در این رساله، دو مدخل از مداخل «دائره المعارف قرآن» از انگلیسی به فارسی برگردانده شده و سپس مورد نقد و ارزیابی قرار گرفته است. عناوین این دو مدخل عبارتند از ? readings of the quran ? recitation of the quran در فصل های اول و سوم، پس از ارائه خلاصه ای از سوابق علمی مولفان، ترجمه صورت گرفته از دو مدخل آورده شده است. در فصل های سوم و چهارم نیز نقد و بررسی مطالب مبهم و نادرست محتوایی مداخل مرقوم شده است. ارزیابی کلی از دو مدخل در فصل پنجم انجام شده است. پاسخ سوالات پایان نامه نیز در همین فصل بیان گشته است. واژه های کلیدی قراءت، تلاوت، دائره المعارف قرآن

چکیده با توجه به این که قواعد عربی بر اساس قرآن و متون قدیم عرب طرح و تدوین شده است، در ساختارهای آن به طور عموم نمی توان تضادی با قواعد دید، اما در قرآن ساختار هایی وجود دارد که از نظر نحوی (از حیث عدد، جنس و اعراب)، با قواعد ادبیات عرب و ساختار عموم قرآن تطابق ندارد. که این موارد را ساختارهای استثنائی ترکیبی قرآن می نامیم. نحویّون و مفسران در خصوص این استثنائات، توجیهاتی ارائه کرده اند، اما با این وجود برخی از خاور شناسان این ساختار های استثنائی را غلط پنداشته و ادعا کرده اند در قرآن لحن و خطا وجود دارد. در این نوشتار پس از بیان تحلیل ها و توجیهات دانشمندان اسلامی مخصوصاً مفسرین محترم به این نتیجه رسیده ایم که با بررسی این ساختارها از دیدگاه زبان شناسی و عنایت به ابعاد بلاغی آن می توان دلایل محکم تری را در خصوص این کاربردها بیان نمود. زبان شناسان برخی از این ساختارها مثل برخورد با مثنی به صورت جمع را از سنت های عرب یاد کرده اند و برخی همچون برخورد با غیر ذوی العقول به صورت ذوی العقول را ناشی از اغراض بلاغی دانسته اند و برخی نیز مثل وصل ضمیر متصل رفعی به فعل، قبل از فاعل ظاهر را ناشی از ورود خصائص خاصّ لهجه های مختلف عرب به زبان قرآن دانسته اند. بنابراین می توان گفت با توجه به عادت های زبان عربی و اغراض بلاغی تا حدودی از توجیهات نحوی بی نیاز شده و شبهه ی غلط بودن این ساختارها بر طرف می شود و از آن جا که قرآن عربی مبین است وقواعد عربی را باید بر اساس قرآن تنظیم نمود، قانون های ویژه قرآن را نیز باید در علم نحو جای داد. آنچه ذکر شد مربوط به اختلاف ساختار در مصاحف موجود - طبق قرائت عاصم به روایت حفص- است و آن غیر از عواملی است که به عنوان علل ایجاد اختلاف قراءات ذکر شده است.

