هدف از این تحقیق ، بررسی جنبه ها و عوامل شاعرانگی در متن رمان « کلیدر» ، اثر محمود دولت آبادی است. به بیان دیگر این پژوهش عهده دار جستجو در حوزه ی کاربرد عناصر شعری در متن کلیدر به منظور اثبات ویژگی های شاعرانه ی این نثر و بیان تأثیر این ویژگی ها در القاء هر چه بهتر مفاهیم عاطفی و روحی با کاربرد زبانی نو در رمان است . بدین منظور نگارنده با بررسی و مطالعه ی دقیق متن رمان، مصادیق این کاربردهای شاعرانه را از متن استخراج و به منظور ارائه ابعاد و ویژگی های شاخص و اصلی در خصوص این نوع کاربرد ، به طبقه بندی و تقسیم این عناصر تحت سه عنوان اصلی اقدام نموده است . طبق نتایج به دست آمده از این بررسی ، عناصر شاعرانه در نثر رمان کلیدر را می توان تحت عناوین ذیل خلاصه کرد : کابرد عناصر موسیقایی از جمله وزن عروضی، سجع ، تکرار و ... استفاده از صور خیال بدیع . کاربرد زبان شاعرانه با تکیه بر استفاده از زبان شرق ایران به عنوان خاستگاه شعر و ادب فارسی و وجود برخی ویژگی های محتوایی شاعرانه.

اثار ادبی فارسی متاثر از مفاهیم و مضامین دینی با محوریت خدا شناسی و توحید است و شایسته است که این موضوع در این اثار مورد تحقیق و بررسی همه جانبه قرار گیرد.در این تحقیق،سعی بر ان بوده که بازتاب حضور خدا در چهار اثر شاهنامه ،ویس و رامین،حدیقه و بوستان،در در ابعاد محتوایی،زبانی و ادبی بررسی شود. نتایج نشان می دهد که در بعد محتوایی با وجود مشترکات فراوان در باب اسماء و صفات الهی،چگونگی بهره گیری از انها،متاثر از عقاید کلامی ودیدگاههای مذهبی سرایندگان این اثار و مرتبط با محتوا ومضمون این اثارست.نمودهای زبانی سیمای خدا در این چهار اثر نیز نشان از اشتراکات فراوان دارد به طوری که در باب نام های خداوند به نام مشترک"خدا" با کاربدی وسیع در این اثار می رسیم.از دیگر نکات مشترک می توان به غالب بودن صفات فاعلی بر سایر انواع ان،جانشینی اکثر صفات به جای اسامی و بهره گیری موثر از ویژگی های موسیقیایی در جهت ارائه بهتر سیمای خدا اشاره کرد.نکته دیگر روند تدریجی کاهش استفاده از اسامی وصفات مرتبط با دین زردتشت وحضور و غلبه اسامی و صفات عربی برای خداوندست که ناشی از ورود تدریجی لغات عربی در فارسی و تاثیر رو به تزاید عقاید اسلامی در اثار ادبی فارسی است.برسی این اثار از بعد ادبی،نشان از بهره گیری از صنایع ادبی و عناصر بیانی در ارائه سیمای خداوند دارد،گرچه تحقیق و بررسی دقیق تر ،بی شک نتایج جالب توجهی در پی خواهد داشت.

تجدد به عنوان یکی از کلیدی ترین و چالش برانگیز ترین واژه های قرن بیستم معانی و تعاریف گوناگونی به خود گرفت.ظهور این پدیده در ادبیات به معنای تحول در مضامین،زبان وبلاغت شعر بود.نوجویی ادبی در زبان و ادب فارسی توام با ورود مضامین جدیدی چون زنان، وطن خواهی و... وتحولات زبانی ای چون ساده نویسی و استعمال واژگان فرنگی و در عرصه بلاغت آفرینش تصاویر بدیع بود.سرآغاز تجدد ادبی را دوره ی مشروطه و به اصطلاحی ادب مشروطه می انگارند وطبق باور رایج شعر دوره ی قاجار با وجود قرابت زمانی با مشروطه فاقد هر گونه نو آوری و ابتکار و صرفا تقلیدی استادانه از قدماست و از لحاظ زبانی و بلاغی نیز اینان پیروان فاقد ابتکار اسلاف خویش بوده اند. در این رساله ما در پی بررسی این پیش انگاری درباره ی شعر دوره ی قاجار بوده ایم و به مصادیق و نمونه های تجدد و نوجویی در آثار شاعران این دوره پرداخته ایم.شعر این دوره از سه جنبه ی بلاغی زبانی وفکری و با تاکید برنو آوری های فکری مورد بررسی فرار گرفته است. از دیدگاه بلاغی از آنجا که این شاعران عموما پیرو تصاویر قدما بوده اند به نقش بلاغت در توصیف مضامین جدید توجه داشته ایم.بسیاری از مضامینی که آغاز آن را به دوره ی مشروطه منتسب میکنند و برخی از ویژگی های زبانی ای که وجود آنها را در شعر پیش از مشروطه انکار می کنند در شعر دوره ی قاجار سابقه ی استعمال داشته اند.بنابر این نمونه های بررسی شده در این رساله دلیلی بر رد و نقض باور به ابتذال وتقلیدی بودن صرف شعر این دوره است.

