مفهوم اوتوپی که اولین بارتوسط افلاطون در کتاب جمهوریت مطرح شد، بیانگرشکلی از جامعه آرمانی بشری است که در آن آدمیان در خوشبختی وسعادت کامل به سر می برند. دراین میان ادبیات بعنوان یکی از برترین تجلیات فرهنگ انسانی، سهم بزرگی در اشاعه و همگانی کردن این مفهوم داشته است. نویسندگان مختلف کوشیده اند با ارائه تصویری دقیق و تأثیرگذار ازاین جامعه آرمانی، به عمیق ترین آرمان انسان و همچنین به نقادی جامعه زمان خود بپردازند. ازسوی دیگر مفهوم اوتوپی همواره در پیوند تنگاتنگ با مفهوم رویا بوده است بطوری که گاه اوتوپی را رویای تعبیرناپذیر بشری دانسته اند. تحقیق حاضر می کوشد ردپای این دو مفهوم را در مسیرتحول قهرمانان دو شاهکار ادبیات قرن نوزدهم فرانسه یعنی مادام بواری اثر گوستاو فلوبر و ژرمینال اثر امیل زولا بیابد و به توصیف روشن و دقیق آنها بپردازد.

قرن نوزدهم در فرانسه عصر بی ثباتی و تغییرات عمیق سیاسی و اجتماعی بود. در همان زمان تغییرات اجتماعی و تکنولوژی باعث تحول جامعه فرانسه شد که رمان را نیز متأثر نمود. نویسندگان بیش از پیش در مسایل اجتماعی و بخصوص سیاسی احساس مسئولیت می کردند. یکی از این نویسندگان امیل زولا بود که با اعمال،رفتار و آثار خود در مسایل مذکور نقش فعالی داشت. او همواره در کنار ستم دیدگان بود و در جمع جمهوری خواهان مخالف امپراطوری قرار داشت و بالاخره در کنار کاپیتان دریفوس به افشای بی عدالتی که نسبت به او روا داشته شده بود پرداخت. در سری کتاب های روگن-ماکار واقعیت امپراطوری دوم فرانسه را به تصویر کشید. به این ترتیب با دو اثر « ژرمینال» و «شکست» بیشتر به سیاست پرداخت. ژرمینال شورش خونین کارگران معدن را که مصادف با زمان شکل گیری سندیکاهای کارگری در همان زمان بود را توصیف می کند. رمان شکست داستان شکست فرانسه در مقابل نیروهای آلمان در سال 1870 را حکایت می کند همچنین سقوط امپراطوری دوم و آغاز جمهوری سوم فرانسه را نقل می کند. پس از نقد این دو اثر در آخرین بخش پایان نامه از نقطه نظر سیاسی نیز مورد بررسی قرار گرفته است.

تنهایی تصویری مرموز از ذات مبهم و پیچیده بشری، تکاپویی معما گونه در دنیای فرد منزوی و انعکاس توجیهی در تفسیر روحیات او است. حال با توجه به این معمای پیچیده، سعی بر آن شده است که ابعاد مختلف تنهایی قهرمانان دو اثربیگانه و تهوع را بررسی نموده تا ازاین طریق علت انزوای آنان را نیز دریابیم. رسالتی که دو نویسنده ی بزرگ قرن بیست یعنی آلبرکامو و ژان پل سارتر از خلال آثارشان عهده دار شده اند، چیزی جز انعکاس زوایای پوچی و سرگردانی قهرمانان نیست. صورت های مختلف در ارتباط با این زندگی پوچ، اعم از تشویش و نارضایتی، رنج و نا امیدی و هر آنچه که شخصیت ها را به سمت و سوی اجتماع گریزی سوق می دهد، آنان را در زندان وجودیشان نیز چنان حبس کرده که تنهایی را تا اعماق وجود حس می کنند .

قابلیت منحصر به فرد بوریس ویان نه به خاطر گنجاندن مسائل و مشکلات جوامع انسانی در آثارش، بلکه به خاطر عملکرد ظریف و هوشمندانه او در نحوه مطرح نمودن آنهاست. به همین لحاظ با وجود اینکه او خود، وابستگی به هیچ مکتب و آیینی را قبول نداشت، منتقدین او را از پیشکسوتان « سبک نو » در نگارش رمان می دانند. بوریس ویان خالق آثاری است که در آنها بیش از حد تصور و به شکلی صریح از دادن پند و نصیحت خودداری نموده است. توجیه مطلب را باید در این دانست که او از نوشتن با هر هدفی به خصوص سیاسی بیزار بوده و اصولاً پایبندی به هر گونه ایدئولوژی را رد می کرده است. به طور کلی می توان مخالفت او را با مضامینی همچون خطابه، موعظه، جنگ، کار بی انگیزه و از روی اجبار، بی عدالتی، تزویر و ریا، سلب اعتماد، جانب گیری افکاری، رد ایده های دیگران و نیز بسیاری از عیوب و مفاسد اجتماعی از خلال رمانهایش احساس نمود. لذا همانطور که اشاره شد، آنچه ویان را از دیگران متمایز می سازد یافتن روشهایی است کاملاً بدیع، با هدف حمله به موضوعاتی تکراری که اغلب نویسندگان توانا در اعصار مختلف به آنها پرداخته و خواهند پرداخت.