در اکثر شهرهای ایران سازمانهای خدمات رسان برای ارائه سریعتر و بهتر خدمات به مردم قلمرو و مرزهایی را روی نقشه شهر برای شعبات خود تعریف نموده اند. لذا هم اکنون منطقه بندیهای گوناگون توسط سازمانهای مختلف برای ارائه خدمات و امکانات به مردم وجود دارد. اگر چه این مرزبندی ها ممکن است برای سازمانها مفید و منطقی باشد، لیکن بررسی عملکرد مجموع سازمانها در زمینه ارائه کلیه خدمات به مردم را دچار اشکال می کند و دشواریهایی را مطرح می سازد. در این تحقیق جهت بررسی نحوه تقسیات درون شهری مشهد و تاثیر آن بر عملکرد مدیریت شهری، تقسیمات9 سازمان تاثیر گذار در مدیریت شهری و ملاکها و معیارهای آنها برای تقسیم بندی شهر به عنوان نمونه از طریق مصاحبه با 30 نفر از مدیران و متخصصان مورد بررسی قرار گرفت، که مشخص شد، ملاکها و معیارهای متفاوت سازمانها برای تقسیم بندی موجب شده،منطقه بندیهای متعددی با مرزهای ناهمسان ایجاد شود که این امر موجب عدم تبادل داده در مقیاس منطقه بین سازمانها شده و همچنین استفاده از آمار و اطلاعات سازمانها در سطح منطقه قابل مقایسه و تحلیل نیست. این امر هم بر تحقیقات محقیقن تاثیر گذاشته و موجب شده که آنها بیشتر نظرات خود را در تحقیقات اعمال کنند و هم صحت برنامه ریزیها توسط مدیریت شهری به دلیل عدم دسترسی به اطلاعات یکپارچه و یکدست را با مشکل مواجه کرده است. از طرف دیگر سطح بندی مناطق شهری براساس متوسط سرانه برخی کاربریها نشان داد که این تقسیمات ناهمسان موجب توزیع نابرابر خدمات در بین مناطق شده است

گردشگری بعنوان صنعتی پر درآمد،به دلیل گسترش تکنولوژی ارتباطات تدوین قوانین کار وایجاد امنیت در وضعیت کنونی جهان ازچنان جایگاهی برخوردار است،که صرف نظر از مزایای بیشمار آن کاری منطقی نیست. هدف کلی در این تحقیق بررسی نقش گردشگری در توسعه اقتصاد شهر کرمانشاه وبررسی اشتغال ایجاد شده و درآمد حاصل از آن است ضمن ارائه استراتژی های مناسب در جهت توسعه این صنعت در منطقه موانع ومشکلات آن هم مشخص گردیده. به منظور رسیدن به این هدف از دو روش اسنادی ومیدانی استفاده شده است. لازم به ذکر است که در این تحقیق پس از کلیات و چار چوب نظری تحقیق جهت کسب اطلاع از منطقه مورد مطالعه و بررسی جایگاه و چگونگی گردشگری در آن اقدام به انجام عملیات میدانی شد به همین منظور با استفاده از فرمول کوکران تعداد 384 نفر(گردشگر) به عنوان حجم نمونه برآورد گردید و به صورت روش تصادفی ساده با انجام تحقیقات میدانی مورد مصاحبه و پرسشگری قرارگرفتند. اطلاعات جمع آوری شده با نرم افزار spss و ecxel مورد تحلیل قرار گرفتند.نتایج تحلیلها نشان می دهد که توسعه گردشگری نقش بسزایی در توسعه اقتصادی واجتماعی داشته،وگردشگری با مشکلات وتنگناهایی روبهرو است، که تلاش در جهت رفع انها می تواند باعث افزایش این صنعت در منطقه گزدد.

تحقیقات انجام شده درباره بافت های بدون برنامه و برنامه ریزی شده شهر سبزوار نشان می دهد که این بافتها در توسعه فیزیکی خود از یکسری مشکلات و اولویت هایی برخوردارند که سبب شده این بافتها از توسعه متفاوتی برخوردار باشند. در بافت های بدون برنامه شهر سبزوار می توان اذعان داشت که فاصله نزدیک به شهر سبزوار، ارزانی قیمت زمین، روابط بالای همسایگی از اولویت های زندگی در این محدوده ها و در بافت برنامه ریزی شده شهر شرایط مساعد آب و هوا، وضعیت تقریبا بالای فرهنگی ساکنین شهرک و ... از اولویت های زندگی در این محدوده می باشد. در خصوص مشکلات این محدوده ها نیز می توان گفت که در بافتهای بدون برنامه شهر، کمبود امکانات و خدمات محله ای، شکل و فرم پیچیده شبکه های دسترسی، امنیت نامناسب این مناطق، شکل و ساخت نامناسب مساکن در این محدوده ها و در بافت برنامه ریزی شده، کمبود امکانات و خدمات در سطح منطقه ای، فاصله زیاد تا شهر، ضعف سیستم حمل و نقل درون شهری شهرک به سبزوار و ... را می توان نام برد. برای دستیابی به فرضیه های تحقیق با تکمیل پرسشنامه به حجم نمونه ای برابر با 250 پرسشنامه از محدوده بافت بدون برنامه و تعداد 125 پرسشنامه از محدوده بافت برنامه ریزی شده شهر و همچنین تعداد 15 پرسشنامه از کارشناسان و متخصصان شهرداری تکمیل شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که علت توسعه فضایی- کالبدی محدوده های بافت بدون برنامه شهر سبزوار مهاجرت های روستا- شهری شهرستان به شهر سبزوار می باشد و چون این مهاجران از لحاظ اقتصادی در مضیقه قرار دارند به ناچار به دلیل ارزانی قیمت زمین به این محدوده ها رانده می شود. نتایج تحقیق در مورد بافت برنامه ریزی شده شهر سبزوار همچنین نشان می دهد که کمبود امکانات و خدمات اساسی در سطح منطقه ای و بوقوع نپیوستن پیش بینی های جمعیتی شهر سبزوار باعث توسعه کند این محدوده شده است. از ره یافته هایی که کمک به توسعه این مناطق می نماید، می توان به فراهم کردن امکانات رفاهی در روستاها برای جلوگیری از مهاجرت روستائیان به شهر، پر کردن فضاهای خالی داخل شهر و محدوده شهرک توحید، فراهم نمودن امکانات و خدمات رفاهی- بهداشتی در محدوده شهرک توحید و ... اشاره کرد.

امروزه فشردگی زمان و فضا ، افزایش سرعت تغییرات ، انتقال مرکز ثقل تصمیمات سیاسی- اقتصادی از سطح ملی به سطح منطقه ای و پر رنگ شدن نقش کلانشهرها از یکسو، و نیز مطرح شدن رقابت و همکاری به عنوان دو مبحث مهم در مدیریت شهری ، نشان می دهد که شهرها با شرایطی متغیر و چالشی روبه رو هستند. بنابراین نیاز است تا مدیران شهری بدانند که در این جهان پر آشوب : شهر آنها "کجاست"، "به کجا می رود"، " به کجا باید برود" و"چگونه می خواهد برود". پاسخ به این پرسش ها نیازمند فرآیند تدوین، اجرا و ارزیابی استراتژی ها خواهد بود، که این فرآیند، نیازمند مدیریت استراتژیک می باشد. در همین راستا، اهداف این پژوهش عبارتند از تبیین ساختاری - کارکردی مدیریت استراتژیک در کلانشهر مشهد (تحلیل رابطه مدیریت استراتژیک با مدیریت یکپارچه و مدیریت مشارکتی ، و همچنین تعیین جایگاه هر یک از آنها در مدیریت شهری مشهد) ، شناسایی عوامل داخلی و خارجی تاثیرگذار بر مدیریت استراتژیک در شهر مشهد، وهمچنین ارائه راهبردهایی برای حرکت به سوی یک مدیریت استراتژیک شهری. در این پژوهش، 384 پرسشنامه بین شهروندان و تعداد 21 پرسشنامه بین کارشناسان شهری پخش گردید. در این پژوهش ، شاخص های مدیریت استراتژیک شهری مشخص شد که عبارت شدند از: شاخص اطلاعات ، تفکر استراتژیک ، تعهد، خودنوسازی، خودارزیابی، ثبات نسبی ، شفافیت ، شهروندمداری ، مشارکت ، محیط زیست، یکپارچگی و شاخص بسیج منابع. تحلیلها نشان داد که مدیریت شهری مشهد، از نظر مدیریت یکپارچه ، مدیریت مشارکتی و مدیریت استراتژیک شهری دارای ضعفهای ساختاری - کارکردی عمده ای است بطوری که هر سه نوع مدیریت ، در شهر مشهد جایگاه شایسته ای ندارند. تحلیل های swot نشان داد که : 1- در راستای مدیریت استراتژیک شهری ، شهر مشهد از یکسو با وضعیت نابسامان درونی روبه روست و از دیگر سو نیز نتوانسته است از فرصت ها بهره بگیرد و از تهدیدهایی که با آنها مواجهه است، دوری گزیند 2- در راستای مدیریت استراتژیک شهری ، مدیریت شهری مشهد در موقعیت تدافعی (wt) قرار گرفته است. تحلیلها نشان داد که مدیریت شهری مشهد، بنا بر موقعیت تدافعی خود، باید استراتژی های زیر را به ترتیب در اولویت قرار دهد: 1- حل مشکلات و بحران های روزمره ی شهری. 2- افزایش هم افزایی مدیریت شهری. 3- حفظ ثبات سیستم شهری به جای تکامل سیستم شهری.

رشد شتابان شهر نشینی و شهر گرایی بویژه در شهرهای در حال توسعه، اداره شهرها را با مشکلات جدی روبرو کرده است. شهرهای جهان سومی خصوصا کلان شهرها با مشکلات زیادی روبرو هستند. همچنین افزایش سرعت تغییرات و انتقال مراکز ثقل جمعیتی، سیاسی و اقتصادی در سطوح مختلف ملی و بین المللی و پررنگ شدن نقش کلان شهرها، و نیز مطرح شدن رقابت و همکاری در عرصه کنشها و واکنشهای جهانی و منطقه ای شرایط متغیر و چالش برانگیز را برای مدیریت شهری در کلان شهرها ایجاد کرده است، بنابراین می توان گفت مدیران شهری لازم است تا فرآیند تدوین، اجرا و ارزیابی استراتژی های کاربردی را برای مدیریت مطلوب و کارآمد شهری مد نظر قرار دهند. در همین راستا این تحقیق به بررسی چالشهای موجود مدیریت شهری کابل پرداخته است. ابتدا با بررسی وضعیت مدیریت شهری در جهان و افغانستان مهمترین مشکلات مدیریت شهری کابل را از دیدگاه مدیران شهری مورد بررسی قرار داده است که در آن نقش نیروهای متخصص و ساختار سازمانی ادارات مدیریت شهری با مشکلات موجود بررسی شد که رابطه آن با چالشهای موجود در سطح معناداری پایین قرار گرفت اما رابطه معناداری بین قوانین و مقررات شهری و منابع مالی با چالشهای موجود مدیریت شهری کابل وجود داشت. بابررسی مدلهای تحلیلی و استراتژیکی سوات (swot) این چالشها را در بخشهای مختلف مورد تحلیل وارزیابی قرار گرفت که نتایج حاصل از آن نشان می دهد وضعیت مدیریت شهری کابل با توجه به پارامترهای موثر در مدیریت که شامل مدیریت یکپارچه، مدیریت مشارکتی و مدیریت استراتژیک شهری است دارای ضعفهای ساختاری و کارکردی عمده ای است. بطوریکه هر سه نوع مدیریت در شهر کابل جایگاه شایسته ای ندارد و عموما این شهر توسط نوعی مدیریت سنتی اداره می شود. تحلیلها در راستای مدیریت استراتژیک نشان می دهند که: شهر کابل از یکسو با وضعیت نابسامان درونی مانند از بین رفتن زیر ساختهای شهری، گسترش حاشیه نشینی، آلودگیهای زیست محیطی، افزایش معضلات اجتماعی و اقتصادی مانند فقر، بیکاری، بذهکاریهای اجتماعی و ... روبروست و از سوی دیگر نیز نتواسته از فرصتها بهره گیری مناسب داشته باشد و همچنین از تهدیدهای که با این شهر با آنها مواجه است دوری گزیند. بنابراین مدیران شهری کابل باید استراتژیهای زیر را در اولویت کاری خود قرار دهد. - جلوگیری از دخالت های گروههای رسمی در مدیریت شهری وازبین بردن فساداداری -افزایش توان وتخصص پرسنل و کارمندان برای ایجاد رابطه مستحکم با شهروندان -تلاش برای ایجاد مدیریت یکپارچه شهری و هماهنگی وهمکاری مسالمت آمیزی ادارات قانون محوری -ایجاد مدیریت مالی کار آمد

