اساس ومبنای پذیرش هرعبادت وعملی، اخلاص دلهابرای خدای تعالی می باشدکه عبارت است ازپاک وخالص ساختن قصدونیت ازغیرخدا می باشدکه درسایه ایمان به خداواعتقاد به روزمعادوقیامت بدست می آیدو زمانی ارزش واقعی خود رامی یابدوکمال وسعادت انسان راثضمین می کندکه دردل تثبیت گرددوتداوم یابد. این پزوهش که به صورت کتابخانه ای گردآوری شده به دنبال این است که سوالات زیرراپاسخگوباشد راههای دستبیابی به اخلاص ودرجات آن درحیات انسان، موانع دستیابی به اخلاص، آثارمثبت وآفات اخلاص، آیات وروایات ذکرشده پیرامون اخلاص چه چیزهایی بوده است؟ که دراین پژوهش توانسته ایم برای هرکدام ازسوالات به نتایجی دست یابیم کلیدوازها: قرآن، نهج البلاغه، اخلاص

در این تحقیق ما ابتدا وا‍ه کرامت را از نظر لغت و اصطلاح بررسی کرده ایم سژس به بیان انواع کرامت ژرداخته و توضیح دادده ایم که برای انسان دو نوع کرامت متصور است یکی کرامت ذاتی که همه انسانها را شامل میشود و دیگری کرامت اکتسابی که آن دسته از انسانها را که قدم بیشتری در مسیر کمال معنوی خود برداشته اند را شامل می گرددسژس به بیان آثار و مصادیق کرامت ذاتی ژرداحخته ایم در ادامه راهکارهای تقویت کرامت را از منظر حضرت علی(ع) بیان کرده و تقا را به عنوان اصلی ترین عامل مقوی کرامت تشریح کرده ایم در قسمتی از تحقیق ویزگی های کریمان را مورد بررسی قرا ر داده و سژس موانع کرامت را با توجه به سخنان حضراتن معصومین(ع) تشریح کرده ایم درذ ادامه ژیرامون تکریم ،مصادیق مختلف و مظاهر گوناگون ان مطالبی را به خوانندگان عرضه نموده ایم.

چکیده امروزه یکی از مباحث مهم در حوز? مباحث قرآن پژوهی،بحث روش شناسی تفاسیر قرآن کریم است که مفسر را در کشف مراد و مقاصد آیات یاری می دهد. قنوجی از جمله کسانی است که در راه خدمت به کتاب مقدس مسلمانان ونشر و ترویج مفاهیم آن ،تفسیری را بر آن نگاشته است ..در این پژوهش ،سعی شده است تا مبانی و روش های تفسیری ایشان در تفسیر معروفش، فتح البیان فی مقاصد القرآن ، شناسایی و ارزیابی گردد. این پایان نامه در سه فصل تنظیم شده است : فصل اول به زندگی نام? او می پردازد.در این فصل به نام،کنیه،لقب،تاریخ ولادت و وفات،وقایع زندگی،خانواده و فرزندان،عقیده و مذهب،خصوصیات فردی و اخلاقی،زندگی علمی ،اساتید و شاگردان او و آثار و تألیفات وی اختصاص دارد. در فصل دوم، تفسیر فتح البیان مورد کنکاش واقع گردیده است ؛ علل تألیف ، منابع مورد استفاده در تألیف آن ، نحو? تعامل مفسر با برخی از اقوال دیگر مفسران و دیدگاه های علوم قرآنی مفسر مانند قراآت،محکم و متشابه،ناسخ و منسوخ و .. در این فصل مطرح گشته است. فصل سوم روش تفسیری قنوجی در فتح البیان را مورد مطالعه قرار داده و محتوی مطالبی در زمینه های روش تفسیری ،روش عام تفسیر فتح البیان ،ومنابع تفسیری مفسرمانند ؛ قرآن ، روایات ،اقوال صحابیان و تابعین ، عقل، ادب و بلاغت ،مسائل فقهی و کلامی می باشد. پایان نام? حاضر با استناد به منابع گوناگون تفسیری، حدیثی و غیره به بررسی روش تفسیری وی پرداخته و نهایتاً روش وی را در تفسیر قرآن کریم، روشی تلفیقی از درایه(عقلی) و روایه(نقلی) دانسته است.