چکیده: نگاهی گذرا بر روند شکل گیری شعر نو فارسی و شعر حرّ عربی تأثیر پذیری ادبیات فارسی وعربی را از یکدیگر نشان می دهد. این تأثیرپذیری ها که شباهت های بسیاری را می زاید، هر پژوهشگر کنجکاوی را وا می دارد که به بررسی روند تأثیر و تأثر این دو نوع قالب شعری بپردازد.در ادبیات فارسی نیما یوشیج با بهره گیری از تجربیات شاعران پیشین در عرصه ی نوآوری، قالب شعر فارسی را دگرگون کرد. در ادبیات عربی نیز همین حادثه به دست نازک الملا ئکه، شاعر عراقی رخ داد. علاوه بر شباهت های بسیار در جریان شکل گیری شعر نو فارسی و عربی، در اصول و مبانی این گونه از شعر نیز نزدیکی هایی می بینیم، که از مهمترین آنها دگرگونی طول مصراع ها و جای قافیه ها، وحدت شکلی شعر و برتری دادن مضمون بر فرم و شکل می باشد. در این پژوهش ضمن بررسی روند نوگرایی در ادبیات فارسی و عربی، به عوامل و چگونگی شکل گیری شعرنو فارسی و شعر حرّ عربی پرداختیم. در این راستا نیما یوشیج به عنوان پدر شعر نو فارسی و نازک الملائکه و بدر شاکر السیاب به عنوان پیشگامان شعر حرّ عربی نقش تمام کننده را ایفا کرده اند. به همین جهت در این فرصت کوتاه، ویژگی های شعری آنها و تلاش هایشان را در جهت تحوّل شعر، مورد تأمل بیشتری قرار داده ایم. در بخش تطبیق اصول و مبانی شعر نوی فارسی و شعر حّر عربی، نیما و نازک الملائکه بعنوان نظریه پردازان اصلی این دو گونه شعر در محور بحث قرار گرفته اند. واژگان کلیدی : شعر فارسی، شعر عربی، شعرنو، شعرحرّ?نازک الملائکه،نیما یوشیج،بدر شاکر السیاب

موضوع این رساله بررسی عناصر داستانی در آثار دولت آبادی (کارنامه سپنج و روزگار سپری شده مردم سالخورده) است. این بررسی بر پایه کاربرد این عناصراز جمله موضوع، زاویه دید، شخصیت پردازی و... است. پرسشهای اصلی در این تحقیق از این قرارند: 1) ویژگی های اصلی عناصر داستانی در آثار دولت آبادی کدامند ؟ 2) کاربرد عناصر داستانی در این آثار تا چه اندازه مشابه یکدیگرند ؟ 3) عامل اصلی در گرایش دولت آبادی به کاربرد مشابه عناصر داستانی در این آثار چیست ؟ 4) چه تحولاتی در سبک دولت آبادی در کاربرد عناصر داستانی در این دو مجموعه دیده می شود ؟ 5) عامل اصلی در بروز تحول در سبک دولت آبادی چیست ؟ 6) با توجه به تحول صورت گرفته در سبک دولت آبادی( در خصوص کاربرد عناصر داستانی ) ویژگی ها ی تشابه و تفاوت در این دو مجموعه چیست ؟ طبق نتایج به دست آمده از این بررسی عناصر داستانی در متن این آثار دارای ویژگیهای مشترک به شرح زیر است: 1 - مردمی بودن ، سیاسی بودن، وجود درون مایه ای مشابه و تکراری بویژه با موضوع فقر 2 - کاربرد اطناب 3 - استفاده از زاویه دید تقریبا یکسان در هر پنج جلد

رساله حاضر،تصحیح و تحقیق نسخه خطی مصباح الارواح اثر عامی شروی یزدی، تألیف 821 ق است.رساله شامل سه بخش مقدمه،متن اثر و تعلیقات است.در بخش مقدمه ابتدا توضیحاتی درباره موضوع اثر آمده است. موضوع مصباح،عرفان و تصوف است که نویسنده در آن اشاراتی به برخی از عقاید معتدل فرقه حروفیه داشته است.بحث های عرفانی موجود در اثر، مباحث چندان تازه ای نیستندو در آثار قبل و بعد از عامی نیز نمود داشته اند، اما او مطالب را با بیانی متفاوت، نثری ساده و با افزودن مضامینی به ویزه اشاراتی حروفیانه در مصباح الارواح آورده است.اشارات حروفیانه اثر ،عقاید معتدل حروفیان است که در اکثر کتب این فرقه آمده است.برخی از این عقاید عبارتند از:مطابقت دادن مظاهر جهان هستی با عدد28،ممثل دانستن حروف و تکریم فراوان انسان و تأکید بر آنکه او معیار و مبنای خلقت هستی است.بخشی از مقدمه رساله درباره نویسنده مصباح الارواح است.با وجود جست و جوهای فراوان،از عامی جز نامی در کشف الظنون، اطلاعات در خوری به دست نیامد.بخش دیگری از مقدمه به معرفی اجمالی فرقه حروفیه،عقاید آنان و معرفی عقایدحروفیانه مصباح الارواح تعلق دارد.متن اثر شامل25 باب است که عامی در آن با بیانی ساده،به شرح مسائل عرفان و تصوف پرداخته است.برای تصحیح این متن از بین ده نسخه موجود از این اثر، از چهار نسخه استفاده شده است که به ترتیب اولویت عبارتند از:نسخه های م،س، ل و ج و در مواردی از نسخه جنگ کتابخانه ملی نیز کمک گرفته شده است.قسمت انتهایی رساله، تعلیقاتی به آیات،احادیث و ابیات اثر است که این کار با مراجعه به قرآن کریم،کتاب های حدیث تألیف قبل از قرن نهم،کتب عرفانی و دیوان های شعری صورت گرفته است.

