چکیده نور یکی از عوامل محیطی بسیار تأثیر گذار بر عملکرد طیور است که اغلب بویژه در پرورش جوجه های گوشتی مورد کم توجهی قرار میگیرد. علیالرغم گذشت چند دهه از توسعه مرغ لاین گوشتی (آرین) در کشور، تا کنون برنامه نوری مناسب برای جوجه های گوشتی تجاری این سویه تدوین نشده است. لذا در این آزمایش با استفاده از طرح کاملاً تصادفی تأثیر چهار برنامه نوری در هشت تکرار شامل: 1- نور دائم (متداول) 2- کاهش- افزایش ناگهانی 3- کاهش- افزایشی تدریجی و 4- متناوب ( 1 ساعت روشنایی: 3 ساعت تاریکی) بر عملکرد، ناهنجاری های بینایی، سیستم ایمنی و ناهنجاریهای متابولیک 320 قطعه جوجه گوشتی (آمیخته تجاری آرین 386 ) در طول 6 هفته بررسی شد. در سن 6 هفتگی اختلاف معنیداری از نظر خوراک مصرفی و وزن استفاده از برنامه نوری متناوب به طور .(p>0/ نهایی جوجهها در برنامههای نوری مختلف وجود نداشت ( 05 میزان تلفات در گروه افزایشی ناگهانی به طور .(p<0/ معنیداری باعث بهبود ضریب تبدیل غذایی شد( 05 شاخص کارایی تولید نیز در گروه متناوب بالاتر از سایر .(p<0/ معنیداری پایینتر از سایر گروهها بود( 05 همچنین میزان سود اقتصادی در گروه متناوب نسبت به گروه افزایشی تدریجی بالاتر .(p<0/ گروهها بود( 05 .(p<0/ بود. وزن چشم در گروه افزایشی تدریجی به طور معنیداری پایینتر از گروه شاهد بود ( 05 قطر .(p<0/ قطر قرنیه در گروه افزایشی ناگهانی به طور معنیدار بیشتر از گروه شاهد بود ( 05 مردمک در گروههای متناوب، افزایشی ناگهانی و افزایشی تدریجی به طور معنیداری بیشتر از قطر چشم در گروههای افزایش ناگهانی و افزایش تدریجی به طور .(p>0/ گروه شاهد بود ( 05 طول محوری چشم در گروههای متناوب و .(p<0/ معنیداری پایینتر از گروه شاهد بود ( 05 وزن عدسی چشم جوجههای پرورش .(p>0/ افزایشی با شاهد تفاوت معنیداری نشان نداد ( 05 در نتایج .(p<0/ یافته در گروه افزایشی تدریجی به طور معنیداری بالاتر از گروه شاهد بود ( 05 پاسخ سیستم ایمنی در نوبت اول آغشته سازی پوست به دی نیتروکلروبنزن، مشاهده شد که میزان تغییر .(p<0/ ضخامت پوست در گروه متناوب و افزایشی تدریجی به طور معنیداری بالاتر از گروه شاهد می باشد ( 05 درصد شاخص آسیتی .(p>0/ اما تفاوت معنیداری از این نظر بین گروه افزایشی ناگهانی و شاهد دیده نشد ( 05 اما در گروه های افزایشی به طور معنی داری .(p>0/ بین گروه متناوب و شاهد اختلاف معنی داری نداشت ( 05 گروه متناوب به طور معنی- (eof) از نظر شکنندگی گلبولهای قرمز .(p<0/ پایین تر از گروه شاهد بود ( 05 تعداد گلبولهای قرمز بین گروه متناوب و شاهد تفاوت معنی داری .(p<0/ داری بالاتر از گروه شاهد بود ( 05 اما تعداد گلبولهای قرمز در گروههای افزایشی به طور معنیداری بالاتر از گروه شاهد بود .(p>0/ نشان نداد ( 05 بر طبق نتایج، به نظر میرسد که اعمال محدودیت نوری علاوه بر اینکه روشی مناسب جهت بهبود .(p<0/01) عملکرد جوجههای گوشتی میباشد، سبب کاهش هزینه تولید و سود اقتصادی بالاتر شده و به حفظ ایمنی پرنده و کاهش ناهنجاری های متابولیک کمک میکند.