چادرنشینی شیوه ای از زندگی افرادی با اجتماعاتی خاص به نام کوچ نشین است که با جابجایی از مکانی به مکان دیگر به زندگی خود ادامه می دهند ؛ در این میان مسکن که ارتباط انسان با محیط را ممکن می سازد همواره از اهمیت خاصی نزد کوچ نشینان برخوردار بوده است. مسکن این افراد، چادر یا خیمه نامیده می شود که به عنوان سرپناهی موقتی، قابل حمل ونقل و کاملاً کاربردی با قابلیت های متنوع دیگر از قدیم الایام تاکنون مورد استفاده بوده و هست. با توجه به اینکه این عنصر به شیوه های گوناگون در نگاره های ایرانی تصویرپردازی شده یقیناً نشان دهنده اهمیت آن بوده است. این رساله بر اساس فرضیاتی از جمله : وجود تنوع طرح و رنگ در چادرهای مصور، کاربردی یا تزئینی بودن انواع چادر در نگاره ها با توجه به نوع تصویرپردازی هر یک از این نمونه ها در ارتباط با سایر عناصر تصویری و نیز سیر تحول چادرها از نظر طرح و رنگ در نگاره ها ؛ به بررسی این موضوع پرداخته است.با توجه به مطالعات و بررسی های انجام شده ، در این رساله انواع چادر از نظر طرح و رنگ، معرفی و نیز به جنبه های کاربردی یا تزئینی بودن آن ها اشاره شده است و در نهایت مشخص گردیده که تصویرگری این مساکن قابل حمل و نقل در نگاره های ایرانی ، دارای سیر تحول مشخصی در شکل ویا سایر عناصر تزئینی آن ها می باشد .

چکیده : سنگهای جواهری با داشتن درخشش و رنگهای جذاب از دیرباز مورد علاقه بشر بوده اند . امروزه نیز با توجه به علاقه مردم به این نوع سنگها ، مصارف بالا و ارزشمندی آنها ، هنر – صنعت تراش سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی به یکی از شاخه های مهم صنایع دستی مبدل گردیده است . در این پژوهش سعی شده است رویکردی تخصصی نسبت به تکنیکها و وسایل معمول در انواع تراش سنگهای جواهری صورت پذیرد و با بیان علمی خصوصیات کانی های جواهری ، چگونگی تراش و رفتار با آنها توضیح داده شود . همچنین به دلیل اهمیت این شاخه از صنایع دستی وضعیت کنونی ایران در هنر- صنعت تراش این سنگها مورد بررسی قرار گرفته است . نتایج اصلی حاصل از این پژوهش آن است که تراش سنگهای جواهری انواع گوناگونی دارد که انتخاب نوع ، شیوه و ابزار مناسب برای تراش ، وابسته به ویژگیهای فیزیکی آنها می-باشد . در ایران نیز با وجود پیشینه هنری ، منابع سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی و نیروی انسانی جوان می توان بطور تخصصی به گسترش این رشته پرداخت اما متأسفانه تا کنون اقدام جدی و منظمی در این زمینه صورت نپذیرفته است . این پژوهش بر اساس مطالعات کتابخانه ای ، میدانی و تجربیات شخصی به روش توصیفی انجام شده است . واژگان کلیدی : سنگهای جواهری ، تراش کابوشن ، تراش پخ دار ، تراش فانتزی ، تراش غلطان .

