شرایط جوی به تمام اشکال حمل و نقل تأثیر می گذارد. در صورت آگاهی از عوامل جوی و اقلیمی می توان کمک ارزنده ای به ایمنی حمل و نقل هوایی کرد. دریافت اطلاعات از وضعیت اقلیمی حال حاضر و کسب اطلاع از وضعیت هوا در ساعات آتی می تواند به پیش بینی صحیح و برنامه ریزی درست برای پرواز کمک شایانی بکند. هدف اصلی این پژوهش بررسی برای کاهش، لغو یا تأخیر پرواز فرودگاه تبریز در اثر عناصر اقلیمی می باشد. پرسش اصلی این است که کدام عناصر اقلیمی مثلا شدت و جهت باد، بارندگی، دما، فشار، رطوبت ، ابرناکی و غیره بیشترین تأثیر را بر لغو یا تأخیر پروازهای این فرودگاه داشته اند. برای این منظور پس از جمع آوری داده های مربوط به تاخیر یا لغو پرواز ( جمع آوری شده است) از سال1386 تا1388 بصورت روزانه وهمچنین آمار هواشناسی، با استفاده از آمار توصیفی و جداول توزیع فراوانی و توافقی و محاسبه شاخص های و نیز استفاده از روشهایی چون ضریب همبستگی پیرسن ، مقایسه میانگین ها ، آنالیز واریانس anova و سرانجام روش رگرسیون خطی چند گانه و به پاسخگویی به سوالات تحقیق مبادرت خواهیم کرد. انتظار می رود این تحقیق ارتباطی علمی بین بیشترین تأخیر یا لغو پرواز را در اثر عوامل اقلیمی و مخصوصا در فصل های مختلف پیدا کند. بنابراین یافتن هر گونه ارتباط بین یک یا چند مورد از این عوامل با پروازها از نتایج مورد انتظار این تحقیق می باشد. که اطلاعاتی در مورد ظرفیت و تاخیر و لغو بر اساس جوی نامناسب برای بربامه ریزان حائز اهمیت است.که پروازها بدون توجه به شرایط آب وهوایی منجر به افزایش تاخیریا لغو در فرودگاهها می شود. عوامل تاخیر بر اساس شرایط آب و هوایی و تاثیر آن بر پروازها می تواند در تجزیه و تحلیل سود-هزینه، عوامل مهمی محسوب می شود.

فرایند بارش مانند هر پدیده جوی دیگر در عین سودمندی می توانند خساراتی در پی داشته، گاهی اوقات به عنوان بلایای طبیعی ظاهر شده و پیامدهایی که از آن ناشی می شود مانند وقوع سیل، ممکن است زندگی انسان ها را تهدید کند. بارش های شدید و سیلابی می توانند خسارات سنگینی بر ساختار های اقتصادی، اجتماعی ، طبیعی و در بخش های کشاورزی، حمل و نقل ، ارتباطات و غیره داشته باشد. هدف از این پایان نامه مدل سازی توزیع مکانی بارش های شدید منطقه سهند بین سال های 2008-1998 و بررسی ارتباط این بارش ها با عوامل ارتفاع و جهت ناهمواری می باشد. براین اساس داده های مشاهدات روزانه بارش های 3 ایستگاه سینوپتیک و 9 ایستگاه بارانسنجی منطقه سهند و داده های بدست آمده از تصاویر ماهواره ای trmm مورد استفاده واقع شد. از روش های آماری توصیفی جهت معرفی کلی ویژگی های بارش های شدید منطقه استفاده گردید. همچنین از روش های آمار استنباطی شامل همبستگی و رگرسیون برای یافتن چگونگی ارتباط متغیر ها، از روش کمترین مربعات برای بدست آوردن روند، تجزیه و تحلیل روند خطی برای توصیف چگونگی تغییرات سالانه بارش، آزمون کلموگروف اسمیرنوف جهت بررسی همگنی داده ها استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل فراوانی ها از روش کای اسکور بهره گرفته شد. روش دیگر استفاده شده در این تحقیق، تکنیک ها و مدل های gis می باشد. در روش مذکور با استفاده از مدل های مختلف موجود در نرم افزار gis نقشه های هم بارش منطقه تهیه شدند. نتایج حاصل از بررسی نمودارهای روند ایستگاه های منطقه مورد مطالعه دو وضعیت روند صعودی و نزولی را مشخص ساخت. از میان ایستگاه های مورد بررسی فقط در ایستگاه عجب شیر روندی منفی و کاهشی نسبتاً تند مشاهده شد. برای بررسی ارتباط بین بارش های شدید منطقه با ارتفاع از همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج حاصله همبستگی ضعیفی بین داده های ایستگاه های زمینی و عامل ارتفاع را ثابت کرد. اما همبستگی بین داده های trmm و عامل ارتفاع در سطح اطمینان 99 درصد معنی دار بوده و نشان دهنده همبستگی مثبت و ارتباط بالا بین داده های حاصل از تصاویر ماهواره ای و ارتفاع بوده است. نتایج بررسی سطح همپوشانی بین مدل های نهایی حاصل از ایستگاه های زمینی با ارتفاع نشان داد که در مقایسه مدل ایستگاه های زمینی با ارتفاع فقط بارش هایی با دامنه (130-110) میلی متر در کلیه سطوح ارتفاعی باریده و سطح ارتفاعی (1870-1680) متر بیشترین مقدار بارش ها را به خود اختصاص داده است. اما نتایج حاصل از سطوح همپوشانی بین مدل بارش های trmm با عامل ارتفاع نشان داد که بیشترین مقدار بارش در سطوح ارتفاعی (2050-1680) متر رخ داده است. در ارتفاعات بالاتر از 2810 متر به ندرت بارش دریافت می شود. بررسی جداول همپوشانی بین جهات جغرافیایی و دامنه های بارش ایستگاه های زمینی و تصاویر ماهواره ای بیانگر این بود که مناطق مسطح و دامنه های جنوبی و جنوب شرق دارای بیشترین میزان بارش و دامنه های غربی و شمال شرق دارای کمترین سطح همپوشانی می باشند.