تحولات اجتماعی که در دوره ی قاجار با سرعت ،همه ی جنبه های سیاسی،اجتماعی ،اقتصادی و فرهنگی جامعه ی ما را تحت تاثیر قرار داد باعث تغییراتی در حوزه شعر نیز شد و شعر فارسی از نظر ساختار ، قالب ،زبان ،مضمون و تصویر دچار دگرگونیهای کلی شد. طبیعی است که تبیین این تغییرات مستلزم مباحث نظری و نقدهای بسیاری است. هم زمان با تحول و دگرگونی شعر فارسی ،بحث در باب مباحث نظری شعر ،تعریف شعر ،ویژگی های شعر نو و انواع آن نیز رواج یافت. و شاعران ،منتقدان و دانشگاهیان در این مورد کتابها و مقاله های بسیاری تالیف و تدوین نمودند. با وجود همه ی اختلاف هایی که در باب شعر ،در آثار منتقدان وجود دارد،دو نکته در مورد شعر سخت مورد توجه قرار گرفته است،یکی ساختار و دیگری محتوا و نیز تناسب بین این دو. در این پایان نامه نظرات چهار نفر از کسانیکه در این باره صاحب نظر بوده و آثاری دارند ،هر کدام در مباحث زیر معرفی و نقد و بررسی می شود: 1-شعر و تعاریف آن 2-عناصر شعری 3- شعر کهن و نو 4- شاعران معاصر

رساله حاضر تصحیحی است بر نسخ? خطی «مطلع»، از متون بلاغی– عروضی مربوط به قرن یازدهم هجری که توسط وزیری ادیب به نام «رضی الدین محمد بن محمد شفیع مستوفی» به نگارش درآمده است. این کتاب به اشاره «خلیفه سلطان مازندرانی» وزیر دربار صفویان نوشته شده و به او نیز اهدا شده است. موضوع کتاب، عروض، قافیه، معانی، بیان و بدیع است و نویسنده به آثار بلاغی و عروضی قبل از خود به ویژه معیار الاشعار، معیار جمالی و حدائق السحر نظر داشته است. تصحیح این اثر بر اساس سه نسخه کامل موجود در کتابخانه های سپهسالار، آستان قدس و ملی صورت گرفته است. رساله حاضر حاوی مقدمه ای در معرفی نویسنده و امتیازات کتاب، معرفی نسخ و رسم الخط اساس است. سپس اصل متن به همراه توضیح نسخه بدل ها در پاورقی عرضه شده و در بخش پایانی، تعلیقات و توضیحاتی در مورد آیات و احادیث و ادعیه و اشعار فارسی وعربی و نکات مبهم متن آمده است. متن حاضر می تواند حلقه مفقود? بلاغت دوره تیموری و قاجار را به خوبی روشن نماید و در ترسیم سیر کتب بلاغی سهم به سزا داشته باشد.

مکتب ادبی ناتورالیسم، یکی از مکاتبی است که تقریبا ادبیات تمام ملل، آن را تجربه کردند. می توان زادگاه این مکتب را در فرانسه یافت و سپس کشورهای مختلف اروپایی و آمریکا را یکی پس از دیگری درنوردید. به کارگیری روش های علمی در نوشتن رمان، در رأس کار این گروه قرار گرفت. پیشرو این امر امیل زولا بود که حتی علم وراثت را نیز وارد رمان کرد. او با ابراز نا باوری نسبت به ماوراء الطبیعه امیال انسان را ناشی از طبیعت او می داند. او زندگی انسان های الکلی، قاتل و مفلوک جامعه را به دور از هرگونه آرمان گرایی به تصویر می کشد. صادق چوبک نیز در ایران، ناتورالیسم را با تغییراتی وارد داستان نویسی فارسی کرد. ویژگی های مکتب ناتورالیسم، در هر اثر، رنگ و بوی سبک آن نویسنده را می گیرد. اما آنچه به عنوان ویژگی های این مکتب عنوان می شود عمدتاً منطبق با آثار زولاست. خصوصیاتی چون تأثیر علم بر رمان، تأثیر وراثت بر زندگی انسان ها و جبرگرایی. همچنین ناتورالیست ها با استفاده از شرح و توصیف جزئیات به مقابله با عقاید خرافی و حتی مسائل مربوط به ماوراءالطبیعه پرداختند. به همین منظور ابتدا مقدمه ای کوتاه ارائه شده، سپس کلیات تحقیق معین شده است. پس از آن اصول این مکتب بیان شده و در فصول متفاوتی ویژگی های مکتب ناتورالیسم در آثار زولا و چوبک بررسی شده است. در نهایت نگارنده به مقایسه ویژگی های آثار این دو نویسنده پرداخته و با نتیجه گیری مبحث خود را به پایان رسانده است.

موضوع مورد تحقیق، مطالعه تاثیر متقابل فرهنگ عامیانه و شعر معاصر ایران است که با تأکید بر آثار سه تن از شاعران معاصر انجام گرفته است . در آغاز ، لزوم پرداختن به موضوع فرهنگ عامه مورد توجه قرار گرفته و سپس به مصادیق و جلوه های گوناگون آن در ایران پرداخته شده است . بعد از آن ، حضور و نفوذ این فرهنگ در شعر از گذشته تا کنون و تأثیر متقابل میان این دوبر یکدیگر مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه ، بازتاب فرهنگ عامه در شعر معاصر، بویژه در اشعار سه تن از شعرای معاصر، مورد مطالعه قرار گرفته که بدین منظور شیوه ونوع نگاه هر یک از ایشان نسبت به این مسأله بررسی شده و در پایان نتایج حاصل با هم مقایسه گردیده است . مهم ترین نتایج بدست آمده نشان می دهد که: دیدگاه نصرت رحمانی دراین زمینه ، دیدگاهی واقع گراست که عمدتاً به عناصر فرهنگ عامیانه شهری ( بویژه جنوب شهر تهران ) می پردازد .روش او، تنها محدود به استفاده از کلمات کوچه بازاری نیست؛بلکه الگو های جمله بندی و قابلیت های تصویری، عاطفی وموسیقیایی این گون? زبانی را نیز به خدمت شعر در می آورد. بر خلاف او ، نیما، اغلب با عناصر فرهنگ بومی روستایی سر و کار دارد و در شعر او بازتاب زبان، فرهنگ وطبیعت مازندران را می توان مشاهده کرد. رویکرد و نوع نگاه شهریار ، ترکیبی از دو دیدگاه یاد شده است . او در اشعار فارسی خود عمدتاً به عناصر فرهنگ عامه شهری می پردازد و در اشعاری که به زبان ترکی سروده ، به فرهنگ بومی و ادبیات شفاهی مردم روستایی آذربایجان توجه بیشتری نشان داده است.