ظروف سفالی و فلزی از جمله هنرهای مهمی بوده است که از ادوار بسیار کهن ساخته و پرداخت شده و در طی اعصار، مراحل تکامل خود را پیموده است. چنان که در دوران سلجوقی نیز به دست هنرمندان این عصر، آثار بی نظیری از این نوع به عرصه ی وجود آمده اند که همچنان مورد پژوهش و تفحص پژوهشگران قرار می گیرند. این ظروف سفالی و فلزی با تکنیک های مختلفی ساخته و با روش های متنوع و نقوش زیبایی تزئین شده اند که این طرح ها گاه به صورت نوشتاری و گاه تصویری بوده است. در این پژوهش برخی از این نقشمایه ها مورد بررسی قرار گرفته تا یک دسته بندی کلی از برخی از طرح های کادرهای حاشیه ای حاصل شود. برای دسترسی به اطلاعات مربوطه از روش های اسنادی و کتابخانه ای برای گردآوری مطالب استفاده شده است. جهت مطالعه ی نقوش کادرهای حاشیه ای ظروف سفالین و فلزی خود نقوش حواشی و کتیبه ها، کادرهای حواشی و ارتباط بین نقوش و کتیبه ها و کادرها و ارتباط آنها با فضای ظرف و همچنین ارتباط نمادین طرح های کادرهای حواشی با یکدیگر و با نقوش اصلی مورد بررسی قرار گرفته است. در پایان نگارنده با مطالعه ی نقوش و کتیبه های به کار رفته بر روی ظروف سفالین و فلزی به این نتیجه می رسد که این طرح ها بر اساس تفکر زیبایی شناسانه و گاه نمادین بر روی آنها ظاهر شده اند و مرتبه ای از تعادل و توازن را در خود جای داده اند. واژگان کلیدی: دوره سلجوقی، ظروف سفالی، ظروف فلزی، کادرهای حاشیه ای، کتیبه ها، تصاویر

چکیده: هنر، بیان معنا به کمک صورت است. هرکدام از این دو اگر نباشد، هنر خلق نمی شود. اگر معنا را از هنر بگیرند، جسدی بیش نخواهد ماند و معنا نیز بدون ابزار بیان، مکتوم خواهد ماند. این رساله بر این فرض شکل گرفته است که مجرای تحقق هنر، وجود هنرمند است. درون هنرمند به نسبتی که از حقیقت دریافت می کند، تحول یافته و سپس به کمک تکنیک و مهارت هنریش، آنچه در وجود خود دارد را در اثرش بیان می کند.که این مهم در مورد هنرمند سنتی که در پی حذف خویش و بیان حقیقت است، امکان وقوع خواهد یافت. لذا در مطالعات هنری، مبانی فکری هنرمند و معارفی که ساحت وجودی وی از آن سیراب می شود، می تواند در اولویت مباحث نظری هنر قرار بگیرد. در این رساله سعی بر این است تا در دو بخش کلی، ابتدا مفاهیم نظری در خصوص موضوع، مطرح گردد و سپس ارتباط مفاهیم نظری با مورد مطالعه بیان شود. بدین منظور طی چند فصل، با مطالعه ی معنای سنت، هنر سنتی و هنرمند سنتی و ویژگی های او، مسیر آیینگی وجود هنرمند برای نیل به معنا و تجلی آن را تبیین نموده و راه های دستیابی به آن را از منابع مکتوب وحی با سه محور حق و کوثر و ذکر، پیشنهاد دهد. و در انتها با ارائه ی یک هنر سنتی (خوشنویسی- خط معلی) و بیان بخشی از اعتقادات هنرمند خالق یا بهتر بگوییم کاشف آن(حمید عجمی)، بروز و جلوه ی این سه محور را در این هنر و دیدگاه هنرمند نمایش دهد.

در این پژوهش سعی شده تا به بررسی نقوش دو بنای مسجد گوهرشاد و آرامگاه تاج محل پرداخته شود. این رساله براساس این فرضیه ی اصلی شکل گرفته که با توجه به تشابهات موجود در دو بنای نام برده، به خصوص تشابهات قومی و فرهنگی، این تشابهات چه تأثیری روی نقوش و کلیت ایجاد دو بنا داشته است. هم چنین با توجه به نقش و حضور زن در ایجاد دو بنا، چگونگی و تأثیرگذاری حضور زن نیز مورد بررسی قرار گرفته است. در فصول این تحقیق ابتدا به دوره های تاریخی تیموری و گورکانی در ایران و هند پرداخته شده و در ادامه تزئینات و تکنیک های کاشی معرق و سنگ معرق به کار رفته دردو بنا مورد بررسی قرار گرفته وبا توجه به این که جایگاه زن وتاثیر این جایگاه در شکل گیری مسجد گوهرشاد و آرامگاه تاج محل ازمحورهای اصلی تحقیق در این پژوهش می باشد در فصول بعدی به نقش و حضور زن در دوره های تاریخی مورد نظر و چگونگی و میزان تأثیر این حضور پرداخته شده است و در فصل آخر این رساله بررسی نقوش و تزئینات دو بنا، تطبیق نقوش با یکدیگر و بررسی اشتراکات و تفاوت های نقوش انجام گرفته است. کلمات کلیدی : مسجد گوهرشاد، آرامگاه تاج محل، زن، نقش تزئینی، کاشی معرق، سنگ معرق