چکیده: نیاز به جابجایی انسان و کالا از یک نقطه به نقطه دیگر موجب به وجود آمدن واژه ای جدید به نام حمل و نقل در گذشته دور گردید. حمل و نقل جاده ای در کشور ما رایجترین و در دسترس ترین روش جابجایی کالا و مسافر می باشد. وسایل نقلیه موتوری در حمل و نقل جاده ای انقلابی ایجاد نموده و منافع زیادی برای جامعه ی انسانی به ارمغان آورده اند. اما متاسفانه این منافع با تلفات انسانی زیادی در جاده ها عاید گشته اند. تصادفات جاده ای در نتیجه ترکیبی از عوامل مختلف محیطی، رفتاری و تکنولوژیکی روی می دهند. در سالهای اخیر نقش شرایط جوّی ، آب وهوایی به عنوان یکی از مهمترین عوامل موثر بر تصادفات جاده ای توجه بسیاری از محققین را به خود جلب نموده و مطالعات زیادی در این زمینه به انجام رسیده است. در تحقیق پیش رو تاثیر برخی از پارامترهای اقلیمی بر تصادفات جاده ای در یکی از محورهای کوهستانی کشور (محور سردشت- ارومیه) مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور داده ها و اطلاعات مربوط به تصادفات رخ داده در محور مذکور برای سالهای 1386-1384 و همچنین داده های ساعتی اقلیمی در دوره زمانی یاد شده با استفاده از روشهای آماری تحلیل رگرسیون و درون یابی مورد بررسی قرار گرفت. بدین جهت پارامترهای اقلیمی دما، یخبندان، برف، باران، ابرناکی، بارش، دید افقی، رطوبت نسبی و ساعات آفتابی به عنوان متغیر مستقل و تصادفات رخ داده در محدوده مطالعاتی به عنوان متغیر وابسته انتخاب شدند. پس از تجزیه و تحلیل داده ها مشخص شد که پارامتر اقلیمی بارش بیشترین تاثیر را بر تصادفات در محدوده مطالعاتی داشته است. همچنین مشخص شد که بیشترین تعداد تصادفات در شرایط هوای آفتابی اتفاق افتاده اند. در پایان نیز نقشه های پهنه بندی جاده از لحاظ میزان خطر تصادف در هریک از شرایط مختلف آب وهوای برای محور مورد مطالعه ترسیم شد.

عوامل ژئومورفیک در کنار دیگر عوامل محیطی و طبیعی در هر مکان جغرافیایی ممکن است تاثیرات متفاوتی را در مکان گزینی و ابعاد توسعه شهرها داشته باشند، اما به هر حال نقش آنها و اثر گذاری آنها در شکل توسعه شهرها انکار ناپذیر است. در این پایان نامه نقش و اثر مهمترین عوامل ژئومورفیک که باعث محدودیت توسعه شهر کرمانشاه شده بررسی شده است. هر چند که در سالهای اخیر بدون در نظر گرفتن این تنگناهای ژئومورفیک در جاهایی که رشد و توسعه شهر خطرآفرین به نظر می رسد، شهر گسترش یافته است، اما اگر این رشد مهار نشود در آینده می تواند به طور بالقوه خساراتی به بار بیاورد. به طور کلی می توان گفت که مهمترین خطرات ژئومورفیک که شهر کرمانشاه را تهدید می-کند، خطر گسل و لرزه خیزی، فرآیند های رودخانه ای و سیلابی و فرآیند های دامنه ای (ریزش و واریزه) می باشد در رشد و توسعه فیزیکی نامناسب شهر کرمانشاه اثر گذار بوده اند. پایان نامه حاضر دارای پنج فصل می باشد که فصل اول شامل کلیات، تعاریف و پیشینه، فصل دوم به بررسی مواد و روشها، فصل سوم نیز به معرفی منطقه مورد مطالعه، فصل چهارم شامل یافته-های تحقیق و فصل پنجم به تحلیل فرضیات و نتیجه گیری می پردازد.

امروزه با افزایش روز افزون جمعیت ،روند شهر گرایی وپیشرفت تکنولوژی ایجاد شبکه های ارتباطی گسترده راه وترمیم شبکه ارتباطی برای حمل ونقل مردم وارائه خدمات کار آمد و رشد اقتصادی درسراسر دنیا امری ضروری می باشد. بررسی تصادفات جاده ای به عنوان مهم ترین معضل برای حمل ونقل وشبکه ارتباطی در ارتباط با دو عامل انسان ومحیط به خصوص در مناطق کوهستانی دارای بیشترین تقابل می باشد. درمناطق کوهستانی شبکه ارتباطی ناگزیر عبوراز مناطق با انواع خطرات اقلیمی ازجمله :بارش برف ،باران ،پدیده گردوخاک وهمچنین خطرات ژئومورفولوژیکی از قبیل حرکات دامنه ای (زمین لغزش ،واریزه ..) می باشد.لذا شناخت ودرک درست از این پدیده های محیطی ،به کاهش آمار تصادفات جاده ای ومهندسین را برای طراحی مناسب ترجاده وترمیم شبکه ارتباطی یاری می کند. هدف از این پژوهش بررسی ارتباط تصادفات جاده ای با عوامل مورفوکلیمایی از طریق تحلیل های مکانی فضایی با استفاده از نرم افزار gis می باشد .برای نیل به این هدف با استفاده از داده های ساعتی هواشناسی استان کردستان شرایط جوی حاکم درهنگام حادثه برای هریک از تصادفات مشخص گردید. سپس با استفاده از نرم افزار gis نقشه پهنه بندی تصادفات در هریک از شرایط جوی(بارانی ،برفی ،گردوخاک ،آفتابی ،ابری ) تهیه گردید.در ادامه با استفاده از روش weighted overlay وبا به کار بردن معیارهای :شیب ،جهت شیب ،فاصله از گسل ،فاصله از آبراهه ،پوشش گیاهی ،دما ،بارش ،فاصله از جاده ،حرکات دامنه ای بهمن ،واریزه ولغزش درمسیر جاده پهنه بندی شدودرپایان با استفاده از روش بولین وروش ahpوازطریق معیارهایی مانند پهنه بندی زمین لغزش ،واریزه ،بهمن و پهنه بندی تصادفات درتمام شرایط اقلیمی ،نقشه خطر پذیری جاده استخراج گردید.نتایج حاصل نشان می دهد که بیشترین آمار تصادفات با 44 درصد از کل تصادفات مربوط به شرایط جوی آفتابی وکمترین تصادفات معادل 6/2 درصد از کل تصادفات درشرایط جوی برفی رخ داده است همچنین کیلومتر 15 تا 25 جاده سقز – بانه(فاصله بین چند کیلومتری روستای تموغه تا پاسگاه میرده )وکیلومتر 35 تا 45 جاده(فاصله بین روستای کیله شین تا روستای سبتلو) با 42 درصد تصادف از کل تصادفات به عنوان مناطق خطر پذیر ومستعد برای مخاطرات مورفوکلیمایی معرفی گردید.

