نام پژوهشگر: مهشید میرفخرایی

بررسی عناصر داستانی در متنهای فارسی میانه کارنامه اردشیر بابکان، یادگار زریر، گزارش شترنج و زردشت و گشتاسب (از روایت پهلوی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی - پژوهشکده زبانشناسی 1389
  سیده فاطمه موسوی   محمدتقی راشد محصل

چکیده میان متن های فارسی میانه متن هایی با ساختار های روایی منثور دیده می شوند. تاکنون، جنبه های تاریخی این متن ها بررسی شده است و حاصل بیشتر این بررسی ها نشان می دهد که درون مایه این متن ها با وقایع تاریخی انطباق کاملی ندارد. حال که ترجمه های نسبتاً دقیق و روانی از این متن ها در دسترس است؛ از میان مجموعه متن ها چهار متن که دارای ساختار روایی بوده اند، برگزیده شده است؛ تا با بررسی عناصر ادبی در آنها چشمه های داستان پردازی ایران باستان را شناخته و ویژگی های آن را بکاود. این داستان ها عبارتند از کارنامه اردشیر بابکان، یادگار زریر، گزارش شترنج و داستان زردشت و گشتاسب از روایت پهلوی. پس از ذکر سیری اجمالی در ادبیات فارسی میانه و تعاریف عناصر داستان، تحلیل عناصر داستان در هریک از این متن ها آمده است و در نتیجه گیری هایی کوتاه این بررسی ها جمع بندی شده اند. در انتها، جمع بندی ، که تصویری کلی از این متن ها را به دست می دهد، آمده است. از دستاوردهای این پژوهش، اثبات توجه به داستان پردازی در ایران باستان و نمایش پیشرفت ادبیات دوره ساسانی است.

بررسی کرده یازده ویسپرد (اوستا-زند)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی - پژوهشکده زبانشناسی 1390
  سمیه احمدی   مهشید میرفخرایی

چکیده اوستا کتاب دینی زرتشتیان شامل پنج بخش یسن ها، یشت ها، وندیداد، خرده اوستا و وسپرد است. ویسپرد در اوستا -wispe ratuuo به معنی «همه ی ردان» یا «همه ی سروران» است. جزء اول ترکیب از صفت-wispa هر همه و جزء دوم از اسم ratu- به معنی رد و سرور است. ویسپرد از 24 کرده یا بخش تشکیل شده است و همراه یسن ها در مراسم مذهبی و آئینی به ویژه در نوروز و گاهنبارها یعنی جشن های شش گانه فصلی خوانده می شود. در ویسپرد همه ی ردان مینوی و جهانی بر شمرده می شوند و به آنچه که سودمند و در خور ستایش و نیایش است آفرین گفته می شود. این پژوهش در چهار فصل شامل مقدمه، متن اوستایی، حرف نویسی متن اوستایی، برگردان فارسی، یادداشت های برگردان فارسی، متن زند، آوانویسی متن زند، برگردان فارسی و واژه نامه اوستا- زند- فارسی و کتابنامه است

شرح و توصیف پنج مقوله اخلاقی آیین بودا، بر پایه فصل یازدهم متن ختنی زمبسته
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی - پژوهشکده زبانشناسی 1390
  محسن میرزایی باوندپور   مهشید میرفخرایی

از نیم? دوم سده اول پیش از میلاد مسیح تا حمله قره خانیان به سرزمین ختن در سال 1006 میلادی، این منطقه یکی از مهمترین مراکز آیین و فرهنگ بودایی، به ویژه مکتب مهایانه، بوده و شمار زیادی از آثار بوداییان به زبان ختنی در این منطقه ترجمه و تدوین شده است. کتاب «زمبسته» یکی از آثار دینی بوداییان، به زبان ختنی، منظوم و در قالب «سوتره» سروده شده است. فصل یازدهم این کتاب به معرفی پنج مقوله اخلاقی آیین بودا اختصاص دارد؛ این پنج مقوله عبارتند از: mulysdi «آمرزش»؛ maitr? «مهر»؛ p?ramit? «فضیلت»؛ bodhicitta «روشن نگری»؛ و up?ya «مصلحت». به تبع قالب متن، توصیف هریک از این پنج مقوله به اختصار بیان گردیده است. این پژوهش با مقدمه و در سه فصل تدوین شده است: فصل اول: شرح و توصیف این پنج مقوله و مطابقت آن با متن ختنی. فصل دوم: حرف نویسی، برگردان فارسی فصل یازدهم کتاب زمبسته و یادداشتها. فصل سوم: واژه نامه، همراه با توضیحات ریشه شناسی. در پیوست نیز نمونه هایی از صورتهای صرفی اسم و صفت، ضمیر، عدد، و فعل آمده است.