چکیده: یکی از مباحث بحث انگیز تاریخ ادبیات، شکل گیری و تثبیت مکتب بازگشت ادبی است. اوضاع سیاسی و اجتماعی در عصر افشاریه و زندیه، در روند شکل گیری اوضاع ادبی بسیار تأثیرگذار بوده است، به گونه ای که چهره های سرشناس این عرصه به ویژه در حوزه ی نثر بسیار اندکند. در این روزگار نثر فارسی مانند شعر، مجال تغییر و تحوّل پیدا کرد؛ این تحوّل با تقلید از نویسندگان قرن های ششم، هفتم و هشتم خود را نشان داد، در این دوره نثر فنّی و ساده به موازات هم مورد توجه نویسندگان است اما توجّه و رویکرد نویسندگان بیشتر مصروف ساده نویسی است و بسیاری از ویژگی های هر یک از این دو را در دیگری می توان دید؛ این خصوصیّت حتّی در نثر نویسندگان شبه قاره نیز وجود دارد؛ در پایان عهد زندیه و ابتدای عصر قاجار، دو شیوه ی نثرنویسی ادامه یافت که اغلب همان تقلید و تتبّع جدّی تر از نویسندگان قرن های یاد شده است. امّا با گذشت زمان از طرفداران نثر فنّی کاسته و به پیروان سبک روان افزوده گردید تا آنکه در اواخر قرن سیزده، سبک نگارش فنّی کاملاً کنار گذاشته شد. کلمات کلیدی: افشاریه- زندیه- نویسندگان برجسته- سبک نثر.

چکیده بدیع یکی از شاخههای علم بلاغت است که به کارگیری آن ضمن آرایش کلام به بخشی از توان هنری شاعر اشاره دارد. دیدگاه افراطی منتقدان به این فن، سبب شده است نقش آرایههای سودمند بدیعی در میان صنایع غیرمفیدی که به علل گوناگون گسترش یافتهاند، نادیده گرفته شود تا جایی که نظریات ارائه شدهی آنها، توصیه به پرهیز از استفادهی صنایع بلاغی و بدیعی را نشان میدهد. این پایاننامه ضمن بررسی کاربرد صنایع بلاغی، در شعر شاعران معاصر از دورهی مشروطیت تا پیش از انقلاب، به استخراج آرایههای بدیعی در اشعار یدالله رویایی، رضا براهنی، محمد حقوقی و محمدرضا شفیعی کدکنی پرداخته است. با تقابل بینشهای نوگرایانهی این چهار تن که خود منتقد نیز بودهاند و در این زمینه، نظریات موافق و مخالفی ارائه دادهاند و کاربرد صنایع بدیعی در اشعارشان، میتوان به ابعاد نظری و عملی شخصیت ادبی آنها پی برد و ثابت کرد صنایع بدیعی، همچنان جای خود را به عنوان یک فن سودمند در شعر معاصر حفظ کرده است. از اهداف این رساله، معرفی آرایههای سودمند برای بهرهوری بهتر از آنهاست تا به شناخت بیشتر شعر معاصر و پیشرفت آن یاری برساند، در همین راستا به تجزیه و تحلیل اشعار شاعران مدنظر پرداخته که تا کنون کمتر مورد بررسی قرار گرفته است و آرایههای پرکاربرد استخراج شده است. در نتیجه گرایش شاعران به بدیع مشخص شده و به نقش مضمون اشعار در استفاده از آرایهها اشاره شده و معناگرا یا لفظپرداز بودن شعرا تعیین شده است.

بوستان یکی از مهمترین کتب اخلاقی ادب فارسی است که در آن بغیر از اخلاق به مسائل دیگری از جمله مسائل اجتماعی، سیاسی و... نیز توجه شده است . اثر گرانقدر سعدی در طول تاریخ مورد تقلید بسیاری از گویندگان قرار گرفته، از جمله مقلدان سعدی، نزاری قهستانی شاعر هم عصر او می باشد. نزاری بر آن بوده کتاب دستور نامه خود را به شیوه بوستان به رشته نظم درآورد. هدف اصلی هر دو کتاب تشویق بشر به ساختن مدینه فاضله است هر دو شاعر در ترسیم مدینه فاضله خود به مذهب و عقاید خود نیز اشارات فراوانی کرده اند. از ویژگیهای بارز این دو اثر طرح مسائل اخلاقی و اجتماعی است که مورد نیاز انسان قرار می گیرد. هدف این پژوهش برسی وجوه اشتراک و افتراق دو کتاب بوستان و دستورنامه است. در این نوشتار به بررسی افکار، عقاید، آثار و مدینه فاضله هر دو شاعر پرداخته شده و هر دو کتاب از لحاظ محتوایی و ادبی تحلیل و مقایسه شده اند. بر اساس تحلیل انجام شده به این نتیجه دست یافتیم که نزاری در کتاب دستور نامه خود در پاره ی از موارد به کتاب بوستان نظر داشته اما نه به صورت کامل و جزء به جزء از لحاظ محتوایی در پاره یی از موارد نزاری، موضوعات مطرح شده توسط سعدی را مد نظر داشته است اما از لحاظ ادبی وجه اشتراک زیادی بین دو شاعر وجود نداشت.

