در این تحقیق می کوشیم ابتدا ریشه های باستانی پیوند چشمگیر نمایش های آیینیِ ایران با دو مفهومِ سوگ و سُرور، و الگوهای رواییِ پنهان در پس صورت های گوناگون این نمایش ها را دریابیم، و سپس سیرِ تحوّل این دو مفهوم را در زمان های مختلف، در نسبت با عوامل و شرایطِ تاریخی ـ اجتماعیِ ایران بررسی نماییم. با بررسیِ کهن ترین اسنادی که از نمایش ایران باستان برجا مانده، خواهیم دید که عزا و جشن سویه های مختلفِ آیینی واحدند که طیِ آن شاه/نیا/توتمِ قبیله با آدابی خاص قربانی می شد؛ شاه برای قبیله به طورِ توأمان، منبعِ خیر و شر بود؛ سوگواری حربه ای بود برای دلجویی از او به خاطرِ جنبه های مثبتش و در مقابل جشن و پایکوبیِ بی قید و بند به خاطرِ ابعاد منفیِ وی برگزار می شد. بررسیِ «یادگارِ زریران» به عنوانِ متنی زاده ی اندیشه های مزدایی که الگوی عزا و جشنِ در پیِ هم ــ و در ارتباط با مفهومِ شاه ــ را در خود جای داده است، به ما نشان می دهد که چگونه آیینی که پیش تر برای ابعاد متضادّ «یک» شاه برپا می شد، متأثّر از جهان نگریِ دو قطبیِ مبتنی بر جدالِ ازلی اهورامزدا و اهریمن، به دو آیینِ عزا و جشنِ مجزّا برای «دو» شاه متفاوت بدل می گردد. همچنین قیاس «یادگارِ زریران» ــ به مثابه ی نمایشی دینی ـ درباری ــ با نمایش واره های کارناوالی ــ به عنوانِ واکنش کینه جویانه ی روستاییان به طبقه ی فرادست ــ دو جریانِ مختلف و موازی را در نمایش ایران روشن می کند؛ جریانِ نخست نمایش حماسه ساز مورد پسند فرهنگِ پدرسالارِ رسمی ست، با حال و هوایی مذهبی و زبانی منظوم، و جریانِ دوّم نمایش مضحکه ساز برآمده از بطنِ فرهنگِ مادرسالارِ روستایی ست، با تکیه بر غرایز انسانی و حسّ و حالی زمینی و زبانی دریده. در آخرین مرحله ی این پژوهش خواهیم دید که میراثِ این دو جریان، به ترتیب به تعزیه و تقلید می رسد؛ تعزیه نمایشی ست حماسی و اسطوره ساز با قهرمانانی آسمانی که سوگوارِ حقیقتِ از دست رفته ی «عدالت» است و تقلید ــ رویِ دیگرِ سکّه ــ نمایشی ست که در آن مردمانِ تحقیر شده، با تمسخرِ بزرگان و خوارمایه کردنِ شان پندارِ برابری با آن ها را می آفرینند.

در این نوشتار تلاش بر آن بوده است تا با مرور دلایل تغییر پارادایم علم از "علم مدرن" به "علم جدید" به بررسی تاثیر این تغییرات در" هنر معاصر" پرداخته شود. در حقیقت تمرکز اصلی این تحقیق بر تاثیری است که "تئوری پیچیدگی"، پارادایم جدید علم، بر زاویه دید و انتخاب رسانه های برخی از هنرمندان معاصر داشته است. فرض این نوشتار نیز بر آن بوده که ارتباط معناداری میان "هنر معاصر" و "تئوری پیچیدگی" وجود دارد. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از تکنیک های مطالعات کتابخانه ای و مشاهده تصاویر ثابت و متحرک( فیلم) انجام پذیرفته است. بنابراین، در ابتدا، رویکرد قطعیت گرای مدرنیته و ریشه های آن در "علم نیوتنی" و همچنین دلایل شکست این معادلات و گرایش علم به" عدم تعین" تشریح می شود. پس از آن صفحاتی به توضیح مشخصه های "سیستم های پیچیده" و تعمیم این مشخصه ها به دیگر سیستم های پویا (جامعه ی پست مدرن و زبان شناسی) اختصاص داده شده است. در نهایت،"هنر پیچیدگی" به عنوان هنری هم راستا با پارادایم جدید معرفی شده و تعدادی از آثار "هنرمندان پیچیدگی" به عنوان بررسی موردی به بحث گذاشته شده است. بنا بر مطالعات این نوشتار، "هنر پیچیدگی"، که اغلب در کنار دو عنوان "هنر مولد" و "هنر تکاملی" قرار می گیرد، هنری است که درآن هنرمند با همکاری قوانین طبیعت، و پدیده "خود-سازماندهی" اثری را خلق می کند که مشخصه های اصلی "پیچیدگی" را داراست.