ورود نقد صحیح در هر عرصه می تواند باعث پیشرفت و دستیابی به تعالی در آن عرصه شود. علم نقد (به معنای امروز) که خود یکی از فرزندان خلف فضای باز فرهنگی و اجتماعی است، از جمله سوغاتی هایی است که روشنفکران متجدد در بازگشت از سفرهایشان از دیار فرنگ در دوران قاجار، برای ایران به ارمغان آوردند. جدا از موضوع روشنفکران متجدد و سفرهایشان و مشکلات ناشی از ورود فرهنگ فرنگی به ایران، اساسا نقد چیز بدی نیست و بی واهمه باید از آن استقبال کرد. هنر نیز می تواند با بهره گیری از این پدیده به احیا، بازیابی و پیشرفت خود دست یابد. اما اینکه این نقد و یا منتقد چه تاثیری می تواند بر هنر این دوران داشته باشد، جای تامل و تحقیق دارد. اما این موضوع با تمام اهمیت و جذابیتی که دارد، ظاهرا کمتر از حد انتظار نظر محققان را به خود جلب نموده است. پژوهش در زمینه ی نقد هنر سنتی از دوران قاجار به تعریف هنر سنتی و شرایط اجتماعی و فرهنگی ایران از آن دوران تا کنون منجر شد و در این راستا مطالعات گسترده کتابخانه ای و تحقیقات میدانی و مصاحبه با صاحب نظران، در نهایت باعث دستیابی به نتایج درخور توجهی در این پایان نامه شد که از آن جمله می توان به ارائه تعریفی تازه در باب هنرهای سنتی و نیز بررسی عیار نقد و رابطه ی آن با هنر سنتی، اشاره کرد. پژوهش حاضر بر پایه ی این فرض کلی بنا شده است که نقد و منتقد می تواند در تعیین جایگاه اثر هنری موثر باشد و برای بررسی بهتر بازه ی زمانی به آغاز دوره ی قاجار تا کنون محدود شده است. مطالب در 5 فصل قابل دستیابی است: فصل اول، مقدمه که مساله ی پژوهش، فرضیات، پرسشها و اهداف پژوهش را در بر می گیرد. فصل دوم، تعاریف که شامل تعریف واژگان عنوان پژوهش است. فصل سوم پیرامتن های پژوهش که به رابطه ی اجتماع، مذهب و سیاست با نقد می پردازد. فصل چهارم بدنه ی پژوهش که بررسی عیار نقد و منتقد و نیز نقد هنر سنتی اختصاص دارد و نهایتا فصل پنجم که جمع بندی و نتیجه-گیری است.

سفالینه ها اساساً اولین محل ابراز یا بیان اندیشه های آدمی بوده است، چنانکه سفالینه های سلجوقی بیانگر مفاهیمی چون اعتقادات، باورها، آداب و رسوم، خواستها و آرزوهای انسان در طول این دوران و نشاندهنده تحولات هنری، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی این دوره می باشد. در این میان بخشی از نقوش این دسته از آثار را نقش زن به خود اختصاص می دهد که پژوهش حاضر به مطالعه و بررسی این نقوش پرداخته است. تأکید اصلی این پژوهش بر عوامل تأثیرگذار در شکل گیری این نقوش با محوریت بررسی موضوع «زن» و ارتباط آنها با تحولات ادبی این دوره وچگونگی تقلید از نگاره های نسخ خطی وهمچنین تأثیرات هنری نمود یافته قبل از اسلام در دوران اسلامی به پیش می رود. روش پژوهش در حوزه گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و بررسی اسناد تصویری و آثار موزه ای موجود بوده است که در بخش تحلیل به روش استقرائی یافته ها جمع بندی شده است. این برنامه با هدف بررسی نقش زن که تا پیش از این در سیر هنر اسلامی بی سابقه بوده است و در راستای فرضیاتی چون اهمیت جایگاه زن از نظر اجتماعی و ارتباط این نقوش با نوشته های ادبی دوره سلجوقی و تأثیر از ادوار هنری قبل از اسلام بویژه دوره ساسانی به اجرا درآمده و نتایج حاصل از بررسی ها حاکی از آن است که نقوش به کار رفته مانند نگارگری کتب خطی شامل تصاویر مرتبط با داستانهای ادبی و نیز تقلید از ظروف سیمین و زرین ساسانی و نیز موقعیت اجتماعی بالایی است که زن در این دوره کسب کرده است. واژگان کلیدی: نقش، سفال، سلجوقی، زن.