در این پژوهش سعی شده است با بررسی پیوند شعر معاصر با شعر کلاسیک، سرچشمه های اصلی شعر نیمایی آشکار شود و شعر معاصر به عنوان یک حلقه از حلقه های شعر فارسی به شمار آید؛ زیرا بخش عمده ای از تمایلات منتقدان معاصر در جهت این است که شعر معاصر را پدیده ای وارداتی معرفی کنند.در این پژوهش ابتدا مهمترین ویژگی های سبک خراسانی در سه حوزه ی زبانی، ادبی و محتوایی بیان شده است.در بخش های بعدی رساله به تأثیر سبک خراسانی بر شعر چهار شاعر معاصر، حمیدی شیرازی، اخوان، اوستا، شفیعی کدکنی پرداخته میشود و هر فصل به یکی از شعرای مورد بررسی اختصاص دارد. هر فصل از چند بخش تشکیل شده است. ابتدا زندگینامه و آثار هر یک از شعرا آورده شده است. پس از آن نمونه هایی از نظیره هایی که هر یک از آنان از شاعران سبک خراسانی داشته اند آورده شده است؛زیرا یکی از مواردی که از طریق آن می توان دریافت که شاعر چه سبکی را بیشتر پسندیده است و یا تحت تأثیر آن شعر سروده است، استقبال هایی ست که شعرا از شعر یکدیگر داشته اند. چهار شاعر مورد بررسی این رساله بسیاری از اشعار خود را به اقتفای شعرای سبک خراسانی سروده اند و این امر یکی از دلایل دلبستگی این شعرا به سبک خراسانی است. در بخش های بعدی تأثیرپذیری هرکدام از این شعرا در سه حوزه ی زبانی، فکری و ادبی به صورت مجزا بررسی شده است. به منظور این کار ویژگی های سبک خراسانی که در بخش کلیات استخراج گردیده بود به همراه نمونه هایی از شعر این شاعران که متأثر از آن ویژگی بوده است به همراه شواهد شعری از شعرای سبک خراسانی آورده شده است. بدین ترتیب علاوه بر اثبات این مدعا که چهار شاعر مورد بررسی به شعر سبک خراسانی نظر ویژه ای داشته اند ، به طور ضمنی مشخص گشته است که هر شاعر در کدام یک از زمینه ها تأثیر پذیری بیشتری از شعرای این سبک داشته است. در پایان هر فصل نتیجه گیری شده است ودر انتهای رساله نتیجه گیری نهایی آمده است ودر آن بیان شده است که کدام یک از این شاعران گرایش بیشتری به سبک خراسانی دارند؛ چه عواملی موجب گرایش این شعرا به سبک خراسانی شده است و کدام ویژگی انعکاس بیشتری در شعر این شاعران دارد.

بستر پژوهش ما دراین تحقیق، مجموعه ای است خبری که در حیطه ی وظایف مخصوص به خود،شعر نیز چاپ می کند.در این پژوهش، سعی شده تا چگونگی ارتباط این مجموعه با اشعار مندرج در آن مورد بررسی قرار گیرد. جلوگیری از ابتذال درکیفیت این دست اشعار و احتمال تأثیرگذاری این اشعار در جذب مخاطب به ادبیات، از دیگر علل پرداخت به این موضوع است. به منظور دریافت اطلاعاتی در باب سطح کیفی و کمی این اشعار در روزنامه ، آن ها را از منظر سبک شناسی مورد ارزیابی قرار دادیم. کارکرد اجتماعی و اطلاع رسانی روزنامه برکسی پوشیده نیست، توجه به این مطلب ما را در نحوه ی دسته بندی اشعار هدایت و تمرکز ما را بر علل چاپ شعر در روزنامه تقویت کرد؛ بر این اساس و با توجه به بسامد بالای اشعاری که به مناسبت های تقویمی و اجتماعی در روزنامه به چاپ می رسد، دریافتیم تطبیق محتوای این اشعار با مناسبت های مذکور مهم ترین انگیزه ی چاپ شعر در روزنامه است. نحوه ی انعکاس این مناسبت ها به فراخورحال گردانندگان روزنامه متفاوت خواهد بود. بر اساس آنچه گفته شد ابتدا اشعار را به دودسته اشعار مناسبتی و غیر مناسبتی تفکیک کرده و سپس ذیل هر دسته به بررسی ویژگی های سبکی آن ها پرداختیم. موضوعات شعری دفاع مقدس و شعر ولایی بسامد بالایی از این اشعار را به خود اختصاص داده است. بسامد بالای غم ، مذهب، مدح، غزل، ترکیبات خاص زبانی، ترکیبات تشبیهی و استعاری ، تشخیص و نزدیکی زبان این اشعار به زبان روز از مهم ترین یافته های ما در این پژوهش است.

