چکیده: کلزا brassica napus l.)) یکی ازمهم ترین گیاهان اقتصادی بوده که در ایران کشت می شود. بور یک عنصر غذایی کم مصرف است که برای رشد و نمو گیاهان مورد نیاز است و کمبود بور یکی از عوامل محدود کننده عملکرد گیاهان در انواع خاک ها محسوب می شود. در این تحقیق پاسخ های شش رقم پاییزه و بهاره کلزا نسبت به کمبود بور در محیط هیدروپونیک مورد آزمایش قرار گرفت. رشد زایشی گیاهان در چند رقم انتخابی و رشد یافته در محیط پرلیت نیز مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که کمبود بور باعث اختلالات قابل توجه در رشد و تغییرات آناتومیکی مشخصی در برگ ها و ریشه ها شد. کاهش تعداد سلول های پوست و پارانشیم چوب، ایجاد عناصر گزیلمی فشرده و بافت فلوئمی گسترده در ریشه های دچار کمبود بور مشاهده شد. کمبود بور در برگ ها باعث افزایش ضخامت پهنک و دمبرگ، افزایش تعداد و اندازه دستجات آوندی و بی نظمی در بافت فلوئم گردید. طول و تعداد میوه ها و تعداد دانه ها به طور قابل توجهی در گیاهان دچار کمبود بور کاهش یافت و میوه ها تغییر شکل یافتند. به علاوه ریزش گل ها و میوه ها در گیاهان دچار کمبود بور افزایش یافت. شدت فتوسنتز و سرعت تعرق در شرایط کمبود بور کاهش یافت و غلظت قند کل محلول و نشاسته نیز کاهش یافت. در شرایط کمبود بور نشت غشایی افزایش و غلظت بور در بافت ها کاهش یافت. به دلیل کمبود بور فعالیت آنزیم های فنیل آلانین آمونیالیاز و پلی فنل اکسیداز و غلظت فنول ها افزایش یافت. نتایج این بررسی نشان داد که تغییرات مورفولوژیکی و آناتومیکی برگ و ریشه و نیز اختلال در رشد زایشی از علائم کمبود بور در گیاه کلزا محسوب می شود.