چکیده تفسیر قرآن پیوسته از دریچه نگرش های متفاوت نظر شده است، به طوری که کاوش در هریک از این رویکردها می تواند در بهره گیری صحیح از تفاسیر،سودمند باشد. بررسی روش تفاسیر یکی از این رویکردها است. این نوشتار با عنوان بررسی روش تفسیری« مقتنیات الدرر و ملتقطات الثمر»،اثر میر سید علی حائری تهرانی، در این مسیر گام بر می دارد و با استفاده از روش کتاب خانه ای و بکارگیری نرم افزار های قرآنی شکل گرفته است. مقتنیات الدرر تفسیری است به زبان عربی، که در 12 جلد توسط انتشارات دار الکتب الاسلامیه در تهران چاپ شده است و شامل تفسیر سرتاسر قرآن است که مولف پس از تدریس شفاهی اقدام به تدوین آن نموده است. حائری در این تفسیر با استفاده از منابع مختلف تفسیری، حدیثی، لغوی و تاریخی در نیل به مفاهیم قرآنی، از چهار روش عمده؛ قرآن به قرآن،قرآن با سنت، عقلی و لغوی سود جسته است. روش قرآن به قرآن در مقتنیات الدرر، در کشف معنای آیات به وسیله آیات دیگر به شیوه های مختلف، پاسخ به اشکالات، نفی تعارض آیات و تفسیر موضوعی متجلی شده است. بهره گیری از احادیث قدسی،روایات نبوی (ص)،احادیث تفسیری اهل بیت (ع)، اقوال صحابه و تابعین، تشکیل دهنده روش قرآن به سنت در این تفسیر است. قیاس منصوص و غیر منصوص، مناقشه با نظریات علمی،استنباطات فقهی از مهمترین سطوحی است که حائری با روش عقلی به تفسیر آن ها پرداخته است.جنبه های صرفی، نحوی، دلالی و بلاغی نیز ارکان تشکیل دهنده روش لغوی وی می باشد. نظرات حائری در باب علوم قرآنی؛ مانند: قراءات، نسخ، محکم و متشابه، تناسب، اسباب نزول و مکی و مدنی اکثراً موافق با سایر علما است ولی در برخی از آن ها نیز نظرات خاص خود را دارد. توجه و آگاهی حائری از علوم قرآن و اثر آن در شیوه تفسیری وی در مقتنیات الدرر کاملاً متجلی است. نحوه تعامل با نظرات سایر مفسرین، استفاده از سیاق و مناقشه با اسرائیلیات در قصص قرآنی از مهمترین شاخصه های مقتنیات الدرر است که آن را از سایر تفاسیر متمایز می کند. این پژوهش پس از ژرف نگری در مجلدات تفسیر و مطالعه منابع موجود در زمینه روش شناسی تفاسیر، روش تفسیری مقتنیات الدرر و ملتقطات الثمر را جامع عقل و نقل یافته است با این توضیح که جلوه نقلی آن کمی بیشتر است. در کل این تفسیر را می توان جزء تفاسیر اجتهادی محسوب نمود.

تفسیر بحرالمحبه منسوب به احمد غزالی، فقیه، واعظ و عارف قرن ششم از تفاسیر عرفانی بر سوره یوسف می باشد. وی صاحب نظر و منشأ آثار بسیاری در تاریخ تصوف اسلامی بوده است. بحرالمحبه علاوه بر پایه ریزی بر مبانی مشترک تفاسیر، بر مبانی روش تفسیری عرفانی -تا عصر زندگی مفسر- و مبانی مختص وی بناگردیده است که برجسته ترین آن ها ذوبطون بودن و رمزپذیری متن قرآنی، تکیه بر مکاشفات و معاینات و منشأ و علت بودن پدیده عشق در آفرینش می باشد. مفسر، تفسیر ظاهری آیات را از مطالب عرفانی به ویژه رموز و اشارات آن مجزا انگاشته و در فرایند تفسیری، به اثبات مکتب کلامی خود یعنی اشاعره اهتمام ورزیده است. محور اصلی این تفسیر، بیان رموز و اشارات آیات است و با پای بندی به ظواهر قرآن در قالب شیوه ی نقلی و گاه اجتهادی، تفسیری عرفانی با گونه های تفسیری رمزی، اشاری، واعظانه و انفسی ارائه داده است. بحرالمحبه از حیث بهره مندی از اشارت های زیباشناسانه داستان یوسف، از جایگاه ویژه ای در میان تفاسیر عرفانی بر خوردار است، به گونه ای که بر بسیاری یوسف نگاری های پس از خود، موثر واقع افتاد. این اثر روان و زیبا و مشحون از آرایه های ادبی است و کمتر از تأویلات معمول ذوقی در میان عرفا که بی ارتباط به سیاق آیاتند، سود برده است و به طور کلی در بین آثار عرفانی اثری معتدل و مطلوب تلقی می شود.

