رساله حاضر، در بردارنده بحثی تحلیلی در ارتباط با انواع شکواییه در سبک عراقی است. نظر به اینکه، سبک عراقی یکی از مهم ترین و وسیع ترین سبک ها در ادب فارسی به حساب می آید و در مقایسه با سبک خراسانی بیشتر درونگراست تا برون گرا، یکی از موضوعات محتوایی و بسیار برجسته این سبک، شکواییه است. بنابراین شکواییه در سبک عراقی اهمیت فراوان می یابد و موضوع از نظر زمانی، قرن هفتم تا نهم هجری را در بر می گیرد.عوامل متفاوتی همچون عوامل فرهنگی،اجتماعی و سیاسی به خصوص حمله مغول در روح و جان شاعران تأثیر بسزایی داشته و آنها را برانگیخت تا درباره موضوعاتی چون فقر، نکوهش چرخ، گله از معشوق، ستم حاکمان ظالم، بی عدالتی ستمگران، ریاکاری زهد فروشان، تنهایی و پیری و... شکوه سرایی کنند و اندوه دل خود را از جور زمانه و اهل روزگار خویش در شعر جلوه گر سازند. از آنجا که پرداختن به شعر تمامی شاعران دوره سبک عراقی در یک رساله ممکن نبود از این رو در این تحقیق آثار منظوم هشت شاعر برجسته این دوره، شامل کمال اسماعیل اصفهانی، مولانا جلال الدین محمد بلخی، سعدی شیرازی، خواجوی کرمانی، ابن یمین فریومدی، سلمان ساوجی، حافظ شیرازی و عبدالرحمان جامی از نظر شکوه سرایی و نوع شکواییه ها مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا، شکواییه ها در پنج فصل کلی با عناوین شکواییه های شخصی، فلسفی، اجتماعی، سیاسی وعرفانی طبقه بندی شده، سپس با توجه به فراز و نشیب هایی که در هر یک از انواع شکواییه ها مشاهده می شد، هریک با توجه به ویژگی های جزئی به بخش های مجزا تقسیم بندی گردیده است.

در باب ماهیّت عشق سخن بسیار گفته شده و پژوهش های فراوان انجام شده است، اما هرگز نمی توان ادعا کرد که سخن گفتن در این خصوص به پایان رسیده است و از آنجا که عشق نقش کلیدی و مهمی در تکامل وجودی انسان دارد و در حقیقت تمام کاینات را در سیر به سوی کمال به پویه و جنبش در می آورد، در نتیجه جای بحث بسیار دارد که چگونه بزرگانی چون مولوی ، امام خمینی و ... از این گوهر در تکامل وجودی خویش بهره بردند. عالم هستی بر اساس عشق حق به خویشتن پدید آمده، و این عشق غایت هستی است و در تمام کاینات ساری و سبب حرکت و جنب و جوش و تکاپو شده است. در مصاف بین عقل و عشق این عشق است که پیروز این نبرد است چرا که عقل از درک و حکم دربارة حقایق فوق حواس و ادراکات بشری ناتوان می باشد و عشق با بهره گیری از دیدة ربّانی به نظاره حقیقت جهان نشسته است. انسان به سبب علمی که از وحی ناشی است از ملایک به لطیفة معرفت ممتاز گشته است و عشقی که در وجود انسان هست از همین معرفت سرچشمه گرفته و سبب امتیاز انسان از کاینات شده است. هدف از این پژوهش این است که به تبیین دیدگاه امام خمینی و مولوی در عشق پرداخته شود و شباهت ها و تفاو های دیدگاه آنها مورد تطبیق و بررسی قرار گیرد تا میزان نزدیکی اندیشه امام و مولوی در خصوص عشق معلوم گردد. بر این اساس، این پژوهش به چهار فصل تقسیم شده است و سعی گردیده به فرضیات آن پاسخ داده شود. در فصل اول که کلیات عشق و محبت است از مباحثی چون معنای لغوی و اصطلاحی عشق، انواع و مراتب عشق، عشق در منابع اسلامی و سیر تحول اشعار عاشقانه سخن به میان آمده است. در دو فصل مربوط به عشق از دیدگاه مولوی و امام خمینی دیدگاههای هر کدام از آنها را در خصوص تعریف عشق و رابطة بین عقل و عشق، عشق و جهان آفرینش ، عشق و معرفت ، عشق و عبادت و فطری بودن عشق مورد بررسی قرار داده و در نهایت در فصل چهارم به تطبیق دیدگاههای این دو عارف بزرگ پرداخته شده است . در این تحقیق از روش اسنادی - کتابخانه ای استفاده شده؛ ابتدا بر اساس طرح تحقیق به مطالعه کتب مولانا و امام خمینی (ره) در حدی که مرتبط به این پژوهش می شد مخصوصاًآثار منظوم آنها و نیز آثار دیگری در این زمینه پرداخته شد و سپس دیدگاههای مولوی وامام خمینی (ره) در مورد عشق در بخشهای جداگانه مورد بررسی قرار گرفت و در پایان دیدگاههای این دو عارف بزرگ با هم تطبیق داده شده است . باتوجه به تعداد وحجم زیاد آثار مولوی وامام خمینی بیشترین تلاش خود را به آثار منظوم آنها معطوف نموده ایم .