چکیده امروزه محصول پرتقال به عنوان محصولی بسیار مهم و یکی از اقتصادی ترین تولیدات باغی جهان به شمار می-رود. در این تحقیق تأثیر عناصر اقلیمی روی میزان عملکرد و همچنین کیفیت محصول پرتقال با توجه به قابلیت-های استان مازندران مورد بررسی قرار گرفته است. داده های اقلیمی 6 ایستگاه (ساری، آمل، قراخیل، بابلسر، نوشهر و رامسر) شامل (دما، بارش، رطوبت نسبی، حداکثر سرعت باد ، ساعات آفتابی و تعداد روز های یخبندان) طی دوره آماری (1388-1372) از سازمان هواشناسی استان مازندران و داده های میزان عملکرد از سازمان جهاد کشاورزی استان دریافت شد. داده های کیفیت (وزن، حجم، اسیدیته، و غیره) در آزمایشگاه اندازه-گیری شد. داده های مذکور پس از جمع آوری، توسط نرم افزار هایexcel و spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. سپس روند عناصر اقلیمی با استفاده از روش های (من-کندال، من-کندال گرافیکی، میانگین متحرک و sense estimator) مشخص شد. با افزایش دوره بازگشت و افزایش درصد احتمال وقوع، عناصر اقلیمی مورد بررسی در ایستگاه های مورد مطالعه نیز روند افزایشی تدریجی را نشان داد. با استفاده از مدل ahp در شناسایی مناطق مستعد برای تولید پرتقال و مقایسه آن با نتایج گزارش جهاد کشاورزی استان مازندران مشخص گردید که اراضی بسیار مساعد در غرب استان به دلیل دارا بودن شرایط اقلیمی مناسب در طول دوره رشد پرتقال دارای عملکرد خوبی هستند در حالی که اراضی ایستگاه های واقع در شرق استان با شرایط اقلیمی متوسط دارای عملکرد بالا بوده که این عامل می تواند تحت تأثیر ارقام پرتقال باشد به طوری که در غرب استان عمدتاً پرتقال-های محلی (مثل سیاورز و شهسواری) با پتانسیل محصول دهی کم ولی در شرق استان بیشتر از ارقام اصلاح شده و با پتانسیل محصول دهی بالا کشت شده که عامل اصلی عملکرد بالا در این محدوده می باشد. با این وجود شرایط مناسب و بسیار مناسب اقلیمی جهت تولید پرتقال در تمامی ایستگاه های استان فراهم می باشد که تا حد زیادی صحت مطالعه حاضر را در تعیین مناطق مستعد برای تولید پرتقال تأیید کرد. ضریب همبستگی خطی (پیرسون) بین صفت های مختلف مربوط به کیفیت میوه در ایستگاه های مورد مطالعه نشان داد که وزن با حجم، چگالی و عرض میوه در سطح احتمال یک در صد، مثبت و معنی دار است. در حالی که بقیه صفات با وزن میوه همبستگی معنی دار ندارند. اختلاف معنی داری بین ایستگاه های مورد مطالعه از نظر وزن، چگالی، ضخامت پوست، قطر و عرض میوه در سطح احتمال پنج درصد مشاهده شد. در بقیه صفات اختلاف معنی دار بین ایستگاه ها وجود ندارد. نتایج حاصل از مقایسه میانگین برای عملکرد محصول پرتقال بر اساس گروه بندی پارامتر های اقلیمی با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن بین باغات ایستگاه های مورد مطالعه نشان داد که حداکثر عملکرد تحت تأثیر دما می باشد. برای صفات کیفیت میوه (حداقل وزن، چگالی، عرض و وزن قسمت خوراکی میوه) در پرتقال های تولیدی از ایستگاه قراخیل، (حداقل طول به عرض و قطر لب) در میوه های تولیدی از باغات ایستگاه آمل و باغات سایر ایستگاه ها از لحاظ صفات ذکر شده وضعیت مشابهی دارند. با استفاده از روش خوشه بندی وارد، ایستگاه های مورد مطالعه بر اساس پارامتر های اقلیمی طی دوره ی آماری (1388-1372) در دو گروه a و b جای گرفتند که تفاوت اساسی بین گروه ها در میزان عملکرد می باشد. نتایج روش خوشه-بندی وارد در ایستگاه های مورد مطالعه بر اساس صفات کیفیت میوه و پارامتر های اقلیمی نشان داد که صفات کیفیت اندازه گیری شده تحت تأثیر پارامتر های دما، رطوبت نسبی و تعداد روز های یخبندان قرار گرفتند. به طور کلی نتایج این مطالعه نشان داد که کیفیت محصول پرتقال تحت تأثیر عناصر اقلیمی قرار گرفت ولی کمیت محصول پرتقال تحت تأثیر عناصر اقلیمی قرار نگرفت.