چکیده: پس از اینکه صنعت ماشینی به عنوان یکی از پدیده های نوین وارد زندگی جوامع مختلف شد، ساختار، فکر و اندیشه ی جوامع را دگرگون کرد. این پدیده ی نوظهور در ایران نیز در دوره ی قاجاریه و به خصوص پس از جنگ های ایران و روس و به دنبال آن، شکست ایران، آشکار شد و کم کم حضور خود را در شعر شاعران دوره ی قاجاریه و پس از آن با عنوان اشعار «صنایع عصری» نشان داد و شاعران با راه های مختلف حضور صنایع و ماشین آلات میکانیکی را به تصویر کشیدند. از همین روی نگارنده در این تحقیق سعی داشت تا ضمن بررسی تاریخچه و علل پدیداری این اشعار، آن ها را از زمان قاجار تا سال 1320هـ . ش. از نظر سبک شناسی بررسی کرده و ویژگی های آنها را دریابد. نتایج به دست آمده از این تحقیق نشان می دهد که هر چند پی گیری این موضوع از سوی شاعران به عنوان یک امر واحد، نوگرایی تلقی می شود، اما نوع برخورد هر یک از این شاعران در دوره های مختلف، متفاوت است؛ شاعران دوره ی قاجار اغلب با همان دیدگاه سنتی به این موضوع می نگرند و زبان، بیان و اندیشه ی آنها ریشه در سنت شعر فارسی و به خصوص سبک خراسانی دارد، اما در دوره های بعد، نوع برخوردها متفاوت است و زبان، بیان و وزن و موسیقی، قالب های شعری که برای این منظور به کار گرفته می شود و حتی اندیشه ی شاعران، دستخوش تغییر و تحول می شود و به خصوص در دوره ی مشروطیت شاعران سعی می کنند از این گونه اشعار برای طرح مضامین اجتماعی_ فرهنگی نیز استفاده کنند. ?

هنر طنز از دیرباز در ادبیات تمامی ملل جهان وجود داشته و جزء ارکان اصلی در ادبیات هر کشوری محسوب می شود، این هنر در کشور ما نیز از قدمتی کهن برخوردار است و در آثار بسیاری از بزرگان ادب فارسی به چشم می خورد، اما این هنر به مرور زمان رشد کرده و تکامل یافته تا اینکه امروزه جزئی جدا ناپذیر از ادبیات ما محسوب می شود و بسیاری از اُدبا و شعرا و نویسندگان در این عرصه طبع آزمایی کرده و آثاری(چه به نظم و چه به نثر) در این زمینه پدید آورده اند. طنز به دلیل اینکه ابعاد مختلف و طیف گسترده ای از مسائل سیاسی،اجتماعی،اقتصادی وفرهنگی در هر جامعه ای را در بر می گیرد و بسیاری از بزرگان ادب و هنر به آن توجهی خاص مبذول داشته اند از اهمیت ویژه ای برخوردار است. نگارنده در این پایان نامه سعی کرده تا با استفاده از منابع معتبر و بهره گیری از کتابخانه های تخصصی در این حوزه، شیوه ها و شگردهای طنزپردازی سه تن از بزرگان این هنر ادبی را از سه جنبه زبانی، محتوایی و بلاغی مورد بررسی قرار داده و مقایسه ای میان هر سه انجام داده و در نهایت با توجه به بررسی های انجام شده به این نتیجه دست یافته که تولّلی به دلیل احاطه بیشتر بر متون طنزپردازی و تسلّط ادبی خویش در نشان دادن حقایق در قالب طنز توانسته در تأثّیرگذاری هر چه بیشتر بر مخاطبین، موفقیت بیشتری را کسب کند. کلید واژگان: طنز، شیوه ها و شگردهای طنزپردازی، تولّلی، رهی معیری، روحانی

بیدل دهلوی از شاعران برجست? سبک هندی است که آثار منظوم و منثور ارزشمند فراوانی را در ادب پارسی ازخود به جای گذاشته است اما به دلیل پیچیدگی وغموضی که دراندیشه و زبان او وجود دارد در پژوهش های ادبیِ کشورما موردتوجه چندانی قرارنگرفته است. ازاین روتبیین اندیشه ها و سبک شعری او می تواند مخاطب را در ورود به دنیای پر رمز و راز شعری اش یاری کند و یکی از راه های رسیدن به این مهم، نقد وتحلیل آثارمنثور اوست. دراین میان رسال? "نکاتِ" او جایگاه ویژه ای دارد و به عقید? بسیاری از بیدل پژوهان، این اثر چکیده و خلاص? افکار و اندیشه های بیدل وبیان ساده تر آنهاست. در این پژوهش اندیشه¬ها و مضامین موجود در "نکات" استخراج شده و براساس موضوع، تفکیک و دسته¬بندی شده است. مفاهیم استخراج شده در ذیل پنج عنوان کلّیِ شریعت، طریقت، اخلاق و رفتار اجتماعی، انسان و عالَم، که هرکدام نیز دارای زیر مجموعه هایی می¬باشند، مورد بررسی قرارگرفته است. درادامه با بررسی صد غزل از بیدل، غزل های مرتبط با هریک ازعناوین، در ذیل آنها ذکر و بررسی شده است تا چگونگی انعکاس مفاهیم موجود در "نکات"، در غزلیات روشن شود. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که اندیشه های اصلی "نکات" را باورها و اندیشه های عرفانی و اخلاقی بیدل تشکیل می دهد و ما در غزلیات نیز شاهد انعکاس همین اندیشه ها با اندکی تفاوت هستیم، به گونه ای که می توان رد پای اندیشه های موجود در غزلیات را در "نکات" جستجوکرد. نکت? دیگر که از وجوه افتراق این دو به شمارمی آید این است که بیدل در غزلیات علاوه بر ابزارهای بیانی و زبانی، از تجربیات، عواطف و احساسات شخصی درانتقال مفاهیم و اندیشه های عرفانی سودجسته اما از آنجا که "نکات" عصاره و چکید? عقاید، باورها و قوانین مکتب عرفانی اوست، درآنجا مجالی برای انعکاس این احساسات و تجربیات نبوده است.