شاهنامه یکی از امهات زبان فارسی است که بارها تصحیح ، چاپ و در سال های اخیر شرح نیز شده است، به دلایلی، شروح نوشته شده بر این کتاب و حتی آخرین متن های چاپ شده، نیازمند بررسی مجدد است . پژوهش حاضر تاملی است انتقادی –تحلیلی با دقت درآثار سه شارح شاهنامه عزیز الله جوینی، میرجلال الدین کزازی و جلال خالقی مطلق که شرح و یادداشت هایی را بر جلد اول شاهنامه نوشته اند. با توجه به این که این شروح در دسترس دانشجویان و علاقه مندان به شاهنامه قرار دارد و مراجعه کنندگان به این آثار عمومأ متن و گزارش های ارائه شده را می پذیرند و از طرف دیگر، مقایسه شروح شاهنامه در یک مجموعه گردآوری، نقد وتحلیل نشده است ، کوشیده ایم با جمع آوری برخی گزارش ها، نواقص احتمالی این آثار را گوشزد کنیم. از این روی محور این پژوهش بر طرح ابیاتی است که شارحان، آن را متفاوت از یکدیگر گزارش و تفسیرکرده اند. در این پژوهش، شاهنامه چاپ خالقی مطلق را که در حال حاضر تصحیح نهایی است به عنوان متن پایه انتخاب کرده و متن سه شارح وتوضیحات ارائه شده برای هر بیت را بر اساس معیارهای نقد ادبی در بوته ی نقد گذاشته ایم، در صورت متفاوت بودن متن ها و گزارش ها، موارد اختلافی را ذکر و در پایان هر بیت گزارش مناسب تر را انتخاب یا گزارشی به جای گزارش شارحان پیشنهاد نموده ایم.

این رساله نقد و بررسی تطبیقی شروحی است که بر منظومه هفت پیکر نوشته شده است. از شروحی که بر این مثنوی نوشته شده، می توان به شرح و توضیح استادانی همچون حسن وحید دستگردی، بهروز ثروتیان، عبدالمحمد آیتی و برات زنجانی اشاره کرد. با اینکه شروح نامبرده از اهمیت و ارزش بسیاری برخوردارند، اما باید اذعان داشت که در بخشی از آنها ابهاماتی راه یافته که باعث بدفهمی و گاه دور شدن خواننده از معنی درست بیت گردیده است. با توجه به اینکه نقد و بررسی یک اثر گامی موثر در شکوفایی آن است؛ لذا در این رساله ضمن قدردانی از زحمات شارحان محترم، به نقد و بازبینی این شروح پرداخته، برخی از این اشکالات و کاستی ها را مورد بررسی قرار می دهیم، تا شاید هدف والای شارحان که همانا ایضاح مطالب و شرح دشواریهای متون است به نحو احسن محقق شده، زمینه ای برای بسط موضوع نقد ادبی در عرصه ادب فارسی گردد.