چکیده تصادفات جاده ای از عوامل بسیار مهم مرگ و میر و صدمات شدید مالی و جانی محسوب می شود و آثار سنگین اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن جوامع بشری را به شدت مورد تهدید قرار داده است. از بین عواملی که در بروز تصادفات نقش دارند پدیده های اقلیمی بارندگی، برف، کولاک و یخبندان، مه و ... سهم عمده ای را ایفا می کنند. در این پژوهش تأثیرات آب و هوا بر تصادفات جاده ای محور تبریز – جلفا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. محور تبریز – جلفا به طول 130 کیلومتر، از مهم ترین محورهای مواصلاتی استان آذربایجان شرقی به شمار می رود. بدین منظور داده ها و اطلاعات مربوط به تصادفات جاده ای رخ داده در محور مذکور برای سال های 1388 و 1389 و همچنین داده های ساعتی اقلیمی برای دوره زمانی یاد شده با استفاده از روش آماری رگرسیون(ساده، چند متغیره و گام به گام) مورد بررسی قرار گرفت و سپس به وسیله نرم افزار arcgis و با استفاده از درو یابی keriging نقشه خطر تصادف در هر یک از شرایط اقلیمی ترسیم و تهیه شده است که نشان می دهد که کیلومتر های 25 تا 30، 60 تا 70 و 125 تا 130 در هوای آفتابی، کیلومترهای 1-5، 25-30، 65-70 و 120-130 در هوای ابری، کیلومتر 20 تا 35 در هوای بارانی، کیلومترهای 40 تا 55 و 105 تا 110 در شرایط برفی، کیلومتر 55 تا 65 و 105 تا 110 در شرایط مه آلود و در کیلومترهای 20 تا 30 و 105 تا 110 در شرایط یخبندان دارای بیشترین خطر تصادف بوده اند.

چکیده گسترش شهرنشینی و پیشرفت فعالیت های صنعتی از یک سو و افزایش جمعیت از سوی دیگر باعث ایجاد تغییراتی در خرد اقلیم مناطق شهری می شود. یکی از این تغییرات، تشکیل جزیره حرارتی شهری است. پدیده جزیره حرارتی عبارت از گرمای اضافی در سطح زمین و اتمسفر نواحی شهری در مقایسه با حومه آن می باشد. در این پژوهش به بررسی جزیره حرارتی تبریز بر اساس دمای سطح زمین پرداخته شده است زیرا ساخت و سازها و سطوح نفوذناپذیر شهری از طریق جذب و ذخیره انرژی خورشیدی اثر گرمایشی دارند. جهت تحلیل زمان های تشکیل جزیره حرارتی شهر تبریز از تصاویر سنجنده مودیس مستقر بر دو ماهواره ترا با دوره آماری (2010-2000) و با زمان های تصویر برداری در ساعت های 10:30 و 22:30 و ماهواره آکوآ با دوره آماری (2010- 2003) و با زمان های تصویر برداری در ساعت های 13:30 و 1:30، در دو فصل تابستان و زمستان استفاده به عمل آمده است. به کمک نرم افزارهای envi , arcgis و الگوریتم پنجره مجزا این تصاویر پردازش شده و حداقل، حداکثر و میانگین دمای سطح زمین برای کاربری های مختلف شهرستان تبریز برآورد گشته و با مقایسه دمای سطح زمین اراضی شهری با سایر کاربری های خارج از شهر، به مطالعه وجود یا عدم وجود جزیره حرارتی در زمان های مختلف پرداخته شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهند که جزایر حرارتی بیشترین تأثیر را در حداقل دمای سطح زمین داشته و به عبارتی دیگر شدت جزیره حرارتی بر اساس حداقل دمای سطح زمین نسبت به مقادیر حداکثر و میانگین بیشتر بوده است. جزیره حرارتی شهر تبریز در طی دوره مطالعاتی روند افزایشی داشته است و در بین زمان های مورد مطالعه نیز شدت جزیره حرارتی در فصل تابستان بیش از فصل زمستان و در روز بیش از شب و در ساعت 13:30 به مراتب بیش از زمان های دیگر می باشد و سال 2010 سالی است که شدت این پدیده به حداکثر میزان خود رسیده است. با توجه به نتایج، ماهواره آکوآ و زمان تصویر برداری آن از سطح زمین جهت مطالعه جزیره حرارتی مطلوب تر می باشد و نتایج بهتری را نشان می دهد و سرانجام اینکه، روش استفاده از داده های سنجش از دور به ویژه تصاویر سنجنده مودیس برای ارزیابی پدیده جزیره حرارتی و تغییرات دمای سطح زمین و محیط های حرارتی، عینی و موثر است.

