توسعه در ابعاد مختلف آن اعم از سیاسی،اقتصادی،فرهنگی و انسانی با هدف تعالی و پیشرفت و بهروزی جامعه وحکومت از آرمان ها و مطلوب های هر ملت و دولت است. آنچه که در این مقال به آن پرداخته شده،بیان توسعه سیاسی از دیدگاه آیت الله خامنه ای در چارچوب نظریه بحران می باشد. بر طبق این نظریه هر جامعه ای برای رسیدن به توسعه سیاسی می بایست هر یک از بحران های ششگانه ی هویت،یکپارچگی،مشارکت،مشروعیت،نفوذ و توزیع را حل کرده و با موفقیت از آن عبور کند. از این رو در این رساله ضمن تبیین مفهوم توسعه سیاسی و شاخص های آن در قالب تئوری بحران،این شاخص ها در چارچوب دیدگاه آیت الله خامنه ای مورد سنجش محتوایی واقع می شود و بیان می گردد که ایشان،معتقد به توسعه ای بومی متناسب با شرایط تاریخی،فرهنگی و جغرافیایی می باشد و با توجه به اینکه دیدگاه ایشان نشأت گرفته از تفکرات ناب اسلامی است بنابراین تعریف،شاخص ها و راهکار هایی که در مواجه با هر یک از آن بحران ها ارائه می دهند ضمن متناسب بودن با آن تفکرات بعضاً با تعریف،شاخص ها و راهکار های اندیشمندان نظریه بحران متفاوت است. علی رغم وجود این وجوه تمایز،بیان می شود که بطور کلی بر اساس دیدگاه آیت الله خامنه ای نیز در مسیر رسیدن به توسعه سیاسی می بایست با توجه به شرایط بومی، هر یک از آن بحران ها را حل کرد و با موفقیت از آن عبور کرد. کلمات کلید ی: توسعه سیاسی،بحران های هویت، یکپارچگی، مشارکت، مشروعیت ،نفوذ، توزیع.

چکیده در جامعه اسلامی قرآن کریم اصلی ترین منبع برای سیاستگذاری و تعیین خط مشی است و اصول و خط مشی های کلان جامعه باید از قرآن استخراج و برای تعیین خط مشی های عمومی از آنها بهره جست و خط مشی های عمومی باید در راستای خط مشی های مستخرج از قرآن تعیین گردد.در این رساله به دنبال این هستیم که خط مشی های سیاسی قرآن را استخراج کرده با استفاده از آراء تفسیری حضرت آیت الله جوادی آملی و با بهره گیری از الگوی آقای دکتر سیدمهدی الوانی آنها را طبقه بندی کرده و بیان کنیم.بر این اساس خط مشی ها را به سه قسم، خط مشی های فراگیر(ابرخط مشی)، خط مشی های هادی و راهنما و خط مشی های عمومی تقسیم کرده ایم. نقش ارزشها در خط مشی گذاری خیلی مهم است زیرا ارزشهای حاکم در هر جامعه، بر خط مشی های سیاسی و نحوه تعیین آنها آثار غیرقابل انکاری دارد، و از میان ارزشهای اسلامی با توجه به اهمیت و کاربردی که توکل و تقوا در خط مشی گذاری سیاسی و تصمیم گیری دارند، آنها را مورد بررسی قرار داده و آثار و فواید آنها را ذکر کرده ایم.خط مشی های سیاسی قرآن کریم را با توجه به چارچوب مطرح شده به دو قسمت ابر خط مشی های سیاسی قرآن و خط مشی های هادی سیاسی قرآن تقسیم کرده و توضیح داده شده است. با توجه به اینکه قرآن به کلیات پرداخته است بر این اساس خط مشی های عمومی مورد بررسی قرار نگرفته است چراکه خط مشی های عمومی در هر جامعه با توجه به موقعیت های سیاسی و اجتماعی فرق می کند. در هر حال خط مشی های عمومی باید در راستای ابر خط مشی و خط مشی های هادی تعیین گردد.همچنین خط مشی های سیاسی قرآن در عرصه سیاست داخلی و سیاست خارجی بیان گردیده است که به عنوان خط مشی های هادی و راهنمای سیاسی به شمار می روند.