پژوهش حاضر با عنوان «قرآن و عوامل خرسندی انسان»، با هدف بررسی عوامل رضایت از زندگی با رویکردی قرآنی نگاشته شده است. خرسندی احساس شادکامی و رضا مندی پایدار از مجموع زندگی است. اگر چه می تواند تحت تأثیر دنیا و واقعیت های بیرونی باشد، اما وابسته به آن نیز نیست و این امکان وجود دارد که در بدترین شرایط نیز بتوان از زندگی، احساس رضایت و خرسندی داشت. روش این تحقیق کتابخانه ای و توصیفی تحلیلی است. ساختار پژوهش اینگونه است که ابتدا از مقدمات و بیان مفاهیم آغاز می شود سپس مطالب اصلی در 3 بخش ادامه می یابد: بخش اول باورهایی که نقش موثری در خرسندی انسان ایفا می کنند؛ بخش دوم احساساتی که سبب خرسندی و رضامندی انسان می شوند؛ بخش سوم: اعمال و رفتاری که خرسندی انسان را تحت تاثیر قرار می دهند. این ساختار علاوه بر اینکه در علوم روانشناسی مطرح شده است پیش از آن در قرآن کریم مورد توجه قرار گرفته است. قرآن کریم در سوره مبارک «عصر» چهارچوب کلی بحث را در کوتاه ترین عبارات بیان می کند. ایمان مصداق باورها، عمل صالح همان کنترل رفتار و صبر مدیریت احساسات است که در سوره عصر به عنوان عوامل رهایی از خسران ذکر شده اند. با بررسی این سه مبحث عواملی که در خرسندی انسان موثرند بدست آمد. قرآن کریم با ترسیم باورها، احساسات و رفتارهای نیک و شایسته، الگوی یک زندگی بالنده و سرشار از خرسندی و رضایت را به انسان ها نشان می دهد.

چکیده امروزه با توجه به اختلالات عدیده ی روانی ناشی از مشکلات زندگی صنعتی ، پرداختن به موضوع سلامت روان انسان از اهمیت والایی برخوردار است . مفهوم سلامت روان بسیار گسترده و تعاریف آن متنوع است . طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت رفاه کامل جسمی ، روانی و اجتماعی است نه صرفا فقدان بیماری . ادیان الهی همواره تاثیر شگرفی در تقویت سلامت روان آدمی داشته اند و به طور خاص اسلام و کتاب آسمانی قرآن . چرا که قرآن کتاب هدایت است و در آن مجموعه ای از دستورات ، پندها ، موعظه ها و قصص مطرح شده است که هر کدام به جنبه ای از زندگی انسان نظر دارد و از آن آموزه ها می توان قواعد و دستور العمل هایی که بهداشت روانی را تأمین می کند ، استفاده کرد ؛ وگرنه قرآن کتاب بهداشت روانی نیست و در آن مباحث بهداشت روان به صورت منظم مطرح نشده است . تحقیق حاضر به بررسی تاثیر آیات قرآن بر سلامت روان انسان می پردازد . کلید واژه ها سلامت ، روان ، قرآن ، انسان