تجزیه و تحلیل متن اوستایی فرگرد 21 وندیداد و مقایسه با زند آن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی - پژوهشکده زبانشناسی 1390
  نیما سجادی   محمد تقی راشد محصل

تجزیه و تحلیل متن اوستایی فرگرد 21 وندیداد و مقایسه با زند آن

بررسی متن اوستایی خورشید نیایش و مقایسه آن با متن زند
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی - پژوهشکده زبانشناسی 1391
  فهیمه شکیبا   محمد تقی راشد محصل

چکیده این پایان نامه به تجزیه و تحلیل متن اوستایی و زند خورشید نیایش اختصاص دارد. خورشید نیایش نخستین نیایش از پنج نیایش خرده اوستا ست که خود یکی از پنج بخش اوستا ست.در مجموعه یشت های اوستا نیز یشتی به نام خورشید وجود دارد که متن کامل آن در بندهای 11 تا 17خورشید نیایش آمده است. این پایان نامه شامل یک مقدمه و پنج بخش است. بخش نخست متن اوستایی و زند، بخش دوم حرف نویسی متن اوستایی و آوانویسی متن زند و برگردان فارسی آنها، بخش سوم یادداشت ها، بخش چهارم واژه نامه و بخش پنجم نمایه واژه های زند و کتابنامه را شامل می شود.

بررسی متن اوستایی آفرینگان گاهنبار و مقایسه آن با متن زند
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی - پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی 1391
  زینب آشورلو   محمدتقی راشدمحصل

چکیده گاهنبارها بر شش جشن بزرگ ایرانیان باستان اطلاق می شود که در طول یکسال با فاصله های نا برابر برگزار می شده اند و هر یک از آنها یادآور یکی از آفرینش های ششگانه پدیده های مادی بوده اند؛ نام اوستایی این جشنها به ترتیب عبارت است از: میذیوزرمیه به معنای «میان بهار» و به یاد بود آفرینش آسمان در اردیبهشت ماه؛ میذیوشهه به معنای «میان تابستان» و به یاد بود آفرینش آب در تیر ماه؛ پیتی شهیه به معنای «گرد آوری غله» و به یاد بود آفرینش زمین در شهریور ماه؛ ایاثریمه به معنای «بازگشت گله ها از چرای (تابستانی)» و به یاد بود آفرینش گیاه در مهر ماه؛ میذیه ئیریه به معنای «میان زمستان» و به یاد بود آفرینش چهارپایان در دی ماه؛ همسپثمئذیه نامی خاص با معنایی نامعلوم یاد آور آفرینش انسان بوده، نزول فره وشی را نیز در پنج روز پایان سال نوید می داده است. هر گاهنبار پنج روز ادامه و مراسم عبادی خاص داشته و نماز آفرینگان گاهنبار نیز در هر یک از این جشنها خوانده می شده است. بررسی متن اوستایی و زند آفرینگان گاهنبار موضوع این پژوهش است که در یک مقدمه وپنج بخش به شرح زیر انجام شده است: مقدمه شامل معرفی گاهنبارها و بررسی درونمایه آفرینگان گاهنبار؛ بخش اول متن اوستایی، حرف نویسی و برگردان فارسی آن؛ بخش دوم یادداشت های متن اوستایی؛ بخش سوم متن زند، آوانویسی و برگردان فارسی آن؛ بخش چهارم واژه نامه ی اوستایی شامل واژه ها، معنی فارسی، تحلیل حالات دستوری و برابر زند آنها؛ بخش پنجم نمایه واژه های زند و فهرست منابع.

ببرسی خورشید یشت و ماه یشت اوستا
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1391
  فاطمه شمسیان   مهشید میرفخرایی

خورشید یشت و ماه یشت به ترتیب یشتهای ششم و هفتم در ستایش ایزدان خورشید وماه هستند و هر یک از هفت بند تشکیل شده است.در این پزوهش از طریق ریشه شناسی وازه های اوستایی و تعیین نقش دستوری هر یک برگردان دقیقی از متن اوستا ارائه شده است تا با بررسی داده های بدست آمده نقش این دو آفریده در پالایش زمین و دیگر پدیده های آفرینش رویش و رشد گیاهان طبقات بهشت و نیز کارکرد آنها در مراسم تدفین درگذشتگان مشخص شود.برای رسیدن بدین هدف آن دسته از متون فارسیب میانه در ارتباط با این دو آفریده هم مطالعه و نتایج به دست آمده در بخش نتیجه گیری منعکس شده است.

