کارکردهای اجتماعی دین از جمله مباحثی است در حوزه جامعه شناسی دین که به بررسی نقش و کارکرد دین در جوامع انسانی می پردازد و دیدگاه های مختلف را در این زمینه مورد نقد و بررسی قرار می دهد. تعلق خاطر اصلی پژوهشگران جامعه شناسی در مورد دین، کارکرد آن است و اصطلاح کارکرد به سهم دین در ابقای جوامع انسانی و ثبات آن راجع است.تحقیق حاضر آراء و اندیشه عالمان شیعی معاصر را در این زمینه مورد بررسی قرار می دهد. امام خمینی، علامه طباطبایی ، استاد مرتضی مطهری و دکتر علی شریعتی، عالمانی هستند که به کارکردهای اجتماعی دین توجه کرده اند و این موضوع را می توان در خلال نوشته ها و سخنان ایشان بررسی نمود.محقق دراین رساله با استفاده از اطلاعات به دست آمده از آثار عالمان شیعی معاصر ، ضمن تحلیل متن با روش مقایسه ای به بیان نکات اشتراک و افتراق آنان در مورد کارکردهای اجتماعی دین می پردازد.در این تحقیق علاوه بر اشاره به اندیشه اجتماعی و مفهوم دین در اندیشه آنان، عنوان شده است که عالمان شیعی معاصر ،کارکردهای اجتماعی مثبتی برای دین قائلند و در مورد آن اشتراک نظر دارند. از نگاه این عالمان می توان کارکردهایی چون ، تقویت انسجام اجتماعی، کنترل اجتماعی، معنابخشی به زندگی، تقویت روحیه ایثار و فداکاری، تعیین قانون و ضمانت اجرایی آن، ایجاد هویت اجتماعی و مسئولیت اجتماعی را برای دین در جامعه قائل شد.

یکی از بهترین شاخص ها در ارزیابی عملکرد فرهنگی یک نظام الگو هایی است که هر نظام یا فرهنگی از طریق تولیدات فرهنگی مثل سینما ارائه می دهد. تلقی هر فرهنگ، از شخصیت زن و مرد در تولیدات فرهنگی و خصوصا سینما یکی از بهترین شاخص ها در ارزیابی عملکرد فرهنگی آن نظام به حساب می آید.سینما به عنوان یکی از مهمترین رسانه های مدرن در عصر حاضر علاوه بر اینکه به بازنمایی جامعه می پردازد، خود نیز الگوهایی را به جامعه ارائه می دهد. بسیاری از فیلم های سینمایی خواه آشکار، خواه نهان مملو از گفتمان های جنسیتی است. سینما باید بر اساس خاستگاه و مبانی برگرفته از فرهنگ اسلامی- ایرانی به ارائه الگوی مناسب از شخصیت زن و مرد بپردازد. بر این اساس تلاش شده است ویژگی های شخصیت مرد در سینما، با الگوی شخصیتی مرد در فرهنگ اسلامی_ایرانی تطبیق داده شود. جهت بازنمایی شخصیت مرد در سینما با روش نشانه شناسی به بررسی چهار فیلم پس از انقلاب پرداخته شده است. در این پژوهش تلاش شده است تا از «تحلیل روایت» که جزء روش های نشانه شناسی است در راستای غنی شدن کار پژوهشی خود و مشخص شدن سیر روایت فیلم، و از روش«تحلیل رمزگانِ» جان فیسک جهت معلوم کردن لایه های مختلف معانی رمزگذاری شده در فیلم ها استفاده شود. در تحلیل روایت به پنج عنصر اصلی فیلم شامل: پاره ابتدایی، نیروی تخریب کننده، پاره میانی، نیروی سامان دهنده، پاره انتهایی اشاره شده و در تحلیل رمزگان سه رمزگان مهم شامل «رمزگان اجتماعی»، «رمزگان فنی»، «رمزگان ایدئولوژیک» توضیح داده شده است و عناصر مختلف این رمزگان جهت واکاوی معانی پنهان فیلم به کار رفته است. در ادامه با بررسی منابع اسلامی، آیات و روایات شناسایی، استخراج و دسته بندی شد که بتوان ادعا کرد مرد در متون اسلامی از این ویژگی ها برخوردار می باشد. همچنین اشعار سعدی به عنوان نمونه ای از فرهنگ ایرانی بررسی شده است. در پایان نتیجه گرفته شده است که اکثر فیلم های سینمایی بررسی شده با معیار های فرهنگ اسلامی- ایرانی مطابقت ندارد و الگو های غیر خودی در آنها بسیار تاثیر گذار بوده است و اکثر فیلم ها تحت تاثیر رویکرد های فمینیستی در ایران می باشند.