در این تحقیق اوضاع اقتصادی ایران در دوره های صفویه ، افشاریه و زندیه با مراجعه به سفرنامه های سیاحان خارجی مورد بررسی قرار می گیرد . چون اقتصاد در هر دوره ای به عوامل اجتماعی و سیاسی بستگی دارد و توسعه ی اقتصادی نیازمند عواملی چون امنیت و توسعه ی جاده ها و توجه مسئولان دولتی به تجارت داخلی و خارجی است ، بنابراین در ابتدا شرایط سیاسی و اجتماعی ایران در این دوره ها مورد بررسی قرار گرفته تا به تحلیل و بازگو کردن شرایط اقتصادی بپردازیم . این عوامل زیرساختی ، مسائلی چون راه ها و امنیت و کاروانسراها و بعد انواع زمین ، مالیات ، درآمد و ثروت شاهان ایران ، حقوق و درآمد مشاغل ، مناصب اقتصادی ، بازارها ، پول و سکه های رایج ، واحد وزن ، محصولات کشاورزی ، معادن و منابع ، پوشاک و خوراک ایرانی ، تجارت و بازرگانی ، تأثیر توجهات شاه و حاکمان به امور اقتصادی در پیشرفت و یا عدم پیشرفت اقتصاد ، وضعیت اقتصادی برخی شهرها ، تأثیر جنگ و ناامنی و بیماری و خشکسالی بر اقتصاد و ... دربر می گیرد .

چکیده مرعشیان از جمله حکومت های محلی سده هشتم هجری است که پس از قیام رهبر این جنبش، با استقبال مردمی مواجه شدند و حکومتی منسجم و بر پایه اعتقادات شیعی به وجود آوردند. رهبری این قیام با سیدقوام الدین مرعشی بود که تعالیم او آمیخته ای از اصول نبوی، فقه شیعه دوازده امامی و آیین فتوت بود. در آستان? تأسیس دولت مرعشیان در مازندران که شرایط خاص و اوضاع درهم ریخت? منطقه شکل گیری چنین نهضتی را پذیرا بود، سه خاندان مهم آل باوند، کیائیان جلالی، کیائیان چلاوی بر مازندران حکومت می کردند، زمانی که افراسیاب چلاوی از سوی مخالفان خود در آستان? سقوط قرار گرفت، دست ارادت و توبه به سوی سیدقوام دراز کرد. از این واقعه به بعد مازندرانی ها اطاعت سیدقوام را گردن نهادند، این اتفاقات راه رسیدن سیدقوام به فرمانروایی را آسان کرد، او بعد از کسب پیروزی ادار? این منطقه را به فرزندان خویش واگذار کرد و به این ترتیب سیدکمال الدین زمام امور را به دست گرفت و به تدریج نفوذ سیاسی خود را در مازندران گسترش داد. این روند ادامه داشت تا این که با حمله تیمور به مازندران مواجه شدند. مرعشیان نتوانستند، تیمور را از حمله به مازندران بازدارند و به هرحال به دنبال نبردی سخت تسلیم وی شدند. بی تردید حملات بی امان تیمور و سرانجام مال اندوزی برخی حکمرانان این سلسله باعث دور شدن مردم از آنان و در نهایت فروپاشی مرعشیان شد.پس از مرگ تیمور و در زمان شاهرخ برای مدتی سادات مرعشی مجدداً در مازندران حکم راندند، اما نتوانستند حکومت نیرومند بر پا دارند. این پژوهش بر آن است تا نحوه شکل گیری حکومت مرعشیان در مازندران و روابط آنان با تیموریان را با تکیه بر اسناد و منابع تاریخی و تجزیه و تحلیل آن ها، مورد بررسی قرار دهد.‍ کلید واژه مازندران، مرعشیان، سادات، روابط سیاسی، تیموریان، حکومت محلی،کیائیان.

چکیده : در طی سده های نخست اسلامی ، مناطق شمالی ایران ، به واسطه ی شرایط جغرافیایی و اقلیمی و همچنین حضور حکومت های محلی مخالف با سلطه ی بیگانه ، از تصرف و تشکیل حکومت سیاسی اعراب مهاجم دور ماند. این روند تا سالها ادامه پیدا کرد تا اینکه بسیاری از علویان و سادات که بواسطه ی مخالفت با حکومتهای وقت اموی و عباسی ، مورد تعصب و اذیت و آزار قرار گرفته بودند نواحی گیلان و مازندران را مآمن و پناهگاه خویش برگزیدند. به تدریج فشارهای سرداران اموی و عباسی از سویی و عملکرد بد حکام و دولت های محلی از سوی دیگر مردم را به گرد علویان ناراضی ازظلم و ستم خلفا جمع کرد. علویان از جمله نخستین کسانی بودند که در این سرزمین با استقبال مردمی توانستند با تفکرات مبتنی بر تشیع زیدی حکومت منسجم، بوجود آوردند. تشکیل حکومت شیعی از سوی سادات علوی در منطقه ی شمال ایران و گسترش آن ، با مخالفت حکومت های محلی موجود در منطقه همچون اسپهبدان قارنی و باوندی که دارای ریشه های حکومتی قبل از ورود اعراب به این ناحیه بودند، روبرو گردید. تقابل و در بعضی مواقع همکاری آنها با یکدیگر در برابر امرای اموی و عباسی و دست نشاندگان آنها در نوع خود جالب و قابل بحث و بررسی است . هدف این پژوهش آن است تا به تحلیل زمینه ها و چگونگی روند ورود سادات و علویان به تبرستان و تشکیل حکومت از سوی آنان، به نحوه روابط آنان با اسپهبدان فریم بپردازد. با توجه به اسناد و منابع تاریخی و روش توصیفی و تجزیه و تحلیل منطقی داده های بدست آمده معلوم می شود که حکام محلی فریم تا آنجایی که امکان داشت قدرت محلی خود را با تعادل و بعضاً مواجهه با حکومتهای دیگر حفظ کرده و با استقلال در ناحیه ی حکمرانی خویش به حکومت می پرداختند. اگر چه علویان توانستند در بعضی مواقع قدرت سیاسی خود را بر حاکمان محلی تحمیل نمایند اما توسل به اقدامات نظامی از سوی آنان موجب گسترش اسلام و تشیع در ناحیه فریم نشد .