از دیرباز بارش تگرگ همه ساله خسارت های فراوانی به بخش کشاورزی وارد ساخته، و بارش آنی تگرگ موجب خسارهای جبران ناپذیر و نابودی لحظه ای محصولات کشاورزی شده است. امروزه در پیشگیری از تگرگ و خسارت های احتمالی آن راه حلهایی ارائه و پیشنهاد شده است. باتوجه به این که براساس آمار موجود در جهاد کشاورزی شهرستان ماکو در این منطقه همه ساله بارش تگرگ در حدود چند میلیارد ریال خسارت به محصولات کشاورزی و باغات و خطوط ارتباطی و سایر سازه های انسانی و محیطی وارد می کند، لزوم انجام پژوهش در زمینه فناوری موثر درجهت کاهش یا از بین بردن پیامدهای منفی بارش تگرگ در این منطقه را ضروری می سازد. یکی از روش های مقابله با خسارت های وارده براثر بارش تگرگ براساس اتوماسیون عملیات ضد تگرگ می باشد. این دستگاه با ارسال امواج صوتی بی خطر برای محیط زیست و پرندگان هوایی، حتی هواپیماها به داخل توده های ابر تگرگ زا، از بارش تگرگ جلوگیری کرده و آن را به باران تبدیل می کند. این دستگاه به صورت کنترل از راه دور می باشد و بدون هیچ محدودیت مکانی با ارسال پیامک از سوی کاربر و دریافت از سوی دستگاه شروع به کار می کند. برد امواج این دستگاه تا ارتفاع 12000متری بوده و شعاع امواج آن 567 متر و محدوده تحت پوشش آن 100هکتار (1000000متر مربع) می باشد. پژوهش با هدف مکان یابی جغرافیایی بهینه برای استفاده از دستگاه ضد تگرگ در منطقه ماکو به منظور کاهش یا مقابله با اثرات سوء بارش تگرگ انجام شده است. بدین منظور تحلیل و بررسی نقشه های سطح دریا، 500 و 700 هکتوپاسکالی صورت گرفت. براساس روش هالت وینترز افزایش محسوس در بارش تگرگ در سالهای آتی(12 سال) قابل پیش بینی است. به منظور مکان یابی مناطق بهینه از روش بولین استفاده گردید و در نقشه نهایی مکان های بهینه برای استقرار دستگاه ضد تگرگ نشان داده شد.

آلودگی هوا یکی از مشکلات شهری به شمار می¬رود به طوری که اکثر شهرهای بزرگ از جمله تبریز با این پدیده مواجه هستند. آلاینده¬های شیمیایی در لایه¬ تروپوسفر به همراه آلاینده های ناشی از فعالیت های انسانی نسبت ترکیبات هوا را تغییر داده و احتمالاً بر روی هوای محلی، منطقه ای و اقلیم جهانی تاثیر می گذارند. در بروز آلودگی های شدید در شهرهای بزرگ، پایداری هوا و وارونگی دمایی از طریق قطع تبادل هوا بین لایه¬های نزدیک به سطح زمین با لایه¬های فوقانی جو بیشترین تاثیر را در افزایش غلظت آلاینده ها و بروز شرایط بحرانی دارند. جو وهوای شهر تبریز به دلیل کمبود تهویه ی طبیعی، کمی سرعت باد و پایداری اتمسفر، با وارونگی دما مواجه است و این شرایط باعث ایجاد و یا تشدید آلودگی هوا می شود، که لزوم بررسی¬های دقیق در این زمینه را به وجود می آورد. در این تحقیق شرایط به وجود آورنده ی پایداری ها و تاثیر آن ها بر پتانسیل آلودگی هوای شهر با استفاده از داده های مربوط به غلظت آلاینده هایی نظیر co،so2، pm10و pm2.5، داده¬های هواشناسی مربوط به روزهای دارای آلودگی هوا و تحلیل نقشه های سینوپتیکی، داده های رادیوسوند و نمودارهای ترمودینامیکی(skew-t)، به بررسی پایداری جو در طی دوره ی سرد سال های 1387 تا 1392 پرداخته شده و تعیین مقدار تاثیرگذاری پایداری جو بر پتانسیل آلودگی هوا با توجه به غلظت آلاینده ها و با استفاده از روش های کمی و آمار استنباطی انجام شده است. نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشان داد پایداری جو از سامانه های پرفشار، عناصر اقلیمی، وارونگی دمایی و غلظت بالای آلاینده ها در طی چندین روز تاثیر می پذیرد. غلظت آلاینده ها کاملاً تحت تاثیر پایداری جو قرار دارد. پایداری های شدید در جو آلودگی شدید و پایداری ضعیف هم باعث تجمع غلظت کمتری از آلاینده ها در هوا می شود.

چکیده با توسعه شهرنشینی، و تبدیل اراضی کشاورزی و جنگلی، به خانه¬ها، مناطق صنعتی، دمای مناطق شهری نسبت به دیگر مناطق افزایش یافته و در نتیجه پدیده جزیره¬ی¬گرمایی (uhi) ایجاد می¬شود. جزایر گرمایی شهری نه تنها روی محیط شهر¬ها و ساکنان آنها اثر منفی گذاشته¬اند، بلکه حتی اکوسیستم¬هایی را که در فاصله ی زیادی از شهر¬ها قرار دارند تحت تاثیر قرار می¬دهند. همان طور که پدیده شهرنشینی سهم بیشتری در گرمایش کره زمین داشته، بر اقلیم محلی و منطقه¬ای، محیط زیست و حتی توسعه اجتماعی و اقتصادی نیز اثر گذاشته است. در این تحقیق، وضعیت جزیره¬ی گرمایی شهرستان ارومیه که مهم¬ترین مرکز جمعیتی استان آذربایجان غربی به شمار می¬رود، مورد بررسی قرار گرفته است. برای تحلیل جزیره¬ی گرمایی از تصاویر سال2013 لندست8 با سنجنده¬های (oli و tirs) استفاده شده است. هدف از انتخاب این شهرستان مرکزیت استان و به تبع آن وجود آمار چندین ساله برای پژوهش مورد نظر و هم¬چنین کمبود مطالعه در این زمینه می¬باشد. در این پژوهش با استفاده از نرم افزارهای 8/4 envi و gis arcوالگوریتم سبال دمای سطح زمین ماه¬های بهمن ومرداد محاسبه شده، هم¬چنین مقادیر حداقل ، حداکثر دمای سطح زمین در کاربری های مختلف شهرستان برآورد شده و با مقایسه دمای سطح زمین اراضی شهری با سایر کاربری¬های خارج از شهر به مطالعه جزیره¬ی گرمایی پرداخته شده است. نتایج نشان داد که جزیره¬ی گرمایی در فصل تابستان بیشتر از زمستان است و اراضی بدون پوشش گیاهی و بایر به عنوان کاربری مشخص در ایجاد جزیره¬ی گرمایی به شمار می¬روند.