حاشیه نشینی یکی از پیامدهای شهرنشینی بدون برنامه است این پدیده که در پی مسائل و مشکلات اقتصادی و اجتماعی از قبیل جریان سریع شهرنشینی و مهاجرت روستائیان و ساکنان شهرهای کوچک به کلانشهر ها بوجود می آید ، باعث شکل گیری بسیاری از مشکلات فرهنگی و امنیتی می گردد، به گونه ای که در حال حاضر یکی از مسائل بغرنج کلانشهر های ایران من جمله مشهد محسوب می گردد . در جوامع ماقبل صنعت فعالیتهای تولیدی خاص مناطق روستایی بود و در این مناطق کشاورزان قسمت عمده نیروی کار را تشکیل می داد . ایران بعد از جنگ جهانی دوم با ورود صنعت نوپا که یک عنصر وارداتی از اروپا بویژه کشور انگلستان بوده با رشد سریع جمعیت و مهاجرتهای وسیع از روستاها به سمت شهرها مواجه شد که براساس نتایج مطالعاتی وزارت مسکن و شهرسازی طی این مهاجرتها حدود 6ملیون نفر حاشیه نشین در پیرامون شهرهاپدیدار گشت ، در نتیجه رشد صنعت در شهرها مشاغل جدید در شهرها فزونی گشت و نیاز به نیروی کار در شهرها افزایش یافت و به این ترتیب مهاجرت های گسترده ای آغاز گشت .در این بین مهاجرانی که وضع اقتصادی آنها خوبی داشتند توانستند در متن شهر سکونت گزینند اما افرادی که توانایی مالی خوبی نداشتند مجبور به سکونت در پشت دروازه های شهر در مناطق حاشیه ای شدند از آنجا که مدیریتی مناسب و برنامه ریزی شده بر این پدیده اعمال نشد روز به روز گسترش یافت و در حال حاضر بصورت یک معضل ، گریبان گیر مدیران و مسئولان شهری شده است . از سویی دیگر عدم خدمات رسانی و بی توجهی سازمان های خدمات رسان شهری و عدم نظارت آنها بر گسترش بی اندازه سکونتگاهای غیر رسمی و افزایش جرم و جنایت در این محلات بستر ساز زندگی سخت و مصیبت بارحاشیه نشینان شده است . حاشیه شهر مشهد طبق سرشماری سال 1385 جمعیتی در حدود 820 هزار نفر را در خود جای داده است که در حال حاضر این جمعیت از جمعیت 20 مرکز استان و جمعیت 4 استان کشور بیشتر می باشد و این موضوع زمانی برای مدیران شهری حائز اهمیت خواهد بود که به نقش زیارتی و گردشگری این کلانشهر پی ببرند که از ملزومات اصلی این گونه شهرها وجود امنیت کافی در کلانشهر می باشد ، این در حالیست که حاشیه شهر مشهد با توجه به ویزگیهای حاکم بر ان امنیت این کلانشهر را تهدید و حتی حیات این شهر را به مخاطره می اندازد . در این با بررسی هایی که در ناحیه 3 از منطقه 3 شهرداری مشهد انجام شد به این نتیجه رسیدیم که افراد با سطح بهداشت بالا و سطح سواد بالا بیشتر تمایل به مشارکت دارند و همچنین افرادی که کیفیت واحد مسکونی انها در سطح پایینی است به علت اینکه از یک طرف خوب زیستن در ذات آنها می باشد و از طرف دیگر توانایی مالی آنها پایین می باشدبه همین علت روی به همکاری با شهرداری می آورند تا بلکه از این طریق بتوانند سطح کیفیت سکونت خود را بالا ببرند .در این بین برای اینکه بتوان ادعاهای بالا را اثبات نمود با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه ای را تعیین کرده ایم تا صحت کار خود را اثبات کنیم .

در گذشته، محلات مسکونی شهرها به عنوان سلول های حیاتی شهر، هریک عناصر و فضاهای عمومی خاص خود را داشتند و گروه هایی که در این مناطق می زیستند، هویت، مذهب و قومیت مشترک خود را برای قرن ها حفظ می کردند. پیش از صنعتی شدن، محلات شهری توان سازگاری با روند کند تغییرات اجتماعی و اقتصادی را داشته و ضمن حفظ ارزش های طبیعی محیط و رفع نیاز های فردی و اجتماعی ساکنین خود، از پویایی و سرزندگی لازم نیز برخوردار بودند. در ایران در طول چند دهه اخیر، توسعه بی رویه ی شهر نشینی، مهاجرت و ازدیاد جمعیت و افزایش سرعت رشد و توسعه شهرها و تغییر در شیوه زندگی، موجبات دگرگونی بیشتر در بافت و ساختار زندگی شهری را فراهم آورد و سبب زوال کارکرد های نسبتاً ثابت بافت محله ای سنتی گردید. در این میان کیفیت زندگی به عنوان راهی برای مقابله با این دگرگونی ها از سوی سیاست گذاران و برنامه ریزان در سطوح بین المللی و ملی مطرح گردید. پژوهش حاضر با هدف سنجش کیفیت زندگی در محله های 14 گانه ی شهر چالوس، سعی دارد راهکارهایی را در راستای بهبود کیفیت زندگی در محلات شهر، ارائه دهد. بدین منظور پس از شناسایی مفاهیم و تجربیات جهانی پیرامون کیفیت زندگی شهری با استفاده از روش های توصیفی- تحلیلی، شاخص های پژوهش مشخص گردید. با توجه به جمعیت 45625 نفری شهر در سال 1385، بر اساس جدول مورگان و کرجسی، نمونه ای با حجم 380 نفر تعیین و به همین تعداد پرسشنامه هایی تهیه و در بین محلات شهر توزیع شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد شهروندان نسبت به شاخص ها تا حدودی راضی اند و کیفیت زندگی در شهر چالوس متوسط و نسبتاً زیاد می باشد. محله ی 10 با بیشترین میزان رضایت مندی، و کیفیت زندگی زیاد، مطلوب ترین محله و در مقابل محله ی 14 با کمترین میزان رضایت مندی و کیفیت زندگی پایین، نامطلوب ترین محله مشخص شد. در اکثر محله ها، دو شاخص ارتباطی – حمل و نقل و دسترسی- خدماتی بیشترین نارضایتی و شاخص همبستگی اجتماعی بیشترین رضایت مندی شهروندان را به خود اختصاص داده اند. ضریب رگرسیون(?)، نشان داد که بیشترین تأثیر علّی بر کیفیت زندگی در شهر چالوس مربوط به شاخص محیطی با ضریب تأثیر 127/0 می باشد. واژگان کلیدی: توزیع فضایی، کیفیت زندگی شهری، محله، شهر چالوس

عموما ارزیابی چگونگی کاربری اراضی شهری منعکس کننده تصویری گویا از منظر و سیمای شهر است و همچنین چگونگی تخصیص فضای شهری به کاربری های مختلف مورد نیاز شهر در طی زمان و در جهت رسیدن به اهداف توسعه شهری می باشد. در حالی که طرح های جامع و تفصیلی می تواند ملاک الگو و ملاک توسعه و شهرسازی باشد متأسفانه سال های زیادی است که سلیقه ای عمل کردن متولیان شهرسازی پیامدهای منفی بسیاری را به ارمغان آورده است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی میزان تحقق کاربری های طرح تفصیلی کاشمر (تجاری، آموزشی، فضای سبز) و تأثیر جاذبه های مذهبی فرهنگی شهر در مکان گزینی کاربری های مذکور سعی دارد راهکارهایی در راستای اجرای هر چه بهتر طرح های توسعه شهری ارائه دهد. بدین منظور پس از شناسایی مفاهیم و تجربیات جهانی پیرامون دیدگاه های نظری و چگونگی ارزیابی کاربری اراضی شهری در جهان و ایران، مشخصاً به تحلیل و ارزیابی این امر در شهر کاشمر با استفاده از روش توصیفی- تحلیل پرداخته شده است و برداشت های میدانی برای مشخص شدن میزان تحقق در محیطarc gis وارد شد. طرح تفصیلی کاشمر برای افق 1370 بوده است در حالی که ارزیابی صورت گرفته مربوط به سال 1390 می باشد. بررسی های میدانی نشان می دهد که کاربری تجاری 1988 قطعه، کاربری های آموزشی متوسطه 80 قطعه، آموزش عالی 4 واحد و کاربری فضای سبز 27 قطعه می باشد. ارزیابی کمّی کاربری های مورد مطالعه پیش بینی شده طرح تفصیلی کاشمر نشانگر آن است که با تحقق نسبی کاربری تجاری، آموزشی متوسطه و فضای سبز و تحقق کامل کاربری آموزشی عالی مواجه می باشد. کاربری تجاری74 درصد تحقق، کاربری آموزش متوسطه64 درصد تحقق، کاربری آموزش عالی110 درصد تحقق و کاربری فضای سبز63.8 درصد تحقق را نشان می دهد و برای مشخص شدن تأثیر امامزاده روی کاربری های تجاری پرسشنامه ای تمام شمار به تعداد53 پرسشنامه از مالکان اطراف امامزاده تکمیل گردید که از نظر مالکان امامزاده اولویت اول را با 92.5 درصد در انتخاب مکان تجاری داشته است و البته عوامل دیگری نیز در این امر دخالت داشته اند. درخصوص تأثیر امامزاده بر روی کاربری های آموزشی نمی توان نقشی برای امامزاده قائل شد ولی امامزاده تأثیر مستقیم بر روی کاربری های فضای سبز پیرامونش داشته است.

جنگ از واقعیت های زندگی بشری است که با پیشرفت تچهیزات نظامی، نسل چهارم خود را می گذراند.در جنگ ها مناطق حساس شهرها از اهمیت فوق العاده ای برخوردارند. در اینجاست که مبحث پدافند غیر عامل مطرح می شوداز جمله مناطق حساس مخازن سوخت و جایگاه های پمپ بنزین است که در اینجا وظیفه برنامه ریزی و برنامه ریزی کاربری اراضی کمک به کم خطر پذیر نمودن مکان یابی این مراکز از طریق اصول پدافند غیر عامل مانند پراکندگی مناسب در مناطق کم تراکم و کم خطر می باشد.

