نام پژوهشگر: محمد مهدی فرقانی
میترا حیدری حسینعلی افخمی
در این تحقیق سازمان شهرداری تهران بعنوان سازمانی که در حوزه مخاطبان خود اقشار مختلف مردم را شامل می شود و بخش قابل توجهی از فعالیتهای عمرانی را در سطح شهر اجرا می کند انتخاب گردید و با تحلیل محتوای مطالب مطبوعاتی آن در سه روزنامه کیهان، همشهری و اعتماد در دو دوره مدیریت مختلف یعنی 1383 و 1385 شمایی نسبی از نقاط قوت و ضعف موجود در نحوه بازتاب مطالب خبری سازمان به دست آمد. ضمن اینکه میزان پرداختن به اخبار توسعه و برجسته سازی آنها توسط روزنامه ها تحلیل و نتیجه گیری شد. به منظور اجرای تحقیق با توجه به حجم بالای مطالب در روزنامه ها، نمونه گیری صورت گرفت. در مجموع، اطلاعاتِ860 مطلب با استفاده از راهنمای کدگذاری در مورد 20 متغیر در محیط spss ثبت و در نهایت تحلیل گردید. اصلی ترین هدف این تحقیق عبارت است از «شناخت چگونگی انعکاس سازمان شهرداری تهران در مدیریتهای متفاوت در مطبوعات از طریق تحلیل سه روزنامه همشهری، کیهان و اعتماد به لحاظ فرم و محتوا با تأکید بر اخبار توسعه طی سالهای 1383و1385». در همین راستا یک سوال اصلی، 9 سوال فرعی و 3 فرضیه طراحی گردید. نتایج کلی حاصل شده از این تحقیق این است که درمجموع روزنامه های بررسی شده مطالب مطبوعاتی سازمان شهرداری را در حد پایینی پوشش داده اند و تنها روزنامه همشهری که وابسته به خود سازمان است به طور مطلوبی به انعکاس اخبار فعالیتهای شهرداری پرداخته است. میزان اخبار پوشش داده شده در سال 83 بیشتر از سال85 است اما طی سال 85 میزان پوشش اخبار توسعه در روزنامه ها رشد داشته است. به لحاظ اصول حرفه ای روزنامه نگاران در برخی موارد همچون عدم درج منبع ضعیف عمل کرده اند. در پایان راهکارهایی ارائه شده است که می تواند در بهبود وضعیت بیان شده موثر باشد که عمده ترین آنها هستند: استفاده از کارشناسان خبری در زمینه توسعه در سازمان شهرداری تهران به منظور تهیه اخبار توسعه و تعامل فعال با روزنامه ها جهت انعکاس آنها، برگزاری جشنواره سالیانه، توسط سازمان شهرداری تهران و تقدیر از فعالترین نشریات در زمینه انعکاس اخبار سازمان و بویژه اخبار توسعه، تشکیل کنفرانس های خبری شش ماهه و دعوت از خبرنگاران به منظور تشریح برنامه های عمرانی در هر منطقه.
مهرناز رحیمی محمد مهدی فرقانی
تحقیق حاضر با عنوان تصویر ایران در مطبوعات آمریکا در دوره های هفتم و نهم ریاست جمهوری ایران ، تحلیل محتوای مجله های تایم و نیوزویک انجام شده است. هدف اصلی تحقیق ، تحلیل محتوای هفته نامه های مهم و تاثیرگذار آمریکایی یعنی مجله های تایم و نیوزویک، مقایسه تصویرسازی آنها از ایران در دوره های هفتم و نهم ریاست جمهوری ایران ، شناخت مطالب برجسته شده درمورد ایران در آنها و در کل دیدگاههای آنها نسبت به ایران در طی دو دوره هفتم و نهم ریاست جمهوری ایران بود. همچنین بررسی سیاست های رسمی و اعلام شده دولت آمریکا در مقابل ایران و تعیین واگرایی یا همگرایی مطالب مجله های تایم و نیوزویک با سیاست های آمریکا نیز در دستور کار تحقیق قرار گرفت. برای انجام این پژوهش شماره های مجله های تایم و نیوزویک از اول ماه ژوئیه سال 1997 (دهم تیر ماه سال 1376) لغایت اول ماه ژوئیه سال 2001(دهم تیر ماه سال 1380) و اول ماه ژوئیه سال 2005(دهم تیر ماه سال 1384) لغایت اول ماه ژوئیه سال 2009 (دهم تیر ماه 1388) به ترتیب معادل با دوره های هفتم و نهم ریاست جمهوری ایران تحلیل محتوا شدند. با مراجعه به کتابخانه های ملی ، وزارت امور خارجه ، دانشکده خبر و موسسه مطبوعاتی نشرآوران و بررسی شماره های مجله های تایم و نیوزویک در طی دوره های مذکور ، در مجموع 439 مطلب به روش سرشماری جمع آوری و سپس با استفاده از دستورالعمل کدگذاری به روش تحلیل محتوا تحلیل شد. در آخر محقق به این نتیجه دست یافت که هر دو مجله جهت گیری منفی نسبت به ایران دارند. تصویری که از ایران در دوره هفتم ریاست جمهوری ساخته شده است کشوری است که خواهان دوستی با کشورها از جمله آمریکا است و به دنبال تغییرات در ساختار سیاسی و اجتماعی اش برآمده است اما به علت چند دستگی در قدرت راه به جایی نمی برد. در دوره نهم ریاست جمهوری نیز ایران به عنوان کشوری ترسیم شده است که به دنبال ساخت سلاح های هسته ای و از بین بردن اسرائیل است و درواقع خطری است که راه مقابله با آن جنگ نیست بلکه مذاکره و دوستی است.