پژوهشگران معاصر از زوایای مختلف به بحث درباره واژگان قرآن پرداخته اند و ابعاد مختلف آن را کاویده اند، با این وجود هر روز شاهد پژوهش های جدید در این حوزه و تبیین و تفسیرهای موشکافانه از واژگان قرآن هستیم. اما این پژوهش ها شامل سلسله ای از پژوهش های به هم پیوسته و مداوم نیست که در راستای آن هر پژوهشگری نسبت به پژوهش های پیشین و روش آن کاملا آگاه باشد و در راستای تکمیل این مسیر گام بردارد. بلکه مجموعه این پژوهش ها و رویکردها و روش های آنها مانند جزایر پراکنده است و ساماندهی این مجموعه گسترده و نابسامان بسیار دشوار. اما کوشیدیم این رویکردهای گسترده را در دو دسته رویکرد سنتی و رویکردهای نوین ساماندهی کنیم. رویکرد سنتی، اشاره به تمام روش ها و ابزارهایی دارد که در پژوهش های جهان اسلام در طی چهارده قرن برای بررسی واژگان قرآن و تفسیر آن به کار گرفته شده است؛ اما رویکردهای نوین طیف وسیعی از رویکردهاست؛ که البته همگی به نوعی ریشه در پژوهش های گذشته دارد، هر چند که در سایه تحولات علمی روز دقیق تر و کامل تر و یا دیگرگون شده است و یا ابعاد تازه ای یافته است. به عبارت دیگر رویکرد سنتی رویکردی جامع و گسترده است که با نگاهی فراگیر به بررسی و تبیین ابعاد مختلف واژگان قرآن پرداخته است هر چند که این نگاه فراگیر در باب هر بعد از ابعاد گوناگون یک واژه ورودی اجمالی و نه تفصیلی دارد. در حالی که در رویکردهای نوین این ورود به صورت کاملا تفصیلی است و زوایای گوناگون آن کاویده شده است و ظرایف و نکات آن تبیین شده است، گرچه این رویکردها نیز عموما جزیی نگر و فاقد نگاه جامع هستند. با این وجود در برخی از رویکردهای اخیر به ویژه رویکرد معناشناسی نشانه شناختی اصرار بر آن است تا از این نگاه جامع در کنار توجه به جزییات غفلت نشود. فرضیه اصلی کتاب قرائت آرامی –سریانی قرآن آن است که زبان قرآن عربی نیست. این ادعا بر دو ادعای دیگر سوار شده است. اول و مهمتر آنکه سنت نقل شفاهی قرآن انکار شده است. دوم آنکه نسخه های نخستین قرآن به خط سریانی نگاشته شده است. این دو ادعا در واقع دو مبنای اصلی فرضیه لوگزنبرگ را می سازد. انکار سنت نقل شفاهی زیربنای تمام استدلال های مولف کتاب است و مولف دلیلی بر آن ارائه نداده است جز آنکه نقش قراء در تثبیت متن قرآن را انکار کرده است. انکارسنت نقل شفاهی از نظر عقل و علم تاریخ مردود است. شواهد روایی فراوان وجود دارد که گواهی می دهد. پیامبر گرامی اسلام(ص) زندگی خود را وقف قرآن کردند و در زمان آن بزرگوار جامعه اسلامی به مدرسه بزرگ اسلامی تبدیل شده بود. پس از وفات آن حضرت نیز همچنان توجه به قرآن و قرائت در صدر سایر امور قرار داشت و دستگاه خلافت همت خود را صرف حفظ و حراست از قرآن و نحوه قرائت آن نمود. به رغم آنکه از تمام ابزارهای ممکن از جمله نگارش قرآن برای صیانت هرچه بهتر قرآن استفاده شد، اما همواره مدار اصلیِ پاسداری از قرآن بر قرائت آن و نقل شفاهی بوده است و قرائت و اقراء مهمترین ابزار حفظ و انتقال قرآن بوده است، که سینه به سینه و لب به لب، در یک پیوند استادی- شاگردی و سلسل? متصل قاریان، تعلیم و تعلم شده است اما ادعای نگارش نسخه های نخستین قرآن به خط سریانی خود از اجزاء مختلفی تشکیل شده است: • جایگاه ممتاز خط و زبان سریانی در میان اعراب آن روزگار • نفی هویت مستقل خط عربی در آن روزگار با تاکید بر نواقص الفبای عربی • تفاوت نسخه های اولیه قرآن با قرآن کنونی به ویژه از نظر نقاط متمایزکننده و ادعای تحریف خط قرآن • ادعای وجود قرآن کرشونی لوگزنبرگ دلیل لازم مبنی بر آشنایی اعراب با خط سریانی و رواج آن در شبه جزیره عربی ندارد. بلکه بر عکس شواهد موجود حاکی از ناآشنایی ایشان با خط و زبان سریانی است. اما شواهد خدشه ناپذیر از تولد خط عربی ده ها سال پیش از اسلام و انبوهی از نوشته های عربی مربوط به صدر اسلام، تردیدی در هویت مستقل خط عربی در آن روزگار باقی نمی گذارد. پس ضرورتی بر استفاده از خط سریانی وجود ندارد. در باب عدم تطابق خط عربی با تلفظ آن و نیز امکان قرائت های مختلف از عبارات آن باید گفت، حتی امروزه که زمان درازی از عمر خط می گذرد، هیچ خطی از خط های وابسته به زبان های بشر، تلفظ نمای تام و تمام نیست، بلکه همواره بین تلفظ و کتابت اختلاف و فاصله می افتد. ؛ زبان و خط عربی هم از این قاعده یعنی فرق و فاصله بین تلفظ و کتابت بر کنار نیست. تفاوت میان نسخه های اولیه قرآن با نسخه های بعدی بلکه قرآن کنونی آن هم به لحاظ نقطه و اعراب بر همگان روشن است و بر این اساس ادعای مولف مبنی بر تبدیل و تحریف خط وجهی ندارد و تاکید و بزرگ نمایی مولف تنها برای فراهم آوردن شرایط مصادره به مطلوب است. جالب آنکه ویژگی بی نقطه بودن مصاحف، خود شاهدی بر نگارش قرآن به خط ساده عربی و نه خط آراسته سریانی است. همچنین لوگزنبرگ اثبات ادعای وجود قرآن کرشونی را بدون ارائه هیچ شاهدی به بعد واگذار کرده است. در حالی که باید گفت چگونه ممکن است خط قرآن از سریانی به عربی تحریف شده باشد و بنا بر ادعایِ مولف، سراسر جهان اسلام بر این جعل و وضع هم داستان بوده باشند؛ اما غیر مسلمانان و دشمنان اسلام در این باره سکوت و همراهی کرده باشند؟ افزون بر این اگر بنا بود قرآن با خط سریانی نوشته شده باشد، بایستی به توسعه و گسترش خط سریانی کمک می کرد، نه آنکه خط عربی هر روز رواج بیشتری پیدا کند تا آنجا که در پی فتوحات اسلام، زبان و خط عربی جایگزین زبان و خط سریانی حتی در موطن اصلی آن یعنی ادسا شود.