مسکن به عنوان یکی از نیازهای اساسی در تمام دوران حیات انسان، از مسائل مهم اقتصادی و اجتماعی بوده و هست، بخش مسکن در حال حاضر در ایران دچار بحران می باشد و رکود حاصل از آن به تمام بخش های اقتصادی سرایت کرده، بطوری که بازارهای مسکن در دهه های اخیر یکی از پر نوسان ترین بخش های اقتصاد ایران است. در کشور ما مشکل مسکن زمانی آغاز شد که جمعیت شهرها به دلیل افزایش سریع جمعیت از یک سو و گرایش شدید مردم به شهرنشینی از سوی دیگر با تشدید فزاینده و سکونت تعداد زیادی از افراد و خانوارها در زاغه ها و حاشیه نشینی بخصوص کشورهای جهان سوم نشان دهنده نیاز شدید به مسکن است که لزوم برنامه ریزی برای آن را موجب شده است. نیشابور همانند دیگر شهرهای ایران از مسائلی چون افزایش قیمت زمین و مسکن و اجاره بها رنج می برند. که این امر شهر را برای تأمین مسکن اقشار متوسط و کم درآمد با مشکل مواجه نموده است. در این مطالعه نگارنده در پی آن است با شناخت وضع موجود شهر نیشابور به بررسی عوامل تأثیر گذار بر قیمت فضایی زمین و مسکن بپردازد و در نهایت بتواند راهکاری جهت رساندن وضعیت موجود به وضعیت مطلوب و متعادل کردن قیمت زمین و مسکن که همانا هدف نهایی تحقیق است ارائه دهد. روش انجام پژوهش، توصیفی- تحلیلی که به صورت کمی و کیفی صورت گرفته است. در ادامهاز دو طریق 1-تکمیل پرسشنامه برابربا360مورد2-مصاحبه با کارشناسان املاک برابر با 30مورداطلاعات جهت تجزیه وتحلیل آماده گردید با توجه به نتایج بدست آمده از پژوهش انجام شده مشخص شد که منطقه شمال در وضعیت بهتری نسبت به دیگر مناطق است.

طی دهه ها گذشته جهان به سرعت به سمت شهری شدن پیش رفته و در سال 2007 نیمی از جمعیت جهان در شهرها زندگی می کرده اند. الگوی غالب رشد کالبدی شهرها، گسترش افقی شهرها در قالب الگوی شهر ماشینی بوده است. اما به دلیل بحران های اقتصادی و انرژی، تجدیدنظرهایی در این الگو به وجود آمده است و آلترناتیوهایی مانند؛ رشد هوشمند و شهر فشرده جایگزین شده است، در این میان اراضی قهوه ای شهری به دلیل منافعی که برای شهرها دارند، به عنوان هسته برنامه ریزی شهری مطرح شده اند. اراضی قهوه ای بسیاری نیز در شهرهای ایران به دلیل گسترش افقی این شهرها طی دهه های اخیر وجود دارد، که تعداد 1591 قطعه با مساحت 3863 هکتار (13.22 درصد از وسعت شهر مشهد) از آن ها در شهر مشهد شناسایی شد و با توجه به اینکه یکی از مباحث مهم در برنامه ریزی اراضی قهوه ای تعیین نوع سرمایه گذاری است، این اراضی با استفاده تحلیل خوشه ای به سه خوشه متناسب با سرمایه گذاری بخش عمومی، خصوصی و عمومی خصوصی دسته بندی گردید. از جمله اراضی قهوه ای شهر مشهد، پادگان لشگر 77 ثامن الائمه شهر مشهد با 432 هکتار وسعت و موقعیت دسترسی، جغرافیایی و فضایی خاص می باشد، که ارزیابی الگوی کاربری جایگزین مناسب برای آن، ضمن در نظر گرفتن ابعاد پایداری، هدف این تحقیق است. برای رسیدن به هدف تحقیق پس از بررسی وضعیت طبیعی، اقتصادی و اجتماعی شهر و بافت شهری اطراف پادگان، طرح های توسعه شهری مرتبط و نظرسنجی از ساکنین محلی در مورد نیازهای خدماتی، نظرات ذی نفعان اصلی (ارتش، آستان قدس، شهرداری و ...) در مورد اولویت-های بازتوسعه، کاربری های مناسب و الگوی سرمایه گذاری مورد پرسش قرار گرفت. نتایج این تحقیق با روش توصیفی-تحلیلی، نشان می دهد؛ کاربری های فضای سبز، تفریحی و فرهنگی با رویکرد رفع نیازهای شهروندان و الگوی سرمایه گذاری بخش عمومی خصوصی، سناریوی مناسب برای بازتوسعه اراضی پادگان لشگر 77 ثامن الائمه شهر مشهد می باشد.

حمل و نقل، با ایفای نقش رابط میان تولید و بازار مصرف، به مثابه پایه های پلی است که بخش های مختلف جوامع با عبور از روی آن، به سمت توسعه پایدار حرکت می کنند. به اعتقاد بسیاری از اقتصاددانان بین المللی، مطالعات انجام شده در سطح کلان اقتصادی برخی از کشورها نشان می دهد که سرمایه گذاری در حمل و نقل باعث افزایش رشد اقتصادی این کشورها شده و با افزودن بر بازدهی اجتماعی در سرمایه گذاری های خصوصی موجبات سرمایه گذاری در زیر ساخت های حمل و نقل را فراهم آورده است. برآورد چگونگی استفاده از زمین به عهده شهرسازان و برنامه ریزان شهری است که بهتر است هم زمان با تصمیم گیری و طراحی کاربری های زمین ،ملاحظات مهندسی ترافیک انجام یابد تا مشکلات حمل و نقل و آلودگی زیست محیطی کاهش یافته و برنامه ریزان شهری نیز که هدفشان ایجاد محیطی آرام و قابل سکونت در شهر است در این امر توفیق بیشتری پیدا کنند. ازآن جایی که شهرنیمبلوک باتوجه به اهمیت حمل ونقل برون شهری و باداشتن کامیون ها وماشین های زیاد (بیش از300دستگاه کامیون و500دستگاه سواری شخصی) نقش اساسی در توزیع و حمل بار به اقصی نقاط کشور دارند، بدون پارکینگ می باشد و ساکنین شهر ماشین های خودرا جلوی منازل خود و اطراف معابر پارک می کنند و پارک حاشیه ای رابه وجود آورده اندکه این مسئله خود باتوجه به رشد شهردرآینده ، باتوجه به افزایش تعداد ناوگان حمل ونقل باربری وتردد کامیون ها برای حمل بار درشهر،باعث ایجاد مشکلات ترافیکی ،کالبدی و زیست محیطی می گردد، به همین دلایل ،جلوگیری ازترافیک آینده شهروپارک حاشیه ای وهم چنین مشکلات زیست محیطی شهر ،ازطریق تعیین مکان صحیح پارکینگ برای کامیون ووسایل نقلیه سواری برای این شه از اهداف این پژوهش می باشد . روش تحقیق دراین پژوهش ترکیبی از روشهای توصیفی وتحلیلی است. ابتدا اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعه کتب ومقالات ومنابع اینترنتی ودرحقیقت به صورت کتابخانه ای ودرمواردلازم به صورت میدانی یعنی پرکردن پرسشنامه ودرپاره ای موارد مصاحبه با کارشناسان جمع آوری گردید ودرنهایت تجزیه وتحلیل واستخراج داده ها ونقشه ها توسط نرم افزارهایarc gis و spssو هم چنین با مدل تحلیل سلسله مراتبی ahp صورت گرفت.براساس مطالعات انجام شده در این شهر با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (ahp)، سمت شرق شهر (بالاتر از مرکز آموزش کشاورزی ) با امتیاز (0.3602)رتبه اول و ورودی جنوبی با امتیاز(0.3327) رتبه دوم را برای ایجاد پارکینگ کامیون به خود اختصاص داده است.

شهرها پدیده ای جدایی ناپذیر از زندگی انسان بوده که هر از چند گاهی به آن بی توجهی و حتی ستم شده است. در چنین محیط پیچیده ای که در اثر ساخت و ساز و دخل و تصرف انسانی به وجود می آید، عوامل محیطی- فرهنگی و غیره از ضروری ترین عواملی هستند که ارتباط انسان و محیط طبیعی را برقرار ساخته و نیاز حیاتی بشر را برای بهره گیری از محیط فراهم می نماید. تجهیزات مورد استفاده در خیابان های شهری یا اصطلاحاً مبلمان شهری، از اجزای ضروری و جدایی ناپذیر جوامع به شمار می روند و بی شک قسمت عمده ای از عناصر تشکیل دهنده سیمای هر شهر، مبلمان آن شهر است. اجزایی که گذشته از کاربردهای خاص خود به زیبایی و انتظام شهر نیز سامان می بخشد. مبلمان شهری در واقع در عین کاربردی بودن در صورت رعایت معیارهای زیبایی شناسانه و مکان یابی صحیح زینت بخش خیابان ها و فضاهای شهری به حساب می آید. تابلوهای تبلیغاتی نیز به عنوان جزئی از عناصر مبلمان شهری از این مقوله مستثنی نیستند. بنابراین در این پژوهش به بررسی مکان استقرار و نصب تابلوهای تبلیغاتی به عنوان یکی از عناصر و شاخصه های مهم شهری پرداخته شده است. روش انجام پژوهش، توصیفی- تحلیلی که به صورت کمی و کیفی صورت گرفته است. در ادامه از شهروندان به عنوان استفاده کنندگان اصلی فضاهای شهری در ارتباط با میزان رضایت آن ها از مکان بیلبوردهای تبلیغاتی شهر مشهد نظرسنجی شده است برای دستیابی به این هدف با تکمیل پرسشنامه به حجم نمونه ای برابر با 385 نفر از شهروندان شهر پرداخته شد که. نتایج تحقیق نشان می دهد که 55.84 درصد شهروندان از مکان قرارگیری بیلبوردها رضایت داشته اند و 44.16 درصدشهروندان ازمکان قرارگیری بیلبوردها ناراضی بوده اند. سپس مکانیابی تابلوها بر وقوع تصادفات و عدم تمرکز رانندگان بررسی شده است با مقایسه آمار تصادفات در قبل و بعد از نصب بیلبورد در این مکان ها مورد بررسی قرار گرفته و نتایج نشان داد که در اکثر محل هایی که بیلبورد نصب شده است به استثناء چهارراه راهنمایی (میزان تصادفات کاهش یافته)، در سایر نقاط میزان تصادفات نسبت به قبل از نصب بیلبورد افزایش یافته است و در بین مکان ها چشمگیرترین تغییرات در میزان تصادفات مربوط به بلوار وکیل آباد بوده و کم ترین میزان افزایش تغییرات در تصادفات مربوط به چهارراه خیام بوده است. برای مشخص کردن مکان های بهینه برای استقرار بیلبوردهای تبلیغاتی در شهر مشهد از سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) و روش وزن دهی تحلیل سلسله مراتبی (ahp) استفاده شده است که با تعریف 5 شاخص( نوع تقاطع، فاصله از کاربری آموزشی، چراغ راهنمایی، میزان ترافیک، نوع معبر) برای مکان یابی بیلبوردها انجام شده، نتایج به دست آمده نشان داد 62.2 درصد از مکان های فعلی بیلبوردها در مکان نامناسب قرار گرفته اند و مکانیابی بیلبوردها با توجه به معیارهای در نظر گرفته شده صورت نگرفته است

