نام پژوهشگر: هاجر صمدی

هزار و یک شب، هزار و یک جلوه تخیل (بررسی تطبیقی آثار صنیع الملک با آثار چاپ سنگی میرزا علی قلی خویی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - دانشکده هنرهای تجسمی 1390
  پیمان پناهی فرد   همایون سلیمی

این پژوهش با بررسی تاریخ قاجار در دوران ناصرالدین شاه آغاز شده است. در ادامه به خواستگاه مدرنیته درایران پرداخته و سپس شرح مختصری از کتاب هزار و یکشب اشاره شده و دو هنرمند برجسته ی آن دوره، "ابوالحسن غفاری (صنیع الملک)" در مقام نقاش دربار، و " میرزا علی قلی خوئی " هنرمند آزاد آن عصر معرفی شده است. اصل این پژوهش، بررسی و تطبیق دوازده مجلس از نقاشی های صنیع الملک (نسخه ی 1269 ه.ق) ، با دوازده مجلس از میرزا علی قلی خوئی (نسخه ی چاپ سنگی 1272 ه.ق) از همان حکایات کتاب هزار و یکشب است؛ در تطبیق این مجالس از دو هنرمند هم عصر، هدف اصلی پژوهش و بررسی قوّه ی تخیُّلِ دو هنرمند از متنی یکسان می باشد که جدای از هم و در یک دوره ی نزدیک زمانی با دو شیوه ی متفاوت (نقاشی آبرنگ و چاپ سنگی) مصور شده است ؛ و اینکه مدرنیته و تجارب خود هنرمند تا چه میزان در خلق این آثار تاثیر گذار و دخیل بوده است؟. گردآوری مطالب ، منابع مکتوب و اسناد مربوطه به صورت کتابخانه ای و بررسی از اصل آثار و در برخی موارد با ریشه یابی عناصر تصویری از سایر آثار آنها صورت گرفته و در پاره ای به اسناد تصویری (عکس) پیوند داده شده است. حاصل کلام این بررسی مواردی متفاوت و در برخی موارد نتایجی مشترک، از لحاظ عناصر بصری را در پی داشت.

بررسی ویژگیهای چاپ سنگی در بیان تخیل خلاق هنرمند (با مطالعه نسخه ی مصور هزار و یک شب به قلم میرزاعلیقلی خویی،1272ه.ق)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - دانشکده هنرهای تجسمی 1388
  علی خان کشی پور   همایون سلیمی

این رساله در نظر دارد که به چگونگی پیدایش تکنیک چاپ سنگی، معرفی هنرمندان فعال این عرصه درطول تاریخ هنر و مراحل اجرای آن در کارگاه بپردازد. در همین راستا برای اولین قدم این مسیرشناخت تکنیک و ملزومات چاپ سنگی مورد توجه قرار گرفت.بررسی تاریخی چاپ سنگی تا بدانجا پیش می رود که ورود چاپ سنگی به ایران در دوران قاجار و نتایج این ورود بازگو می شود. در ادامه ی همین مطلب هنرمندان سر شناس این عرصه در ایران معرفی می شوند و میرزا علیقلی خویی به عنوان پرکارترین و درخشان ترین هنرمند این عرصه مورد بررسی خاص قرار می گیرد؛ در ادامه، آثار و مرقومات وی از جمله؛ عجایب المخلوقات، طوفان البکا و… مطرح می شود. از میان آثار میرزا علی قلی خویی، هزار و یک شب در جایگاه نمونه ای موفق دربین سایر نسخ مصور هزار و یک شب مورد تحلیل قرارمی گیرد. زادگاه، دلایل نام گذاری، تقسیم بندی داستانها و معرفی نسخ مصور، مواردی هستند که بدانها پرداخته می شود.پس از مطرح کردن جایگاه چاپ سنگی در هنر دوران قاجار، در نهایت به این نتیجه می رسیم که چاپ سنگی با وجود قابلیتهای فراوان در زمینه ی خلق آثار تجسمی، در دوران معاصر مهجور مانده و همپای سایر گونه ها به آن پرداخته نشده است. از سوی دیگر نسخه ی مصور هزار و یک شب به قلم میرزا علیقلی خویی چه به لحاظ طراحی و انتقال نوآورانه ی داستان و چه به لحاظ اجرای تکنیک چاپ سنگی از مرتبه ای ممتاز نسبت به سایر نسخ مصور برخوردار است.