نیاز روز افزون به شناحت ویژگی های اقلیمی از ضروریات زندگی انسانی می باشد. از طرف دیگر افزایش اطلاعات اقلیمی شناحت ویژگی های تک تک مناطق، کاری بسیار زمان بر می باشد. از این رو با استفاده از روش های جدید مانند پهنه بندی امری ضروری و اجتناب ناپذیر می باشد. استان آذربایجان غربی یکی از قطب های کشاورزی در ایران محسوب می گردد و نیز هیچ مطالعه ای در زمین? مطالعات جامع در مورد بارش استان صورت نگرفته است. در مطالعات اقلیمی آمار و اطلاعات آب و هوا شناسی به عنوان اصلی ترین منبع مطالعات به حساب می آید. در این مطالعه از آمار 20 سال? ایستگاه های استان آذربایجان غربی استفاده می گردد و نیز در سیستم اطلاعات جغرافیایی gis به پهنه بندی بارش در سطح استان مورد مطالعه پرداخته شده است و برای تحلیل روند بارش از آزمون من کندال در excel و آزمون پارامتریک رگرسیون خطی استفاده خواهد گردید. به طور کلی نتایج روندیابی این پژوهش نشانگر این است که آزمون من کندال برای بارش فصلی، سالانه و ماهانه استان آذربایجان غربی، روند کاهشی و افزایشی در سطوح 95% و 99% وجود دارد. در روند یابی برای بارش استان در میانگین ماهانه، به روش من کندال شهرستان پلدشت دارای روند منفی برای تمام ماه ها بوده و پیرانشهر و تکاب دارای روند افزایشی را نشان داده است. در روندیابی برای بارش سالانه و فصلی نتایج زیر حاصل گردیده است:روند بارش سالانه در سطح اطمینان 95% واقع و بیشترین روند قابل مشاهده در شمال استان می باشد. روند یابی فصلی ایستگاه های مورد مطالعه نشان می دهد که فصل زمستان دارای کمترین روند معنی داری می باشد و روند معنی داری مثبت در فصل بهار دیده شده است. در فصل بهار روند مثبت در مرکز استان مشاهده گردیده و در زمستان روند معنی داری در جنوب و در دو فصل تابستان و پاییز روند معنی داری در شمال استان مشاهده شده است. پیش بینی بر اساس دو روش سری زمانی هالت وینترز و arima برای بارش سالانه و فصلی استان آذربایجان غربی انجام گردید. نتایجی که از این روش ها یرای پیش بینی بارش استان آذربایجان غربی بدست داده به ترتیب زیر می باشد. در پیش بینی بارش سالانه و فصلی پاییز استان به روش هالت وینترز، پیش بینی دارای روند کاهشی و به روش arima این روند داری حالت افزایشی می باشد. در پیش بینی بارش فصلی بهار نیز به روش arima افزایشی و هالت وینترز کاهشی می باشد. پیش بینی بارش فصول تابستان و زمستان نیز در دو روش سری زمانی دارای روند اقزایشی می باشند.