ترکیبات مس و مهمترین آن اکسید مس از جمله ترکیباتی هستند که استفاده از آن ها به عنوان عامل مولد رنگ در لعاب ها دارای قدمت زیادی است. این ترکیبات به علت ایجاد رنگ هایی چون سبز، سبز- آبی و فیروزه ای در شرایط اکسیداسیون کوره از گذشته تاکنون در ترکیب انواع لعاب های سربی و قلیایی مورد استفاده هستند. هنر سفالگری دوران سلجوقی یکی از مهمترین هنرهایی است که به واسطه استفاده از لعاب های رنگی با طیف سبز، آبی و فیروزه ای بر روی ظروف با تکنیک های مختلف تزیین درخور توجه است. از آنجا که اکسید مس منجر به ایجاد این رنگ ها می شود، این پژوهش با عنوان مطالعه نمونه هایی از لعاب های حاوی اکسید مس و ردیابی آن در ظروف لعابدار دوران سلجوقی ایران ، در دو شاخه نظـری و عمـلی می باشد، که با روش توصیفی- تشریحی از طریق مطالعات کتابخانه ای و تجربیات آزمایشگاهی، صورت می پذیرد. بدین منظور ضمن تجربه طیف های رنگی حاصل از اکسید مس و برخی ترکیبات مهم چون کربنات مس و سولفات مس در لعاب های ترانسپارنت پایه سربی و قلیایی، نمونه های حاصل با برخی ظروف لعابدار دوران سلجوقی جهت تشخیص طیف های یکسان، مقایسه می شود. با بررسی های به عمل آمده این نتیجه به دست آمد که ترکیبات مس درحضور افزودنی هایی چون کربنات سدیم، بوراکس و اکسید لیتیم در محیط اکسیداسیون کوره در لعاب ترانسپارنت پایه سربی و قلیایی بر روی زمینه سفالی و انگوب (زمینه سفید) رنگ هایی تقریباً مشابه با ظروف رنگی دوران سلجوقی دارد. بطورکلی لعاب های سربی طیف های سبز و لعاب های قلیایی طیف های آبی و فیروزه ای را در شرایط اکسیداسیون ایجاد می کنند. در این پژوهش تونالیته ای از این رنگ ها بدست آمد.

هنر فلزکاری ایران، با برخورداری از یک پیشینه باشکوه تاریخی، غنای فرهنگی و زیبایی کم نظیر، در دوره سلجوقی به اوج شکوفایی و در عصر صفوی به نهایت و کمال رسیده است. بدین ترتیب با در نظر گرفتن تأثیرات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی هر عصری بر این آثار هنری، نقوش تزئینی و خط نگاره های روی آنها، روشنگر حقایق و واقعیات موجود در جوامع آن روزگاران می باشند که این آثار ارزشمند در آنها خلق گشته اند. هنر خوشنویسی را بصورت بارزی در تمام آثار هنری ایران می توان دید. خوشنویسی هنری بدیع و یکی از عرصه های تجلی ادبیات، آرزوها و آمال، ادعیه و آیات قرآنی می باشد. ظروف مختلف و انواع ابنیه تاریخی هر عصر همواره از بهترین جلوه گاه های هنر خوشنویسی بوده و به علت تنوع خط،کاربردی بودن و تولید گسترده می توانند بخوبی منعکس کننده چگونگی ارتباط خوشنویسی با انواع هنرهای سنتی باشند. این رساله تحت عنوان بررسی تطبیقی خط نگاره های آثار فلزکاری دوران سلجوقی و صفوی، به روش تطبیقی، توصیفی و تاریخی تحقیق شده، بر این اساس سوالات پژوهش در رابطه با اینکه رشد و دگرگونی خط نگاره ها و عوامل ایجاد آن چه بوده، همچنین شباهت ها یا تفاوت ها شامل چه مواردیست، در روند تحقیق اثبات، و چنین نتیجه گیری شده که خطوط کتیبه های سلجوقی بیشتر در ادغام با نقوش گیاهی اجرا شده اند؛ اما در دوره صفوی کم کم نقش تزئینات گیاهی درون کتیبه کم رنگتر و در عوض خط نگاره ها مشخص تر و خواناتر شده اند. تحولات عمیق دیگری نیز در مبانی تجسمی آثار صورت گرفته که شامل شکستگی کادرها و پیشی گرفتن عنصر خط بر سطح می باشد.

