هدی شریفی ناصر پنجه که
چکیده قارچ puccinia recondita عامل زنگ قهوه ای گندم می باشد که تأثیرات زیادی روی گندم دارد . گیاهان دارای دو پاسخ ایمنی شناسی در بخشی از مکانیسم های دفاعی خود، دارای مقاومتی موسوم به مقاومت القایی هستند که شامل مقاومت اکتسابی سیستمیک و مقاومت سیستمیک القایی می باشد. عوامل بیوکنترل و مواد شیمیایی القا کننده مقاومت می توانند چاره ای به جای آفت کش های شیمیایی درکنترل بیماری باشند. در این بررسی جهت مطالعه ی اثر بیون و گونه های تریکودرما در القا مقاومت در گندم از غلظت های 10 ، 100 و 1000 پی پی ام بیون وسوسپانسیون اسپور و سوسپانسیون کشت مایع جدایه های هایtrichoderma harzianum ،trichoderma citriniviride و trichoderma longibrachiatum در دو ژنوتیپ چمران و بولانی که به ترتیب رقم های نیمه مقاوم و حساس به زنگ قهوه ای می باشند در دو تیمار برگی و بذری استفاده شد. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تجزیه داده ها به کمک نرم افزار mstat-c انجام گرفته و میانگین ها به وسیله ی آزمون دانکن در سطح احتمال 5% و 1% با یکدیگر مقایسه شدند. گونه های تریکودرما و ماده ی بیون باعث کاهش زنگ قهوه ای بدون بازدارندگی مستقیم از جوانه زنی یوردیوسپور های زنگ قهوه ای گندم با فعال کردن مقاومت القایی گیاه شدند. نتایج نشان داد که وقتی تریکودرما و بیون 4-3 ساعت قبل از مایه زنی پاتوژن استفاده شوند سبب کاهش بیماری می گردند و همچنین کاربرد بذری تریکودرما و بیون در کنترل زنگ قهوه ای بسیار موثر تر از کاربرد برگی آن بود . برای بررسی تغییرات فعالیت کمی آنزیم پراکسیداز از روش hemada and kelin با استفاده از جذب نوری در طول موج 470 نانومتر استفاده شد و نتایج نشان داد که افزایش فعالیت آنزیم در رقم حساس بولانی بیشتر از رقم چمران بود. سوسپانسیون کشت مایع trichoderma harzianum و بیون به غلظت 10 پی پی ام بیشترین تأثیر را در کنترل بیماری داشتند و سطح بالاتری از محافظت را امکان پذیر ساختند. کلمات کلیدی: زنگ قهوه ای گندم ، بیون، پراکسیداز ، مقاومت القایی
صدیقه ربیعی رضا فرخی نژاد
بیماری پوسیدگی ریشه و طوقه یکی از بیماری های مهم گیاه بادمجان به شمار می آید. به منظور مطالعه این بیماری در استان خوزستان در طی سال های زراعی 1391-1390، از مزارع بادمجان در شهرهای دزفول، الهایی، رامهرمز، حمیدیه و حسام آباد نمونه برداری به عمل آمد. در این بررسی چهار گونه ازقارچ فوزاریوم شامل7 جدایه ازf.solani و یک جدایه از هرکدام از گونه هایf. poliferatum، f. avenaceum وf.nygamai، هشت جدایه ازsclerotiniasclerotiorum، شش جدایه از macrophomina sp. و دوجدایه از cylindrocarponhedereae جدا شد. طبق اطلاعات موجود جداسازی گونه هایf. poliferatum، favenaceum، f.nygamai وc.hedereae از بادمجان برای اولین بار در دنیاگزارش می شود. جداسازی گونه macrophomina sp. برای اولین بار در ایران و جداسازی گونه s.sclerotiorumبرای اولین بار در استان خوزستان از گیاه بادمجان گزارش می شود. توان بیماری زایی دو جدایه از گونه