چکیده با نگاهی به آثار ادیبان فارسی مشاهده می شود که شاعران و نویسندگان در خلق آثار عرفانی خویش از اصطلاحات صوفیانه و اندیشه های عرفانی، بسیار بهره گرفته اند. در بین این ادیبان که در حقیقت گنجینه های ارزشمندی در زمینه ادبیات عرفانی از خود به جا گذاشته اند، عدّه ای هم چون مولانا، خود عارف و صوفی بوده اند و توانسته اند به زیبایی و هنرمندی تمام، موضوعات عرفانی را در آثار خویش منعکس نمایند. «مقامات عرفانی» از جمله اصطلاحاتی است که در این آثار به فراوانی دیده می شود و منظور از آن ها منازلی است که سالک در طریق سیر و سلوک، برای رسیدن به کمال، باید آنها را طی کند. فقر یکی از این مقامات است، که از اساسی ترین مراحل سلوک محسوب می شود و هم چنین در پیوند با سایر اندیشه های عرفانی از جمله: فنا، زهد، صبر، توکل و رضا قرار می گیرد. موضوع فقر، در آثار شاعرانی چون: سنایی، عطار و مولانا قابل توجه و تأمّل است. در این رساله، سعی بر آن است که ابتدا مفهوم فقر در قرآن کریم و احادیث نبوی مورد مطالعه قرار گیرد و در مرحله بعد، پس از بررسی مفهوم فقر و درویشی در امّهات کتب عرفانی، تجلّی این موضوع در مثنوی مورد تحلیل و بررسی واقع شود. کلید واژه: فقر، درویشی، فنا، عرفان، سیر و سلوک، مولانا، مثنوی

نتایج این پژوهش بر باز خوانی روایت سمک عیار و دریافت مصادیق نمادین متن از دیدگاه نقد کهن الگویی مترتب است. بر اساس این دریافت، درونمایه اصلی روایت، آیین گذار از نوجوانی به بزرگسالی در شکل رویارویی با کهن الگوی سایه است که به صورت نبرد با نیروهای متخاصم دیده می شود. قهرمان در مسیر خویشتن یابی و کمال موظف است تا با نیروهای اهریمنی مهیب مواجه شود و بخش‏های ناشناخت? وجود خویش را در نمود زن- سرزمین، آزاد کند یا به سامان رساند. نبرد های پیاپی و بی سرانجام خورشیدشاه با پادشاهان دیو منظر، یاد آور اسطور? نبرد نور و ظلمت؛ اهورا و اهریمن است. نبردی پایاپای، طولانی و فرسایشی که در نهایت به پیروزی اهورا مزدا یا جانشین او بر زمین، شاهی عادل چون خورشید شاه می انجامد. از نتایج این تحقیق می توان به وجود نمادهایی اشاره کرد که در کنار یکدیگر و در کلی منسجم و ناخودآگاه، معنا می یابد. برای مثال نمادهای عددی از جمله اعداد دوازده؛ هفده؛ بیست و هفت؛ پنجاه؛ و ... در این قصه معنایی ویژه دارد. رهیافت به معنای روشن نمادها و کهن الگوهای روایی تنها در گرو ساخت شناسی است. سمک عیار از الگویی دایره وار و تکراری حول محور هست? مرکزی آیین گذار قهرمان، پیروی می کند. این الگوی ماندالایی شکل، در صحنه های نبرد؛ اسارت و رهایی زنان و معشوقان؛ فتح شهر ها و... به شکلی ثابت در سراسر قصه تکرار می شود. روش تحقیق این پایان‏نامه کتابخانه‏ای و بر اساس ترکیب دیدگاه نقد کهن الگویی یونگ و نظری? سیر قهرمان جوزف کمپبل است. زیرا تحلیل کهن الگوها بدون رویکردی ساخت شناسانه میسر و منطقی نیست. باید افزود که با توجه به افتادگی بسیار از متن کتاب، این رساله مبتنی بر بخش های موجود است، چنانکه تحلیل سیر قهرمانی فرخ روز، به بخش های به سرانجام رسید? موجود محدود می شود. هرچند می توان سیر قهرمانی او را با توجه به ساختار چرخشی قصه ترسیم نمود.

