هدف از این تحقیق ، بررسی جنبه ها و عوامل شاعرانگی در متن رمان « کلیدر» ، اثر محمود دولت آبادی است. به بیان دیگر این پژوهش عهده دار جستجو در حوزه ی کاربرد عناصر شعری در متن کلیدر به منظور اثبات ویژگی های شاعرانه ی این نثر و بیان تأثیر این ویژگی ها در القاء هر چه بهتر مفاهیم عاطفی و روحی با کاربرد زبانی نو در رمان است . بدین منظور نگارنده با بررسی و مطالعه ی دقیق متن رمان، مصادیق این کاربردهای شاعرانه را از متن استخراج و به منظور ارائه ابعاد و ویژگی های شاخص و اصلی در خصوص این نوع کاربرد ، به طبقه بندی و تقسیم این عناصر تحت سه عنوان اصلی اقدام نموده است . طبق نتایج به دست آمده از این بررسی ، عناصر شاعرانه در نثر رمان کلیدر را می توان تحت عناوین ذیل خلاصه کرد : کابرد عناصر موسیقایی از جمله وزن عروضی، سجع ، تکرار و ... استفاده از صور خیال بدیع . کاربرد زبان شاعرانه با تکیه بر استفاده از زبان شرق ایران به عنوان خاستگاه شعر و ادب فارسی و وجود برخی ویژگی های محتوایی شاعرانه.

چکیده موضوع این رساله، بررسی، توصیف، تحلیل و مقایسه «شب» در آثار فردوسی، مسعود سعد، دیوان عطار و حافظ، اشعار فروغ فرخزاد و احمد شاملو است. از سه دوره یا سبک مختلف شعر فارسی، دو شاعر برگزیده شده و موضوع شب در آنها بررسی شده است. شب در آثار شاعران دوره های مختلف کاربرد بسیاری دارد، ولی معنای بسیار متفاوتی از آن استنباط نمی شود، جز مواردی که در این پایان نامه به آن اشاره می شود. در سبک خراسانی شاهنامه فردوسی و دیوان مسعود سعد، جنبه توصیفی شب مورد تأکید قرار گرفته است، به صورتی که شب را توصیف نموده و یا از شب برای توصیف موضوعی استفاده نموده اند. در دیوان حافظ و عطار، شب تا حدودی با حفظ معنای اصلی خود، در انتقال معانی عرفانی نیز موثر بوده که با توجه به سبک و بینش شاعران دور از انتظار نیست. در دوران معاصر، شب بیشتر در معنای نمادین استفاده می شود و تا حد بسیار زیادی معنای لفظی اش را از دست داده و نماد خفقان و ظلم شده است. این پایان نامه مشتمل بر هفت فصل می باشد. پس از مقدمه، در شش فصل به تحلیل و آوردن شواهد از شاهنامه، دیوان مسعود سعد، دیوان حافظ و عطار، اشعار شاملو و فروغ فرخزاد پرداخته شده و در فصل پایانی به مقایسه، نتیجه گیری و بیان تشابهات و تفاوت-های موضوع شب در این آثار پرداخته شده است. این رساله با مطالعه و بررسی تک تک اشعار مورد نظر و استخراج تمامی ابیات مربوط به شب گردآوری شده است که برخی از ابیات و موارد مشابه به دلیل تکرار، در این پایان نامه آورده نشده و برخی نیز به قسمت پیوست منتقل گردیده است. کلیدواژه ها: شب، فردوسی، مسعود سعد، حافظ، عطار، شاملو، فروغ فرخزاد

آسمان، شب و پدیده هایش از دیرباز نوع بشر را به شگفتی وامیداشته و این انگیزه را در او ایجاد می کرده که پی به اسرار آن و ستارگانش ببرد.در رساله ی حاضر به بررسی توصیف شب، پدیده ها و جلوه هایش در شعر دو شاعر قرن ششم، خاقانی شروانی و نظامی گنجوی، از لحاظ صور خیال موجود در آن پرداخته ایم که با توجه به اهمیت تشبیه و استعاره در این مقوله، این دو عنصر خیال انگیز شاعرانه بیشتر از موارد دیگر مورد بررسی قرار گرفته است. نتیجه ی بررسی نشان می دهد تنوع و انبوهی تشبیه و استعاره در اشعار هر دو شاعر به وفور به چشم می خورد. در دیوان خاقانی، بسامد ابیات تشبیهی که در آن شب در جایگاه مشبه و مشبهٌ به واقع شده به نسبت یکسان است. تشبیهات نظامی نیز اغلب از نوع ساده و همراه با بیان وجه شبه است.با این حال نظامی و خاقانی را می توان بیشتر شاعر خلق استعاره نامید تا تشبیه؛ استعاراتی از نوع مصرّحه. آنچه بیشتر در ابیات مربوط به وصف شب به چشم می خورد، کاربرد فراوان آرایه ی تشخیص است. این امر حاکی از پیوند انکارناپذیر و جدانشدنی انسان و طبیعت است و توجهی که دو شاعر توانای قرن ششم به این ویژگی مهم برای آفرینش اشعاری شگفت داشته اند.