چکیده نظر به اینکه علم برنامه ریزی روز به روز به سمت برنامه ریزی خرد خرد (گام به گام) پیش رفته و از سویی مبحث توسعه ی پایدار نیز به برنامه ریزی پایین به بالا و برنامه ریزی برای کوچکترین واحد ها توجه دارد، امروزه در اکثر کشورها به منظور رسیدن به توسعه ی پایدار شهری به برنامه ریزی برای کوچکترین واحد شهری یعنی محلات مسکونی توجه وافر می شود. در این رساله نیز با هدف ارتقاء سطح پایداری محلات مسکونی سجاد و سراب شهر مشهد و ارئه ی راهکارهای مناسب جهت ارتقای شرایط کیفی این محلات به شناخت مفهوم توسعه ی پایدار محله ای، بررسی و مطالعه ی ادبیات مربوطه و تجربیات جهانی و شناخت و تدوین شاخص های تأثیرگذار بر سطح پایداری محلات مورد مطالعه پرداخته شد. نتایج حاصل از پیمایش و اطلاعات گردآوری شده در باب این شاخص ها در سطح محلات مورد بررسی (محلات سجاد و سراب) با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از ترکیب روش های تحلیل سلسله مراتبی (ahp ) و دلفی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که محله ی سجاد با وزن نهایی پایداری 0.794 نسبت به محله ی سراب با وزن نهایی 0.357 در شرایط پایدارتری به سر برده و اما از منظر سطح بندی ابعاد پایداری با توجه به حاصل نظرات ساکنین محلات در باب شاخص های مورد مطالعه و وزن دهی گروه تصمیم ساز این پژوهش به این شاخص ها، محله ی سجاد از منظر اجتماعی، اقتصادی، نهادی و کالبدی و محله ی سراب از منظر شاخص های زیست محیطی در شرایط پایدارتری نسبت به دیگری قرار داشتند. در پایان بر اساس نتایج حاصل از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی و با استفاده از روش های آمار استنباطی ( lsdو f) به بررسی تأثیر شاخص های اقتصادی پژوهش بر سطح پایداری محلات مورد مطالعه پرداختیم، یافته های این بخش نشان از تأثیر مثبت سطح اقتصادی محلات بر وضعیت پایداری آنها دارد. بدین صورت که هرچند محله ی سراب از منظر سطح زیرمعیارهای سرانه ی تجاری محله و درصد عضویت ساکنین در صندوق های قرض الحسنه ی محلی نسبت به محله ی سجاد در شرایط بهتری به سر می برد اما محله ی مسکونی پایدار تر این پژوهش یعنی محله ی سجاد از نظر شاخص های نوع مالکیت، تنوع گونه های مسکن و سطح درآمد ساکنین که بیشترین وزن را به خود اختصاص داده اند نسبت به دیگر محله ی مورد مطالعه در شرایط بهتری قرار داشته است، بنابراین می توان اینگونه استنباط کرد که بین سطح اقتصادی محلات و وضعیت پایداری آنها رابطه ی معناداری وجود دارد.

در کشور ما در دو دهه ی اخیر توسعه روستا_شهرها با تبدیل تعداد زیادی از روستاها به شهر تحقق یافته است. تاکنون بررسی های جامعی درخصوص اثرات این شهرها بر حوزه پیرامون به ویژه در منطقه مورد مطالعه به انجام نرسیده و این تحقیق بر آن است تا اثرات توسعه ی سه روستا_شهر قدمگاه رضوی، خرو و عشق آباد بر روستاهای پیرامون آنها را در دو بخش زبرخان و میان جلگه ی شهرستان نیشابور مورد بررسی قرار دهد. ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه خانوار و روستا و روش تحقیق آن توصیفی – تحلیلی است. نتایج پژوهش از 20 روستا و 342 سرپرست خانوار روستایی نمونه نشان می دهد، ایجاد روستا_شهرها به استناد تحلیل های آماری تا حدودی موجب ایجاد تعادل فضایی- جمعیتی در ابعاد ناحیه ای ( البته به میزان اندک ) شده است. همچنین با ارتقاء نقش اداری، اقتصادی- اجتماعی روستا_شهرها بیش از 25 نوع شغل جدید ( دولتی و خصوصی ) و مراکز ارائه خدمات کشاورزی ( نهاده ها، کود، سم و . .) و دامپزشکی بخش خصوصی در این شهرها ایجاد شده و در ادامه با ارتقاء نقش بازاری آنها، از حدود 60 درصد رفت وآمدهای غیرضروری و پر هزینه ی روستائیان منطقه به مرکز شهرستان و همچنین هزینه های حمل و نقل تولیدات روستائیان جلوگیری شده و به تبع آن در افزایش درآمد آنها موثر بوده اند. افزایش رضایت روستائیان از کارکردها و استقرار خدمات متنوع اساسی و زیربنایی در روستا_شهرها به ویژه در روستاهای نزدیک به آنها و نیز ایجاد دیدگاه مثبت در روستائیان نسبت به توسعه ی منطقه از دیگر اثرات خدماتی و اجتماعی این شهرها در منطقه مورد مطالعه بوده است.

مهاجرتهای روستایی عمدتاً از عدم زیرساخت های اقتصادی و خدمات زیربنایی مناسب در روستاها ار یکسو و انتظار درآمد و اشتغال بهتر به همراه وجود خدمات و تسهیلات رفاهی، آموزشی و بهداشتی برتر در شهرها از سوی دیگر، متأثر می گردد. از طرفی نیز تسلط یکسویه شهر بر روستا در طی دهه های اخیر و در ایران مخصوصاً بعد از اصلاحات ارضی و بهم خوردن روابط متقابل شهر و روستا و وابستگی دوجانبه ای که در کارکردهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی داشته و مکمل یکدیگر بوده اند، دست به دست هم داده و در حال حاضر به تضعیف هرچه بیشتر روستا از نظر بنیه اقتصادی و به نسبت جلوه و توسعه برتر شهری انجامیده و زمینه مهاجرتهای روستا شهری را فراهم، بلکه تشدید نموده است این تحقیق با روش توصیفی-تحلیلی از طریق مشاهده و مطالعات کتابخانه ای گردآوری شده است. شناخت ویژگی ها و خصوصیات مهاجران روستایی و علل مهاجرت آنان، می تواند در ریشه یابی و ارائه راه حل های مناسب و مساعد برای این پدیده ها موثر واقع گردد. به همین دلیل در این تحقیق سعی شده است تادر 13 روستای مورد مطالعه که از دهستانهای مختلف شهرستان انتخاب گردیده است، نسبت به جمع آوری اطلاعات اقدام گردد تا خصایص عمده مهاجران شهرستان شیروان شناخته گردد و در پایان راه حل ها و راهکارهای مناسب و شایسته ارائه گردیده است.

مشارکت شهروندان در اداره ی امور شهر، به همراه دو عامل درگیری و مسئولیت‏پذیری شهرنشینان، به عنوان عوامل کلیدی در ارتقای سطوح مختلف جوامع شهری در نظر گرفته شده اند مشارکت شهرنشینان در مدیریت امور شهر خود، به هر شکل و طریقی که باشد موجب می‏شود که هم شهرنشینان و هم سیستم مدیریتی شهر، برای انجام هر چه بهتر وظایف خود، مسئولیت‏پذیری بیشتری احساس کنند. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و بررسی عوامل مهم تاثیرگذار بر مشارکت شهروندان در اداره‎ی امور شهر بود. با توجه به اینکه نگاه به نظریه-ها و مفاهیم مشارکت شهروندی به دور از شرایط جامعه و حقوق شهری که قانون برای شهرنشین تعریف می کند، به نتیجه گیری نامطمئن در پژوهش ها می انجامد، در این پژوهش به بررسی تئوری ها و عوامل مرتبط با مشارکت شهروندان در پوسته ی قوانین ایران پرداخته شد. بر مبنای این تحلیل انجام گرفته، نقش چهار عامل اعتماد به شهرداری، رضایت از خدمات شهرداری، سوابق فرد از مشارکت و تحصیلات شهروند بر روی مشارکت شهروندان در اداره ی امور شهر سنجیده شد. روش تحقیق در این پ‍ژوهش، پیمایشی، ازنوع هم بستگی و حجم نمونه ، 391 نفر از شهروندان اراکی بود. نتایج کلی این تحقیق حاکی از وجود رابطه ی مثبت معنی دار بین اعتماد شهروندان به مدیریت شهری، سوابق فرد از مشارکت و رضایت شهروندان از خدمات شهرداری با مشارکت شهروندان بود. هم چنین در این پژوهش، رابطه ا ی معنی دار بین تحصیلات و مشارکت شهروندان یافت نشد

از جمله گونه های گردشگری که در جلب مشتری از بازار جهانی گردشگری دارای اهمیت فراوان می باشد را می توان در قالب « گردشگری خرید» مورد بررسی قرار داد. گردشگری خرید به عنوان یک گونه از گردشگری که تمایل به سفر و خرید را در هم آمیخته بستر مستعدی برای فروش محصول گردشگری فراهم می آورد به گونه ای که در کنار انگیزه اصلی سفر ، خرید بعنوان انگیزه ثانویه مورد توجه بوده و در برخی زمان ها گردشگری خرید به تنهایی انگیزه سفر به آن مناطق محسوب می شود.. بررسی تحقیقات و پیشینه موضوع نشان دهنده جایگاه دوم هزینه کردهای خرید در بین هزینه کردهای گردشگران شهر مشهد می باشد. از سوی دیگر افزایش مراکز خرید و بازارها و به صورت کلی کاربری های تجاری در سطح شهر مشهد واقعیت دیگری است که نشان از اهمیت خرید در این کلانشهر و به خصوص از سوی گردشگران دارد. در این راستا این پایانامه در چارچوب یک روش تحلیلی / توصیفی و همچنین با استفاده از مدل ها و روش های آماری به بررسی گردشگری خرید در کلانشهر مشهد در بستر مراکز خرید پرداخته است. از طریق پرسشنامه محقق ساخت که برآورد حجم نمونه 300 نفری از گردشگران را جهت تکمیل آن برگزیده و نتایج حاصل از خروجی و تحلیل یافته ها را در راستای شناخت و بررسی تقاضای گردشگری خرید قرار داده است. همچنین در جهت شناخت استراتژی لازم در رابطه با گردشگری خرید در شهر مشهد با استفاده از روش دلفی با حجم نمونه 25 نفر که توسط متخصصین و کارشناسان حوزه گردشگری تکمیل گردید از مدل qspm استفاده نموده که نتایج به دست آمده نشان از استراتژی های رقابتی (st) در رابطه با گردشگری خرید بوده است. نتایج کلی این پایان نامه نشان دهنده جایگاه با اهمیت گردشگری خرید در کلانشهر مشهد بعد از گردشگری مذهبی می باشد. همچنین بررسی ها نشان می دهد که جهت گسترش و توسعه گردشگری خرید در کلانشهر مشهد نیازمند بهبود دسترسی به مراکز خرید از تمامی مناطق محدوده گردشگری مشهد و تلاش در جهت برندینگ گردشگری خرید و مراکز تجاری مربوطه می باشد تا از این طریق در اقتصاد گردشگری مشهد زمینه ایجاد مشاغل مورد نیاز و افزایش درآمد شهروندان فراهم آید.