بررسی یسن 13 ( اوستا و زند )
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی - پژوهشکده زبانشناسی 1392
  آرزو حبیبی   مهشید میرفخرایی

ین پژوهش به تجزیه و تحلیل متن اوستایی و زند یسن سیزدهم اختصاص دارد. این یسن در ستایش ردان شامل ستایش اهوره مزدا، بزرگترین ایزد دین زردشتی، امشاسپندان(= جلوه های اهوره مزدا و موکلان آفریدگان مادی)، ایزدان بزرگ دین زردشتی، برترین(=رد) های هستی مادی، فروشی(= مثال موجودات در جهان مینوی ) است. این پژوهش شامل پیشگفتار و چهار بخش است. بخش نخست متن اوستایی، حرف نویسی، ترجمه به فارسی و یادداشت ها؛ بخش دوم متن زند، آوانویسی، ترجمه به فارسی و یادداشت ها؛ بخش سوم واژه نامه اوستا – زند – فارسی؛ بخش چهارم واژه نامه زند، نتیجه گیری و کتاب نامه را در بر می گیرد.

بررسی زبانشناختی و محتوایی یسن 16(اوستاو زند)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی - پژوهشکده فرهنگ و زبانهای باستانی ایران 1392
  ایدا دالوند   مهشید میرفخرایی

اوستا کهن ترین سروده های دینی ایرانی و کتاب مقدس زردشتیان است و زبانی را که این کتاب به آن نوشته شده است، اوستایی می نامند. برای زبان متون اوستایی نمی توان تاریخ دقیقی را مشخص کرد و تعیین جایگاه جغرافیایی آن نیز غیر ممکن است.از ویژگی های آوایی آن به وضوح مشخص می شود که این زبان،گویش رایج در پارس نبوده است اما درباره ی اینکه این زبان به کدام بخش ایران تعلق داشته نظریات گوناگونی داده شده که هر چند خیلی دور از ذهن نمی نمایند، قانع کننده نیستند.به نظر می رسد که کتاب اوستا تا دوره ساسانیان نسخه مکتوبی نداشته و تنها به صورت سینه به سینه منتقل می شده است . در زمان شاهنشاهی شاپور دوم ، موبدان پارس خطی را بر پایه خط فارسی میانه و زبور پهلوی ابداع کرده و برای نگارش اوستا به کار بردند . " اوستای دوره ساسانی دارای 21 نسک " کتاب " بود و به سه بخش تقسیم می شد : 1- گاهانیک ، شامل متون مربوط به گاهان ، 2- هادگ مانسریگ ، شامل اوراد و اذکار 3- دادیگ، شامل قوانین دینی " (ابوالقاسمی ،1388 ،ص28 ) . بخش های دیگر اوستا در دوره های مختلف از سده ششم پیش از میلاد تا سده سوم میلادی تالیف شده اند.اوستای امروزی حدود یک سوم اوستای دوره ساسانی(نک?دکتر ابوالقاسمی) است.اوستای دوره ساسانی آن طور که از دین کرت –هشتم و نهم- بر می آید به بخش های زیر تقسیم می شود:1 . یسن ها که شامل 72 ها یا فصل است 2 .یشت ها که شامل 21 یشت یا سرود است 3. ویسپرد که شامل 24 کرده است 4 . وندیداد که دارای 22 فرگرد است.5 .خرده اوستا (ابوالقاسمی،1385،ص7-5) "همه اوستا از نظر زبان یک دست نیست . بعضی از قسمت ها دارای سبکی کهنه تر و از نظر زبانی با قواعد دستوری صحیح اوستا بیشتر مطابقت دارد . در برابر ، در برخی بخش ها قواعد دستوری چندان مراعات نشده است . علت تفاوت زبانی میان متون اوستایی را می توان به دو علت نسبت داد . یکی این که قدمت بعضی از آثار بیشتر از دسته دیگر است و دیگر آنکه شاید اختلاف لهجه میان این دو دسته از آثار وجود داشته است. متون اوستایی را بر اساس ویژگی ها و قدمت زبانی می توان به دو دسته تقسیم کرد : 1- متون گاهانی 2- متون اوستایی متاخر

یسن 26 (اوستا و زند)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی - پژوهشکده زبانشناسی 1392
  زهرا ثبوت   مهشید میرفخرایی