سید مسعود حسینی محمد مهدی فرقانی
این پژوهش با هدف شناخت نحوه پوشش انتخاباتی روزنامه های شیراز در انتخابات هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی انجام شد. در این تحقیق چهار روزنامه خبرجنوب، نیم نگاه، عصرمردم و سبحان با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفتند. چهارچوب اصلی پژوهش با تاکید بر نظریه های اقناعی و نظریه برجسته سازی تدوین شده است. مطالب و آگهی های انتخاباتی به طور جداگانه مورد بررسی قرار گرفته اند. از بررسی چهار روزنامه خبرجنوب، نیم نگاه، عصرمردم و سبحان 644 مطلب و 377 آگهی انتخاباتی در فاصله زمانی دو هفته مانده به انتخابات مجلس شورای اسلامی در اسفند 1386 استخراج و کار کدگذاری بر روی آنها انجام شده است. از چهار روزنامه مورد بررسی دو روزنامه سبحان و عصرمردم دارای گرایش سیاسی راست، روزنامه نیم نگاه دارای گرایش سیاسی چپ و و روزنامه خبرجنوب مستقل می باشد. از مجموع 644 مطلب مورد بررسی در چهار روزنامه شیراز، محتوای 1/12 درصد(78 مورد) از مطالب حمایت از کاندیدا و احزاب جناح راست، 8/7 درصد(50 مورد) حمایت از کاندیدا و احزاب جناح چپ، 1/1 درصد(7 مورد) انتقاد از کاندیدا و احزاب جناح راست و محتوای 1/6 درصد(39 مورد) از مطالب انتقاد از کاندیدا و احزاب جناح چپ بوده است. 9 درصد مطالب روزنامه خبرجنوب نسبت به جناح راست مثبت، 9/9 درصد نسبت به جناح چپ مثبت، 6/3 درصد نسبت به جناح راست منفی و 6/8 درصد از مطالب خبرجنوب نسبت به جناح چپ منفی بوده است. ت 18 درصد از مطالب نیم نگاه نسبت به جناح راست جهت گیری مثبت داشته در حالی که فقط 3/14 درصد از مطالب این روزنامه دارای جهت گیری مثبت نسبت به جناح چپ بوده است. 5/1 درصد از مطالب نیم نگاه دارای جهت گیری منفی نسبت به جناح راست و 8/0 درصد دارای جهت گیری منفی نسبت به جناح چپ است که دادههای اخیر با خط مشی نیم نگاه همخوانی بیشتری دارد.2/14 درصد از مطالب عصرمردم دارای جهت گیری مثبت نسبت به جناح راست و 8/20 درصد دارای جهت گیری مثبت نسبت به جناح چپ است. 8/5 درصد از مطالب این روزنامه دارای جهت گیری منفی نسبت به جناح راست و 2/4 مطالب دارای جهتگیری منفی نسبت به جناح چپ می باشد. 26 درصد از مطالب سبحان دارای جهت گیری مثبت نسبت به جناح راست و فقط 7/10 درصد مطالب این روزنامه دارای جهت گیری مثبت نسبت به جناح چپ بوده است. فراوانی مطالب منفی نسبت به دو جناح سیاسی کاملا با گرایش سیاسی این روزنامه مطابقت دارد. در حالی که فقط 6/0 درصد از مطالب سبحان جهت گیری منفی نسبت به جناح راست دارد 16 درصد از مطالب این روزنامه دارای جهت گیری منفی نسبت به جناح چپ می باشد. بر اساس این تحقیق روزنامه های شیراز در جریان انتخابات مجلس شورای اسلامی در دوره هشتم در مجموع از جناح راست و کاندیداهای وابسته به جناح راست حمایت بیشتری کردهاند و در عین حال انتقادات بیشتری از جناح چپ و کاندیداهای منتسب به جناح چپ منعکس کرده اند که این نوع برخورد با کاندیداها و جناحهای سیاسی در میزان موفقیت کاندیداها نقش داشته و سه کاندیدای اصولگرا و فقط یک کاندیدای اصلاحطلب از شیراز وارد مجلس هشتم شده است. ث 3 درصد از کل مطالب مورد بررسی متعلق به چهارکاندیدای شیراز است که توانستند وارد مجلس هشتم شوند در حالی که فقط 9/0 درصد از کل مطالب به سایر کاندیداهای شیراز ارتباط دارد که نتوانستند وارد مجلس شوند. در مجموع می توان گفت که روزنامه های شیراز در ورود چهار کاندیدای این شهر به ویژه سه کاندیدای اصولگرا به مجلس هشتم نقش داشتهاند.