چوگان یک سنت ایرانی است که قدمت آن به بیش از 2500 تا3000 سال قبل در ایران میرسد و به عنوان نخستین ورزش تیم به تیم جهان که دارای دروازه و توپ (گوی چوگان) است، شناخته میشود. چوگان یک بازی صرف نیست و ابعاد مختلف و متنوعی از برنامه ریزی و اندیشه را در کنار آمادگی اسب و چوگان باز نیاز دارد و در واقع چوگان باز و اسب در بازی چوگان، مشق رزم میکرده اند. بر پایه شواهد و مدارک ، چوگان کهن ترین بازی ورزشی جهان به شمار می رود. این بازی پر جنب و جوش که چوگان باز و اسب در آن نقش برابر دارند ، از قدیمی ترین اسناد مکتوب تا ترانه های مردمی و سروده های سخنوران بزرگ ایران زمین، بارها مورد اشاره بوده است.چوگان از چنان جایگاهی در زندگی مردم برخوردار بوده که کمتر هنرمند و سراینده اشعار ایرانی را می توان یافت که در آثارش اشاره ای به گوی و چوگان و اصطلاحات این بازی نکرده باشد. اما چوگان ایرانی علیرغم پیشینه دیرین، اطلاعات مکتوب و مضبوط اندکی پیرامون قوانین ، ابزار و ادوات و پوشاک آن وجود دارد. این پژوهش با طرح این پرسش که؛ سیر تحول و تطور لباس ، چوب ،گوی و درواز? چوگان در آثار هنری و نسخ خطی دوره ساسانی تا دوره معاصر چه بوده اند ، با استفاده از منابع کتابخانه ای واسنادی از جمله منابع اینترنتی ، پیشینه وسابقه پژوهش های مربوط را گردآوری کرده ودر مرحله بعد، با جمع آوری متون کهن و نگاره ها و آثار هنری چوگانی و سپس پالایش مجموعه به لحاظ اعتبار اسناد و داشتن تاریخ، موارد مورد مطالعه را مورد بررسی قرار داده و در نهایت پس از گردآوری داده های حاصل، موارد مشابه و متفاوت را تحلیل نموده و یافته های تصویری و یافته های مکتوب را مطابقت داده است. بر اساس یافته های این پژوهش، در آثار هنری و کتب تاریخی از دوره ساسانی تا دوره معاصر در مجموع شاهد هفت شکل و سه جنس مختلف چوب چوگان و دو شکل و شش جنس مختلف گوی چوگان در طی زمان بوده ایم و همچنین شاعران ایرانی از دوره ساسانی تا معاصر در آثارشان در مجموع 1502 مورد چوگان بکار برده اند . این پژوهش به شیوه توصیفی – تحلیلی و با بهره گیری از تکنیک های کتابخانه ای، مشاهده و مصاحبه انجام پذیرفته است .