تفسیر قرآن پیوسته از دریچه نگرش های متفاوت نظر شده است به طوری که کاوش در هر یک از این رویکردها می تواند در بهره گیری صحیح از تفاسیر، سودمند باشد. این نوشتار با عنوان « روش شناسی انوار التنزیل و اسرارالتأویل» اثر عبدالله بن عمر بیضاوی در این مسیر گام برمی دارد. « انوار التنزیل و اسرارالتأویل» یکی از تفاسیر مختصر ، مفید و بسیار مشهور قرن هفتم ه . ق می باشد. که جامع مباحث لغوی ، نحوی ، صرفی ، بلاغی ، کلامی ، فقهی و ...است. مفسر، در نیل به مفاهیم قرآنی، از سه روش عمده قرآن به قرآن، روایی و عقلی سود جسته است. تفسیر قرآن به قرآن وی در سه مرتبه سیاق، استعانت از آیات دیگر و تفسیر موضوعی متجلی است. بهره گیری از روایت نیز در حیطه های گوناگون تفسیر با اجتهاد مفسر و اتخاذ رویکردهای متفاوت، همراه است. از گرایش های تفسیر عقلی مورد اهتمام بیضاوی می توان به ادبی، کلامی، فقهی اشاره نمود . پژوهش حاضر پس از ژرف کاوی در مجلدات تفسیرانوارالتنزیل و اسرارالتأویل و نیز مطالعه منابع موجود در زمینه روش شناسی تفاسیر، روش تفسیری بیضاوی در انوارالتنزیل و اسرارالتأویل را اجتهادی جامع نگر با گرایش ادبی یافته است .

مفهوم بعضی آیات قرآن کریم، در ظاهر، سود مرد و زیان زن را در اندیشه متبادر می کند. آیاتی مانند: حکم ارث، تعدد زوجات، حق طلاق و تنبیه زن برای مرد، درجه و قوامیت مرد بر زن، شهادت زن و.. ؛ رویکرد مفسران در مقام تعلیل این آیات الاحکام، متفاوت و گاه متناقض بوده است، این تفاوت نگاه را بیشتر در بین مفسران سنّتی با مفسران معاصر نواندیش می توان دید؛ از آنجا که تا کنون تحقیقی مستقل دو رویکرد تفسیر سنتی را با تفسیر نوگرا درباره ارزش و حقوق زن، مقایسه نکرده بود، در همین راستا پژوهش کنونی، بعضی از آیات حقوق زن را در تفسیر مفاتیح الغیب برای بیان نگاه سنتی و تفسیر المنار، برای نشان دان دیدگاه نوگرا، مورد بررسی قرار داده است که هر دو مفسر از اهل سنّت هستند. با تأمل در تفاوت این دو نگرش پی می بریم که نگاه فخر رازی به شخصیّت زن، نگاهی کوچک انگارانه است و از سخنان ایشان جنس دومی و فرعیّت زن را نسبت به مرد می توان برداشت نمود. اما مفسران المنار برای زن، شخصیت حقیقی و حقوقی برابر با مرد می بینند و در پهنه تفاوت های حقوقی زن و مرد با نگاهی مصلحت اندیش و مدافع از دستورهای اسلام، به ریشه یابی و تعلیل احکام دست می برند. در این پژوهش، ابتدا کلیات و سپس در فصلی دیگر، شناخت نامه تفاسیر بیان گردیده است و در پایان، دیدگاه دو مفسر درباره بعضی آیات حقوق زن که بنا به اهمیت، گزینش و بر پایه حقوق غیر مالی و مالی زن تقسیم شده، در دو فصل سوم و چهارم، نقل شده است. هدف این پژوهش بیشتر نشان دادن تفاوت نگاه دو مفسر بوده، بنابراین پس از نقل گزینشی گفتار ایشان، به مهمترین نکات اختلافی، اشاره و در صورت لزوم نقد شده است.