پارک های شهری بخشی از فضاهای سبز عمومی اند که علاوه بر دارا بودن جنبه های تفریحی و فرهنگی و زیست محیطی، دارای جنبه های سلامتی روحی و روانی بسیاری برای شهروندان نیزمی باشند. قسمت عمده ای از عناصر تشکیل دهنده سیمای هر پارک،مبلمان آن می باشد.لذا هدف از این پژوهش ،بررسی انواع مبلمان پارکی و نقش آنها در آرامش شهروندان می باشدوبدین منظور، منطقه مورد مطالعه یعنی منطقه نه شهر مشهد، که دارای 65 پارک شهری می باشد و از این تعداد، 9 پارک شامل: سه پارک در مقیاس همسایگی، سه پارک محله ای و سه پارک ناحیه ای برای بررسی و مطالعه بصورت تصادفی انتخاب شد.روش این پژوهش ترکیبی از تحقیقات پیمایشی، توصیفی، تحلیلی و علی بوده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای spss, excel, بهره گرفته شده است.نتایج تحقیق بیانگر آن است که در تمامی پارکها می توان گفت: نقش مبلمان پارکی در دستیابی به آرامش شهروندان بالاست به طوری که کمی بیشتر از 80 درصد از افراد این نقش را زیاد تا بسیار زیاد دانسته اند.میزان رضایت بیشتر افراد از مجموع مبلمان پارکی در حد متوسط رو به پایین می باشد که این میزان 5/49 درصد است ازعواملی که باعث ایجاد نارضایتی از عناصر مبلمان پارکی،در پارکهای مورد مطالعه شده است میتوان به مهمترین عامل آن یعنی،فرسوده بودن اکثر مبلمان و کمبود وسایل اشاره کرد. دررابطه با رضایت کلی از توزیع و پراکندگی مبلمان پارکی ،درتمامی پارکها رضایت کم و بسیارکم 2/41درصد و متوسط 44 درصد و بسیار زیاد 8/18 درصد می باشد. در مجموع پارکهای ناحیه ای نسبت به پارکهای محله ای و همسایگی شرایط بهتری دارد و شهروندان در این گونه پارکها از آرامش بیشتری برخوردارند.

یکی از گرایشات نوظهور در برنامه ریزی شهری استفاده از اراضی بلا استفاده و متروک در جریان توسعه روز افزون شهر ها و خصوصاً کلانشهر ها است . به مرور زمان استفاده از اراضی در محیط های طبیعی و انسان ساخت تحت تأثیر توسعه قرار می گیرد و در این بین احیای اراضی خالی درون شهر، به یک پاسخ متداول تبدیل شده است , امروزه تغییر اراضی داخل شهر به مراکز فعال شهری؛ به عنوان اقدامی ضروری در میان سیاست گذاران، توسعه دهندگان و سایر ذینفعان مورد توجه قرار گرفته است . از سوی دیگر سرمایه گذاری در شهرها یکی از راه حل های مناسب برای بازتوسعه آنها و برطرف کردن مشکلات و تأمین امکانات مورد نیاز جمعیت شهری است. از این رو این تحقیق به برنامه ریزی اراضی درون شهری به عنوان پاسخی به رشد و توسعه افقی شهر ها می پردازد ؛ و از منظر جذب سرمایه گذاری ها و کمک به پویایی اقتصادی شهر آن را مورد باز شناسی قرار می دهد . هدف اصلی این پژوهش تعیین اراضی دارای اولویت برای سرمایه گذاری است که بر اساس چهار شاخص اصلی پژوهش به چهار دسته اراضی با اولویت بالا، اولویت متوسط ، اولویت پایین و فاقد اولویت تقسیم گردید. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و بهره گیری از سیستم های اطلاعات جغرافیایی gis با به کار گیری مدل تحلیل سلسله مراتبی، انجام شده است .نتایج نشان می دهد که تعداد4835قطعه زمین که 21درصد مساحت حوزه را شامل می شود دارای اولویت سرمایه گذاری بالا می باشند .همچنین 8/59 درصد از اراضی دارای اولویت سرمایه گذاری متوسط می باشد که مجموع این دو گویای پتانسیل بالای حوزه شمال غرب برای جذب سرمایه گذاری ها است . همچنین با بررسی پروانه های ساختمانی اراضی 2000 متر به بالا که در 5 سال اخیر از سوی شهرداری صادر شده ، مشخص شد که 67درصد سرمایه گذاری ها از نوع مسکونی بوده و به لحاظ پراکندگی فضایی 81 درصد آنها در سمت توسعه شهر متمرکز است .

در برخی مکانها به دلیل ساختار کالبدی خاص، فرصت بیشتری برای وقوع جرم وجود دارد. همین امر موجب می شود تا بزهکاران در انتخاب محل ارتکاب جرم خود به دنبال کم خطرترین و مناسب ترین فرصتها و شرایط مکانی برای ارتکاب عمل مجرمانه باشند. بنابراین شناسایی شرایط مکانی به وجود آورنده و تسهیل کننده این فرصتها و ارائه رهنمود برای تغییر این شرایط و تبدیل آن به فضاهای مقاوم در برابر ناهنجاریهای اجتماع از مهمترین اهداف بررسیهای جغرافیایی جرم و جنایت در شهرها محسوب می شود در این تحقیق به بررسی تأثیر کالبد شهر بر وقوع جرائم در شهر اسلام آبادغرب می پردازیم که با توجه به موضوع مورد بحث جامعه آماری مدنظر گرفته شده افراد مجرم شهر می باشند که این افراد سابقه ارتکاب به جرم را داشته اند محل نمونه گیری این تحقیق، مراکز ندامتگاه ها می باشند. روش نمونه گیری در این تحقیق به صورت تصادفی ساده و برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از آماره پیرسون استفاده شده است. در فصل چهارم این پژوهش به تجزیه و تحلیل داده های آماری پرداخته می شود که برای تجزیه و تحلیل هر تحقیقی در اختیار داشتن اطلاعات پایه ی آماری، لازم به نظر می رسد لذا برای بدست آوردن این اطلاعات اقدام به نمونه گیری شده است. تعداد نمونه های این تحقیق مشتمل بر 108 نمونه بوده که با استفاده از نرم افزار spss به بررسی فرضیه های مدنظر پرداخته شد. در این پژوهش با ارائه 7 فرضیه در حیطه های مختلف (جمعیتی، کالبدی، اجتماعی) ارائه و این فرضیات به شیوه پرسشنامه ای 79 سوالی که شش پرسش اول این پرسشنامه مربوط به پرسشهای عمومی و مابقی پرسش ها در زمینه فرضیات بود، مورد بررسی قرار گرفته که نتایج حاصل، حاکی از آن بود که؛ - رابطه بین سرانه جمعیت به فضای موجود (ازدحام و فضای خالی) و وقوع جرائم؛ - رابطه بین فرم فضا و وقوع جرائم؛ - رابطه بین نور (روشنایی محیط مسکونی) و وقوع جرائم؛ - و در رابطه بین کنترل دسترسی و نفوذ پذیری (تفکیک فضای خصوصی ونیمه خصوصی) و وقوع جرائم ؛ در سطح معنی داری کمتر از خطای نوع اول (05/ .) ،فرض صفر آزمون فرضیات فوق رد و وجود رابطه بین متغییرها تأئید شده است. در بررسی فرضیه دسترسی به خدمات شهری (آموزشی، بهداشتی، ورزشی ، تفریحی و فرهنگی) با وقوع جرائم؛ در سطح معنی داری 05/0 فرض صفر آزمون تایید، و در سطح اطمینان 91 درصد این فرضیه تایید شد. و نیز در بررسی رابطه بین آلودگی محیط شهری(وجود زباله و نخاله، روبازبودن فاضلاب و بوی بد، آلودگی صوتی و...) و وقوع جرائم ؛ فرض صفر این آزمون نیز در سطح خطای نوع اول 05/. تأیید، اما این مقدار سطح معنی داری بدست آمده برای تأیید فرض صفر این آزمون بسیار لغزنده می باشد به طوری که در صورت اجرای آزمون در سطح معنی داری 06/ . ، فرضیه تائید می گردید. همچنین در بررسی رابطه بین بهم ریختگی و خشن بودن فضاهای شهری و وقوع جرائم؛ فرض صفر این آزمون قاطعانه تایید گردید. لذا در مجموع با در نظر داشتن نتایج آزمون فرضیات و با توجه به آماره های توصیفی بدست آمده می توان نتیجه گرفت که ویژگی های کالبدی شهر در وقوع جرائم تاثیر بسزایی داشته و وجود ارتباط بین ویژگی های کالبدی و وقوع جرائم در این شهر قطعی است.

اهمیت امنیت در زندگی شهروندان به حدی است که در سالهای اخیر این امر به عنوان یکی از مهمترین ویژگی های شهر پایدار و یکی از شاخص های اصلی در دستیابی به شهرسازی با رویکرد توسعه پایدار محسوب می شود. برای ساخت و طراحی شهری سالم و پایدار می بایست ضمن توجه به ابعاد اجتماعی و فرهنگی و ... به ابعاد کالبدی و محیطی آن توجه نمود. یکی از مهمترین این مباحث مطرح شده در ارزیابی و طراحی فضاهای عمومی شهر از لحاظ کالبدی توجه به ابعاد امنیتی آن است. این تحقیق ارزیابی کیفیت عملکرد امنیتی فضاهای شهری را بصورت تطبیقی در بافت قدیم و هسته پیرامونی آن مدنظر قرار داده است. جامعه آماری تحقیق شامل سرپرست های خانوارهای ساکن در شهر ساری می باشد که به منظور تعیین حجم نمونه از روش آماری کوکران استفاده شده است. بر این اساس تعداد 385 نفر انتخاب شدند و با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای اطلاعات لازم جمع آوری گردید. شیوه تجزیه و تحلیل داده ها از نوع توصیفی – تحلیلی می باشد و آمار نیز به روش های منطبق بر فرضیات همچون آزمون تی تست، همبستگی پیرسون و اسپرمن و همچنین رگرسیون، با استفاده از نرم افزار spss تحلیل گردید. نتایج تحقیق نشان می دهد محدوده بافت کهن شهر ساری نسبت به بافت پیرامونی خود از لحاظ کیفیت فضاهای شهری برای ارتکاب جرم مستعدتر هستند و شهروندان ساکن در این قسمت از شهر احساس امنیت کمتری نسبت به سایر شهروندان داشتند.

مطالعه فوق در خصوص مدیریت بحران برف در شهر مشهد می باشد که با بررسی وضعیت موجود مناطق 3-6و 9 مشهد به نمایندگی از کل مناطق و ارزیابی عملکرد آنها ومقایسه با سایر کلانشهرها بخصوص نمونه های خارجی بران هستیم تا ارتقایی در مدیریت بحران برف چه از لحاظ علمی ، فنی و تجهیزاتی و روشهای فعالیت صورت گیرد .تحقیق فوق ازنوع توصیفی -تحلیلی و انواع مطالعات کاربردی می باشد .که نتیجه آن است که مناطق شهرداری مشهد درمدیریت بحران مستقل بوده ویکپارچه عمل نکرده اند و عملکرد مناطق با توجه به شرایط خاصی که دارند متفاوت است.

چکیده: نوشهرگرایی در پاسخ به نتایج اجتماعی، زیست محیطی و پراکنش ناشی از توسعه های حومه ای در امریکا به وجود آمد و به یکی از رویکردهای جدی در شهرسازی قرن بیستم تبدیل گردیده و تمرکز آن توجه به انسان در برنامه ریزی شهری است. یکی از اصول مهم در نوشهرگرایی پیاده مدار نمودن خیابان هاست. سنجش شاخص های پیاده مداری محورها در شهر، در جذب افراد پیاده برای استفاده از فضا ضروری است. به همین منظور در تحقیق حاضر قابلیت پیاده مداری با تاکید بر اصول نوشهرگرایی در بلوار سجاد واقع در منطقه 1 شهرداری مشهد به طول 1700 متر و عرض حدود 30 متر با نقش غالب خدماتی و تجاری مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای این منظور پس از طرح تعاریف،برای ارزیابی از ابزارهایی مانند پرسشنامه، تحلیل نقشه با استفاده از gis، مشاهده میدانی، شمارش افراد و بررسی اسناد استفاده شده است. مجموعاً 100 پرسشنامه در سه مقطع با پرسش تصادفی از عابرین تکمیل شده است. نتایج حاصل نشان می دهد از مجموع 31 شاخص پیاده مداری، 61 % مثبت و نسبتا مثبت ارزیابی شده در نتیجه پیاده مداری در بلوار سجاد، نسبتاً مثبت ارزیابی می شود.برای ارتقاء پیاده مداری بلوار سجاد 6 راهبرد در الویت اول پیشنهاد گردید.

