نام پژوهشگر: مهرداد مهکام

توسعه روش میکرو استخراج با فاز جامد بر پایه پلیمرهای قالب مولکولی، کاربرد در استخراج و آنالیز آفت کش های رایج باقیمانده در برخی از محصولات کشاورزی و غذایی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تبریز - دانشکده شیمی 1388
  بهرام ابراهیمی   میرعلی فرج زاده

میکرو استخراج با فاز جامد (spme) به دلیل سادگی و وسعت کاربرد به فراوانی در آزمایشگاه های تجزیه ای مورد استفاده قرار می گیرد. این روش نیاز به زمان کمی برای استخراج دارد، به کارگیری آن آسان است و آنالیتها در طول اجرای آن از دست نمی روند. اما انتخابگری و پایداری فیبرهای تجاری مورد استفاده در ماتریکس های پیچیده محدود است. بنابراین، در سالهای اخیر تهیه فیبر های سفارشی مورد توجه قرار گرفته است. در قسمت اول این مطالعه یک استراتژی ساده پلیمریزاسیون برای تولید فیبر مونولیت spme بر پایه پلیمرهای قالب مولکولی (mip) مورد استفاده قرار گرفته است. این فیبر از کوپلیمریزاسیون متاآکریلیک اسید-اتیلن گلیکول دی متاکریلات، قالب زده شده با آترازین تولید گردید. فیبر قادر به کوپل شدن با کروماتوگرافی گازی (gc) و کروماتوگرافی گازی- اسپکترومتری جرمی (gc/ms) می باشد و برای استخراج علف کش های تریازینی استفاده شد. فاکتور های موثر بر پلیمریزاسیون مورد بررسی قرار گرفته و جزئیات آن آورده شده است. در شرایط بهینه، فیبر تهیه شده دارای استحکام، قیمت ارزان و پایداری حرارتی تا 280 درجه سانتیگراد است که در کوپل کردن آن به gc و gc/ms اهمیت اساسی دارد. تاثیر ph ، زمان استخراج و و دما بر روی کارایی استخراج آنالیت ها بهینه شده است. نمودار معیارگیری برای آترازین در گستره ng ml-1 9000-50 با ضریب همبستگی9987/0 r2= خطی است و حد تشخیص (lod) ng ml-1 20 حاصل شد. با اجرای فرایند spme توسط فیبر تهیه شده برای سیمازین، پروپازین، سیانازین، آمیترین، پرومترین و تربوترین به ترتیب حد تشخیص های ng ml-1 70، 80، 81، 69، 68 و 88 حاصل شدند. انتخابگری فیبرهای تهیه شده نسبت به علف کش های تریازینی و بعضی آفت کش های دیگر مورد بررسی قرار گرفته است. مقادیر بازیابی نسبی برای همه ترکیبات تریازینی مطالعه شده در نمونه های حقیقی مانند آب آشامیدنی، پیاز و برنج، صرف نظر از میزان غلظت اولیه اسپایک شده بالاتر از 90% بود. در بخش دوم، مطالعه بیشتر ساختمان و خصوصیات mip ، با تغییر مولکول تمپلت به آمیترین (علف کش تیومتیل تریازینی) برای روشن کردن اثر این تغییر و نشان دادن توانایی و قابلیت روش پیشنهادی برای تولید فیبرهای جدید محکم، انتخابگر و ارزان spme انجام شد. یک mip مونولیت آمیترین برای استفاده به عنوان فیبر spme ساخته شد. متاآکریلیک اسید، اتیلن گلیکول دی متاآکریلات و آمیترین به ترتیب نقش مونومر عاملی، اتصال دهنده عرضی و تمپلت را به عهده دارند. در شرایط بهینه فیبر ساخته شده برای علف کش های تیومتیل تریازینی نسبت به کلرومتیل تریازین ها توانایی تشخیص مولکولی بهتری را نشان می دهد . نمودار معیارگیری برای آمیترین در گستره ng ml-1 10000-50 با ضریب همبستگی0/9937 =r2 خطی است و حد تشخیصng ml-1 14 حاصل شد. با استفاده از مدل ایزوترم بی-لانگمیر ثابتهای تعادل توزیع تخمین زده شده برای آمیترین 1-mμ1 0/010 و 890/69 و تعداد سایت های پیوندیnmol g-1 129/98 و 5/82 بودند. همچنین قابلیت استخراجی بالایی برای سایر ترکیبات تریازینی حاصل شد. حد تشخیص برای پرومترین، تربوترین، آترازین، سیمازین، پروپازین و سیانازینng ml-1 74و 95، 85، 56، 45، 28 به ترتیب به دست آمد. قابلیت استخراجی فیبر تهیه شده در نمونه های حقیقی با استفاده از نمونه های اسپایک شده مانند آب آشامیدنی ، برنج، ذرت و پیاز مورد بررسی و اثبات قرار گرفته است. هدف از بخش سوم ساخت یک فیبر mip در بستر سیم فلزی بود که در مقایسه با فیبرهای مونولیت از استحکام مکانیکی بسیار بیشتری برخوردار باشد. در این بخش سعی شد از روش پلیمریزاسیون uv استفاده نماییم که نتیجه آن تولید فیبرهای با انتخابگری بالاتر می باشد. پوشش mip تهیه شده همگن و محکم با پایداری حرارتی و شیمیایی مناسب است که قابلیت کوپل شدن مستقیم به gc و gc/ms را دارد. سیم آلومینیم آندی و سیلیله شده به عنوان بستر نگهدارنده پوشش mip به کار رفت. خصوصیات و کاربردهای این فیبر مورد بررسی قرار گرفت. پارامترهای موثر بر فرایند ساخت و کاربرد مانند فاصله مه پاش تا سطح سیم، زمان تابشuv (پلیمریزاسیون) ، تعداد دفعات اسپری و پلیمریزاسیون، ph نمونه، نیروی یونی، زمان تعادل استخراج بهینه شدند. نمودار معیارگیری برای آمیترین در گستره ng ml-1 16000-20 با ضریب همبستگی0/9944 =r2 خطی است و حد تشخیصng ml-1 9 حاصل شد. قابلیت استخراجی بالایی برای سایر علف کش های تریازینی مانند پرومترین، تربوترین، آترازین، سیمازین، پروپازین و سیانازین حاصل شد که نتیجه آن به ترتیب حصول حد تشخیص های ng ml-1 85 و 74، 51، 43، 27، 32 بود. انتخابگری فیبرهای تهیه شده نسبت به علف کش های تریازینی و بعضی آفت کش های دیگر مورد بررسی قرار گرفته است. فیبر تهیه شده برای استخراج آمیترین و ترکیبات مشابه در نمونه های حقیقی مانند آب آشامیدنی، برنج، ذرت و پیاز به کار گرفته شد.