کتب مختلف چه شروح نهج البلاغه، و چه کتبی که به صورت مو ضوعی به نهج البلاغه پرداخته اند؛ به بحث در زمینه فقه اللغه وارد شده اند؛ اما این نکته قابل توجه است که ما آثاری که صرفاً به بررسی فقه اللغه نهج البلاغه پرداخته باشند، و معانی آن ها را واکاوی نموده و به کاربرد احتمالی معانی یک کلمه در عبارات مختلف این کتاب پرداخته باشند در اختیار نداریم. در این تحقیق در حد توان به این مهم پرداخته شد به طوری که با روش کتابخانه ای ابتدا شکل صرفی، ریشه و اصل کلمه بیان گردید، در این میان برخی از ریشه ها دارای بیش از یک اصل بودند که برای تقریب معنا به ذهن برای هر اصل مثالی ذکر گردید. برای بیان اصل هر واژه کتاب معجم المقاییس اللغه ابن فارس در اولویت قرار گرفت، سپس کتب دیگر در صورت پرداختن به این مسئله آورده شد. معانی واژه منتخب بر اساس کتب لغت کهن مورد بررسی قرار گرفت تا معنای رایج کلمه در زمان صدور آن به دست آید، در کنار کتب لغت از کتب غریب القرآن و غریب الحدیث استفاده شد. در انتهاء اگر تفاوتی بین کلمات مشابه در کتب مختلف ذکر شده بود بیان گردید، تا جایگاه کلمات و بلاغت آن ها نمایان گردد. بعد از بررسی لغوی با استناد بر آیات قرآن بر معنای ذکر شده تاکید شد، ضمن این که کاربردهای دیگر از آن لغت در نهج البلاغه که دارای همان معنا بود ذکر گردید، سپس حدیثی از احادیث معصومین :که حاوی کلمه مورد نظر بود درج گردید. و در صورت امکان با استناد بر یک بیت شعر و ضرب المثل که حاوی لغت مذکور یا مشتقات آن بود کار بررسی لغت ادامه یافت، ودرانتهاء با نتیجه گیری کار بررسی به پایان رسید. لازم به ذکر است، در بخش نتیجه گیری میزان اهتمام شارحان به لغت مذکور مورد بررسی قرار گرفت، و نظرات آن ها نیز ذکر گردید. متن خطب مورد بررسی بر اساس نهج البلاغه آقای دکتر سید محمد مهدی جعفری ولی کاربردهای دیگر در نهج البلاغه بر اساس نهج البلاغه دکترصبحی صالح تنظیم گردید. در فصل سوم برخی کلمات به عنوان نمونه در شروح و ترجمه های منتخب مورد بررسی قرارگرفت، مبنا بررسی های انجام شده نیز نتایج به دست آمده در فصل پیش بود؛ به طوری که کلمات و توضیحات ارائه شده از سوی شارحان و مترجمان با اصل واژه مورد نظر و هم چنین تفاوت های ذکر شده ما بین دو واژه مشابه مقایسه شد، و از این طریق کاستی ها و خطاهای احتمالی نمایان گردید، و درانتهاء در صورت امکان شرح وترجمه دقیق تر نیز مشخص گردید.

در قرآن آیات فراوانی دربار? جهاد وجود دارد که برخی آیات جهاد را به تعدی و تجاوز دشمن مقید و برخی دیگر آن را به صورت مطلق بیان نموده است. رویکرد مفسران در مقام تبین این آین آیات متفاوت و گاه متناقض بوده است. برخی از مفسران از مجموع آیات جهاد، قائل به وجوب جهاد ابتدایی شده و برخی دیگر برداشت دفاعی کرده اند. این تفاوت دیدگاه در بین مفسران با دیدگاه سنتی و مفسران معاصر نواندیش نمود بیشتری دارد. تاکنون تحقیقی مستقلی که در آن دو رویکرد تفسیر سنتی و روشنفکرانه را مقایسه کرده باشد انجام نشده است. در همین راستا پژوهش کنونی به بررسی برخی از آیات جهاد در در دو تفسیر از تفاسیرمهم اهل سنت که یکی دارای دیدگاه سنتی و متقدم (تفسیر فتح القدیر) و دیگری با دیدگاه روشنفکرانه (تفسیر المنار) برگزیده شد. با تعمق در اندیش? این دو مفسر فهمیده می شود که شوکانی قائل به وجوب جهاد ابتدایی است و رشید رضا تبیینی دفاعی از این آیات دارد. در این پژوهش پس از توضیح مختصر پیرامون جهاد و بررسی روش تفسیری و زندگی نویسندگان این دو تفسیر، به تحلیل و مقایس? آیات جهاد در آنها پرداخته شد.

خولی، پژوهش ادبی در قرآن را مقصد اول تفسیر دانسته و در دست یابی به این مهم، بر ضرورت بهره گیری از دستاوردهای اندیشه وران غرب فرا می خواند؛ بهره گیری از علم زبان شناسی در واکاوی تاریخی واژگان قرآن و استفاده نقادانه از رویکردهای نوین نقد ادبی در قرآن پژوهی و استفاده از آموزه های دو علم روان شناسی و جامعه شناسی در خصوص انسان، در تعامل با نصوص قرآنی، از ممیزه های اینرهیافت هستند. نظریهتفسیری خولی با توجه به جهت گیری های اساسی آن در جریانتفسیری معاصر، در تطبیق های شاگردان و مریدان او و در مطالعات متفکرینعلاقه مند به گرایشادبی در تفسیر، با اصلاحات و قبض و بسط هایی مواجه گردیده و گاه نیز در مقابل آن رویکردهای جایگزین مطرح گردیده است. در این پژوهش به تحلیل و بازشناسی ریشه ها و ابعاد نظریهتفسیری خولی و اصلاحات و تغییرات و مقابله های صورت گرفته، پرداخته ایم.