تکثرگرایی سیاسی از جمله مفاهیمی به شمار می رود که پژوهشگر در تعریف و تبیین آن با چالش هایی مواجه خواهد شد. در نظام سیاسی اسلام که بر وحدت تأکید دارد این مفهوم اهمیت بیشتری پیدا می-کند. لذا پژوهش حاضر می کوشد تا جایگاه تکثرگرایی سیاسی را در نظام سیاسی اسلام بررسی نماید. بدین منظور، این فرضیه مطرح شد که در عصر غیبت به جهت اختلاف در فهم و اختلاف در منافع شاهد تکثرگرایی سیاسی هستیم اما در آرمانشهر مهدوی به جهت حضور امام معصوم (ع)، اختلاف نظر وجود نداشته، اختلاف منافع کم رنگ می شود، بنابر این زمینه تکثرگرایی سیاسی کمتر است. جهت آزمودن فرضیه، با استفاده از روش گلن تیندر، ابتدا شاخص های تکثرگرایی سیاسی از جمله آزادی سیاسی، مشارکت سیاسی، رقابت سیاسی و نقد و نظارت سیاسی به طور کلی و سپس به طور خاص در نظام سیاسی اسلام بررسی شد. به عنوان مثال، مشارکت سیاسی در نظام سیاسی اسلام در قالب شورا و بیعت نشان داده شد. آنگاه شاخص های فوق در عصر غیبت و ظهور مورد کنکاش قرار گرفت. در عصر غیبت، مسأله نیابت عامه و نظریات انتصابی و انتخابی بودن ولی فقیه مطرح شد که در هر دو نظریه، شاخص های فوق به خوبی قابل تبیین است که نشان از وجود تکثرگرایی سیاسی در عصر غیبت دارد. اما در آرمانشهر مهدوی (عج)، این سوال مطرح است که آیا این دسته از شاخص ها وجود دارند؟ در پاسخ می توان گفت با استناد به برخی آیات و روایات می توان شاخص های فوق را دنبال کرد؛ اما به دلیل حضور امام معصوم (ع) و کامل شدن عقول مردم، اختلاف نظر که منشأ تکثر است وجود ندارد و اختلاف منافع نیز به رقابت و سبقت در خدمت تبدیل می گردد. بنابر این، در عصر ظهور زمینه تکثرگرایی سیاسی کمتر است.

هدف اصلی این پژوهش، تبیین دیدگاه امام خمینی و شهید مطهری در باب آموزه های ثابت و متغیر در دین است. در بخشی مفاهیم از جمله تعریف دین از دیدگاه امام خمینی و شهید مطهری بیان گردیده است. در قسمت های اصلی آموزه های ثابت و متغیر در سه محور: الف: در حوزه اعتقادات ب: در حوزه اخلاق ج: در حوزه احکام بررسی گردیده است. ما در طول تحقیق به پاسخ پرسشهای مطرح شده و از جمله سوال اصلی دست یافتیم که همانا آموزه های اعتقادی، اخلاق و احکام اولیه به صورت کلی از دیدگاه امام خمینی و شهید مطهری ثابت هستند در همه شرایط یکسانند. احکام ثانویه ، برخی احکام حکومتی و بخشی از احکام فرعی اخلاقی همچون کذب که جان یک مومن بی گناه را نجات دهد متغیر می باشند. دلیل آن ثبات و این تغییر نیز این است که احکام اسلام مبتنی بر مصالح و مقاسد است و نیازهای ثبات و متغیر بشر را در نظر دارد. سر احکام ثابت و متغیر نیز همین نیازهای ثابت و متغیر و مصالح و مقاسد مطلق و مقید است. همچنین فرضیه تحقیق را که در ابتدای پژوهش مطرح شده است، بخویی در طول تحقیق به اثبات رسیده است: از آنجا که انسانها در جهت نیل به سعادت نهایی مورد نظر دین با نیازهای ثابت و متغیر روبرو هستند، برخی از آموزه های دینی ثابت و لایتغیر بوده و برخی دیگر متناسب با نیازهای مقطعی طرح شده و با تغییر آن نیازها، حکم دین نیز تغییر می یاید.