دستاورد مهم این رساله در این نکته مهم ارایه می گردد که مفهوم اخلاق و رفتار اخلاقی یک مبنای مهم و مشترک در بین همه مکاتب، ادیان و شخصیت های مهم اجتماعی است. از سوی دیگر رسانه نیز به عنوان یک ابزار قدرتمند مورد توجه و پذیرش منابع فوق قرار دارد. حال آنچه می تواند رابطه انسانی صحیحی بین رسانه و مخاطب (به عنوان تنها استفاده کنندگان آن) به گونه ای برقرار نماید که اعتماد قلبی و عقلی برقرار شده ی فی مابین، بدون نگرانی از پیامدهایی همچون سوء استفاده، فریب، نیریگ و خیانت برقرار باشد و در عین حال تحکیم ، گسترش واستمرار یابد، تنها و تنها انجام اعمال و رفتار رسانه ای مبتنی بر آداب و اخلاق رسانه ای است .و این مهم وقتی محقق می شود که رسانه ها و اصحاب آن تفاهم کنند که براساس یک اصول حداقلی ،که اعتماد مخاطب را به مخاطره نیندازد به صورت مشترک عمل نمایند. این رساله مبانی اولیه و ضروری را که می تواند نقطه آغاز حرکت به سمت نگارش اصول ومنشور اخلاقی باشد را فراهم آورد که اهم این اصول عبارتند از: 1- " صداقت رسانه ای" که اصلی ترین اصل در ایجاد اعتماد، جذب مخاطب و تاثیر در رفتار مخاطب است. 2- " اتفاق بر تعریفی روشن و مدون در زمینه اخلاق رسانه ای" که بر افزایش جمعیت مخاطبان موثر است. 3- " عنصر قانون" که عامل مهم و اساسی در ایجاد اتفاق نظر است. 4- توجه به اخلاق در زمینه آگهی های تبلیغاتی. 5- " قدرت و سیاست" که در عدم توجه به اخلاق رسانه ای موثرترند. کلید واژه: اخلاق، رسانه، تلویزیون، دین، قانون، مخاطب، اعتماد

اگر بپذیریم که یکی از راه های اصلی برای ادامه حیات و پیشرفت هر رشته ای - از جمله سفالگری - آموزش صحیح آن رشته و انتقال آن به نسل های بعد باشد، می بایست در مسیر اصولی آموزش سفالگری گام برداشت. سیر مطالعاتی پایان نامه از تعریف مفاهیم اصلی و واژگان کاربردی مانند سفالگری و سرامیک، آموزش و تربیت، سیستم و نظام آموزشی آغاز شده و با بررسی تاریخ سفالگری و آموزش در ایران و ارتباط آن به آموزش سفال در ایران امروز ادامه پیدا می کند. در فصل آخر شیوه های آموزش سفالگری در ایران امروز به سه روش آموزش دانشگاهی، آموزش رسمی و فنی و حرفه ای و آموزش غیررسمی و غیرنظام مند تقسیم می شود. آموزش سفالگری در روش آکادمیک به رشته های صنایع دستی و هنر اسلامی ختم می شود. هر دو این رشته ها تعداد واحد معدودی را در رابطه با آموزش سفالگری به دانشجویان ارایه می دهند، اما در کنار آموزش سفالگری با توجه به مبنا قرار دادن آموزش طراحی، دانشجویانی با سواد بصری بهتر نسبت به آموزش غیررسمی تربیت می کند. در روش غیررسمی طول مدت آموزش طولانی بوده و با توجه به کسب تجربه در محیط تولید و عرضه آثار از لحاظ معنایی و ارتباط با مخاطب در جایگاه بهتری قرار می گیرند اما آموزش به تکنیک های خاصی محدود می شود. با توجه به مطالعه میدانی و کتابخانه ای انجام شده در این پژوهش نتیجه منتج به این می گردد که برای ثمر بخش کردن آموزش سفالگری دانشگاهی در ایران امروز، راه اندازی رشته ای تخصصی با عنوان سفالگری در دوره کارشناسی ضروری است. در این رشته می توان از تجربه آموزش غیر رسمی استفاده و با بستر سازی برای دانشجو دروس تخصصی سفالگری را درکنار طراحی و مبانی هنر های تجسمی قرار داد.

در این پژوهش که به روش تطبیقی انجام شده و گرد آوری اطلاعات آن با استفاده از منابع مکتوب چاپی و الکترونیک صورت گرفته است، تلاش شده تا علاوه بر مطالعه ی نقوش جانوری آثار فلزی لرستان و سکایی در هزاره ی اول پیش از میلاد، ریشه ها و خاستگاه هنر فلزکاری این اقوام و عوامل تأثیرگذار بر آن و نیز شباهت ها و تفاوت های نقوش جانوری در آثار فلزی لرستان و سکایی مورد بررسی و شناسایی قرار گیرند. این مطالعه متکی بر گردآوری اطلاعات و تصاویر آثار هنری ساکنان این مناطق می باشد که توسط پژوهشگر جمع آوری و استخراج گشته اند و بخشی از نتایج این بررسی نیز به صورت جدول ارائه شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که: هرچند عواملی چون شیوه ی زندگی مشابه (زندگی عشایری) ساکنان کهن لرستان و سکاها و یا استقرار سکاها طی قرن های هشت و هفت پیش از میلاد در بخش هایی از خاور نزدیک و ایران می توانسته اند در ظهور برخی شباهت ها میان هنر این اقوام موثر باشند اما بسیاری از نقشمایه های موجود در این آثار به ویژه نقوش جانوری، ریشه در هنر بین النهرین و خاور نزدیک دارند و این تمدن ها از طریق گسترش فرهنگ خود و تأثیرگذاری بر روی سایر اقوام منطقه، بستر مناسبی را جهت شکوفایی هنر فلزکاری لرستان و سکاها فراهم نمودند.

