لیلکی (gleditsia caspica desf.) به عنوان یکی از گونه های باارزش و در خطر انقراض جنگل های شمال ایران، نقش مهمی در حفظ و پایداری اکوسیستم این جنگل ها ایفا می کند. در این مطالعه، باززایی درون شیشه ای این گونه از طریق القاء کالوس از ریزنمونه های کوتیلدون انجام گرفت. به منظور القاء کالوس، قطعات کوتیلدون در محیط ms حاوی 3% ساکارز، 8/0% آگار و غلظت های مختلف iba، naa و 2,4-d به تنهایی و یا در ترکیب با 5/0 و 1 میلی گرم بر لیتر bap و kin کشت شدند و پس از گذشت 4 تا 5 هفته، مشخص گردید که از میان 75 تیمار هورمونی مختلف، محیط های کشت حاوی 4 میلی گرم بر لیتر naa به تنهایی، و یا در ترکیب با 1 میلی گرم بر لیتر bap، 2 میلی گرم بر لیتر 2,4-d در ترکیب با 1 میلی گرم بر لیترbap، 3 میلی گرم بر لیتر 2,4-d در ترکیب با 1 میلی-گرم بر لیتر bap و 4 میلی گرم بر لیتر 2,4-d به تنهایی، با 100 درصد کالوس زایی، موثرترین محیط های کشت بودند. از بین دو سیتوکنین bap و kin مورد استفاده برای ارگان زایی شاخساره، غلظت 2 میلی گرم بر لیتر bap با میانگین 7/13 شاخساره از هر ریزنمونه موثرترین تیمار بود. حداکثر افزایش طول میانگره شاخساره های تشکیل شده در محیط حاوی 3 میلی گرم بر لیتر ga3 در ترکیب با 1 میلی گرم بر لیتر bap (با میانگین 7/2 سانتی متر) حاصل شد. به منظور ریشه زایی، پس از انتقال شاخساره ها به محیط ms نیمه بنیه حاوی iba و naa (5/0، 1، 2 و 4 میلی گرم بر لیتر) به تنهایی و یا در ترکیب با 2/0 میلی گرم بر لیتر kin، مشخص گردید که محیط کشت حاوی 2 میلی گرم بر لیتر iba در ترکیب با 2/0 میلی گرم بر لیتر kin بهترین محیط کشت برای ریشه زایی بود به طوریکه 75/93 درصد شاخساره ها با میانگین تشکیل 75/3 ریشه در هر شاخساره، ریشه دار شدند.

شناخت فاکتورهای موثر بر جوانه زنی بذر بلوط ایرانی و همچنین شناخت صحیح از خصوصیات فیزیولوزیکی و ریخت شناسی نهال های آن در مدیریت و احیاء جنگل های زاگرس نقش مهمی را ایفا میکنند. در این تحقیق، به منظور مطالع? اثرات فرم پایه های مادری، ترکیب خاک و عمق کاشت بر رویش بذر و برخی صفات ریخت شناختی و فیزیولوژیکی نونهال های بلوط ایرانی (quercus brantii) بذرهای این گونه از جنگل های کال علیا شهرستان مریوان با ارتفاع (1300-1250 متر) جمع آوری و در یک مطالعه ای گلدانی در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح پایه کاملا تصادفی با سه فاکتور فرم پایه های مادری در دو سطح (شاخه زاد و دانه زاد)، عمق کاشت در 4 سطح (2، 4، 6 و 8 سانتیمتر) و ترکیب خاک در3 سطح (نسبت خاک، کود و ماسه در سطوح اول، دوم و سوم به ترتیب 1:1:1 (a)، 1:2:1 (b)، 2:1:1 (c) با 20 تکرار در هر تیمار، در دی ماهِ سال 1388 کاشته شدند. نونهال ها در طول تابستان مرتب آبیاری و وجین شدند. برخی پارامترهای ریخت شناختی فیزیولوژیکی نونهال ها مورد مطالعه قرار گرفت. برای آنالیز داده ها از نرم افزار آماری spss استفاده شد و میانگین های بدست آمده تحت تأثیر تیمارهای مختلف بوسیل? آزمون دانکن با همدیگر مقایسه شدند. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که نهال های حاصل از بذر پایه های دانه زاد نسبت به پایه های شاخه زاد دارای قطر یقه ، طول ساقه، میزان رنگدانه کلروفیل a و وزن خشک بیشتری بودند. بیشترین میزان درصد رطوبت برگ نونهال ها (55%) در ترکیب فرم پایه شاخه زاد و ترکیب خاکی با نسبت کود بیشتر و عمق های کاشت 4 و 6 سانتی متری مشاهده شد. همچنین ترکیب خاکی با کود حیوانی بیشتر تأثیر بهتری بر روی قطر یقه، طول ساقه، میزان ازت برگ، سطح فتوسنتز، رنگدانه کلروفیل a و نسبت وزن خشک اندام های هوایی به زمینی داشت. علاوه بر این، نتایج نشان داد که بهترین عمق کاشت از نظر زنده مانی، قطر یقه، طول ساقه، طول ریشه، وزن خشک ریشه و ساقه، عمق 4 سانتی متر بود، اما برای اکثر پارامترهای تبادل گازی و فیزیولوژیکی از قبیل سطح فتوسنتز، میزان ازت برگ ها، رنگدانه ها و هدایت روزنه ای عمق کاشت بیشتر یعنی 6 تا 8 سانتی متر مناسب تر بوده است.

لیلکی (gleditsia caspica desf.) یکی از گونه های باارزش بومی جنگل های شمال ایران است که از نظر اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی نقش قابل توجه ای را ایفا می نماید. هدف از تحقیق حاضر بهینه کردن برخی فاکتورهای مهم در جنین زایی سوماتیکی با استفاده از برخی تنظیم کننده های رشد گیاهی می باشد. از برگ گیاهچه های درون شیشه ای بدست آمده به عنوان ریزنمونه جهت القاء کالوس در محیط ms نیمه بنیه حاوی ترکیبات مختلف تنظیم-کننده های رشد استفاده شد. سپس به منظور القاء تشکیل جنین سوماتیکی، کالوس حاصله به محیط جنین زایی منتقل گردید. تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده از طریق آنالیز واریانس در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی انجام و برای مقایسه میانگین تیمارهای مختلف از آزمون چنددامنه ای دانکن استفاده شد. ترکیب بهینه تنظیم-کننده های رشد برای القاء کالوس از ریزنمونه های برگ لیلکی، محیط کشت ms نیمه بنیه حاوی 1 میلی گرم بر لیتر 2,4-d و 5/0 میلی گرم بر لیتر ba بود. نتایج نشان داد که برای تولید کالوس به ظاهر جنین زا تیمار حاوی 1/0 میلی-گرم بر لیتر naa در ترکیب با 5/0 میلی گرم بر لیتر kin موثرترین تیمار و برای القاء جنین کروی اولیه تیمار حاوی 5/0 میلی گرم بر لیتر naa در ترکیب با 5/0 میلی گرم بر لیتر kin بهترین تیمار بود. بهترین محیط برای بلوغ و نمو جنین سوماتیکی، محیط کشت ms نیمه بنیه حاوی 60 میلی گرم بر لیتر سوربیتول و 5/0 میلی گرم در لیتر 2,4-d و 3/0 میلی گرم در لیتر ba بود. غلظت بالای کربوهیدرات ها در محیط، در این خصوص تأثیر نامطلوبی به دنبال داشت. همچنین نتایج حاکی از آن است که محیط کشت ms نیمه بنیه حاوی 2 میلی گرم بر لیتر kin بدون حضور اکسین برای اندام زایی شاخساره از جنین سوماتیکی لیلکی بهترین محیط بوده است.