منظره پردازی در نقاشی و بویژه در نگارگری ایرانی دارای جایگاه و اهمیتی ویژه است و در هر برهه همگام با نگرش های گوناگون تجلی یافته است.از این حیث منظره پردازی می تواند جزء جدایی ناپذیری از نگاره ها و برخاسته از بستر فکری زمان معاصر خویش باشد.بنابراین پژوهش حاضر در ادام? طرح این پرسش کلی سامان یافته است که جایگاه منظره پردازی در نگارگری چگونه است؟آیا یک موضوع مستقل است یا وابسته به موضوع نگاره وروایت مربوط به آن است؟و به جستجوی این ویژگی،در نگاره های مکتب شیراز و تبریز دوم پرداخته شده واز این رهگذر بدنبال خوانش جدیدی از ارزش های نهفته در نگارگری بوده است. در این راستا ابتدا ماهیت منظره پردازی در شرق و غرب وبه طور ویژه در ایران تعریف و تبیین شده است و سپس جهت مستند سازیِ یافته های پژوهش به روش تطبیقی، بیست نگاره منتخب از دو مکتب یاد شده مورد بررسی قرار گرفته است.مطالع? تطبیقی مورد بحث به روش استقرایی صورت گرفته و در نهایت از مجموعه تحلیل ها چنین به دست آمده است که منظره پردازی نه تنها به عنوان یک موضوع مستقل و هویت مند که بعضا به عنوان امکانی برای روایت موضوع نگاره و تبیین غایت مفاهیم و معانی آن و همچنین رهیافت آن به ذهن مخاطب نقش داشته است.

با آغاز دوره اسلامی و ترک فرهنگ تجمل پرستی، محدودیت استفاده از ظروف فلزی مانند طلا و نقره توجه سفالگران را به ساخت ظروف سفالی معطوف نمود. باتوجه به این که سفال دوره ساسانی در کمال سادگی ساخته شده بود دردوره اسلامی نیز این سبک ادامه یافت و تا سده نهم م. هنر سفالگری دوره ساسانی فراموش نشد. هنر سفالگری در دوره اسلامی از فلسفه و حکمت و فن شرق تاثیر پذیرفت. در قرون اولیه اسلام شیوه سفالگری کم و بیش همانند دوره قبل از اسلام ادامه پیدا کرد بخصوص گروهی از سفالینه های بی لعاب قرون اولیه اسلام شباهتی چشمگیر به ظروف سفالین قبل از اسلام و مخصوصا اواخر دوره ساسانی دارند. از قرن سوم هجری در هنر سفالگری دگرگونی و تحولی شگرف پدید آمد و هنر سفالگری از نظر لعاب دهی و تزیین نقوش به مرحله بسیار یشرفته ای رسید و مراکز سفالگری متعددی در اکثر نقاط مختلف ایران بویژه در شمال و شمال شرقی بوجود آمد. از جمله مراکز مهم سفالگری می توان به شوش در جنوب غرب، استخر و سیراف در جنوب، نیشابور، جرجان، آمل و ساری در شمال اشاره کرد. همانطور که گفته شد قرون سوم و چهرم هجری را می توان به عبارتی اوج هنر سفالگری دانست، خصوصا در شهر نیشابور که مهمترین دوره سفالگری نیشابور در این دو قرن بوده است. مجموعه سفال های نیشابور بسیار جالب است و نمونه های مختلفی از هنر سفالسازی ایران را مشخص می کند. نمونه های کشف شده نشان می دهد که ظروف سفالین آن زمان را چگونه تزئین می کرده اند. موضوع نقوش این ظروف بسیار قابل توجه بوده و این مطلب را روشن می نماید که اگر چه از بعضی جهات کوزه گران نیشابور احتمالا از چینی ها اقتباس کرده اند ولی بطور کلی هنر آنان دنباله رو هنر ساسانی است. در سده های اولیه اسلامی سفال های بدون لعاب و لعابدار به رنگ های قرمز، نخودی وخاکستری ساخته می شدند در دوران آل بویه و سامانی به تدریج نقش های قالبی ، تزئینات برجسته یا افزوده کاری و تزئینات رنگی رواج یافت . سفال های لعابدار قرون اولیه اسلامی متنوع نبودند و معمولاً به رنگ های سبز و مات شکل می گرفتند. در سده دهم م. تلاش های فرهنگی و اقتصادی در حیات جامعه مشاهده شد که آثار سفالی بیش از هر اثر دیگری منعکس کننده این تحولات اند. در این دوره سفال ها بانوشته های خط کوفی تزئین می شدند و سفالگران در تهیه لعاب های مختلف و شناخت اکسید فلزات و فرمول ترکیبات آنها برای رنگ لعاب موفقیت های با ارزشی یافته اندسفال های بدست آمده از بعد از این سده در خراسان و نیشابور گویایی این تحولات هستند این سفال ها با داشتن کتیبه های خط کوفی که در آن ها اسماء متبرکه یا کلامی نغز ویا پیامی اخلاقی بر روی سفالینه ها درج می گردید بیانگر نوع اندیشه و سطح هنر وفرهنگ سازندگان خود می باشند و در جاهایی که نوشته امضاء خوشنویس و یا صنعتگرو یا رقم ساخت سفالینه است ارتباط هنر خوشنویسی و سفالگری را در زمانه ی خود بیان می کنند.