معناشناسی یکی از شاخه های زبان شناسی جدید است، دراین پایان نامه معناشناسی به دو شیوه انجام گرفته است: معناشناسی تاریخی و معناشناسی توصیفی. منظور از معناشناسی تاریخی، شناخت معنای اولیه واژه است. در معناشناسی تاریخی، در دوره قبل از نزول قرآن،واژه صدق علاوه بر معنای «راستی» در معناهایی دیگر از جمله: «قوت»، «شدت»، «شجاعت»، «محکم بودن»، «بخشش»، «حقیقت» به کار رفته و همچنین در توصیف نیزه تیز از واژه صدق استفاده می شده است. در معناشناسی توصیفی با استخراج مفاهیم هم نشین و جانشین و بررسی معنای ضمنی و تقابل معنایی واژه ی صدق در نظام واژگان قرآن پرداخته شده است. در محور هم نشینی در کاربردهای اسمی و فعلی بر اساس تأثیر کلمات مجاور با واژه هایی چون: کتاب، بینات، وعد، مبوأ، قدم، لسان، مدخل ومخرج، ایمان، اخذ، تقوا، تقدیم، اتیان در یک حوزه معنایی قرار می گیرد. و در محور جانشینی با واژه هایی که آیات آنها دارای ساختار صوری مشابه با یکدیگر هستند، در یک حوزه معنایی می باشند. و در معنای ضمنی واژه های «صادق» و «صدّیق» دارای معنای راستگو یا به شدت راستگو نیستند، بلکه معنای گواهی دادن و مومن بی باک و وفادار را می دهند. و در تقابل معنایی جفت واژه های صدق و کذب، امانت و خیانت، حق و باطل حاصل گشته است.

عین القضات همدانی، عارف و نویسنده ی مشهور قرن ششم، و صاحب نظر و منشأ اثر در تاریخ تصوف اسلامی می باشد.وی در آثار برجسته ی خود(تمهیدات ومکتوبات) علاوه بر ذکرمباحث جدی در خصوص اخلاق ونیز سلوک عرفانی،به بیان رموز واشاراتی نهفته در آیات قرآن پرداخته است. عین القضات، علاوه بر توجه به ظواهر آیات قرآن،نگاه عمیقی نیز به باطن قرآن دارد ودر نوشته های خود، مکررا بر مسأله ی ذوبطون بودن قرآن تأکید می ورزد. اغلب مباحث مطرح شده در آثار وی ، نشأت گرفته از ذوق عرفانی خاصی ست،که لطافت خاصی به نوشته های وی بخشیده است. علاوه بر این، وجود تأویلات قرآنی فراوان ، دیگر خصیصه ی بارز آثار وی است، و همین امر سبب جلب توجه بسیاری از اندیشمندان و قرآن پژوهان ، به آثارقاضی شده است.عین القضات، در آثار خود، به روش عرفانی و رمزی، به تبیین مباحث قرآنی می پردازد.

قرآن کتابی است که نیاز به تدبر دارد و مسلماً صاحبان خرد، بیشترین سهم را در این بهره گیری دارند. لغت یونانی فیلوزوفیا در متون منطقی قدیمی که از یونانی به عربی ترجمه شده، به لفظ حکمت برگردانیده شده و عرب، لغت فلسفه را نیز مرادف حکمت به کار برده است حکمت، تاب معانی مختلفی را دارد که از جمله مصادیق آن، می توان به دانش، معرفت، نبوت، علم سودمند و ... اشاره کرد که در یک کلام، علم به حقیقت اشیاء مدنظر است. مفاهیمی وجود دارد که در آیات به همراه این کلمه ذکر شده اند، می توان از این راه شناخت جامع تری از واژه حکمت به دست آورد. کلماتی مانند خیر کثیر، شکر و افعالی مانند ایتاء، تعلیم و ... . کلمات جانشین به واژگانی اطلاق می شود که سبکی مشابه حکمت را داشته باشند، مانند عقل، ذی حجر، لبّ و فکر. واژه ای که دقیقاً متضاد حکمت می باشد، جهل است که شناخت جهالت، تأثیری شگرف در دستیابی به مقدمات حکمت دارد. برای رسیدن به حکمت از منابعی مانند کتب آسمانی، انبیا، اهل بیت (ع) و رعایت اصول اخلاقی باید استفاده نمود. حکیم باید شرایطی چون عدم پیروی از هوای نفس، ایمان و کسب اخلاص را مد نظر خود قرار دهد. آسیب هایی چون اکتفاء به حکمت نظری، طمع و پرخوری مانع وصول به حکمت می شوند که توجه به آن امری ضروری است.