نادر منصورکیایی محمد مهدی فرقانی
رسانه های عامه پسند، از جمله مجلات، رمان ها، سریال های تلویزیونی و ... آنگونه که مطالعات رسانه ای و فرهنگی نشان داده اند، یکی از پرنفوذترین رسانه ها در تاثیرگذاری بر مخاطب و چارچوب گذاری فرهنگی و شکل دهی گفتمان های فرهنگی و ترویج و استمرار آن ها شده اند. این قدرت و نفوذ، به اندازه ای گسترش یافته است که نوع بازنمایی آن ها می تواند، چگونگی صورت بندی بسیاری از مولفه های حوزه فرهنگ را تعیین نماید. در این بین، مجلات عامه پسند از جایگاه ویژه ای برخوردارند. بر همین اساس، در مطالعه گفتمان های فرهنگی رایج در جامعه و برای فهم تحولات فرهنگی، شناخت ساختار، تحولات و نظام گفتمانی حاکم بر رسانه ها عامه پسند، از جمله مجلات، می تواند بسیار راهگشا باشد. برخی از محدودیت های فنی سریال ها و رمان ها را ندارند و به همین دلیل دامنه وسیع تری برای کار در اختیار دارند. به همین منظور، در این مطالعه، که بررسی پیشینه آن نشان می دهد که از تجارب مشابه بسیار محدودی برخوردار است، به بررسی در مورد وضعیت بازنمایی و سیرتحولات فرهنگی مجلات عامه پسند در سه دوره تاریخی دهه 60، 70 و 80 می پردازیم. کوشش ما در این مطالعه که از طریق تلفیق روش های کمی و کیفی مانند تحلیل محتوا و نشانه شناسی صورت گرفته است، و با کمک مدل مفهومی تدوین شده این بوده است که برخی سوالات مهم مانند فهم ساختار روایی و زیباشناختی، گرایش های خرده فرهنگی، ارزش های بازنمود شده در مجلات عامه پسند مورد بررسی قرار گیرد. برای این منظور، 144 شماره از 6 مجله جوانان امروز، زن روز، خانواده، روزهای زندگی، همشهری جوان و دختران مورد تحلیل محتوا قرار گرفت و همزمان برای اعتباربخشی به مطالعه، با 15 استاد، کارشناس و روزنامه نگار مصاحبه عمقی نیمه استاندارد به عمل آمد و علاوه بر این، در کنار تحلیل محتوا، روی جلد 52 شماره از همین مجلات در سال های مورد مطالعه، با کمک روش نشانه شناسی تصویری، مورد مطالعه و تحلیل قرارگرفت. نتیجه مطالعه و جمع بندی یافته ها نشان داد که در دوره های تاریخی مورد مطالعه، سیر تحولات فرهنگی مجلات عامه پسند را (از بین گفتمان های فرهنگی 5 گانه مسلکی، آئینی، روزمره، عامه پسند و موزائیکی)، می توان با دو گفتمان فرهنگی آئینی (از دهه 60 تا سال 73 ) و روزمره ( 73 تاکنون) نشان داد. گفتمان فرهنگی آئینی مبتنی بر ساختار زیباشناختی مکانیکی و استعلایی، ساختار روایت استعاری، ساختار خرده گفتمانی استعلایی و ساختار الگویی استعلایی است و گفتمان فرهنگی روزمره، مبتنی بر ساختار زیباشناختی مکانیکی و استعلایی، ساختار روایت قصه گو و نمایشی، ساختار خرده گفتمانی رفاه گرا و ساختار الگویی بازتابی است. در مجموع، پژوهشگر به این نتیجه رسیده است که مجلات عامه پسند در بازنمایی فرهنگی در وضعیت بوده اند که می توان آن را وضعیت فرهنگی شیزوفرنیک خواند. یعنی دچار نوعی آشفتگی که مدام در بین بازنمایی مولفه های فرهنگی عامه پسند و سبک زندگی از یک طرف و مولفه های فرهنگی نظام معیار و فرهنگ بومی و محلی در حرکت هستند و همین، تحلیل نظام هویتی آن ها را دشوار می سازد. آنچنانکه یافته های مطالعه نشان می دهند، اگرچه مجلات عامه پسند در سه دهه گذشته، روند متعادلی را سپری کردند، اما به وضوح می توان رگه ها و نشانه های گذار آن ها را ارزش ها و معارف و در واقع عبور آن ها از گفتمان آئینی و نظام هنجاری همنوا و متعارف را مشاهده کرد و پیش بینی می شود که اگر این روند ادامه پیدا کند، مجلات، در کنار کوشش برای بهبود ابعاد زیباشناختی و فنی خود، قدم های بلندتری را به سمت گرایش خرده فرهنگی و ورورد به گفتمان های فرهنگی عامه پسند و موزائیکی بردارند که با توجه به نقش تاثیرگذار این رسانه، باید نگران این بود که ممکن است این روند به آینده فرهنگ عمومی جامعه ما آسیب وارد کند. با وجود این کارشناسان، نکته مهمی را مورد تاکید قرار می دهند و آن این که فرهنگ عمومی جامعه، به خودی خود در مورد گفتمان های فرهنگی قدم های آوانگارد را برداشته است و منتظر مجلات عامه پسند نمانده است. برهمین اساس، توصیه می شود که برنامه ریزان کلان فرهنگی برای این منظور، اهتمام بیشتری را مصروف بدارند. هرچند با توجه به آنچه در مورد ویژگی های هویتی مجلات عامه پسند اشاره شد، قضاوت دقیق در مورد نظام بازنمایی فرهنگی آن ها در آینده دشوار است.