با آغاز دوره اسلامی و ترک فرهنگ تجمل پرستی، محدودیت استفاده از ظروف فلزی مانند طلا و نقره توجه سفالگران را به ساخت ظروف سفالی معطوف نمود. باتوجه به این که سفال دوره ساسانی در کمال سادگی ساخته شده بود دردوره اسلامی نیز این سبک ادامه یافت و تا سده نهم م. هنر سفالگری دوره ساسانی فراموش نشد. هنر سفالگری در دوره اسلامی از فلسفه و حکمت و فن شرق تاثیر پذیرفت. در قرون اولیه اسلام شیوه سفالگری کم و بیش همانند دوره قبل از اسلام ادامه پیدا کرد بخصوص گروهی از سفالینه های بی لعاب قرون اولیه اسلام شباهتی چشمگیر به ظروف سفالین قبل از اسلام و مخصوصا اواخر دوره ساسانی دارند. از قرن سوم هجری در هنر سفالگری دگرگونی و تحولی شگرف پدید آمد و هنر سفالگری از نظر لعاب دهی و تزیین نقوش به مرحله بسیار یشرفته ای رسید و مراکز سفالگری متعددی در اکثر نقاط مختلف ایران بویژه در شمال و شمال شرقی بوجود آمد. از جمله مراکز مهم سفالگری می توان به شوش در جنوب غرب، استخر و سیراف در جنوب، نیشابور، جرجان، آمل و ساری در شمال اشاره کرد. همانطور که گفته شد قرون سوم و چهرم هجری را می توان به عبارتی اوج هنر سفالگری دانست، خصوصا در شهر نیشابور که مهمترین دوره سفالگری نیشابور در این دو قرن بوده است. مجموعه سفال های نیشابور بسیار جالب است و نمونه های مختلفی از هنر سفالسازی ایران را مشخص می کند. نمونه های کشف شده نشان می دهد که ظروف سفالین آن زمان را چگونه تزئین می کرده اند. موضوع نقوش این ظروف بسیار قابل توجه بوده و این مطلب را روشن می نماید که اگر چه از بعضی جهات کوزه گران نیشابور احتمالا از چینی ها اقتباس کرده اند ولی بطور کلی هنر آنان دنباله رو هنر ساسانی است. در سده های اولیه اسلامی سفال های بدون لعاب و لعابدار به رنگ های قرمز، نخودی وخاکستری ساخته می شدند در دوران آل بویه و سامانی به تدریج نقش های قالبی ، تزئینات برجسته یا افزوده کاری و تزئینات رنگی رواج یافت . سفال های لعابدار قرون اولیه اسلامی متنوع نبودند و معمولاً به رنگ های سبز و مات شکل می گرفتند. در سده دهم م. تلاش های فرهنگی و اقتصادی در حیات جامعه مشاهده شد که آثار سفالی بیش از هر اثر دیگری منعکس کننده این تحولات اند. در این دوره سفال ها بانوشته های خط کوفی تزئین می شدند و سفالگران در تهیه لعاب های مختلف و شناخت اکسید فلزات و فرمول ترکیبات آنها برای رنگ لعاب موفقیت های با ارزشی یافته اندسفال های بدست آمده از بعد از این سده در خراسان و نیشابور گویایی این تحولات هستند این سفال ها با داشتن کتیبه های خط کوفی که در آن ها اسماء متبرکه یا کلامی نغز ویا پیامی اخلاقی بر روی سفالینه ها درج می گردید بیانگر نوع اندیشه و سطح هنر وفرهنگ سازندگان خود می باشند و در جاهایی که نوشته امضاء خوشنویس و یا صنعتگرو یا رقم ساخت سفالینه است ارتباط هنر خوشنویسی و سفالگری را در زمانه ی خود بیان می کنند.