ضرورت های زمان، همراه با توسعه و گسترش شگفت آور جهانگردی، که در قالب صنعت جهانگردی در سراسر جهان گسترش پیدا کرده است جهانگردی را به ابزاری کارساز در خدمت صلح و دوستی جهانی، تبادل فرهنگی ملت هاو کسب درآمدهای سرشار و... بدل ساخته است . هم اکنون دولت ها ی بسیاری به درآمدهای سهل الوصول ناشی از توسعه صنعت جهانگردی چشم دوخته اند و در تلاش هستند سهم بیشتری از عایدات جهانی این بخش را نصیب خود سازند . به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، صنعت جهانگردی می تواند جایگزین مناسبی برای درآمد نفت باشند. موضوع اصلی این تحقیق حول این مسئله می باشد که استقرار منطقه نمونه گردشگری سپاد در داخل محدوده و در ضلع شمالی شهر مشهد توانسته اثرات مثبت کالبدی، اقتصادی روی پیرامون خود ایجاد نماید واشاره ای به نسبت گردشگری وزائرانی که به سپاد می آیند با توجه به کارکرد تجاری - گردشگری سپاد و اینکه آیا می توان این الگو را به سایر شهرهای ایران تعمیم داد. فرضیه های این پایان نامه عبارتند از فرضیه اول: به نظر می رسد منطقه نمونه گردشگری سپاد خراسان موجب توسعه فیزیکی شهر در واحد سطح (افقی و عمودی) و پیرامون آن شده است. فرضیه دوم: به نظر می رسد منطقه نمونه گردشگری سپاد خراسان موجب ارتقاء شاخص های اقتصادی منطقه (اشتغال- درآمد) شده است. بر اساس فرضیه های فوق 300 پرسشنامه در دو گروه کارشناسان و افراد عادی شامل (فروشندگان سپاد، ساکنین منطقه مسکونی، عابرین، کسبه حاشیه بولوار خیام) تکمیل شد. با استفاده از نرم افزار spss و آزمون t-test فرضیات مورد بررسی قرار گرفتند. نتیجه حاصل از آزمون فرضیه ها حاکی از آنست که منطقه نمونه گردشگری سپاد خراسان موجب توسعه فیزیکی شهر در واحد سطح و پیرامون، همچنین موجب ارتقاء شاخصهای اقتصادی منطقه شده است.

طی سالهای اخیر جهان به سرعت به سمت شهری شدن پیش رفته و در شرایط فعلی نواحی شهری بعنوان بارزترین محیط زندگی انسانها، نیمی از جمعیت کره زمین را در خود جای داده اند. ازطرف دیگر الگوی غالب رشد و توسعه کالبدی شهرها (خصوصا در جهان سوم) نیز که عمدتا بر گسترش افقی تکیه داشته است، با مصرف بیش ازحد منابع و تولید بیشترین ضایعات و آلودگی ها منجر به برهم خوردن پایداری و نظم و تعادل اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی شهرها شده و این امر زندگی در نواحی شهری را با مشکلات و تهدیدات جدی مواجه ساخته است. لذا سیاست های جدید برنامه ریزی شهری با تاکید بر توسعه درونی و ساماندهی عملکردها (بازتوسعه اراضی قهوه ای، تغییر کاربری های ناسازگار و...) که خود تکیه بر نظریات جدیدی چون توسعه پایدار شهری، شهرگرایی جدید، شهر فشرده و رشد هوشمند شهری دارند، بیشترین توجه را بر استفاده موثرتر از زمین هایی که تحت پوشش توسعه شهری می باشند، معطوف نموده اند. در پژوهش حاضر محور فداییان اسلام (نخریسی) شهر مشهد مورد بررسی دقیق قرار گرفته و مشخص شده علیرغم موقعیت خاص آن بعنوان یکی از مبادی اصلی ورودی شهر (بدلیل مجاورت با فرودگاه، ترمینال و اتوبان مشهد ـ باغچه)، مجاورتش با حرم مطهر رضوی (بعنوان مقصد اصلی 20میلیون زائر و مسافر سالانه شهر) و همچنین عبور بخشی از خط یک قطارشهری از میانه آن (با ظرفیت جابجایی 40000 نفر درساعت)، در شرایط فعلی بدلیل وجود سطح وسیعی از اراضی قهوه ای و متروکه (بیش از 30% مساحت قطعات واقع در بلوک اول از حاشیه محور) و همچنین استقرار عملکردهای مزاحم و ناسازگار با بافت اطراف (بیش از 50% کل مشاغل موجود در محدوده) از نقش و جایگاه مناسبی برخوردار نمی باشد. لذا نتایج این پژوهش بر اساس روش توصیفی ـ تحلیلی و بررسی های میدانی و نظرسنجی از ذینفعان، حاکی از آن است که تغییر نقش و عملکرد این محور مهمترین اقدام لازم جهت ساماندهی و ارتقاء کیفیت آن خواهد بود که ضمن فراهم آوردن امکانات توسعه درونی، می تواند بسیاری از کمبودهای خدماتی بافت اطراف را نیز (باتوجه به نیازهای فزاینده ساکنین و زائرین) مرتفع سازد که برای این منظور چهار الگوی پیشنهادی ارائه شده و در مقایسه با یکدیگر قرار گرفته اند.

این رساله به نحوه گذران اوقات فراغت در کلان شهر مشهد پرداخته است. قداست و اهمیت بین المللی کلان شهر مشهد از جمله ضرورت های این تحقیق می باشد. هدف از این تحقیق شناخت راهبردهای توسعه گذران اوقات فراغت در راستای رفاه زائر و غنی سازی اوقات فراغت بوده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی، با ماهیتی قیاسی می باشد. روش جمع آوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه ای- اسنادی و پیمایشی صورت گرفته، در روش پیمایشی از یک طرف برای بررسی نیازهای فراغتی زائران با توجه به فرمول کوکران تعداد 400 پرسشنامه از آنها پر شده و برای تدوین راهبردها با توجه به روش دلفی تعداد 25 پرسشنامه از کارشناسان ذیربط تکمیل شده است. تکنیک استفاده شده swot و qspm بوده است. نتایج بدست آمده از این تحقیق مبین آن است که قوتها و فرصتهای شهر مشهد نسبت به ضعف هاو تهدیدهای این عرصه افزونی داشته و موقعیت شهر مشهد از این حیث تهاجمی می باشد. بنابراین ضرورت برنامه ریزی سیستمی و ارتقاء زیر ساختار های گذران اوقات فراغت با توجه به فرهنگ زیارت اجتناب ناپذیر می شود.

در چند دهه اخیر موضوع کیفیت زندگی شهری توجه بسیاری از محققین در حوزه برنامه ریزی و مدیریت شهری را به خود جلب کرده است. این توجه ناشی از اهمیت این مطالعات در ارزیابی مناطق کم برخوردار و میزان توفیق سیاست های اجرا شده در این رابطه است. شایان ذکر است بسیاری از این مطالعات در مقیاس کشوری و یا شهری انجام شده است که طبیعتا بسیاری از جزئیات مربوط به مقیاسهای کوچکتر را منعکس نمی کند. همچنین ارتباط بین ارزیابی عینی و ذهنی کیفیت زندگی به خوبی شناخته شده نیست. در پژوهش حاضر کیفیت زندگی شهری در منطقه یک شهر مشهد و نحوه توزیع امتیاز آن در سطح محلات 11 گانه آن با استفاده توام از شاخصهای عینی و ذهنی مورد ارزیابی قرار گرفته است. اطلاعات جمع آوری شده در این تحقیق شامل پرسشنامه توزیع شده بین شهروندان محلات و دیگر داده های مکانی است. در ادامه از تحلیل های آماری و gis برای ارزیابی میزان تاثیر مولفه های ذهنی و عینی کیفیت زندگی و سنجش رابطه بین آنها و در نهایت پیشنهاد یک مدل ارزیابی بهره برداری شده است. از بین هشت مولفه اصلی کیفیت زندگی شناسایی شده بر اساس سوابق پژوهشی و نظرات متخصصین ، به جز دو مولفه مسکن و درآمد در بقیه مولفه ها رضایت نسبی در مقیاس منطقه وجود دارد که در این میان مولفه های روابط اجتماعی، امنیت و محوطه محله مسکونی رضایت بیشتری را به خود جلب کرده است همچنین نتایج حاکی از رضایت نسبی شهروندان در سطح منطقه به غیر از محلات ارشاد، آبکوه و سعدآباد است و در مقابل، رضایتمندی در محلات بهشت و راهنمایی در بالاترین سطح قرار دارد. همگنی محلات در سطح منطقه از نظر ارزیابی کیفیت زندگی ذهنی با استفاده از ضریب تغییر سنجیده شده است. نتایج نشان می دهد که در محلات سجاد، راهنمایی و بهشت که میانگین امتیاز بالاتر بوده است، ارزیابی افراد از کیفیت زندگی نیز همگن تر است. نتایج حاصل از ترکیب امتیازات کیفیت زندگی ذهنی و عینی در سطح منطقه منتج به معرفی چهار وضعیت مرفه، محروم، سازگار و ناهنجار برای هر محله می شود. بدین ترتیب می توان گفت ارزیابی کیفیت زندگی به تفکیک عینی و ذهنی الزاما در هر محله شرایط یکسانی را منعکس نمی کند. در نهایت انتظار می رود نتایج حاصل از این تحقیق برای طراحی مطالعات کیفیت زندگی شهری در آینده علی الخصوص در شهر مشهد موثر و راهگشا باشد.

چکیده: نظام مدیریت شهری ایران به سبب تمرکز در ساختار سیاسی- مدیریتی کشور نسبت به سیستم های فرادست و نظام های ملی و منطقه ای دارای رابطه ای خطی - عمودی و یک سویه ای است که آن را به سوی مدیریتی منفعل سوق داده است. به دنبال آن عدم فقدان انسجام کافی در تعاملات سیستمی با سطوح فرودست و داخلی آن را تبدیل به مدیریتی نامنسجم نموده است و در نهایت از نظر ابعاد محیطی نیز مدیریت شهری ایران به دلیل عدم برخورداری از بسترهای مناسب سیاسی، اجتماعی، مالی، حقوقی و مشارکت ناکافی کنشگران اجتماعی در محیطی نامساعد درحال فعالیت است. در شهر مشهد نیز با توجه به تعریفی که از کلانشهربه عنوان کل عملکردی همبسته ای شامل چندین قلمرو مستقل حکومتی و مدیریت شهری ارائه می گردد و به عقیده بسیاری از صاحب نظران حکومت و حکمروایی کلان شهری ( (metropolitan governance ؛بزرگ ترین چالش در اداره و حکمروایی شهر- منطقه ، تفرق سیاسی political fragmentation)) یا فقدان انطباق قلمرو عملکردی (منطقه کلان شهری) با قلمرو سازمانی و تفرق عملکردی معرفی گردیده است. مطالعات ذیل در سه مرحله کلی پیش بینی شده است. مرحله اول با عنوان «شناخت و تحلیل» شامل بررسی نظریه ها و اصول مدیریت کلان شهری در جهان و شناخت ابعاد مختلف مدیریت منطقه کلان شهری مشهد در وضعیت موجود است. در مرحله بعد براساس چارچوب های نظری و تحلیل وضعیت موجود، تدوین چشم انداز مطلوب و ممکن از مدیریت منطقه کلان شهری مشهد صورت گرفته است. در تدوین این چشم انداز علاوه بر مطالعات اسنادی و موردی، دیدگاه کنشگران و عناصر موثر در مدیریت منطقه کلان شهری مشهد نقش مهمی ایفا کرده است. در نهایت براساس چشم انداز تدوین شده و به منظور تحقق آن، راهبردهای گذار از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب مدیریت منطقه کلان شهری مشهد ارائه شده است. این پژوهش از حیث نظری و روش شناسی بر ساختار گرایی و تحلیل تاریخی- تکوینی در سطح کلان و راهبردی استوار است. این پژوهش به روش مطالعات اسنادی- کتابخانه ای و تحلیل کیفی در چندین محور و با هدف دستیابی به متدولوژی برنامه ریزی راهبردی مدیریت یکپارچه شهری در کلانشهر مشهد می باشد.