چکیده کشف الاسرار و عد? الابرار ابوالفضل رشیدالدین میبدی اثر گرانقدر سده ی ششم هجری از مهمترین و اولین تفاسیر عرفانی کهن پارسی است. که نویسنده ی آن در نگارش هر سه نوبت به متون تفسیری قبل از خود نظر داشته و هنرمندانه از آنها بهره برده است. در این تفسیر ذیل هر آیه در سه بخش که تحت عنوان نوبت آمده است به سه سبک آیه ترجمه و تفسیر شده است. میبدی در نوبت اول کشف الاسرار ترجمه ای تحت الفظی و معنای صریح آیات را با بهره گیری از واژگان سره فارسی ارائه کرده است. در نوبت دوم، به کمک زبان تفسیری که زبانی علمی، عادی وقابل درک است به نقل آیات و شأن نزول آنها، معنی لغات ریشه یابی اختلاف قرائت ها، مفهوم کلی آیه، اشعار عربی، احکام و اصطلاحات فقهی و به تحلیل جنبه های تاریخی و روایی و بیان اسرائیلیات پرداخته است. در این نوبت از سطح استنادی و استدلالی زبان عرفان بهره برده است. نوبت دوم جنبه ی اطلاع رسانی و ارتباطی دارد اما در نوبت سوم میبدی سعی کرده دریافت های عرفانی خود را که حاصل جریان سیر و سلوک است و از جنس مادی و این جهانی نیست با بیان رمزی، تمثیلی، استعاری و به کارگیری صورخیال و دیگر ظرفیتهای زبان در قالب محدود کلام به دیگران منتقل کند .و با نقل جملاتی از بزرگان اهل تصوف و همچنین استفاده از اشعار فارسی و عربی به تأویل و تفسیر عرفانی قران و مفاهیم دینی همت گماشته است. بنابراین نوبت سوم جنبه ادبی و هنری دارد. نگرش میبدی نسبت به موضوعات مختلف روی زبانش تأثیر گذاشته به عبارت بهتر وی مفاهیم ساده را با نثر تعلیمی و زبان عبارت و مطالب پیچیده را از دیدگاه عرفان نظری با نثری رمزآلود به زبان اشارت و موضوعات اصلی را از دیدگاه شریعت و طریقت با نثر علمی تفسیری بیان کرده است. بنابراین متن از لحاظ ساختار زبانی یکدست نیست. در این پژوهش نگارنده سعی دارد نوبت دوم(زبان تفسیری) و نوبت سوم(زبان عرفانی) کشف الاسرار میبدی را از لحاظ زبانی مورد مطالعه قرار دهد از این رو براساس تعریفی که در کتاب زبان عرفان از سطوح مختلف زبان عرفانی(سطح استدلالی، استنادی، محاکاتی، تناقضی) آمده است سطوح مختلف زبان تفسیری و زبان عرفانی میبدی را بررسی و تبیین کرده است. ??کلید واژگان:کشف الاسرار- ابوالفضل میبدی- زبان تفسیری- زبان عرفانی- متون تفسیری و عرفانی.

ادبیات فارسی زمینه مناسبی برای بیان مضامین اخلاقی در قالب های مختلف بوده که یکی از این قالب ها، داستان های عاشقانه منظوم است که تجلی گاه ادبیات غنائی فارسی است. این رساله عهده دار بررسی و تحلیل مفاهیم اخلاقی در منظومه های عاشقانه ادبیات فارسی تا پایان قرن ششم هجری است (وامق و عذرای عنصری، ورقه و گلشاه عیوقی، ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی، خسرو و شیرین، لیلی و مجنون و هفت پیکر نظامی). برای تحلیل مفاهیم اخلاقی این منظومه ها، از «طرح تحلیل مفاهیم اخلاقی منظومه های عاشقانه» استفاده می شود. این طرح به سه سطح «متن»، «گزاره ها» و «واژگان» می پردازد و از سه ابزار «شخصیت پردازی»، «علوم بلاغی» و «بسامد واژگان» استفاده می کند. به طور کلی، ویژگی های اخلاق الهی و نبوی، ویژگی های اخلاقی شاعر، ویژگی های اخلاق پادشاهی و عملکردهای اخلاقی شخصیت های داستانی تحلیل می شود و به یاری یافته های قسمت های مذکور، به تحلیل زبان اخلاقی هر منظومه و مقایسه منظومه های عاشقانه پرداخته می شود. تأثیرات متقابل اخلاق و عشق بر یکدیگر بر اساس منظومه ها و بررسی صحت و سقم حدیث منسوب به پیامبر (حدیث عشق: مَنْ عَشقَ فَکَتَمَ وَ عَفَّ فَمَاتَ فَهُوَ شَهیدٌ) از دیگر مباحث این رساله است.