در این یسن فرَوَشی ها تقسیم بندی های متفاوت دارند . از فرَوَشی خانواده ،ده ،ناحیه ،مملکت و زرتشتوم نام برده می شود که تقسیم بندی های اجتماعی در آن دوره محسوب می شدند.نخستین فرَوَشی که مورد ستایش قرار می گیرد فرَوَشی اهوره مزدا است تا فروشی امشاسپندان ،پوریوتکیشان ،سوشیانت ها و همه کسانی که در کیش زرتشت نقش به سزایی دارند همچون گیومرت ،کی گشتاسب ،ایسدواستر و خود زرتشت وفروشی همه پرهیزکارانی که برای راستی پیروز شدند. تمام این یسن در انجام سی روزه بزرگ افزوده شده است. بندهای 1 تا 10 ها 26 در بندهای 18-27 ها 59 نیز موجود است. . این پژوهش شامل فصل های زیر خواهد بود: 1- مقدمه ای درباره اوستا ،یسنا و یسن 26 2- حرف نویسی متن اوستایی همراه با برگردان فارسی 3- آوانویسی متن زند همراه با برگردان فارسی 4- یادداشت های برگردان اوستا و زند 5- واژه نامه اوستا ،زند ،فارسی 6- نتیجه گیری

جستاری در سنگ نبشته های پهلوی حرف نویسی، آوانگاری، برگردان، یادداشتها و واژه نامه بسامدی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی 1380
  محمدرضا ارشاد   محمدتقی راشد محصل

چکیده ندارد.

بررسی ویژگی های ایزد اردویسور آناهید و ایزد اشی و جایگاه هر یک در ایران باستان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی 1385
  فرح رستمی گوهری   مهشید میرفخرایی

چکیده ندارد.

بررسی صرفی و نحوی ضمیرها و افعال در فصلهای سی و چهار و سی و پنج وزیدگیهای زادسپرم
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی - پژوهشکده زبانشناسی 1388
  عباس آل سیدطیب   محمد تقی راشد محصل

هدف این تحقیق بررسی صرفی و نحوی ضمیر و فعل در دو فصل پایانی کتاب وزیدگی های زادسپرم به منظور آشکارسازی ویژگی های سبکی نویسنده ی کتاب است. موارد صرفی و نحوی بررسی شده بر پایه ی کتاب دستور تاریخی زبان فارسی دکتر محسن ابوالقاسمی بوده است. برای این منظور، ابتدا متن پهلوی و آوانویسی و ترجمه براساس کتاب وزیدگی های زادسپرم پژوهش دکتر محمد تقی راشد محصل انتخاب شد. سپس، یادداشت برداری مربوط به ضمیر و فعل از لحاظ صرفی و نحوی به طور همزمان انجام گرفت. سپس یادداشت ها در جدول های مربوط به هر قسمت تنظیم گردید. در پایان تمامی جمله های این دو فصل از لحاظ ساخت جمله براساس فصل جمله بندی کتاب یادشده تحلیل گردید. پس از انجام تحقیق مشخص گردید که کتاب وزیدگی های زادسپرم از لحاظ نوع جمله بندی تنوع بسیار دارد و علیرغم داشتن جمله های ساده ی فراوان - که بسیاری از آنها فاقد فعل هستند - جملات پیچیده و معترضه ی زیادی نیز دارد؛ ویژگی ای که در دیگر کتاب های پهلوی معمول نیست. ویژگی دیگر کتاب استفاده ی فراوان از پیشوندهای فعلی است.

تراژدی سه گانه رستم و اسفندیار ، رستم و شغاد و داستان پادشاهی بهمن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی 1382
  حسین شیخ بستان آباد   مهشید میرفخرایی

در این پژوهش هدف آن است که تاثیر تراژدی یونانی در به وجود آمدن سه داستان رستم و اسفندیار، رستم و شغاد و پادشاهی بهمن بازنمایانده شود. اشتباه است اگر گفته شود این داستانها صورت ایرانی تراژدی یونانی است . چرا که میان فرهنگ ایران و یونان تفاوتهای بسیاری وجود دارد . از سوی دیگر شرایط زمانی به وجود آمدن این دو گروه داستانها با هم فرق می کند. و مهمترین نکته این که امروزه دیگر، پژوهشگران و متخصصان تراژدی یونان باستان بر این باور اتفاق دارند که سخن گفتن از تراژدی یونانی درست نیست بلکه باید از تراژدی های یونانی سخن گفت و حتی گفتگو از وحدت موضوعی نمایشهای یک نویسنده را باید کنار گذاشت و مثلا در بررسی ، تراژدی های سوفوکلس را مد نظر قرار داد. با این حال و با وجود این تنوع ، میان این تراژدی ها شباهتهایی وجود دارد که این نمایشها را در یک خانواده قرار می دهد.