با وارد شدن سیستم قطار شهری به بافت شهر مشهد،اراضی که در اطراف این سیستم قرار داشتند، از اهمیت ویژه ای برخوردار گشته و بسیار مورد توجه برنامه ریزان قرار گرفتند. با توسعه و گسترش شهر مشهد از مراکز و هسته های اولیه و ایجاد مراکز جدید و جاذب در نقاط مختلف شهر، سبب شد شبکه های ارتباطی بسیار مورد توجه و اهمیت قرار گرفته و در این بین با ورود سیستم قطار شهری و با بررسی نوع و سرانه کاربری ها در پیرامون ایستگاه ها ،حداکثر استفاده از پتانسیل های این اراضی جهت احداث کاربری های جاذب در جذب جمعیت به عمل آورده شد. در این خصوص با استفاده از منابع کتابخانه ای و روش های میدانی و تحلیل مطالعات امکان سنجی و مکان گزینی از طریق نرم افزارarc gis ،تحلیلی بر روی کاربری های پیرامونی در حوزه نفوذ مستقیم ایستگاه های قطار شهری (خط 2 قطار شهری مشهد که با توجه به نظرات خود مسئولین سازمان و کمبود مطالعات در خصوص این خط ،نمونه موردی در نظر گرفته شده است) ،صورت گرفته و اهداف و نتایج کلی مورد انتظار در این پژوهش شامل یافتن اراضی دارای پتانسیل و توان سنجی این اراضی در اطراف ایستگاه ها برای احداث مراکز تجاری و همچنین طراحی فضاهای شهری تعریف شده،فعال و پویا که بتواند نیازهای مراجعین به آن را به نحو مطلوبی برآورده سازد،می باشدو در نهایت با توجه تحلیل های صورت گرفته هر کدام از 11 ایستگاه خط 2 قظار شهری مشهد از نظر کاربری های پیرامون در وضع موجود مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و نقش آنها در جذب سفر تعیین گردیده و در نهایت ایستگاه ها با توجه به سازگاری و ناسازگاری کاربری ها در حوزه نفوذ خود به چند دسته مناسب،نسبتا مناسب،نسبتا نامناسب و نامناسب از نظر کاربری های قالب تقسیم بندی شدند.

ایجاد پارک های شهری به عنوان مکان حضور اجتماعی مردم یکی از اهداف مهم مدیریت شهری امروز می باشد. حد مطلوب برای دسترسی به کاربری ها باعث می شود تا کاربری های محلی مانند پارک های محلی، جایگزین پارک های وسیع و منفرد شوند. در این تحقیق هدف اصلی شناسایی و تدوین معیارهای مکانیابی مناسب پارک های منطقه 9 شهرداری مشهد در سه مقیاس همسایگی، ناحیه ای و محلی با تاکید بر اصول طراحی پایدار و اصول الگوی تخصیص کمینه فاصله می باشد و به دنبال آن اهداف دیگری مانند ارزیابی وضع موجود فضای سبز منطقه و بررسی و تحلیل کمبودها، تعیین سازگاری و عدم سازگاری کاربری فضای سبز با سایر کاربری های موجود و کم کردن و به حداقل رساندن فاصله تمام افراد منطقه 9 جهت برخورداری از پارک ها و فضای سبز مد نظر محقق قرار گرفته است. لذا با استفاده از روش و ابزار گردآوری اطلاعات مبتنی بر بنیادهای نظری اکتشافی به دو صورت اسنادی و میدانی، پس از بررسی کمبودها و تحلیل وضع موجود منطقه، 10 معیار برای بررسی محدوده های مناسب جهت احداث پارک انتخاب شده است. تحقیق حاضر بصورت کمی و کیفی انجام شده است و با استفاده از نرم افزارgis و مصاحبه های تخصصی با کارشناسان انجام گرفته است. در جهت ارزیابی تکمیلی و مشخص نمودن شاخص ها و معیارهای مهم در تعیین مکان پارک ها، مصاحبه های انجام گرفته با 11 تن از کارشناسان که به روش گلوله برفی (snowball sampling) در سه بخش دانشگاه، شهرداری و سازمان پارک ها و فضای سبز نمونه برداری شدند و به روش آنالیز موضوعی (theme analysis) تحلیل شد. سپس با استفاده از نقشه های موجود در طرح های فرادستی جامع و تفصیلی و همچنین برداشت های میدانی به بررسی معیارها و تطبیق آنها با محدوده مطالعاتی پرداخته شده است. تکنیک مورد استفاده، سیستمهای فضایی پشتیبانی چند معیاره sdss است و تجزیه و تحلیل اطلاعات و روی هم اندازی و تطبیق لایه های اطلاعاتی در محیط gis صورت گرفته است. نتایج نشان می دهد که مهمترین معیار در مکان یابی پارک ها نزدیکی به مراکز ثقل جمیعت می باشد. همچنین حدود 1/32 متر مربع کمبود سرانه فضای سبز در منطقه وجود دارد که با توجه به جمعیت منطقه، سطح مورد نیاز برای این کاربری بایستی معادل 86/4 هکتار باشد که براین اساس نیز 52/8 هکتار کمبود سطح در منطقه برای این کاربری وجود دارد.

با افزایش رشد جمعیت شهری نه تنها لازم است بر وسعت شهرها افزود بلکه می بایست شهرهای جدیدی ساخت که مجهز به آخرین فناوری های هوشمند باشند.امروزه فناوری اطلاعات به عنوان عمده ترین محور تحول مطرح شده و دستاوردهای ناشی از آن در زندگی مردم تاثیرگذار است که می توان از نتایج آن شهرالکترونیک را نام برد. شهرالکترونیک یک واقعیت است که در تطابق با نیازهای مردم و جامعه می بایست حضور داشته باشد. اگر امروزه ما این نیازها چشم پوشی کنیم بایستی در آینده هزینه های زیادی را برای انجام آنها پرداخت کنیم.هدف اصلی تحقیق امکان سنجی استقرار شهرالکترونیک در بجنورد می باشد که جهت رسیدن به این هدف نیازمند شناسایی چالش ها و عوامل موثر در توسعه شهرالکترونیک بجنورد و مدل سازی عوامل موثر در قالب تفکر سیستمی هستیم. روش تحقیق ، توصیفی_تحلیلی و استنباطی است. ابتدا با بررسی ادبیات موضوع ، شاخص های مرتبط با پیاده سازی شهرالکترونیک استخراج و این شاخص ها در 5 مجموعه فردی ، اجتماعی ، سازمانی ، تکنولوژیکی و سیاسی تقسیم بندی گردیدند. برای درک روابط علی و معلولی این عوامل از روش کیفی تفکر سیستمی بر مبنای مطالعات اسنادی استفاده شد که منجر به طراحی 5 زیرسیستم فردی ، اجتماعی ، سازمانی ، تکنولوژیکی و سیاسی و یک سیستم کلی که در نتیجه ارتباط این زیرسیستم ها می باشد با استفاده از نرم افزار vensim گردید. سپس پرسشنامه ای جهت تعیین وضعیت شاخص های مورد نظر و تاثیر آنها در پیاده سازی شهرالکترونیک بین شهروندانی که جهت دوره شهروند الکترونیک ثبت نام کرده بودند و مدیران شهری توزیع گردید. در مرحله بعد با استفاده از نرم افزار spss به بررسی نظرات پرسش شوندگان پرداخته شد تا نهایتا عوامل موثر و چالش های موجود در محیط های فردی ، اجتماعی ، سازمانی ، تکنولوژیکی و سیاسی شناسایی و الویت بندی گردند. همچنین تاثیر عوامل اجتماعی از منظر مدیران شهری و شهروندان مقایسه گردید. آنالیز داده ها با روش های توصیفی و استنباطی (روش من ویتنی) انجام شد و با استفاده از نتایج بدست آمده پرسش نامه ای نیمه ساختار یافته جهت انجام مصاحبه و اخذ نظرات کارشناسان در این حوزه طراحی و با 4 نفر از کارشناسان که به روش گلوله برفی انتخاب شدند مصاحبه شد و داده هایی بدست آمد که از طریق آنالیز موضوع و کدبندی تحلیل شده است. سپس با اطلاعات بدست آمده از مطالعات کمی و کیفی ، سیستم های اولیه بر اساس شرایط شهر بجنورد تکمیل گردیدند و از ارتباط سیستم های تکمیل شده مدل نهایی سیستمی بر اساس شرایط شهر بجنورد رسم گردید. نتایج تحقیق نشان داد که عوامل موثر در هریک از این محیط های فردی ، اجتماعی ، سازمانی ، تکنولوژیکی و سیاسی به ترتیب تجربه قبلی افراد در استفاده از خدمات الکترونیک ، آموزش شهروندان ، آموزش مدیران ، حفظ امنیت و حریم شخصی کاربران و حمایت از سوی مقامات بالای دولتی می باشد. در مقایسه نظرات هر دو گروه شهروندان و مدیران شهری معتقد به تاثیر متغیرهای سن ، هنجارهای ذهنی افراد ، توجه به تدوین برنامه آموزشی و حمایت دولت از طریق کارگاه و سمینار در پیاده سازی شهر الکترونیک هستند. همچنین در زمینه چالش های شناسایی شده می توان گفت که در محیط فردی اضطراب افراد هنگام مواجهه با رایانه ، در محیط اجتماعی عدم حمایت دولت از طریق کارگاه و سمینار ، در محیط سازمانی مقاومت در برابر تغییر فرهنگ ، در محیط تکنولوژیکی آماده نبودن زیرساخت های لازم برای اینترنت پر سرعت و در محیط سیاسی عدم حمایت های مالی به عنوان چالش وجود دارند. بر اساس نتایج بدست آمده می توان گفت که شهر بجنورد از لحاظ استقرار شهرالکترونیک آمادگی لازم را ندارد.

طرح استراتژی توسعه شهری، رویکرد راهبردی است که هم اکنون در بسیاری از کشورهای جهان و به خصوص کشورهای در حال توسعه با استقبال مواجه شده است. در حالیکه که طرح-های جامع و تفصیلی که سند توسعه شهر در کشور ما محسوب می-شوند بیشتر نقش بازدارنده داشته و نقش هدایت کنندگی آنها بسیار کمرنگ است، اما طرح های استراتژیک می توانند شهرداری-ها و نهادهی مردمی را از حالت انفعال بیرون آورند و به آنها نقشی فعال و هدفمند در جهت توسعه شهر اعطا نمایند. شهر بابلسر با توجه به مشکلاتی که در راه توسعه داشته است طرح های جامع از رفع این مشکلات ناتوان بوده اند و به همین دلیل نیاز به طرح های استراتژیک برای رفع این مشکلات مشهود است. این تحقیق با استفاده از روش توصیفی _ تحلیلی و در دو بخش کتابخانه ای و میدانی انجام شده است. اطلاعات میدانی در قالب پرسشنامه از سه جامعه آماری؛ مسولین شهری(50 نفر)، شهروندان (320) و نخبگان شهری(50 نفر) بدست آمده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spssو آزمون تحلیل واریانس یک طرفه(anova) استفاده شده است. نتایج نشان می-دهد؛ که از نظر گروه های مختلف شهری، شهر بابلسر به لحاظ شاخص هایcds در وضعیت چندان مطلوبی قرار ندارد و همچنین نتایج حاصل از آزمون آنوا نیز نشان می دهد که بین نظرات گروه های مختلف شهری(مسولین، شهروندان، نخبگان شهری) به لحاظ شاخص های cds تفاوت معناداری وجود دارد. نتایج حاصل از تحلیل swot نیز نشان می دهد که شهر بابلسر نسبت به شاخص-هایمدلcds در موقعیت تهاجمی قرار می گیرد. در ادامه استراتژیهایی جهت توسعه شهر ارائه شده اند و در نهایت بوسیله ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی (qspm) اقدام به اولویت بندی استراتژی ها شد. که استراتژی تقویت زیرساختهای بخش گردشگری با تأکید بر بهره برداری بهینه از جاذبه های طبیعی و تاریخی موجود، با امتیاز 3.15 در اولویت اول جهت توسعه شهر بابلسر در آینده قرار گرفت.