مرضیه ماهروییان محمد مهدی فرقانی
چکیده در مبارزات انتخاباتی ، رسانه های جمعی ، مجموعه ای از پیام های ترغیبی و اطلاعاتی را درباره موضوع های سیاسی در اختیار رای دهندگان قرار می دهند. در واقع شاید بتوان گفت ، میزان محرک های رسانه ای، ویژگی تعیین کننده مبارزات انتخاباتی است. به نظر می رسد عملکرد رسانه ها از این لحاظ به خصوص در دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری مشهود تر باشد. مبارزه ای که برای نخستین بار رسانه های کشور به خصوص مطبوعات و تلویزیون برای پیروزی شخصیت های مورد نظرشان ، هر آنچه در توان داشتند ، بکار گرفتند. در این میان چهار روزنامه وطن امروز ( نزدیک به آقای محمود احمدی نژاد) ، فرهنگ آشتی (نزدیک به آقای محسن رضایی )، کلمه سبز (نزدیک به آقای میر حسین موسوی) ، اعتماد ملی ( نزدیک به آقای مهدی کروبی ) با حمایت های مستقیم از کاندیدای مورد نظرشان ، بیش از سایرین، اخبار و رویدادهای دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری را منعکس ساختند و در این زمینه با یکدیگر رقابت کردند. دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران، در روز جمعه ?? خرداد ???? برگزار شد. بر اساس اعلام رسمی وزارت کشور، محمود احمدی نژاد ( بیش از ?? میلیون رأی) در این انتخابات با اختلاف رأی زیادی نسبت به میرحسین موسوی ( بیش از ?? میلیون رأی) به پیروزی رسید. این نتیجه با اعتراض گسترده دیگر نامزدها و عده ای از مردم ایران مواجه شد و حتی برخی صحت انتخابات را زیر سوال بردند. به طوری که در رسانه های داخلی و خارجی بازتاب وسیعی یافت، و دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، نقطه عطفی در تاریخ جمهوری اسلامی ایران تلقی شد. در این پژوهش، بدنبال بررسی چگونگی انعکاس اخبار و مطالب مربوط به انتخابات در روزهای 2 الی 21 خرداد 1388 ، با تکیه بر چند نظریه مهم ارتباطات از جمله نظریه برجسته سازی ،چارچوب سازی، دروازه بانی خبر و بااستفاده از روش تحیل محتوا ، چهار روزنامه مذکور مورد بررسی قرار گرفت. بنابر یافته های این پژوهش، آقای محمود احمدی نژاد و آقای میر حسین موسوی بیشتر از سایر کاندیداها اخبار و مطالب مطبوعات را به خود اختصاص داده اند. روزنامه های کلمه سبز و اعتماد ملی بیش از سایر روزنامه ها به حمایت از کاندیداها پرداخته اند. در ارائه اخبار و مطالب سبک غالب خبر و بیشترین نوع فعالیت تبلیغاتی، در قالب مصاحبه و بیانیه بوده است. مهمترین موضوع تیتر روزنامه ها حمایت از کاندیداها بود. روزنامه کلمه سبز و پس از آن روزنامه اعتماد ملی بالاترین حجم مطلب را دارا بودند. روزنامه اعتماد ملی ،کلمه سبز و فرهنگ آشتی به ترتیب با اظهار نگرانی های زیاد از وضع موجود بیشترین مطالب انتقادی نسبت به عملکرد دولت نهم را داشتند. تشویق مردم به مشارکت در انتخابات دغدغه اصلی این دو روزنامه اصلاح طلب بود. همچنین آنها با تشکیک در رفتار دولت نهم با ارائه آمار و ارقام مطالب زیادی در رابطه با مبارزه با قانون گریزی و سلامت در انتخابات ارائه کردند. روزنامه اصولگرای فرهنگ آشتی با بیشترین سبک مطلب خبر کمترین میزان تحلیل را داشته و با محتوای بیشتر راهنمایی و راهبری، مردم را بیشتر از سایر روزنامه ها مورد خطاب قرار داده است. این روزنامه پس از اعتماد ملی بیشترین مطلب انتقادی در مورد آقای احمدی نژاد را از آن خود کرد. روزنامه وطن امروز با کمترین اظهار نظر در مورد کاندیداها بیشترین مطلب را در رابطه با مبارزه با بی عدالتی ارائه کرده است.
احسان فدایی محمد مهدی فرقانی
در این تحقیق با هدف بررسی فضای نقد در مطبوعات ایران، به بررسی ساختار مطالب انتقادی مطرح شده در روزنامه ایران (ارگان رسمی دولت)، کیهان(به عنوان نماینده جریان فکری اصولگرایان) و اعتماد ( به عنوان نماینده جریان فکری اصلاح طلبان) در سال های پایانی دولت های هشتم و نهم پرداخته ایم. نظریات هنجاری رسانه ها، اقتصاد سیاسی رسانه و حوزه عمومی هابر ماس به عنوان چارچوب نظری این تحقیق در نظر گرفته شده و نتایج پژوهش مرکز مطالعات و تحقیقات ر سانه ها دراین خصوص، دست مایه تحقیق حاضر قرار گرفته است. از مجموع شماره های مورد بررسی از این سه روزنامه در دو سال 83 و 87، مجموعاً 444 مورد نمونه انتقادی مشاهده و گرد آوری شده که به کمک روش تحلیل محتوا و بر مبنای دستورالعمل کد گذاری و فرضیه های پیشنهادی مجموعه نمونه ها را مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. بخشی از مهمترین نتایج این تحقیق عبارتند از: - روزنامه کیهان از حیث کمیت انتقادهای مطرح شده در صدر و اعتماد و ایران پس از آن قرار دارند. - بیشترین انتقادها در زمینه سیاست داخلی و پس از آن در زمینه فرهنگی - اجتماعی بوده است. - روزنامه نگاران در صدر گروه منتقدان این دو دوره قرار دارند. - بیشترین اتهام مطرح شده در انتقادها متوجه نا کار آمدی برای احراز پست بوده است. - بیشترین انتقادها در قالب گلایه و شکایت از مسائل عمومی و جاری کشور مطرح شده و مردم طرح کننده عمده این انتقادها بودند. - عدم صراحت و شفافیت در پرداختن به نشانگاه های حقیقی انتقاد، بسیار مشاهده شد. - در دوره اول بیشتر انتقادهای "تا حدی شدید" توسط نشریات در اختیار اصلاح طلبان و در دوره دوم "با شدت زیاد" توسط نشریات در اختیار اصولگرایان مطرح شده است. - هر چه مسائل حساس تر بوده شدت انتقادها بیشتر شده است . - بیشترین انتقادها با ادعای حمایت و حراست از منافع عمومی و ملی مطرح شده است. - فضای غالب انتقادها در دوره اول از لحن خرد گرایانه و مستدل و در دوره دوم از لحن اتهام زننده حکایت دارد. - ارگان رسمی دولت در دوره دوم نسبت به دوره اول، نشانگاه ها را با لحن تندتری مورد انتقاد قرار داده است. - در مجموع، بیشترین انتقادهای مطرح شده در روزنامه های ایران و کیهان در دو دوره مورد بررسی به بیان جنبه های منفی بدون ارائه راه حل پرداخته ولی در روزنامه اعتماد، حاوی رگه هایی از راه حل بوده است.