چکیده لعاب کراکوله( تَرَک) یکی از لعابهای ویژه در صنعت سرامیک میباشد. این پایان نامه با عنوان بررسی پیشینه لعاب ترک در شرق و ایجاد بافت های متنوع با تأکید بر ضریب انبساط حرارتی بدنه و لعاب، بر چگونگی شکل گیری این نوع از لعاب تزیینی بر روی بدنه های پخت پایین پرداخته است. درپاسخ به پرسشهای اصلی، که خاستگاه اولیه ی لعاب ترک کجا بوده است و چگونه می توان شبکه های متفاوتی از ترک ها را بر روی سطح بدنه سفالی ایجاد و مدیریت کرد، دو فرضیه اصلی شکل گرفته که خاستگاه اولیه وکهن لعاب های ترک، در منطقه ی جنوب شرقی آسیا بوده است و در شیوه ی ساخت این لعاب، تنوع در اختلاف ضریب انبساط حرارتی بین بدنه سفالی و لعاب باعث ایجاد ترکهای متنوع بر سطح آن میگردد. این پژوهش به روش توصیفی – تشریحی و به صورت مطالعات کتابخانه ای و آزمایشگاهی انجام شده است. در بخش عملی نیز نتایج بدست آمده از نمونه های آزمایشگاهی لعاب ترک، بر روی گلدان هایی تاثیر گرفته از ریتونهای تاریخی، اعمال شده است. در راستای فرضیات بیان شده نتایج حاصله این گونه است: نمونه های اولیه لعاب کِراکوله در قرن 11 میلادی تحت عنوان ظروف رائو در منطقه ی(سونگ جنوبی) در چین ساخته شده است. در راستای پاسخ به فرضیه ی دوم ملاحظه شد که تغییر در میزان اختلاف ضریب انبساط حرارتی بین لعاب و بدنه، تنوع در ویژگی های بصری این لعاب را موجب می گردد. ترکیبات موثر ایجاد ترک با درصدهای متفاوت و عوامل فیزیکی موثر برای ایجاد این اختلاف استفاده شده است. با بررسی های انجام شده این نتیجه بدست آمد که در بدنه های سفالی برای ایجاد ترک های مطلوب با شبکه های متفاوت، افزودن ترکیبات گداز آور با درصدهای مختلف (که ایجاد شُره نکند) همزمان با عامل فیزیکی موثر( شوک حرارتی) نتایج مطلوب تری را حاصل می کند.