مفسران در طول تاریخ تفسیر ، با روش ها و گرایش های مختلف و هم چنین با توجه به دانش و تخصص خویش به تفسیر قرآن کریم روی آوردند. لیکن در قرون معاصر وجدید، جامعه اسلامی در مواجهه با تمدن غرب، احساس ضعف و عقب ماندگی نمود و مصلحان مسلمان و در رأس آن ها سید جمال الدین اسدآبادی ، با ایمان به توانمندی قرآن کریم، تفاسیر پیشین را پاسخ گوی نیازهای جوامع اسلامی ندانسته و سعی در بازنگری مبنایی نسبت به قرآن ، کردند. آری آنان با توجه به زمانه و عصر خویش ، به پاسخ گویی پرسش ها و نیاز های جدیدی که در برابر آن ها قرار گرفته بود ، پرداخته و حوزه های جدیدی در تفسیر قرآن گشودند. در این حوزه ها قرآن به عنوان کل واحد و یکپارچه نگریسته شده ، گزاره های قرآن با یافته های علمی در تضاد نبوده ، عقل و خرد بشری توانایی فهم قرآن و نقد آرای مفسرین پیشین را داشته و هدایت و راهنمایی قرآن محدود به حوزه شخصی نبوده بلکه اجتماع را شامل می شود. تفاسیر مطرح که حوزه های جدید را در خود داشته ، در این تحقیق المیزان و المنار انتخاب شده است.

فهدرومی از نویسندگان معاصر در کشور عربستان است که دارای آثار تألیفی بسیاری می باشد.با توجه به اینکه وی تحت تأثیر دیدگاه های ابن تیمیه و شاگردان وی می باشد و در آثار خود به ایشان استناد می کند می توان او را از سلفیون به شمار آورد.در این پایان نامه ضمن ترجمه یکی از کتاب های فهد رومی با عنوان تحریف المصطلاحات القرآنیه و أثره فی إنحراف التفسیر فی القرن الرابع و عشر، به بررسی و نقد دیدگاه های وی پرداخته شده است

هدف پژوهش حاضر بررسی روایات جابر بن عبد الله انصاری در تفاسیر روایی شیعه می باشد. از این رو جهت دستیابی به روایات مورد نظر به تفاسیر روایی شیعه نظیر تفسیر عیّاشی، تفسیر قمی، تفسیر فرات کوفی، البرهان، و نور الثقلین مراجعه شده است. و پس از بیان مأخذ اصلی روایت، احوال راویان آنها در کتب رجال جستجو و اعتبارشان از لحاظ سند بیان شده است. همچنین متن روایت از جهت ارتباط آن با آیه، دلالت حدیث، و تعارض یا عدم تعارض با سایر آیات و روایات بررسی شده است. مجموع روایات 66 روایت می اشد. از لحاظ سند: 3 روایت صحیح، 1روایت حسن، 1روایث موثق، 66روایت ضعیف و 14روایت بدون سند است. و از لحاظ متن: 59 روایت غیر معارض و 7 روایت معارض با مبانی نقد متن است.

چکیده در پژوهش حاضر به مقایسه اندیشه های فقه الحدیثی دو تن از بزرگترین محدّثان اهل سنت و شیعه، یعنی ابن حجر عسقلانی در شرح بزرگش بر صحیح بخاری و محمد باقر مجلسی در شرحش بر کتاب کافی می پردازیم؛ و مبانی، روش ها و ویژگی های شرح حدیث نزد این دو محدث را بررسی کرده و اختلافات و اشتراکات آنها را بیان می داریم. کلید واژه ها: فقه الحدیث، مجلسی، ابن حجر، مرآه العقول، فتح الباری