در این رساله پرسش اصلی این است که وحدت مسلمین در اندیشه متفکران مسلمان معاصر چیست؟ د رفصل نخست، از کلیات و مقدمات تحقیق سخن به میان آمده، موضوع بیان سوال اصلی هدف تحقیق سابقه و ضرورت تحقیق فرضیه تحقیق شرح و توضیح داده شده است. در این فصل سوال اصلی به چهار سوال فرعی تقسیم شده که محتوای فصول بعدی را تشکیل داده است. در فصل دوم مبانی و ارکان وحدت مورد بحث قرار گرفته، مهم ترین آنها عبارت است از : 1- وحدت عقیده که به اتفاق متفکران عبارت است از توحید، نبوت، معاد و ... 2- وحدت عمل ، آثار و فوائد وحدت نیز مورد بحث قرار گرفته که از جمله آن بازگشت مجد و عظمت مسلین و همچنین در باره عزت ملی و امنیت بحث صورت گرفته است. در فصل سوم عوامل وحدت مورد بررسی قرار گرفته، که به چه وسیله و با کدام انگیزه می توان مسلمین را به هم پیوند داد، که باز مهمترین آنها عبارت است از 1- توحید 2- پیروی از پیامبر اکرم (ص) 3- قرآن کریم 4- نقش قبله در وحدت، حج نماز جمعه، تا بدین طریق بتوان وحدت اسلامی را به وجود آورد. در فصل چهارم به یک مقدمه به بحث موانع وحدت پرداخت شده که با ریزترین آن موانع از دیدگاه متفکران مسلمان عبارت است از 1- فاصله گرفتن از اسلام اصیل و اکتفاء صرف به ظواهر جزئیات و فرعیات دین. 2- جدایی دین از سیاست 3- عقیده بدون عمل که گشت از دور شدن از اسلام اصیل و انحراف و بدعت ها مسلمانان در تعالیم و دستورات دینی مورد اعتقادشان نیز به واسطه عمل نکردن به آنها بر یک سلسله از جدایی ها و تفرقه ها گرفتار می شوند. 4- نژادپرستی ، فرقه گرایی مذهبی، ملی گرایی، جهل و بی خبری که مرض مزمن بلای عمده و ریشه خیلی از بدبختی های مسلمین است. در فصل پنجم راهمکارهای وحدت با توجه به دیدگاه اندیشمندان قرآن کریم و سنت مورد بحث قرار دادهایم. همه مصلحان اسلامی با اختلاف در مزاق و مشرب و با تفاوت در انتخاب راه و کیفیت عمل را نجات امت اسلامی را در بازگشت به اسلام نخستین کسب فضائل اخلاقی، پیوند دین و سیاست و مبارزه با استبداد داخلی و برقراری حکومت اسلامی می دانند و نتیجه بحث در پایان رساله جمع بندی شده که مقصود از وحدت مسلمین از دیدگاه متفکران مسلمان اتحاد وحدت پیروان مذاهب مختلف در عین اختلافات مذهبی در برابر بیگانگان و دشمنان اصلی اسلام است، که مسلمین در صف واحد چون بنیان مرصوص در مقابل دشمنان اسلام مقاومت کنند.

این رساله در صدد است با بررسی مهمترین جنبشهای ایجاد شده در جهان اسلام در دوره تاریخی پس از واقعه کربلا تا پایان قرن دوم هجری تاثیرات و نقش الگوی قیام امام حسین را در آنها بررسی نماید از این رو سوال اصلی تحقیق عبارتست از اینکه مهمترین تاثیرات نهضت امام حسین بر حرکتهای اصلاحی از سال 61 تا پایان قرن دوم چه بوده است. فرضیه ارایه شده چنین است غالب حرکتهای اصلاحی از سال 61 ه ق تا پایان قرن دوم هجری در مقابله با ظلم حاکمان و احیای سنت نبوی از نهضت کربلا و قیام شهادت امام حسین الگو و الهام گرفته اند. بدون تردید قیام کربلا مهم ترین قیام اصلاحی در تاریخ است که تاثیرات مهمی را در عرصه های دینی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی داشته است نخستین تاثیرات قیام کربلا را می توان در دهه های پس از واقعه کربلا در جنبشهای چون توابین و مختار و زید شهید و شهید فخ و غیره مشاهده کرد. اصلاح اسلامی تغییری است در جهت کمال و رشد انسان و هدایت به سوی مسیری که انسان را به هدف نهایی خلقت می رساند. مهمترین نهضت های اصلاحی پس از حادثه کربلا تا پایان قرن دوم هجری عبارتند از قیام توابین قیام مختار و قیام زیدبن علی و قیام حسین بن علی و قیام شهید فخ همه این حرکتها همانند سیدالشهداء جهت احیای اسلام اصیل و سنت نبوی مبارزه با ظلم و فساد دستگاه حکومت امر به معروف و نهی از منکر و اصلاح جامعه با الگوگیری از قیام امام حسین قیام کردند و همان اهداف آن حضرت را دنبال کردند ما در این تحقیق در فصل ماهیت اصلاحی نهضت امام حسین را بررسی کردیم در فصل دوم چگونگی الگوگیری حرکتها مهم اصلاحی از سال 61 تا پایان سده نخست مورد بررسی قرار گرفته است و در نهایت در فصل سوم تاثیر واقعه کربلا بر حرکتهای مهم اصلاحی در قرن دوم هجری قمری را بررسی کرده ایم. نتیجه تحقیق آن است که تاثیرپذیری این قیامها از قیام کربلا در مبارزه با ظلم و سوء عملکرد حاکمان و تلاش آنها برای احیای سنتهای اصیل اسلامی بارز بوده است.

پایان نامه که شامل چهار اصل از اصول اخلاقی در حکمت متعالیه است و با روش کلن تیندر پیش رفته است نگاه دو نوصدرایی معاصر را به اخلاق سیاسی در حکمت متعالیه را به بررسی نموده است.

در این پژوهش کلام سیاسی شیعی و مبانی آن به عنوان موضوع اصلی انتخاب و مورد ارزیابی قرار گرفته است . البته با توجه به هدف پژوهش در موارد لزوم به تحلیل لوازم منطقی این مبانی پرداخته شده است .