از دلایل افزایش سیلاب¬های مخرب می¬توان به کاهش نزولات جوی جامد و تغییر آن به مایع در اثر تغییرات اقلیمی از جمله افزایش میانگین دمای هوا در دهه¬های اخیر اشاره نمود(بهارلو، ¬1387 ) .رشد جمعیت، توسعه شهری و همچنین صنعتی شدن جوامع نیز تاثیرات نامطلوبی در هیدرولوژی حوضه آبریز گذاشته و موجب تشدید سیلاب¬ها و افزایش آلودگی در قسمت¬های پایاب و کاهش جریانات پایه و کاهش تغذیه آب¬های زیرزمینی می¬گردد. مهمترین عوامل موثر در تحولات هیدرولوژیک، میزان سطوح با پتانسیل رواناب سطحی مختلف یا اراضی نفوذ ناپذیر حوضه و همچنین خصوصیات مسیرهای حرکت جریان آب است که هر دو عامل در حوضه¬های تحت تاثیر شهرسازی به نحو بارزی تغییر می¬نماید. افزایش سطوح نفوذ ناپذیر حوضه، تحت تاثیر این روند بالتبع از سطح نفوذپذیر حوضه که نقش زیادی در جذب بارندگی دارند، کاسته و متعاقبا بر حجم کل رواناب¬ها می¬افزاید (طاهری بهبهانی و همکاران،1375). ایجاد شهرک¬ها و احداث شبکه¬های جمع آوری و دفع آب¬های سطحی منجر به افزایش شدت حداکثر آبدهی سیلاب¬ها می¬گردد. این امر خطرات و خسارت¬های بسیاری را متوجه مراکز جمعیتی پایین دست خواهد نمود (آشوری و همکاران 1386). هرگاه شدت بارندگی از ظرفیت نفوذ آب به داخل خاک بیشتر باشد، بخشی از آب حاصله از بارندگی در سطح حوضه باقی می¬ماند. این آب پس از پر کردن گودال¬های سطح زمین که به آن چالاب گفته می¬شود در امتداد شیب زمین جریان پیدا کرده و از طریق شبکه آبراهه¬ها و سپس رودخانه اصلی از حوضه خارج می¬گردد و به این بخش از بارندگی که می¬توان مقدار آن را در رودخانه¬ها اندازه¬گیری¬ کرد رواناب سطحی می¬گویند با توجه به این که خصوصیات فیزیکی حوضه نسبتا ثابت است قاعدتا بین بارندگی و رواناب می¬توان یک رابطه مستقیم را انتظار داشت (علیزاده، 1385). 1-2 بیان مسئله: با گسترش روزافزون مناطق شهری و از بین رفتن اراضی کشاورزی، زمین¬های غیرقابل نفوذ افزایش یافته، که این امر موجب بالا رفتن حجم و ارتفاع رواناب ناشی از بارش در فضاهای شهری می¬شود. در صورت عدم تخلیه(زهکشی) مناسب رواناب ناشی از بارش¬های شهری، امکان بروز سیلاب در سطح شهر افزایش می¬یابد. یکی از فرآیندهایی که هر ساله آسیب¬های زیادی را به شهر ارومیه وارد می¬کند، فرآیندهای جریانی و سیلاب می¬باشد. از آنجا که در مناطق شهری پوشش زمین غالبا نفوذ ناپذیر بوده در زمان بارندگی زمان تمرکز سیلاب به شدت کاهش یافته و بدین ترتیب رواناب¬های اولیه به سرعت متمرکز شده و حجم زیادی از آب را با ضخامت چندین سانتی¬متری با قدرت تخریب زیاد تشکیل می¬دهند که مشکلات بسیاری را برای شهروندان و مدیران شهری ایجاد می¬نماید (بهتاش و همکاران، 1392). آب¬های سطحی در سطح شهر ارومیه مثل کلان شهرهای دیگر جمع آوری شده و به خارج شهر هدایت می¬گردد، ولی این امر در زمان بارندگی به خصوص در مواقعی که بارندگی نسبتاً شدید باشد جواب¬گوی حجم رواناب نمی¬ باشد و همین امر موجب آب گرفتگی در برخی از نقاط شهر می¬گردد(بهتاش و همکاران، 1392). در این پژوهش با برآورد سیلاب ناشی از بارندگی در مناطق آسیب پذیر شهر ارومیه، نقاط بحرانی به جهت آبگرفتگی مورد مطالعه قرار می گیرد. 1-3 اهداف تحقیق: ? بررسی خصوصیات فیزیوگرافی، اقلیمی و هیدرولوژی منطقه مورد مطالعه، جهت برآورد میزان رواناب حاصله ? بررسی وضعیت زهکشی و تخلیه رواناب ? تعیین مناطق بحرانی از لحاظ استعداد آبگرفتگی ? ارائه پیشنهادات کلی در جهت رفع معضل آبگرفتگی 1-4 سئوالات تحقیق ? کدام نواحی مستعد برای تشکیل رواناب در محدوده مورد مطالعه می¬باشند؟ ? آیا می¬توان از سیستم اطلاعات جغرافیایی برای تعیین نقاط بحرانی در نواحی شهری استفاده کرد؟ ? تغییرات ناشی از شهرسازی و نحوه کاربری اراضی حوضه¬های شهری چه تاثیری در مقدار رواناب دارند؟ 1-5 فرضیات تحقیق ? عوامل دخیل در تولید رواناب شامل نوع کاربری اراضی، پوشش گیاهی و عوامل اقلیمی بوده و با تلفیق لایه¬ها و مدل¬سازی رواناب در محیط gis، نواحی آسیب پذیر قابل شناسایی می¬باشند. ? افزایش سطوح نفوذناپذیر ناشی از شهرسازی باعث افزایش رواناب در سطح شهر می¬گردد. ? تعیین نقاط بحرانی و حادثه خیز در نواحی شهری به دلیل توانمندی و برخورداری از قابلیت¬های گرافیکی gis با دقت بالایی امکان¬پذیر می¬باشد.

مه دود یکی از انواع منحصر به فرد از آلودگی هوا است. ترکیبات آن اکسید کربن، اکسیدهای نیتروژن، اسید نیتریک، اسید سولفوریک، دی اکسید گوگرد و ذرات ریز معلق در هوا می باشد که باعث کاهش دید افقی شده و برای امنیت و بهداشت انسان و اقتصاد منطقه بسیار زیان بار می باشد. چندین قانون بین المللی برای مقابله با آلودگی هوا وضع گردیده که مشهورترین آن ها قانون هوای تمییز 1963 آمریکا می باشد. نتایج تحقیق و مطالعه نشان می دهد که روند فراوانی پدیده مه دود در سال های مختلف در بازه زمانی ذکر شده افزایشی بوده و این افزایش از سال 1976 به بعد معنی دار می باشد. هم چنین وقوع این پدیده در ماه های سرد سال از فراوانی بیشتری نسبت به ماه های گرم برخوردار است. هم چنین نتایج تحلیل pca معرف این واقعیت است که از بین پارامترهای انسان ساخت، مساحت و جمعیت شهر و از میان پارامتر های اقلیمی پایداری هوا و کاهش سرعت باد، بیشترین همبستگی را با فراوانی وقوع پدیده مه دود در کلان شهر تبریز دارد. در آخر راهکارهایی که برای کاهش فراوانی و کاهش غلظت این پدیده موثر است ارائه شده است.

در این تحقیق بررسی رابطه شوری خاک با میزان شوری آب نیز با آنالیز همبستگی انجام گرفت. اعداد حاصل از همبستگی بین سطوح شوری خاک و سطوح آب زیرزمینی نشان از همبستگی متوسط 8/5 بود، که مبین وجود رابطه بین شوری خاک و شوری آب زیرزمینی می باشد.

بارش یکی از عناصر مهم آب و هوایی است که از دیر باز مورد توجه انسان بوده است. اهمیت زیاد این عنصر از یک طرف و نوسانات فراوان آن از طرف دیگر باعث شده که آب و هواشناسان شناسان به دنبال یافتن روش هایی برای بیان ویژگی های بارش باشند. شناخت شرایط آب و هوائی و چگونگی عمل پارامترهای شاخص هواشناسی مانند دما وبارندگی در یک مکان از عواملی هستند که تعیین‏کننده‏ی آب و هوای آن منطقه در دراز مدت می باشند. این پارامترها از عواملی می باشند که تغییرات آن ها از روند خاصی پیروی نمی کند و عوامل زیادی از قبیل شرایط همدیدی، وضعیت توپوگرافی، دوری و نزدیکی به منابع آب، عرض جغرافیایی و غیره در تغییرات آن ها دخیل می باشند.