s.sclerotiorum در گلخانه مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج مبین بیماری زا بودن هردو جدایه روی گیاهچه های چهل روزه بادمجان بود، اگرچه شدت بیماری ایجاد شده توسط دو جدایه مذکور با هم تفاوت داشت، بطوریکه شدت بیماری زایی جدایه s8 نسبت به s2 بیشتر بوده و هردو با شاهد اختلاف معنی دار داشتند. کنترل بیماری با استفاده از راه های بیولوژیک، شیمیایی، افزایش میزان پتاسیم خاک و تلفیقی از عوامل مذکور مورد مطالعه قرار گرفت. در کنترل بیولوژیک از گونه های t.harzianum1، t.hrzianum2،t.virens، t.longibrachiatum وcylindrocarpon sp. استفاده به عمل آمد. در کشت متقابل سرعت پیشروی، کلنیزاسیون و اسپورزایی t.hrzianum2و t.longibrachiatum زیاد و بیشتر از سایر جدایه ها بود، بطوریکه 5 روز پس از کشت، آنتاگونیست ها به طور کامل سطح پرگنهs.sclerotiorumرا پوشاندند. در مطالعات میکروسکوپی پیچش هیف ونفوذ داخل ریسه های اسکلروتینیا در تمامی جدایه ها مشاهده شد و در تمامی موارد واکوئله شدن، لیز شدن و خارج شدن محتویات سلولی قارچ s.sclerotiorum توسط آنتاگونیست ها مشاهده گردید، با این وجود این حالات بیشتر در جدایه های t.harzianum,2t.virens, دیده شد. در مطالعه اثر ترکیبات فرار، جدایه t.harzianum1 با 35 درصد بیشترین تأثیر را در ممانعت از رشد پرگنه قارچ اسکلروتینیا نشان داد. در بررسی مربوط به اثر ترشحات مایع خارج سلولی آنتاگونیست ها جدایه t.longibrachiatum با20/47 درصد بیشترین تأثیر را در بازدارندگی از رشد میسیلیومی قارچ بیمارگر داشت. به منظور کنترل شیمیایی از غلظت های متفاوت قارچ کش های بنومیل، تتراکونازول و لاماردور استفاده شد که از میان آن ها بنومیل و لاماردور 50 پی پی ام با میزان 100 درصد بازدارندگی از رشد بیشترین تأثیر را در ممانعت از رشد میسیلیومی قارچ اسکلروتینیا داشتند. همچنین بنومیل در غلظت های هزار، پانصد و صد پی پی ام، تتراکونازول و لاماردور هزار پی پی ام با درصد بازدارندگی 100 درصد بیشترین اثر را در جلوگیری از جوانه زنی سختینه های قارچ اسکلروتینیا داشتند. به منظور تعیین اثر قارچ کش های مورد استفاده در این بررسی روی عوامل کنترل بیولوژیک اثر غلظت های(10، 30 و 50 پی پی ام) قارچ کش های مذکور مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که قارچ کش لاماردور در تمامی غلظت های مورد استفاده هیچ تاثیری روی رشد میسیلیومیt.harzianum2 نداشت. از میان سطوح مختلف کود سولفات پتاسیم تیمارk1 (167/0 گرم پتاسیم در 500 گرم خاک)، باعث ایجاد بیشترین مقاومت گیاه در برابر بیماری پوسیدگی اسکلروتینیایی شد. با توجه به نتایج به دست آمده برای کنترل تلفیقی بیماری در مطالعات گلخانه ای از سوسپانسیون 106 قارچ آنتاگونیست t.hrzianum2، غلظت 50 پی پی ام سم لاماردور و مقدار 334/0 گرم کود پتاسیم استفاده شد. نتایج مشخص کرد که تلفیق سه عامل فوق بیشترین تأثیر را در کاهش درصد بیماری نشاء های بادمجان داشته و با شاهد سالم در یک گروه قرار گرفتند. شاهد آلوده بیشترین شدت بیماری را به میزان 95% نشان داد.