در این پایان نامه، شعر « افسانه» ی نیما یوشیج در سه سطح اندیشه، بلاغت و زبان تحلیل و مهم ترین مقلّدان آن از منظر وزن، قالب، اندیشه و شیوه ی شعری معرفی شده اند. تحلیل محتوایی شعر افسانه با عنایت به گرایش قوی نیما به دو مکتب اروپایی رمانتی سیزم و رئالیسم و از طریق شناخت مشخصه های طبیعت و اجزای آن، احساسات و هیجانات فردی، درون نگری و یاس و اندوه ، « من شاعرانه »، مفهوم عشق و گریز از واقعیت انجام یافته است. تحلیل زبانی شعر افسانه در سه سطح آوایی، واژگانی و نحوی انجام یافته است که در هر یک از سطوح سلسله مراتب تحلیل و تفسیر با جزییات رعایت شده است. علاوه بر آن این شعر از منظر رویکردهای نوین نقد زبانشناختی و با عنایت به مفاهیمی مانند آشنایی زدایی، هنجارگریزی، برجسته سازی ادبی ، قاعده افزایی، قاعده کاهی و ... نیز تفسیر و تحلیل شده است. همچنین وزن و ساختار عروضی آن با عنایت به سوابق قبلی و اثرگذاری در دوره های بعد مورد توجه قرار گرفته است. تحلیل بلاغی از طریق تصویرگری، تخیل و وضعیت توصیف با عنایت به شاخص هایی مانند ماهیت تصویر، شفافیت یا سایه داری تصویر و ...(که در نقد رمانیتک به عنوان معیار شناخته می شوند) و تحلیل ادبی از طریق شناسایی مصداق های آرایه های معنوی مانند تشبیه، تشخیص، اغراق و... انجام یافته است.هم چنین آثاری از رشید یاسمی ( شبی در جنگل)، پرویز ناتل خانلری (ماه در مرداب ) ، فریدون توللی (مریم )، میرزاده عشقی (نمایشنامه کفن سیاه )، شهریار (هذیان دل)، مهدی اخوان ثالث (یاد)، شفیعی کدکنی (شب خوانی )، سهراب سپهری (مرگ رنگ) ، فروغ فرخ زاد (اسیر ، دیوار ، عصیان ) ، نادر پور (رقص اموات)، ابوالقاسم لاهوتی ( سرای تمدن)، احمد شاملو ( هوای تازه) ،گلچین گیلانی ( اشکبار، شب مهتاب)و هوشنگ ابتهاج ( سراب) به عنوان مقلّدان افسانه تحلیل و تفسیر شده است. یافته های این پایان نامه نشان می دهد که «افسانه» در سه سطح اندیشه، زبان و بلاغت بر جریان شعر معاصر فارسی اثرگذار بوده است. تقلید از این شعر محدود به تعدادی شاعر جوان یا نوپرداز نمی شود؛ بلکه در مواردی حتّی شاعران سنتی و شاعرانی که با نوآوری های بعدی نیما موافق نبودند نیز از وزن یا قالب این شعر تقلید کرده اند.

بررسی صور خیال در شعر شاعران نابینا، به عنوان گویندگانی که از دیدن زیبایی های بصری محروم بوده اند، از موضوعاتی است که تا کنون مورد نقد و تحلیل قرار نگرفته است. در این بررسی صور خیال شاعرانی که نابینای مادرزاد بوده و یا در اوایل عمر نابینا شده اند مورد بررسی قرار گرفت تا سهم عناصر دیداری در شکل گیری صور خیال مشخص شود. همچنین در کنار معرفی این شاعران مهجور با دنیای اشعار آنها هم ارتباط برقرار شود. در این راستا جهت آشنایی بیشتر بازندگی نابینایان ابتدا کلیاتی درباره نحوه زندگی و ارتباط نابینایان با جهان و دریافت اطلاعات آنها از محیط مطرح شده است. در ادامه پس از بررسی تذکره های متفاوت جهت یافتن نام شاعران نابینا از زمان رودکی تا حدود پنجاه سال پیش، شعرای روشندلی که به طور مادرزادی، نابینا بوده یا سن نابینایی آنها کمتر از هفت سال است در اولویت بررسی قرار گرفت، همچنین دو شاعر نابینای معاصر هم به این لیست اضافه شد و مختصری از زندگینامه و نمونه اشعار و برجستگی های خیالی آنها از تشبیه و استعاره و کنایه، مجاز و صنایع بدیعی موسیقی ساز و خیال انگیز مورد بررسی قرار گرفت. همچنین زندگینامه و صور خیال در شعر شاعر مورد تاکید، شوریده شیرازی از شاعران سبک بازگشت به طور گسترده بررسی شد. شوریده شیرازی از شاعران روشندل توانمندی است که نام او و اشعار پر شور این شاعر در عین نابینایی اش، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. از صور برجسته خیالی شوریده می توان به تشبیهات مرکب بصری و زیبای او که عموماً تصویری حسی را ارائه می دهد، اشاره کرد. صور خیال شاعران نابینا از دو زاویه مورد بررسی قرار گرفت، شاعرانی که صور خیالشان موروثی است و سنت را بیشتر اساس کار قرار داده اند و شاعرانی که در کنار سنت از تجربه های فردی در ایجاد صور خیالشان بهره برده اند. بررسی صور خیال نابینایان قبل از دوران معاصر نشان می دهد که شعر آنها در کنار شاعران بینا از وجه تمایز خاصی برخوردار نیست و تنها آفریدن تصاویر بصری از ره آورد سنت در عین نابینایی مورد توجه قرار می گیرد. و می توان ادعا کرد که صور خیال در اشعار بیشتر شاعران چه بینا و چه نابینا اغلب تقلیدی است و از راه گوش کسب می شود؛ اما با بررسی شعر معاصر می توان به تفاوت شعر نابینایان پی برد. انعکاس تجربه های فردی شکل گرفته از نابینایی، در شعر معاصر به چشم می خورد. هر جا شاعر از تجربه های فردی در ایجاد صور خیال بهره برده شعری متمایز آفریده است.