سحر رضازاده محمد مهدی فرقانی
این پژوهش با هدف بررسی نحوه پوشش مطالب مرتبط با فناوری نانو در مطبوعات انجام شد. در این تحقیق چهار روزنامه سراسری ایران، اعتماد، جام جم و اطلاعات با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفتند. چهارچوب اصلی پژوهش با تأکید بر نظریه های ارتباطات توسعه و همچنین نظریه برجسته سازی تدوین شده است. کلیه مطالبی که حاوی موضوع فناوری نانو بود در این چهار روزنامه در فاصله زمانی سه ساله، از اول اسفند ماه 1385 تا اول اسفند ماه 1388 مورد بررسی قرار گرفت. به دلیل این که در این پژوهش کل شماری انجام گرفت، یعنی تمامی مطالب مورد بررسی واقع شدند، از روش های آمار توصیفی برای نحوه پوشش مطالب مرتبط با نانو در این چهار روزنامه استفاده شد. از بررسی مطالب چهار روزنامه ایران، اعتماد، جام جم و اطلاعات در فاصله زمانی سه ساله از اول اسفند 1385 تا اول اسفند 1388 در مجموع 647 مطلب مرتبط با فناوری نانو استخراج و کدگذاری شد که از مجموع این مطالب روزنامه اطلاعات 41.3 درصد (267 مطلب) بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داد و روزنامه جام جم با 20.1 درصد (128 مطلب)، روزنامه ایران 19.8 درصد (125 مطلب) و روزنامه اعتماد با 18.9 درصد (122 مطلب) از نظر فراوانی مطالب در رتبه های بعدی قرار می گیرند. و متغیر های دیگر با با توجه به این فراوانی مورد محسابه و تحلیل قرار گرفت.از مجموع کل مطالب مورد بررسی ،روزنامه ایران بیشترین توجه را به موضوع دستاورد داخلی با 62 مطلب( 48.4 درصد) نشان داده است. روزنامه اعتماد از این حیث بیشتر به موضوع دستاورد های خارجی با انتشار 65 مطلب (53.3 درصد) پرداخته است. همچنین روزنامه جام جم موضوع دستاوردهای خارجی و معرفی نانو فناوری را هر کدام با چاپ 35 مطلب مرتبط (26.9 درصد) بیشتر مورد توجه قرار داده است. روزنامه اطلاعات که دارای بیشترین مطالب مرتبط با فناوری نانو بود، کلمات کلیدی: مطبوعات، فناوری نانو، ارتباطات توسعه و برجسته سازی
خالد ناصر آبادی محمد مهدی فرقانی
این تحقیق با هدف بررسی عوامل موثر بر میزان مطالعه روزنامه در میان شهروندان تهرانی انجام شده است.و بر آن است که روابط متغیرهایی چون نوع نگرش نسبت به رابطه دولت و روزنامه ها، پایگاه اجتماعی،اقتصادی، میزان رضامندی و ... با میزان مطالعه روزنامه ها را مورد بررسی قرار دهد. روش تحقیق در این پژوهش،پیمایشی است و تکنیک مورد استفاده برای جمع آوری داده ها،پرسشنامه است.جامعه آماری این پژوهش را شهروندان 20 تا 39 ساله تهرانی تشکیل می دهند که در سال 1390 به صورت دائم در این شهر ساکن بوده اند.از طریق فرمول کوکران حجم نمونه 400 نفر برآورد شدکه از طریق روشهای نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده و خوشه ای نمونه های مورد نظر انتخاب شدند.به همین منظور شهر تهران به پنج منطقه مجزا تقسیم شد و تعداد 80 پرسشنامه از هر یک از مناطق جمع-آوری شد. واحد تحلیل در این پژوهش،فرد است و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش توصیفی و روش تبیینی استفاده شده است.در این راستا از نرم افزار spss نسخه 18 استفاده شد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که میان متغیرهای "پایگاه اجتماعی،اقتصادی" و "میزان رضامندی" با "میزان مطالعه روزنامه" رابطه معناداری وجود دارد. بین متغیر "نگرش نسبت به رابطه دولت و روزنامه ها" با "میزان مطالعه روزنامه" رابطه معنادار وجود ندارد. همچنین بین متغیرهای "اعتماد سیاسی" و "نگرش نسبت به رابطه دولت و روزنامه ها" با "اعتماد به روزنامه" رابطه معنادار وجود دارد.
آتنا ابراهیمی معیر محمد مهدی فرقانی
پژوهش حاضر به دنبال باسخ به این برسش است که آیا از طرق وبلاگ های روزنامه نگاران وبلاگ نویس می توان به ناهماهنگی شناختی آنها پی برد.آیا روزنامه نگاران وبلاگ نویس دارای ناهماهنکی شناختی هستند.از آنجاییکه پیگیری این مسائل متضمن شناخت محتوای وبلاگ هاست به این منظو از روش تخلیل مختوای کمی و کیفی استفاده کردیم در پژوهش حاضر مختوای 20وبلاگ روزنامه نگاران روزنامه های همشهری ،کیهان ،ایران وشرق به روش نمونه گیری غیر اختمالی از نوع هدفمند انتخاب و تحلیل می شود.ما در این پژوهش برای پاسخ به تعدادی از پرسش ها از مصاحبه عمقی به عنوان روش دیگر استفاده کردیم یافته ها نشان می دهد روزنامه نگاران از مکانیزم های توجیهی برای کاهش ناهماهنگی استفاده می کنند.در مجموع این پژوهش نشان می دهد که بیشتر مطالب وبلاگ ها ،انتقاد از اوضاع سیاسی است.روزنامه نگاران وبلاگ نویس تمایل بیشتری به نوشتن مطالب با سبک مقاله دارند و نیمی از مطالبی که توسط روزنامه نگاران وبلاگ نویس نوشته شده است دارای ناهماهنگی شناختی ارزیابی شده است .یافته های این پژوهش نشان می دهد که از طریق وبلاگ های روزنامه نگاران می توان به ناهماهنگی شناختی آنها پی برد.