یکی از نخستین و مهم¬ترین تقسیم بندی¬ها در حوز? نقد ادبی، تقسیم آثار ادبی بر اساس انواع است. بر این اساس آثار ادبی به سه نوع حماسی، نمایشی و غنایی تقسیم می¬شوند. از این بین، نوع ادبی غنایی، در میان شاعران در طول قرون گذشته، گستردگی بیشتری داشته است. با توجّه به تاریخ این نوع ادبی ، شعر غنایی سه مرحل? معنایی را پشت سر گذاشته است. در مرحل? نخست، شعری است که به همراهی موسیقی خوانده می¬شد و یا برای همراهی موسیقی سروده می¬شد. در مرحل? دوم، این نوع شعر، شعرهای ساده و عاطفی و موسیقایی را شامل می¬شد که از درون جامع? عامّه بیرون می¬آمده است و در مرحل? سوّم، شعری است که بیانگر احساسات و عواطف باشد. این مرحل? اخیر پس از ظهور رمانتیسیسم رواج یافت. با توجه به رشد نقد ادبی در این دوره، معنای سوم شعر غنایی در بین محقّقان شعر فارسی، جایگاه مهم¬تری پیدا کرد. عواطف گوناگون انسانی، می¬تواند گونه¬های مختلف شعر غنایی را ایجاد کند؛ از این رو تنوّع عواطف انسانی باعث تنوّع گونه¬های شعر غنایی می¬شود؛ گونه¬هایی مانند : غزل و تغزّل، داستان¬های عاشقانه، مرثیه، مدح، شکوائیه و ... . از طریق تحلیل مناسبات درونی عناصر ساختاری هر یک از این گونه¬ها، می¬توان میزان هماهنگی و تعامل اجزاء بیرونی و درونی آنها را به طور دقیق تبیین کرد؛ بنابراین، از یک سو در تحلیل محتوایی یک گون? غنایی، انعکاس «من» شخصی شاعر در شعر بررسی می¬شود و به انگیز? عاطفی مطرح شده در آن توجّه می¬شود تا نشان داده شود در گونه¬های غنایی، هر چه انگیز? مطرح شده در شعر «واحد» باشد و شاعر در بیان آن انگیزه از زبانی شفّاف و ساده استفاده کند شعر دارای «وحدت تأثیر» می¬شود و «صمیمیت عاطفی» آن بالا می¬رود. از سوی دیگر، در تحلیل ساختار زبان یک گون? غنایی، کارکرد اصلی زبان متن تعیین می¬شود. در یک گون? اصیل غنایی، کارکرد عاطفی و شعری همواره در زبان متن دیده می¬شود؛ همچنین در شعر غنایی، زبان اغلب ساده است و عوامل موسیقایی در زبان متن بسیار معتدل به کار می¬رود. با توجه به تعریف شعر غنایی، بهترین نمونه¬های شعر غنایی فارسی را در شعر شاعران پیش از قرن هفتم می¬توان یافت. «من» شخصی فرّخی در تغزّلات او به طور کامل انعکاس یافته است. وجوه گوناگون غنایی، در داستان¬های عاشقانه نظامی، روایت را کم رنگ جلوه داده است. احساسات صمیمی شاعر در مرثیه¬های خاقانی و شکوائیه-های مسعود سعد قابل بررسی است.

اخلاق مهم ترین نیاز جوامع بشری است و حلق? گمشده ای است که به کمک آن می توان در عصر ارتباطات و فناوری اطلاعات تعادل برقرار کرد و از مفاسد روز افزون افراد جلوگیری کرد. انتقال مفاهیم اخلاق در قالب نصایح مستقیم گاهی علاوه بر موثر نبودن بر رفتار افراد، آنها را وادار به مقابله و انجام رفتارهای خلاف انتظار نیز می کند. نویسندگان ایرانی از دیر باز انتقادات خود را در قالب حکایاتی زیبا بیان داشته اند که علاوه بر زیبایی این حکایات و جنب? سرگرمی آنها، پیام نویسنده را نیز به دور از هر مشکلی به مخاطب منتقل می کنند. ادبیات فارسی سرشار از آثاری است که در حوز? ادبیات تعلیمی قرار می گیرند و به قصد متنبه کردن مخاطبی خاص و در نهایت متنبه کردن افراد بشر به رشت? تحریر در آمده اند. آثار ارزشمندی همچون کلیله و دمنه، بوستان و گلستان سعدی، غزلیات حافظ و ... اگر چه به صراحت هدف خود را نصیحت دیگران یا آمادگی آنها برای حکومت بیان نمی کنند، اما هدفی جز مبارزه با رذایل اخلاقی شایع عصر خود نداشته اند. در جوامع امروزی نیز توجه به این کارکرد آثار ادبی می تواند در بهبود بخشیدن به شرایط اخلاقی و رفتاری افراد بسیار موثر باشد. انوار سهیلی از آثار منثور مربوط به قرن نهم است. این اثر ارزشمند که در قرن انحطاط نثر فارسی(نهم) نگاشته شده است بسیاری از نشانه های نثر فنی را در خود دارد. مولانا حسین واعظ کاشفی سبزواری این کتاب را با هدف ساده تر کردن کلیله و دمنه جهت برخورداری اکثر افراد جامع? روزگار خود نوشته است. انوار سهیلی به جهت ویژگی های فکری نویسنده که واعظی پیش? او بوده و پیرو طریق? نقشبندیه، سرشار از مضامین اخلاقی است که نویسنده آنها را در لا به لای داستانهایی از زبان حیوانات یا انسانها آورده است. پیام های اخلاقی مولانا حسین واعظ کاشفی در این کتاب بسیار آشکار است و نویسنده سعی در پنهان کردن آنها در لفاف کنایات و عبارات پیچیده نکرده است. لذا این رساله تلاش دارد در حد توان به معرفی مولانا حسین واعظ کاشفی، انوار سهیلی و در نهایت طبقه بندی مضامین اخلاقی این اثر منثور و مقایس? آن با کلیله و دمنه بپردازد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