نقدهای متعدد و پراکنده ای که تاکنون بر ترجمه های قرآن کریم نوشته شده است ، علاوه بر ارائه نقاط ضعف و قوت این ترجمه ها، تاثیر بسزایی در لغزش زدایی و تصحیح آنها و افزایش دقت مترجمان بعدی و هر چه نزدیکتر شدن ترجمه به متن قرآن داشته است . همچنین بستر مناسبی را جهت طرح مباحث علمی و نظری در زمینه ترجمه قرآن کریم فراهم آورده است . اما تاکنون نه تنها فهرست کاملی از این آثار ارزشمند علمی عرضه نشده است بلکه به مباحثی همچون تاریخچه نقادی ترجمه های قرآن کریم، فراز و نشیبهای این پدیده علمی و از همه مهمتر بررسی و طبقه بندی آنها توجه لازم مبذول نشده است . لذا در این پایان نامه علاوه بر معرفی اجمالی ترجمه های فارسی قرآن کریم و نقدهای نوشته شده بر هر یک ، برای اولین بار سیر تاریخی نقادی ترجمه های قرآن کریم تهیه و این آثار پراکنده از لحاظ صوری و محتوایی طبقه بندی شده است . این پایان نامه مشتمل بر فصلهای زیر است : فصل اول حاوی فرضیاتی است که بدان پرداخته ایم همراه با بیان اهداف و روش تحقیق. در فصل دوم علاوه بر تعریف لغوی و اصطلاحی ترجمه، تاریخچه ترجمه قرآن کریم به فارسی مطرح و تعدادی از مهمترین ترجمه های کهن فارسی به اختصار معرفی شده است . در فصل سوم پس از بیان معنای نقد و پیشینه تاریخی آن به بیان تاریخچه نقادی ترجمه های قرآن کریم پرداخته، ضمن معرفی و ارزیابی حتی از ترجمه های معاصر و نقدهای نوشته شده بر آنها، جدولی از معرفی ها و نقد و جوابهای نوشته شده بر این ترجمه ها تهیه شده است . در فصل چهارم ابتدا فهرست جامعی از مقالات نقدها و معرفی های مربوط به ترجمه های قرآن کریم آمده است و سپس به طبقه بندی این نقدها از لحاظ تاریخی، صوری و محتوایی پرداخته با نمودارهای این تقسیمات را به تصویر کشیده ایم.

این رساله تحت عنوان ((رابطه اسلام و مسیحیت در عهد پیامبر (ص) و خلف راشدین)) در هشت فصل تنظیم شده است و هدف از نگارش آن عبارت است از : تو اصطلاحات و ذکر نظریه بعضی از علمای غرب که در متن رساله اشاراتی به آنها شده است و دوم ارزیابی منابع تاریخی اسلامی و مستشرقینی که آثار ایشان در این این رساله مورد استناد قرار گرفته است .

بعضی کلمات قرآن کریم در زمان نزول قرآن دارای معنایی بوده است که این معا کم کم و در طول زمان مفاهیمی به خود گرفته اند که با آنچه در زمان اعراب معاصر نزول قرآن می فهمیده اند مغایر می باشد. مثل کلمه ((الرحمن)) که امروزه بحث در این است که آیا این کلمه صیغه مبالغه است یا صفت مشبهه و بر اساس این دو نظریه بحث می کنند که این کلمه دلالت دارد بر رحمت عامه یا غیر آن و می گویند رحمن الدنیا و الاخره و رحیم الاخره و نظائر اینها. در حالیکه با تتبع می توان این احتمال را مطرح کرد که این کلمه اصلا" در آن زبانها به صورت یک علم و لقب بوده نه وصف .و هکذا معنی کلمات دیگر.

درطول تاریخ کمتر مشاهده شده است که یک کتاب آنچنان مورد توجه و عنایت گیرد که در خلال قرنهای متمادی همواره محور اصلی اساسی ترین بحثها و بررسیها باشد و نه تنها از سوی دوستان و پیروان حتی از جانب دشمنان و مخالفان نیز مورد توجه باشد.قرآن از این نظر تنها کتابی است که گوی سبقت را از همگان ربوده است و دارای چنین مزیت ویژه می باشد.توجه و اهتمام به این کتاب آسمانی تاجائی است که مسلمانان حتی از جزئی ترین امور مربوط به آن دریغ نورزیده و درباره مسائلی از قبیل تعداد حروف ، تعداد کلمات ، اولین آیه ای که نازل شد، آخرین آیه ای که فرود آمد و... به بحث و بررسی پرداختند.هدف نگارنده این رسال نیز انجام مطالعات و تفحص بیشتر برروی نسخ مختلف قرآن می باشد.

دراین رساله ابتدا زندگینامه بدرالدین زرکشی و تالیفات بدرالدین زرکشی شرح داده شده و سپس در سه بخش "خطاب " مورد بررسی قرار گرفته است .در بخش نخست معنای لغوی خطاب ، واژه خطاب در قرآن کریم، خطاب در اصطلاح علم اصول، خطاب در عرفان، خطاب در علم اخلاق و... پرداخته شده است .در بخش دوم در وجو مخاطبات و خطاب در قرآن سخن به میان آمده است .و در بخش سوم خطاب خداوند به انبیاء اعظم آمده است .

این پایان نامه ترجمه و شرح الادب المقارن تالیف مرحوم دکتر طه ندا است . مولف ، استاد برجسته ادبیات تطبیقی در دانشگاههای اسکندریه و بیروت و بنیانگذار انستیتو زبان های شرقی ( در دانشگاه اسکندریه ) می باشد.