در مباحث مربوط به حوزه نقاشی مذهبی، همواره استفاده از عناصر بصری را در پیوند میان روایت، داستان و ادبیات مشاهده می کنیم و این عناصر حکم وسیله ای برای رسیدن به هدف هستند. این اهداف با توجه به شرایط زمانی و مکانی، متغیر و قابل جا به جایی هستند. شرایط اجتماعی- سیاسی هر جامعه بر روند شکل گیری یک گونه خاص از هنر تأثیر به سزایی دارد، به طوری که گاه ماهیت آن هنر را تشکیل می دهد. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که: آیا در حیطه نقاشی پشت شیشه و قهوه خانه ای که شاهد رواج و رونق آن ها در عصر قاجار هستیم، هنر به مثابه نوعی ابزار فرهنگ سازی و ترویجی در جهت نهادینه کردن مذهب شیعه قرار می گیرد و از سویی زبان اعتراض طبقاتی از جامعه می گردد که تا پیش از این، مجال چندانی برای ابراز وجود و هنرنمایی در حوزه نقاشی به طور رسمی نیافته بودند.

چکیده کتابت و تذهیب قرآن یکی از مهم ترین هنرهایی است که در دوره ایلخانی با تلاش و حمایت شاهان و وزیران هنر دوست، به دوران اوج و شکوفایی خود در زمینه استنساخ قرآن رسیده است. نقوش هندسی در این دوره پرکاربردترین نقوش برای تزیین در بیشترهنر ها از جمله معماری و به ویژه تذهیب قرآن می باشد. هدف این پژوهش بررسی ساختار هندسی نقوش تذهیب در قرآن های دوره ایلخانی می باشد که در این راستا ارتباط تناسبات، ساختار، اجزای تزیین و کادر کلی و همچنین رابطه جزء با کل در ساختار هندسی تذهیب مورد بررسی قرار می گیرد. گردآوری مطالب و تصاویر این پژوهش کتابخانه ای و انجام آن به روش توصیفی- تحلیلی و به صورت کیفی می باشد.

چکیده دوره قاجار و خصوصاً زمان سلطنت ناصرالدین شاه به واسطه ویژگی های بنیادین آن همچون گسترش روابط سیاسی و فرهنگی با کشورهای دیگر و مسافرت به اروپا و آشنایی با تمدن غربی و پیشرفت سریع صنایع عصر تحولات بنیادینی است. شیشه دست ساز در این دوره همچون سایر هنرها دست خوش تحولاتی می شود. تزیین شیشه نیز به عنوان بخشی از هنر شیشه گری دستی تحت تأثیر تحولات این دوره دچار تغییراتی در شیوه اجرا و نوع نقش می شود. بررسی تأثیر تحولات اجتماعی، فرهنگی و هنری این دوره بر تزیین شیشه دستی در این دوره هدف اصلی این پژوهش است که در پی آن به شناخت تزیینات و شیوه های اجرای آن ها می انجامد. گردآوری مطالب در این پژوهش به روش کتابخانه ای و میدانی و نگارش آن ها با رویکرد توصیفی و تحلیلی صورت گرفته است. با شناخت تزیینات شیشه های قاجار زمینه های تأثیرپذیری آن ها از تحولات اجتماعی، فرهنگی و هنری در این دوره این گونه است که در زمینه اجتماعی تغییر سیر جامعه از سنت به تجدد و تمایل به تجمل و در زمینه فرهنگی واردات و مراودات و در زمینه هنری تبعیت از هنرهای مرسوم، هنر ادوار پیشین و هنر سایر کشورها این تزیینات را تحت تأثیر قرار داده است. انواع شیوه های تزیین شیشه دست ساز تحت تأثیر تحولات این دوره شامل استفاده از رنگ و روغن و نگین اندازی و عکس برگردان است. نوع نقوش نیز شامل پیکره ای و شیر و شمشیر و آرایه های گل و بوته طبیعی می باشند. با بررسی آثار موجود به نظر می رسد برخی از نقوش تزیینی شیشه دست ساز نشانگر تداوم شیوه های سنتی هستند؛ درحالی که برخی دیگر نشانگر مرحله گذار و تلفیقی از سنت و نوگرایی بوده و از سوی دیگر در این میان آثاری نیز خلق شده اند که کاملاً نشانگر پیروی از واقع نمایی و تأثیرپذیری از هنر اروپایی می باشند.