شیده لالمی محمد مهدی فرقانی
در انجام این تحقیق فرضیه هایی را مورد آزمون قرار دادیم و این نتایج به دست آمد : ? فرضیه 1. بین فضای سیاسی و شکل گیری روزنامه نگاری تحقیقی در ایران رابطه وجود دارد. برای سنجش این شاخص از سه مولفه «فقدان امنیت صنفی و حقوقی برای روزنامه نگاران»، «ترس از به زندان افتادن» و« ناتوانی در انتشار گزارش های افشاگرانه و تحقیقی» استفاده شد. در رابطه با مولفه اول 78 درصد از پاسخگویان با این امر که «روزنامه نگاران برای نوشتن گزارش تحقیقی هیچ امنیت صنفی و حقوقی ندارند»، موافق بوده اند. در رابطه با مولفه دوم، در مجموع 73 درصد از پاسخگویان بر این عقیده هستند که روزنامه نگاران در ایران ممکن است با نوشتن و انتشار گزارش تحقیقی و افشاگرانه به زندان بیافتند و ترس از همین امر یکی از عواملی است که منجر به عدم شکل-گیری این نوع روزنامه نگاری در ایران شده است. در رابطه با مولفه سوم نیز در مجموع 85 درصد از پاسخگویان عقیده داشتند، روزنامه نگاران در ایران توانایی انتشار یک گزارش تحقیقی را ندارند. ? فرضیه 2 . از دیدگاه روزنامه نگاران بین میزان آشنایی روزنامه نگاران داخل کشور با تکنیک ها و روش های تهیه گزارش تحقیقی و عدم شکل گیری روزنامه نگاری تحقیقی در ایران رابطه وجود دارد. در مجموع 87 درصد از پاسخگویان ابراز کرده اند که هیچ گونه آموزشی در زمینه روزنامه نگاری تحقیقی ندیده اند و اینکه نبود دوره ها یا برنامه های آموزش در زمینه روزنامه نگاری تحقیقی یکی از دلایل اصلی عدم شکل گیری این نوع روزنامه نگاری در ایران است، مورد تأیید قرار می-گیرد. ? فرضیه 3 . از دیدگاه روزنامه نگاران بین محدودیت های اقتصادی و عدم شکل گیری روزنامه نگاری تحقیقی در ایران رابطه وجود دارد. در مجموع 91 درصد از پاسخگویان با این امر که «هزینه نوشتن گزارش تحقیقی در ایران خیلی بالاست»، موافق یا کاملاَ موافق بودند، بنابراین، مشاهده می شود که بیشتر روزنامه-نگارانی که در این پژوهش شرکت کرده اند، بالا بودن هزینه نوشتن گزارش های تحقیقی و این امر را در عدم شکل گیری روزنامه نگاری تحقیقی در ایران موثر می-دانند، بنابراین این فرضیه مورد تایید قرار می گیرد. ? فرضیه 4.از دیدگاه روزنامه نگاران بین عدم برخورداری از امنیت شغلی و ضعف قوانین حامی روزنامه نگاران با عدم شکل گیری روزنامه نگاری تحقیقی در ایران رابطه وجود دارد. 78 درصد از پاسخگویان با این امر که «روزنامه نگاران برای نوشتن گزارش تحقیقی هیچ امنیت صنفی و شغلی ندارند»، موافق یا کاملاَ موافق بودند. بنابراین، مشاهده می شود بخش اعظم روزنامه نگارانی که در این پژوهش شرکت داشتند، فقدان امنیت صنفی و حقوقی را به عنوان یکی از دلایل اصلی عدم تمایل به روزنامه نگاری تحقیقی در ایران می دانند. با توجه به این یافته، فرضیه فوق تأیید می شود. بررسی دیدگاه های استادان روزنامه نگاری که به عنوان یک روش مکمل در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفت، نشان می دهد به اعتقاد آنها سه عامل «فضای بسته سیاسی»، «فقدان امنیت شغلی روزنامه نگاران» و «روزنامه نگاری دولتی» از اصلی ترین موانع شکل گیری روزنامه نگاری تحقیقی در ایران به شمار می روند.