نقوش تزئینی ایرانی ازجمله دستاوردهای ارزشمند بشر درحوزهً هنرهای سنتی هستند.وجود قابلیتهای ویژه درآنهاسبب شده که این نقوش به لحاظ زیباشناختی وعناصر وجزئیات مشترک با فرم ونقش آثار صنایع دستی امکان مناسبی برای بسته بندی هویت مند قابل رقابت ، بارقیب باشند. دراین تحقیق ، ابتدا میزان تاًثیر بسته بندی کالا های صنایع دستی با استفاده ازنقوش ونگاره های سنتی وابسته به همین عرصه مورد بررسی و جایگاه ارزش نقوش تزئینی ،ارائه موفق و بازار یابی محصول صنایع دستی و بسته بندی، تطابق بین نقوش تزئینی ایرانی با نظام بسته بندی رایج در اشیاء مورد بررسی قرارگرفته است. درخاتمه ازطریق تحلیل استقرایی این نتایج حاصل شد : سادگی نقوش تزئینی ایرانی ، به سبب چیره دستی ومهارت استادان وهنرمندان ایرانی ، از مهم ترین ویژگی هایی است که می تواند ما در بسته بندی منحصر به فرد آثار صنایع دستی کشورمان ، ترغیب نمایداین نقوش به گونه ای هماهنگ ومتناسب با کیفیت هرنوع کالای صنایع دستی ، انعطاف پذیر می باشند به این معنی که می توان نقوش مورد استفاده در هر نوع کالایی را به عنوان نماد ونشانه ای برای بسته بندی همان اثر در نظر گرفت.

پس از شکست و ناکارایی اندیشه ها، کلیت ها و قطعیت های مدرنیته، جهان برای رهایی از بحران به وجود آمده، به راه حل پست مدرن اندیشید؛ چرا که پست مدرنیسم کثرت گرایی را جایگزین امور قطعی ساخت. در این وضعیت تکثرگرا، زنان، اقلیت ها، سیاهان و تمام فرهنگ های حاشیه ای، همراه با ایده های جدید درعرصه های مختلف گام نهادند. به دنبال این جریان فکری، گرایشات مختلف هنری نیز شکل زمانه ی خود را ارایه نمودند. اما بر خلاف معماری، ادبیات، و هنرهای تجسمی که به سرعت عنوان پست مدرن را پذیرفتند؛ صنایع دستی به عنوان هنری سرشار از ارزش های فرهنگی، کمتر با این عنوان روبرو بوده است. این در حالی است که به نظر می رسد مولفه های پست مدرنیسم و ویژگی های صنایع دستی با هم مطابقت دارند. بنابراین پژوهش حاضر در ادامه ی طرح این پرسش کلی سامان یافته است که آیا تعاریف صنایع دستی امکان جلوه یافتن مفهوم پست مدرن در این زمینه را میسر می سازد، یا از آن امتناع می ورزد؟ و به جستجوی این نکته می پردازد که ویژگی های پست مدرن در این هنر چگونه بازتاب پیدا می کنند و تا چه حد هماهنگ با سایر هنرهاست؟ و از این رهگذر به دنبال خوانش جدیدی از ارزش های نهفته در صنایع دستی بر می آید. در این راستا ابتدا بنیان های فلسفی پست مدرن و چگونگی حضور این جریان در سایر گرایشات هنری در شرق و غرب ( و به طور ویژه در ایران ) جستجو شده، و سپس نظریات مربوط به مفهوم صنایع دستی، برای رسیدن به نوعی جمع بندی در مورد ویژگی های این هنر مورد مطالعه قرار گرفته است. در ادامه با بررسی ارتباط این دو زمینه ی فکری، چگونگی بروز آن در هنر ساخت زیورآلات ( به عنوان مورد مطالعه ) نشان داده شده است. مطالعات و جمع بندی های مورد بحث به روش قیاسی و از کل به جزء صورت گرفته و در نهایت از مجموعه ی توضیحات بر می آید که گستره ی وسیع صنایع دستی نه تنها پتانسیل پذیرش چنین مفهومی را دارد، بلکه از این طریق رشد و به روز رسانی خود را میسر می سازد و از سویی دیگر پست مدرنیسم نیز با تمسک به این هنر فرهنگی، همچون راه یابی به هنرهای دیگر، امکان فراگیر شدن و بالندگی هر چه بیشتر خود را فراهم می کند

چکیده ندارد.

این رساله درباره حسن و زیبایی از دیدگاه حافظ است. اینکه حافظ چه کسی است و نظریات او راجع به زیبایی شناسی چیست بحث اصلی این رساله را تشکیل می دهد. بررسی زیبایی شناسی غربی در فصل دوم و بررسی زیبایی شناسی اسلامی در فصل سوم در آرا و افکار بزرگانی چون افلاطون و افلوسین و احمد غزالی و به ما نشان می دهد که حافظ تا چه اندازه با گذشته پیوند و ارتباط داشته است.