پیامبر(ص) و تبیین جایگاه ویژه امام علی(ع) در آن، به این موضوع اشاره دارد که جمع ابوبکر با هدف فضیلت سازی برای خلفا و در جهت تجرید قرآن موجود از نکات تفسیری بوده و بازتابی اجتماعی و عمومی نداشته است. جمع عثمان نیز فقط توحید مصاحف بوده که با نظارت و تأیید امام علی(ع) انجام گرفته است و امام(ع) با تأیید قرآن موجود و صحه گذاشتن بر آن، راه را بر هرگونه تحریف و تغییری در قرآن بست. کلید واژه: امام علی(ع)، جمع قرآن، مصحف علی(ع)، تدوین قرآن

با توجه به ویژگی های اقتصاد ایران و لزوم حرکت به سمت سیستم مالیاتی توانمند به عنوان ابزاری مناسب برای سیاست گذاری ، کنترل انگیزه های مخرب و کاهش وابستگی بودجه دولت به درآمدهای نفتی ، در این پژوهش مالیات بر عایدی سرمایه در بازارهای مالی به عنوان مالیاتی که قابلیت دستیابی به اهداف مورد نظر را دارد مورد بررسی و تاثیرات آن بر بازارهای مالی به عنوان بخش هدف مورد مطالعه و تحلیل قرار گرفت. اگرچه برخی ناکارایی ها در اجرای مالیات بر عایدی سرمایه در بعضی کشورهای جهان گزارش شده است اما عدم تأثیر منفی این نوع مالیات بر سرمایه گذاری کل و رشد اقتصادی و همچنین تأیید آن به عنوان ابزار مناسب سیاست گذاری دولت برای مقابله با سفته بازی در اقتصاد و کاهش نابرابری ها توجیه این مالیات را بسیار تسهیل نموده است. همچنین از لحاظ شرعی نیز این مالیات شباهت ها و هم پوشانی های قابل توجه با خمس دارد و به صورت کلی، در چارچوب مالیات های حکومتی و در راستای تحقق مقاصد شرع و اهداف نظام اسلامی قابل توجیه شرعی است. درآمد ناخالص حاصل از مالیات بر عایدی سرمایه در بازارهای مالی ایران نیز برای سال های 1370 الی 1392 محاسبه گردید، که درآمد این مالیات در طول این سالها به طور متوسط با احتساب تورم قابلیت افزایش 5 درصدی و با حذف تورم از عایدی سرمایه قابلیت افزایش 2 درصدی درآمدهای مالیاتی دولت از محل مالیات های مستقیم را دارا می باشد، که نقش موثری در کاهش کسری بودجه دولت و تامین منابع مالی خواهد داشت.

ابو موسی عیسی بن مینابن وردان معروف به قالون(220/120 هـ ق ) یکی از کسانی است که شیوه قرائت او در بخشی از جهان کنونی اسلام یعنی لیبی و بخش هائی از تونس و الجزایر رواج دارد او خود شاگرد نافع است که یکی از برجستگان دانش قرائت و یکی از قراء شیعه محسوب می شود . به عبارت دیگر قالون یکی از دو راوی نافع در کنار ورش است . بزرگان او را از ثقات وراویان مورد اعتماد در قرآن خوانده اند. از جمله فرش الحروف روایت او از نافع ، می توان از « مَلِکْ » بجای «مالِک» ( فاتحه ) و «یُخادعُونَ» بجای «یَخَْدَعُون » (بقره 9) و «یَرَونَهُم» به جای «تَرَوْْنَهُم» (آل عمران13) نام برد. نیز در اصول روایت قالون از قرائت نافع اصولی همچون « آوردن بسم الله » چه در ابتدا قرائت از اول سوره و چه در ادامه هنگام ورود به سوره ای دیگر، تسهیل همزه دوم با ادخال الف فصل بین دوهمزه، بچشم می خورد. روایت قالون از قرائت نافع آثار تجویدی فراوانی به همراه دارد که برخی از آن موارد از این قرائت است . «قرائت مد منفصل به قصر و توسط و مد متصل به توسط » «خروج از التقاء ساکنین با ضمه دادن ساکن اول چنانچه همزه قبل از ساکن به ضم قرائت شود» و در پایان باید متذکر شد که روایت قالون از قرائت نافع در تفسیر قرآن کریم تاثیرگذار بوده است . او کلمه «تُعَلِّمُونَ» در آیه « َو لکِنْ کُونُوارَبّانیّین بماکُنْتُمْ تُعَلِّمُون الْکِتاب َوبما کُنْتُم تَدْرُسُون»( آل عمران 79) را به صیغه ثلاثی مجرد (یعنی تَعْلَمُون) روایت کرده است که بر این مبنا با آیه « بما کُنْتُم تَدْرُسُون منطبق و به معنای « می دانید و نه آموزش می دهید» می باشد. کلید واژه: قرآن کریم ، قرائات ، روایت قالون ، تجوید ، تفسیر .