افسانه حسین زاده محمد مهدی فرقانی
تحقیق حاضر، کوششی برای بررسی و مقایسه دیدگاه های روزنامه نگاران و افراد مشهور در مورد جایگاه حریم خصوصی به منظور یافتن نقاط اشتراک و تمایز دیدگاه آنهاست. آگاهی از این دیدگاه ها ما را قادر خواهد ساخت تا در حرفه روزنامه نگاری به تفاوت میان آنچه مردم به عنوان "حق" خود باید بدانند و آنچه "دوست دارند" بدانند، دست پیدا کنیم. از این رو، ضمن مروری بر نظریه های بلک-داگلاس، امرسون و ادوارد بلوستین و در ادامه نظریه دیوید آرکارد، کوشش شد تا دیدگاه های هر دو گروه در مورد اولویت دو حق آزادی بیان و حریم خصوصی مورد بررسی قرار گیرد و بر همین اساس، سوال ها (گویه های) تحقیق برای استفاده از روش کیو “q” تدوین شد. به همین منظور، در این پژوهش تلاش شد تا این خطوط قرمز با جستاری در قوانین موجود در کشور چه در زمینه حمایت از حریم خصوصی و چه در پشتیبانی از آزادی بیان و مطبوعات با بررسی نقاط اشتراک و تمایز دیدگاه های دو گروه روزنامه نگاران و افراد مشهور که در این تحقیق شامل سیاستمداران، هنرپیشه ها و ورزشکاران می شوند، تعیین شود. یافته های حاصل از آزمون کیو گویای آن بود که دو گروه آزمون، دیدگاه هایی متفاوت در مورد اولویت آزادی بیان و حریم خصوصی در انتشار مطالب دارند. روزنامه نگاران چنانچه انتظار می رفت، آزادی بیان را حق اساسی بشر و غیر قابل نقض با توجیهاتی چون حق حریم خصوصی می دانستند و چهره ها نیز بر لزوم حمایت از حریم خصوصی در هر شرایطی تاکید داشتند. با این حال، هیچ یک از دو گروه، انتشار مطالب را با توجیه کنجکاوی عمومی شایسته نمی دانستند. در واقع، از نظر هر دو گروه آزمون، آنچه مردم باید در مورد چهره ها بدانند، آن چیزی نیست که دوست دارند، بلکه مطالبی است که در تصمیم گیری آنها درباره سرنوشت خود به عنوان عضوی از جامعه مدنی تاثیرگذار است. از سوی دیگر، هر دو گروه به اتفاق بر ناکافی بودن حمایت های قانونی در کشور و لزوم وجود قانونی مستقل و سختگیرانه تر برای حریم خصوصی تاکید داشتند. از این رو، با به آزمون گذاشتن تعاریف موجود در لایحه حریم خصوصی، نوع بندی های مختلف این حریم بررسی و بر اساس اشتراک نظر پاسخگویان، مدلی فرضی برای حریم خصوصی ارائه شد.
بهزاد کریمی محمد مهدی فرقانی
پژوهش حاضر در پی بررسی و مطالعه ی نقش دو رسانه ی رادیو و تلویزیون در تقویت سرمایه ی اجتماعی در بین جوانان شهر تهران است. این تحقیق با روش پیمایشی با حجم نمونه ی 400 نفر از جوانان 15 تا 24 سال ساکن در مناطق 22 گانه شهر تهران که به روش تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده و با ابزار پرسشنامه ی محقق ساخت مورد سوال قرار گرفته اند صورت گرفته است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که به رغم نظر برخی از دانشوارنی که معتقدند رسانه های الکترونیکی و بویژه تلویزیون نقش و تاثیری منفی برسرمایه ی اجتماعی دارند، رادیو و تلویزیون در ایران – دست کم در این پژوهش و در بین نمونه مورد بررسی این تحقیق موجب تقویت سرمایه ی اجتماعی گردیده است. این موضوع بویژه آنجا اهمیت می یابد که در غالب پژوهش های صورت گرفته در باب نقش رسانه در تقویت یا کاهش سرمایه اجتماعی عمده ی تاکید بر میزان مصرف و ساعات استفاده از رسانه ای مانند تلویزیون بوده است حال آنکه تحقیق حاضر بر موضوع یادگیری از محتوای برنامه های دو رسانه ی رادیو و تلویزیون تاکید داشته است. نتایج بدست آمده از آزمون های همبستگی در این تحقیق حکایت از آن دارد که دو رسانه ی رادیو و تلویزیون به عنوان رسانه ی ملی اگر چه در تقویت سرمایه اجتماعی در بین جوانان نقش داشته لیکن این نقش چندان قابل ملاحظه و تعیین کننده نبوده است. بنابراین، بر اساس نتایج حاصل شده در این تحقیق می توان انتظار داشت که رسانه ی ملی با تمقیداتی مناسب همچنین پژوهش و برنامه سازی درباره سرمایه اجتماعی جامعه جوان کشور ما را بیش از پیش با این مفهوم و نتایج سودمندی که از تقویت سرمایه ی اجتماعی در جامعه عاید همگان خواهد شد آشنا سازد.
سید جمال الدین اکبرزاده جهرمی محمد مهدی فرقانی
در سد? اخیر غرب مفهومی پرمناقشه در فضای فکری کشور بوده است. گفتمان های هویتی مختلف کوشیده اند تا دلالت های متفاوتی را برای غرب تولید و تثبیت کنند که هژمونیک شدن هر یک، پیامدهای اجتماعی متفاوتی به دنبال داشته است. با توجه به موقعیت منحصربفرد تلویزیون در ایران، نحو? بازنمایی غرب در آن می تواند گفتمان های معینی را تضعیف و یا تقویت کند. همچنین با توجه به مدل مالکیتی تلویزیون، بررسی تصویر غرب در آن می تواند جایگاه مفهوم کلیدی غرب را در سیاست هویتی گفتمان مسلّط نشان دهد. این پژوهش نحو? بازنمایی غرب در دو سریال «الف» کیف انگلیسی و مدار صفر درجه را بررسی میکند. تحلیل سریال ها با استفاده از روش تحلیل گفتمان انتقادی و با توجه به سه فرانقش بازنمایی، تعاملی و متنی انجام شده است. در بررسی فرانقش بازنمایی «عناصر» و «موضوعات» مرتبط با غرب مورد توجه قرار گرفته اند. نتایج نشان می دهد صورت بندی هر دو سریال، متأثر از نگاه گفتمان مسلّط به غرب است، با این حال گفتمان های غرب ستا نیز در صورت بندی حضور دارند. هر دو سریال در کار تولید یک «جامع? متصور» و نوعی هویت جمعی اند و این کار با استفاده از «غرب» به مثابه «دیگری»، ممکن می گردد. کیف انگلیسی هویت جمعی مورد نظر خود را با تقویت گفتمان هویت اسلامی و تضعیف گفتمان هویت ایرانی تولید می کند. در مقابل مدار صفر درجه تأکید آشکاری بر هویت اسلامی نمی کند و به تقویت هویت ایرانی می پردازد، با این حال این تقویت در چارچوب الزامات گزاره های گفتمان مسلّط انجام می شود. در حالی که کیف انگلیسی گزاره های بیشتری از غرب را پروبلماتیزه می کند، مدار صفر درجه گزاره های بیشتری را طبیعی می کند. این تحقیق نشان می دهد «دیگری» غربی در گفتمان غرب شناسی سریال ها، بر خلاف گفتمان شرق شناسی، نه یک «دیگری» پست و مادون بلکه یک «دیگری» مهم است، که «خود» در مقابل نگاه خیر? وی شکل می گیرد.