این رساله در هفت بخش تنظیم گردیده است . بخش اول تحت عنوان کلیات و تعاریف که در آن ابتدا تعریف لغوی و اصطلاحی ترجیع بند و ترکیب بند را آورد. و تعاریف کتب قدیم بلاغی را با تعاریف متاخرین مقایسه کرده ایم و سپس ویژگیهای مهم و توانایی آن رانسبت به قالبهای دیگر سنجیده ایم و با بخشی که در مورد ترجیع و نقش آن در این قالب و هنرهای دیگر وحتی آیات مبارکه قرآن کریم این بخش را بپایان برده ایم. بخش دوم بررسی سیر تاریخی ترجیعات است . دراین بخش بر اساس سه معیار مهم تعداد ترجیعات تازگی مضمون و زیبایی سخن به معرفی شاعران برجسته ای که در این قالب طبع آزمانی نموده اند پرداخته ایم و با ارائه ابیاتی از ترجیعات آنها وزن و مضمون و ویژگیهای خاص آنها را بیان کرده ایم . در بخش سوم بحثی را تحت عنوان ترجیع در شعر نو آورده ایم که با ارائه نمونه هایی از شاعران نوپرداز تکرار و ترجیع و نقش آن را در شعر نو بررسی کرده ایم. در بخش چهارم به بحثی مفصل دربارهء مضامین و موضوعات اصلی ترجیعات پرداخته ایم و مضامینی را از قبیل ساقی نامه ها، مدح و لغت ، مرثیه مذهبی و غیرمذهبی، مضامین عرفانی،عاشقانه، اجتماعی، سیاسی هجو، وصف ، نوحه و ... با آوردن نمونه های زیبا و دل انگیز بررسی کرده ایم . در بخش پنجم وزن و بحرهای مورد استعمال را دراین دو قالب بررسی کرده ایم و ارتباط مضامین و بحرهای شعری را جداگانه با ارائه آمارو جداول نشان داده ایم . دربخش ششم ده ترجیع مهم و برجسته را با توضیحاتی آورده ایم که در انتخاب این ترجیعات تنوع موضوع، تفاوت سبک سخن و دورهء تاریخی سرودن آنها رعایت شده است . و بخش پایانی شامل فهرست و منابع و ماخذ است .

در این پژوهش سعی شده از میان همه موضوعات متنوعی که سعدی بدان پرداخته است ، آرا و نظرات سیاسی وی گردآوری و پس از یک تقسیم بندی منطقی به تجزیه و تحلیل آنها پرداخته شود. همچنین در این تحقیق شهریار که در راس هرم قدرت قرار دارد نماینده نظام سیاسی مورد نظر سعدی فرض شده و اندیشه های سیاسی سعدی ، در موضوعات و مسائل مختلف از اندرزها و توصیه های او به شهریار استخراج شده است . فصل اول این تحقیق به تحلیل مبانی نظام سیاسی پیشنهادی سعدی پرداخته و فصل دوم پشتوانه های این نظام و ضمانت های اجرایی آن را اعم از مادی و معنوی مورد بحث قرار داده است . فصل سوم با عنوان آیین شهریاری بحث مفصلی را در باره مناسبات حاکمیت با دیگران اعم از شهروند و بیگانه ، در قالب پرداختن به ویژگیهای شهریار سامان می دهد و سرانجام در فصل چهارم با عنوان آیین شهروندی به اختصار مناسبات و وظایف مردم نسبت به حاکمیت مورد بررسی قرار می گیرد.