مجلس از جمله دستاوردهای مهم انقلاب مشروطیت ایران در سال 1324 هجری قمری است. از این تاریخ تا پیروزی انقلاب اسلامی 24 دوره انتخابات مجلس شورای ملی برگزار گردید. مجلس و انتخابات در طی حکومت پهلوی 19 دوره را پشت سر گذاشته است. یعنی اگر ما حکومت پهلوی را به دو دوره ی زمامداری رضا شاه و دوره حکومت محمد رضا شاه تقسیم کنیم 7 دوره در زمان رضاشاه و 12 دوره در زمان محمد رضاشاه ، انتخابات نمایندگی مجلس شورای ملی داشته ایم. در این پژوهش تلاش شده است تا به بررسی کارنامه ی سیاسی نمایندگان سمنان و دامغان آقایان نصیری، صفائی و عالمی از سال 32 تا57 یعنی در حدود 25 سال اوضاع سیاسی و 7 دوره ی انتخاباتی و نمایندگی پرداخته شود. در طی این روند به اوضاع سیاسی ایران نیز پرداخته شده و مسایلی همچون کنسرسیوم نفت ، قیام 15 خرداد، کاپیتولاسیون ، جشن های 2500 ساله و ساواک و... شرح داده شده است و البته مسئله ای که شاید نقطه عطف این پژوهش باشد به بار نشستن تلاش های مجدّانه مردم دامغان برای داشتن نماینده ای مستقل و جدا از سمنان بود که در دوره 24 یعنی آخرین دوره قبل از انقلاب اتفاق افتاد. دامغان در تمام ادوار 24 گانه مجلس شورای ملی از ابتدا تا انتها به غیر از دوره آخر نماینده ی مستقلی نداشته است.

چکیده : گیلان سرزمینی است که خاستگاه دو قوم گیل و دیلم بوده و اینان بومیان اصلی آن محسوب می شوند. اما در این سرزمین، اقوام دیگری، ازجمله کُردها نیز وجود دارند که با توجه به بررسی های این تحقیق، ورود آنان به عنوان یک اقلیت قومی متشکل و منسجم، در مقطع زمانی مشخصی صورت گرفته است. این بازه ی زمانی که براساس متون تاریخی، به دست آمده است، بین تشکیل سلسله ی صفویه تا پایان دوره ی افشاریه می باشد. بر این اساس، ورود نخستین گروه از کردها، همزمان و همراه با پناهندگی اسماعیل میرزا به گیلان انجام گرفت، و آخرین گروه آنان نیز، در دوره ی نادرشاه و به دستور وی به گیلان کوچ داده شدند. چنین به نظر می رسد که پیش از این مقطع ذکر شده، ورود کُردها به منطقه ی گیلان به صورتی که به منجر به ماندگاری آنان در این سرزمین شده باشد، صورت نپذیرفته است. البته در این پژوهش، به مواردی از ورود کردها به گیلان، در پیش از دوره ی صفویه نیز اشاره شده است، اما همانطور که گفته شد، همگی آن ها یه شکل موقتی و گذرا بوده اند و حالت پایدار نداشته اند. بنا به آنچه گفته شد، مسایل عمده ای که در این پژوهش مورد مطالعه قرار می گیرند، یکی علل و چگونگی ورود کردها به منطقه ی گیلان است که به نظر می رسد تا کنون مورد مطالعه قرار نگرفته است. دیگر نقش سیاسی، نظامی و اجتماعی آنان در اوضاع و تحولات منطقه، تا پیش از تشکیل سلسله ی قاجاریه است. کردها یی که در این تحقیق راجع به آنان صحبت شده است عمدتا با مقاصد سیاسی ـ نظامی، به این سرزمین ورود پیدا کردند. آنان همچنین در تصرف گیلان در دوره ی صفویان نقش اساسی ایفا کردند و در سرکوب شورش های پس از آن نیز، حضور گسترده و پررنگی داشتند. همچنین کُردهای بسیاری در دوران مورد بحث این تحقیق، به حکمرانی مناطق مختلف گیلان گمارده شدند. به طور خلاصه باید گفت اولا مقطع زمانی بین دوره ی صفویه تا قاجار تنها دوره ی ورود گسترده ی کُردها به این منطقه بوده است و ثانیا این دوره یکی از بارزترین دوره های حضور سیاسی - نظامی کردها در گیلان بوده است. کلید واژه: گیلان، قوم کرد، نقش سیاسی، نقش اجتماعی ، صفویه، افشار، زندیه