یاسین خدامرادی محمد مهدی فرقانی
سواد رسانه ای به معنی توانایی دسترسی به رسانه و استفاده از رسانه ها،تحلیل و ارزیابی و برقراری ارتباط با پیام های رسانه ای در اشکال مختلف و تفکر انتقادی ،می باشد. تحقیق حاضر با هدف بررسی سطح سواد رسانه ای فرهنگیان مقاطع مختلف تحصیلی استان چهارمحال و بختیاری با روش پیمایش،انجام گرفت وپرسشنامه ای با 102 سوال وبه منظور بررسی سطح سواد فرهنگیان مقاطع مختلف تحصیلی استان در میان جامعه ی آماری تحقیق که دربرگیرنده ی فرهنگیان کلیه مقاطع استان است،طراحی و توزیع گردید و پس از تکمیل پرسشنامه ها،با بهره گیری از فنون آماری چون آزمون کندالb و کندالc،کای اسکوئر،آزمون ناپایداری من- ویتنی (mann-whitney) و کروسکال- والیس( krusskal-wallis)و آزمون فریدمن و با استفاده از نرم افزارspssداده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.در انتهای تحقیق،جمع بندی و نتیجه گیری و پیشنهادها ذکر شده است. بررسی های انجام شده نشان می دهد که سطح سوادرسانه ای فرهنگیان استان چهارمحال و بختیاری در حد متوسط می باشد یافته های تحقیق به طور خلاصه عبارتند از اینکه فرهنگیان از تلویزیون بیشترین استفاده را دارند و فهم نهایی از واقعیت در مورد یک رویداد یا موضوع رسانه ای،از طریق تلویزیون صورت می گیرد.نتایج دیگر نشان داد که فرهنگیان مقطع متوسطه نسبت به مقاطع دیگر از سواد رسانه ای بالاتری برخوردارند و فارغ التحصیلان رشته علوم تجربی و کسانی که دارای مدرک کارشناسی ارشد هستند از سوادرسانه ای بالاتری برخوردارند،همچنین فرهنگیان زن نسبت به فرهنگیان مرد از سواد بالاتری برخوردار هستند.
شهریار قلی زاده گللو محمد مهدی فرقانی
هدف اصلی این تحقیق،شناخت ساختار و محتوای مطبوعات استان اردبیل از منظر اصول حرفه ای و توسعه ای روزنامه نگاری می باشد.چارچوب نظری پژوهش حاضر بر اساس نظریه برجسته سازی و اصول حرفه ای روزنامه نگاری و روزنامه نگاری توسعه، تدوین شده است. در این تحقیق از روش تحلیل محتوای کمی استفاده شده است.کل مطالب کدگذاری شده،1722 مطلب می باشد که از پنج هفته نامه منتخب استان اردبیل در طی سال 1391 به دست آمده است. یافته های پژوهش نشان داد که بیشترین سبک مورد استفاده در نشریات استان اردبیل،سبک خبر می باشد. بیشتر مطالب نشریات استان را مطالب غیر تولیدی تشکیل می دهد و بیشترین منبع مورد استفاده در مطالب مربوط به خبرگزاری های داخلی می باشد.همچنین مطالب زیادی نیز بدون ذکر منبع بوده اند.پوشش رویدادها و اخبار استان اردبیل، بیشترین سهم را از بین تمامی مطالب به خود اختصاص داده است و بعد از آن اخبار سراسری قرار دارد.اخبار و مطالب توسعه ای،سهم بسیار اندکی را شامل می شود و عدم توجه به مسائل توسعه از بارزترین نکات مورد توجه در این پژوهش می باشد. در کل می توان گفت که مطبوعات استان اردبیل در زمینه رعایت اصول حرفه ای روزنامه نگاری در برخی موارد موفق و در برخی موارد ناموفق بوده اند.همچنین در زمینه روزنامه نگاری توسعه،کارکرد مورد توجهی نداشته اند. واژگان کلیدی: مطبوعات، مطبوعات محلی،اصول حرفه ای روزنامه نگاری، روزنامه نگاری توسعه،برجسته سازی.
نوید همزبان محمد مهدی فرقانی
نتیجه این تحقیق نشان میدهد که طبقات مختلف سنی و اجتماعی از این شبکه استفاده میکنند. در مورد رضایت کلی از شبکه استانی، تعداد 15درصد از شبکه استانی خیلی راضی هستند و 23درصد راضی و 52درصد ناراضی و 9/5درصد بسیار ناراضی هستند.
فرشته سیفی ناجی محمد مهدی فرقانی
در این پژوهش ساختار و محتوای روزنامه های ورزشی به منظور شناخت آنها از حیث معیارهای روزنامه نگاری حرفه ای و جنجالی بررسی شده است. در بخش مبانی نظری تحقیق از قابلیتهای نظریات مبتنی بر فرهنگ توده و روزنامه نگاری جوامع مدرن شامل نظریات چارچوب بندی،زمان زدگی،انبوه خلق، کارکردگرایی و میدان استفاده شده است. یافته های آماری تحقیق بعد از کدگذاری بیش از 10 هزار مطلب روزنامه های ورزشی به سوال اصلی تحقیق در مورد ساختار و محتوای روزنامه های ورزشی با نگاهی به روزنامه نگاری حرفه ای و جنجالی و همچنین استفاده از نظریات مورد نظر پاسخ داد.