چکیده ندارد.

مکانیابی و یافتن محل مناسب برای دفن زباله یکی از مهمترین بخشهای سیستم مدیریت مواد زاید جامد شهری است. شهر سقز با جمعیتی معادل 140 هزار نفر و با تعداد 45965 عدد خانوار، یکی از بزرگترین شهرهای استان کردستان می باشد که در نتیجه افزایش جمعیت، مصرف گرایی و تغییر عادات غذایی مردم، افزایش مصرف مواد بسته بندی شده در چند دهه ی اخیر به همراه تقلید الگوی مصرفی مردم باعث افزایش حجم زباله ی تولید شده در این شهر شده است. با وجود این مشکل، هنوز شیوه مناسبی جهت دفع مواد زاید جامد شهر سقز وجود ندارد. هدف اصلی پژوهش حاضر، در نظرگرفتن نقش عوامل ژئومورفیک چه از لحاظ سازندهای منطقه دفن و چه از لحاظ شرایط و فرایندهای حاکم بر این منطقه در آینده به کمک اعمال انواع عملیات تحلیلهای مکانی، با بهره گیری از فنآوری سامانه اطلاعات جغرافیایی و تکنیک سنجش ازدور به منظور مکانیابی مناسب برای دفن پسماندهای شهری است. به همین منظور، در مرحله اول، 22 عامل موثر در مکانیابی محل دفن مواد زاید شهر سقز در نظر گرفته شد و در نهایت با رقومی کردن و وزندهی 13 لایه بر اساس استانداردهای موجود که عبارتند از: شیب، فرسایش، اراضی ناپایدار، گسل، آبهای سطحی، آبهای زیرزمینی، چاهها، منطقه حفاظت شده، فرودگاه، پوشش گیاهی، خطوط ارتباطی، خطوط نیرو، فاصله از شهر سقز و مراکز جمعیتی و وارد کردن لایه های مذکور به محیط نرم افزارهای edrisi وarcgis و تشکیل پایگاه های اطلاعاتی ویژه دفن زباله های شهری و اجرا مدلهای مختلف تصمیم گیری چند معیاره تحلیلی نظیر منطق بولین، تحلیل سلسله مراتبی و دو مدل منطق فازی از جمله ترکیب خطی وزنی و روش وزن دهی افزودنی ساده بر لایه های موجود است. نتایج این پژوهش حاکی از این است که روش بولین با انتخاب یک مکان در مرحله اولیه و نهایی در جنوب شهر سقز از دقت پایینی برخوردار است ولی مدلهای wlc، saw و ahpدر مرحله اولیه با انتخاب چهار مکان و در نهایت با انتخاب مکان نهایی جهت دفن مواد زاید در جنوب شهر سقز، قدرت تصمیم گیری بیشتری را در امر مکانیابی محل دفن با تفاوتهایی لحاظ می کنند. در نهایت با همپوشانی و از مجموع اشتراک این مدلها در محیط arcgis، مکان نهایی دفن زباله شهر سقز با مساحت 74 هکتار مساحت و پذیرش 130 تن زباله در هر روز به مدت 20 سال به عنوان مکان پیشنهادی و نهایی دفن زباله شهر سقز انتخاب شد.

وجود نوسانهای شدید و گاه بسیار شدید در مقدار بارش ایستگاههای استان آذربایجان شرقی در کلیه مقاطع زمانی ماهانه ، فصلی و سالانه از واقعیتهای اقلیمی استان محسوب می گردد که علت آن تغییراتی است که درعبور توده هواهای باران آور از استان ( افزایش یا کاهش عبور) به وجود می آید. نوسان بارش بویژه پارامتر تغییرپذیری بارش ماهانه از مقاطع فصلی و سالانه بسیار بیشتر است . در بین ماههای مختلف سال نیز تغییرپذیری بارش ماههای ژوئیه ، اوت و سپتامبر از دیگر ماهها بیشتر است که این امر در مقطع فصلی تابستان نیز تکرار می گردد. دوره های مختلف ماهانه ، فصلی و سالانه مرطوب و خشک ایستگاهها نیز از نوسان های بارش در طول مقاطع زمانی یادشده حاصل می شوند که در این میان دوره های خشک در کلیه مقاطع از فراوانی بیشتری نسبت به دوره های مرطوب برخوردارند، اما بیشتر اوقات در کل مقاطع حالت یا کیفیت معمولی در ایستگاههای استان آذربایجان شرقی برقرار است. با استفاده از داده های بارش استاندارد شده ‏‎spi‎‏ اقدام به تعیین دوره های مرطوب و خشک ایستگاهها شده و با استفاده از مقیاس طبقه بندی ‏‎spi‎‏ وضعیت ایستگاهها تعیین شده و سپس با تبدیل ‏‎spi‎‏ به داده های بارش استاندارد شده مک کال ‏‎mcspi‎‏ و قرار دادن آن در مدل سری زمانی تجزیه ، اقدام به پیش بینی مستقیم دوره های مرطوب و خشک استان در مقاطع فصلی و سالانه شده است . نتایج حاصل از پیش بینی و طبقه بندی فصول و سالهای آتی ایستگاهها بیانگر وجود نوسانات بارش و به تبع آن دوره های ترسالی و خشکسالی است که باید با اتخاذ تدابیر لازم در مورد بحرانهای آتی ( سیل و خشکسالی ) اقدام به مقابله با آنها کرد. با توجه به مدل پیش بینی بکار گرفته شده و دقت برازش مدل که در حد بسیار مطلوبی است می توان تا حد بسیار زیادی به پیش بینی های حاصله اطمینان کرد، که در این صورت در 10 سال آتی در برخی از سالها و فصول در ایستگاههایی چون تبریز با مشکل بسیار جدی مواجه هستیم.