فرهنگ عامیانه (فولکلور) به مجموعه ای از باورها، رفتارها، آداب و رسوم و سنّت های هر قومی گفته می شود که در بین مردم سینه به سینه نقل شده است. بررسی فرهنگ عامیانه در آثاری که در بطن مردم شکل گرفته اند، قابل اهمیّت و بررسی است زیرا با استخراج نکات عامیانه می توان به آداب و رسوم و وضعیت اجتماعی مردم روزگاری که کتاب در آن شکل گرفته دست یافت. در واقع با پژوهش در فرهنگ عامیانه می توان از نابودی سنّت های یک سرزمین و گسترش فرهنگ بیگانه در جامعه جلوگیری کرد. هدف از انجام این پژوهش آشنایی با فرهنگ عامیانه در قرن سیزدهم هجری و استخراج نکاتی درباره ی این فرهنگ در بین عوام مانند آیین ها و سنّت ها، باورها و اعتقادات و ... است. با بررسی ویژگی های معنایی و زبانی در امیر ارسلان و هزار و یک شب سعی شد نکات عامیانه ی آنها استخراج و استنباط شود. در این دوکتاب ، بسیاری مطالب عامیانه همچون تأثیر طرز فکر و اندیشه ی مردمان در زندگیشان به دست آمد و با بررسی این دو، تأثیر ادبیات بیداری را در نوشته های عصر قاجار می توان مشاهده کرد؛ تأثیری که نشان دهنده مخاطب اندیشی نویسندگان این دوره و در نتیجه باعث شکل گیری آثاری در حوزه ی عوامانه شد.

موسیقی شعر مجموعه عواملی است که در کلام رخ می دهد تا در آن، آهنگ و توازن ایجاد شود. همین توازن و هماهنگی، در زیبایی سخن ، انتقال پیام و نشان دادن احساسات و عواطف شاعر، نقشی اساسی بر عهده دارد. به عبارت دیگر موسیقی شعر به شاعر کمک می کند تا درونیات خود را به بهترین و شیواترین صورت به ظهور برساند. عصمت بخارایی یکی از شاعران مشهور و بنام منطقه ی ماوراءالنهر در قرن نهم و از پایه گذاران بحرطویل در شعر فارسی است. سرودن اشعاری در وزن های شانزده رکنی و تسلط بر وزن شعر و تنوع وزنی اشعار و به کارگیری وزن های غریب، از خصایص موسیقی بیرونی اشعار وی محسوب می شود. هم چنین عصمت با استفاده از قافیه هایی با حروف مشترک فراوان، به کار گیری قافیه های بدیعی، بهره گیری از ردیف های فعلی و پرهیز از عیوب قافیه در غالب اشعارش، موسیقی کناری کلام خود را کامل کرده است. در کنار این موارد، او با استفاده ی هنرمندانه از شگردهای موسیقی ساز درونی مانند انواع تکرارها، جناس، هماوایی، تکرار مصوت، ترصیع و موازنه هر چه بیشتر کلام خود را برجسته کرده است. مهمترین عناصر موسیقی ساز معنوی در دیوان عصمت را نیز تضاد ،تنسیق الصفات ، تناسب و اغراق تشکیل می دهد که عصمت به وسیله ی این موارد، سعی نموده تا فضای موسیقایی شعرش را تکمیل کند. با توجه به این مسائل و تاثیر گذاری عصمت بر حوزه موسیقایی شعر فارسی، بررسی شعر او در این زمینه دارای اهمیت است؛ لذا این پژوهش ابتدا به بررسی جوانب تعریف شعر و موسیقی شعر پرداخته و پیوند بین علم موسیقی و شعر از دیدگاه های مختلف را بررسی کرده است. در ادامه نیز بعد از بیان شرح حال عصمت بخارایی، به واکاوی عناصر موسیقی ساز شعر او در چهار حیطه ی موسیقی شعر پرداخته است.

در این رساله اثارنثرابوالقاسم حالت ازنظرساختارزبانی وادبی موضوعات مطرح شده وساختار روایی داستانها مورد بررسی قرارگرفته است.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

آراستن آغاز کلام به حمد و ستایش پروردگار و درود بر پیامبر و اهل بیت او تحمیدیه نام دارد که دربردارنده حقایق ژرف و بازتاب تفکر درونی نویسنده است و به دلیل این که نویسنده در آن تمام هنر نویسندگی و فن بیان خود را برای جلب مخاطب به کار می گیرد، از لحاظ بلاغی و ادبی حائز اهمیت بسیار است. این نوعِ عالی، تابع تحول سبک نثر هر دوران است، اما به دلیل تحول تدریجی نثر، رگه های تقلید از سبک نثر دوره ی قبل در تحمیدیه های هر دوره مشاهده می شود که به تدریج و طی زمان کامل شده اند. تحمیدیه ها از لحاظ ویژگی سبکی، در قرن چهارم ساده هستند، اما از قرن پنجم تمایل به آرایش سخن در آن ها دیده می شود، هرچند هنوز ساده نویسی در آن فراموش نشده، بالاخره در قرن ششم از لحاظ سبک و کاربرد عناصر بیانی به اوج خود می رسند، علاوه بر آن حجم تحمیدیه ها نیز نسبت به دوره قبل بیشتر می شود، از اوایل قرن هفتم به بعد ادامه طرز پیشین دنبال می شود، البته تقلیدی صرف از آن محسوب نمی شود، حتی گاه از لحاظ معنا و مفهوم بسیار ساده تر از دوره پیش، با شیوایی و بلاغت همراه است و نثری فخیم دارد. نکته قابل توجه در تحمیدیه ها این است که برخی از آن ها از لحاظ مضمون و سبک با متن کتاب متفاوتند اما اغلب تحمیدیه ها تابع نثر کتاب است.سجع، اطناب و اقتباس از آیه و حدیث مهم ترین ویژگی هایی است که در تحمیدیه ها دیده می شود.