مسائل و چالشهای ناشی از تلفیق و ترکیب عملکرد شماری از کاربری ها در بافت فضای شهری، مسائل پیچیده ای هستند. در این زمینه می توان به کاربری هایی از جمله فرودگاه ها اشاره داشت که اثرات ژرفی بر کاربری ها و فعالیت های پیرامون خود دارد. بدون شک مکان گزینی و توسعه فرودگاه ها می تواند تأثیرات اقتصادی، اجتماعی، بصری و غیره بر محدوده پیرامون داشته باشد که این توسعه و گسترش بدون برنامه در مغایرت با اصول توسعه پایدار شهری می باشد. در این مطالعه فرودگاه مشهد بعنوان یک منبع آلودگی صوتی و آثار مسیر تردد هواپیماها بر محدوده مسکونی پیرامون مورد بررسی قرار گرفت. هدف از پژوهش تعیین میزان تأثیرگذاری آلودگی صوتی تردد هواپیماها بر ساکنین محدوده مورد مطالعه است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف در زمره تحقیقات کاربردی از نظر روش شناسی جزء تحقیقات همبستگی یا همخوانی می باشد. با توجه به نقشه محدوده خطوط هوایی فرودگاه و مشاهده میدانی محدوده مورد مطالعه انتخاب شد. محدوده مورد نظر به لحاظ تأثیر مستقیم و نزدیکی به مسیر تردد هواپیماها به سه منطقه تقسیم گردید. برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از 382 پرسشنامه استفاده و در ادامه با نرم افزار spss وeviews 7 اطلاعات جمع آوری شده مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج بیانگر آن است که:اختلال در خواب، حالت عصبی، استرس و بیماری روحی و تداخل در گفتار از عواملی هستند که صرف نظر از اولویت بندی متفاوتشان در سه منطقه از بیشترین میزان تأثیرپذیری از آلودگی صدای هواپیماها برخوردار هستند.آلودگی صوتی فرودگاه مشهد بر قیمت املاک مناطق تأثیر منفی دارد. مدل برآورد تابع قیمت هدانیک نشان می دهد که از بین متغیرهای مربوط به عوامل فیزیکی، محیطی و همسایگی، متغیر فاصله تا فرودگاه دارای رابطه معنا داری با قیمت واحدهای مسکونی محدوده مورد مطالعه دارد. یعنی با یک درصد افزایش فاصله ملک مسکونی با فرودگاه، قیمت واحد مسکونی 0.64 درصد افزایش می یابد. با توجه به نتایج برآورد تابع قیمت هدانیک می توان استنباط کرد که، متغیر وابسته قیمت هر متر مربع واحد مسکونی با متغیر مستقل قرارگیری در مسیر پرواز رابطه معناداری دارد ولی ضریب تأثیر گذاری آن بسیار ناچیز است که می توان از آن چشم پوشی کرد و همچنین متغیر فاصله تا فرودگاه نشانگر آن است که هر چه از فرودگاه دور شویم بر ارزش املاک مسکونی افزوده می شود. بنابراین الگوی حاکم بر قیمت زمین و مسکن در پیرامون فرودگاه به شکل نواری نمی باشد.

مقوله تراکم شهری، یکی از مهم ترین مباحث شهری است که نمی تواند از دیدگاه محیط زیست بی تفاوت و یا خنثی ارزیابی شود. تراکم همواره به عنوان یک عامل اصلی و شاخص در مجموعه فعالیت های شهرسازی و طرح های توسعه شهری مشهد و منطقه 9 شهرداری مورد ملاحظه قرار گرفته است. اما بدیهی است که در این طرح ها به هنگام مطالعات برای تعیین آستانه های مجاز تراکم شهری، نسبت به آستانه های تحمل زیست محیطی، توجهی به عمل نیامده و تعیین آن، بدون طی فرآیندهای علمی، تبعات و عوارض بسیاری را برای شهر و شهرنشینان به همراه داشته است. چنانکه اکنون ساخت و سازهای غیراصولی و غیرمجاز فشارهای زیست محیطی را در این منطقه دامن زده و آسیب های جبران ناپذیری را به بار آورده است. لذا مساله اصلی تحقیق حاضر، پاسخ بدین پرسش است که "چگونه می توان به آستانه ای از تراکم شهری در سطح منطقه 9 شهرداری مشهد دست یافت که ضمن تضمین آستانه حضورپذیری انسان ها و انواع فعالیت ها در فضا، در بردارنده کم ترین پیامدها و بازتاب های زیان آور نیز باشد؟". در این مطالعه مفهوم ظرفیت تحمل از تلفیق دو مفهوم اساسی ظرفیت تحمل حیاتی و مقاومت محیط شکل گرفت. به منظور تعیین ظرفیت تحمل در ابتدا پتانسیل بهره وری هریک از منابع موجود و بار عملکردی هریک از تاسیسات شهری در پاسخ به نیازهای واقعی شهرنشینان براساس هفت عامل آب، فاضلاب، زباله، انرژی، راه، حمل و نقل همگانی و سطوح سبز برآورد شد و سپس بر مبنای استانداردهای زیست محیطی و آستانه های مجاز آلودگی که بر مبنای تجربیات، شواهد علمی و الزامات قانونی به دست آمده، تراکم مطلوب توسعه تعیین گردید. درادامه به منظور اندازه گیری فشار وارده بر سرزمین از مدل عدد فشار استفاده و درجه ظرفیت تحمل در سه بازه با عنوان آستانه مطلوب، مجاز و فشار بحرانی توزیع شد. اطلاعات و داده های اولیه و خام مورد نیاز این مطالعه از طریق مصاحبه با کارشناسان، مراجعه به شهرداری و دیگر سازمان های متولی بدست آمد و پس از طبقه بندی و تلخیص، در سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که جمعیت و تراکم توسعه منطبق بر ظرفیت تحمل منطقه توزیع نیافته است و در بازه فشار بحرانی برابر با بیشترین مقدار فشار وارده بر سرزمین قرار دارد. در ادامه عامل مصرف و بهره وری از منابع آب و تصفیه فاضلاب به عامل محدودکننده ظرفیت تحمل منطقه انتخاب گردید و برمبنای آن حداقل و حداکثر توان جمعیت پذیری منطقه برابر با 109862 و 125913 نفر با متوسط ضریب سطح زیربنای 6/90 درصد و تراکم خالص و ناخالص 76 و 114 نفر در هکتار محاسبه شد.

مسکن دومین نیاز بشری پس از غذا است و تهیه آن همواره از دغدغه های خانوارها بوده است.دولتها با دخالت در بخش مسکن علاوه بر تامین مسکن مناسب و افزایش رفاه اقتصادی جامعه اهداف دیگری را نیز دنبال می کنند. ازجمله این اهداف تحریک رشد اقتصادی است. با توجه به اینکه مسکن و ساخت و ساز آن ارتباط وسیعی با دیگر بخشهای تولیدی و خدماتی اقتصاد دارد،هر حرکتی در بخش مسکن سریعاً به دیگر بخشهای اقتصادی کشور سرایت کرده و می تواند موجب رکود و یا رونق آنها بگردد. از اینرو دولتها با استفاده از بخش مسکن می توانند به رشد اقتصادی کشور شتاب ببخشد. افزایش سریع جمعیت در ایران از یکطرف و گرایش شدید به شهرنشینی از طرف دیگر باعث تشدید فزاینده تقاضای مسکن شده است.بدین جهت دولت در برنامه ریزی های احداث مسکن واحدهای مسکونی با مساحت کم (کمتر از 100 متر) را به عنوان الگوی مصرف مسکن مطرح نموده است. در این تحقیق سعی شده تا به بررسی مسکن مهر و اهمیتی که این پروژه در بر آورده کردن نیازهای افراد کم درآمد دارد پرداخته شود.هدف اصلی این تحقیق مطالعه و ارزیابی مسکن مهر شهرک مهرگان در مشهد است.جامعه آماری این تحقیق کل ساکنین شهرک مهرگان مشهد است، جمعیت فعلی این شهرک هشت هزار نفر می باشد.حجم جامعه آماری بر اساس فرمول کوکراین 366 نفر از ساکنین شهرک مهرگان در نظر گرفته شده است.واحد تحلیل در این تحقیق فرد می باشد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه است.نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که پروژه مسکن مهر در مشهد در رسیدن به اهداف خود یعنی جذب گروه های خاص، ناموفق عمل کرده است.بعد اجتماعی با میانگین 07/2 و بعد اقتصادی با میانگین 56/2 نشان دهنده این امر است که عدم توجه کافی به ابعاد و اجتماعی و اقتصادی در پروژه مسکن مهر مشهد موجب نارضایتی ساکنین گردیده است.با توجه به بررسی های انجام شده در این شهرک می توان گفت مهم ترین عامل در عدم موفقیت این پروژه عدم توجه به ابعاد مختلف در طراحی آن است،پیشنهاد می گردد به طراحان ابعاد مختلف یک طرح را در نظر بگیرند.

امروزه با توجه به گستردگی شهرنشینی و رواج نا امنی های اجتماعی درشهرها، مطالعه موضوع امنیت، عوامل موثر برآن و راهکارهای تقویت امنیت در شهرهاضرورت یافته است .«سرمایه اجتماعی» به عنوان یکی از «پیش شرطهای لازم برای امنیت شهری»، دارای عناصری چون مشارکت اجتماعی ,اعتماد اجتماعی وتعامل اجتماعی، است که میزان هر یک از این مولفه ها در نواحی مختلف شهر ها متفاوت است.تحقیق حاضر به بررسی افتراق مکانی - فضایی تاثیرات سرمایه اجتماعی براحساس امنیت شهروندان درنواحی شهر بابلسر پرداخته است. جامعه ی آماری این تحقیق را کلیه خانوار های شهری در نواحی سه گانه شهر بابلسر تشکیل می دهد و به منظور تعیین حجم نمونه از روش آماری کوکران استفاده شده است. «حجم نمونه» در این پژوهش 375 نفر میباشد. داده های این پژوهش با استفاده از پرسشنامه و به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به دست آمده است. شیوه تجزیه و تحلیل داده ها از نوع توصیفی- تحلیلی می باشد و آمار نیز به روش های منطبق بر فرضیات همچون آزمون تی تست، همبستگی پیرسون , اسپیرمن ,تحلیل واریانس( anova) و تحلیل رگرسیون با استفاده از نرم افزار spss تحلیل گردید. همچنین جهت نمایش مکانی – فضایی در سطج نواحی شهری از نرم افزار arcgisاستفاده شد. نتایج تحقیق نشان می دهد هر چه میزان سرمایه اجتماعی بیشتر باشد به همان میزان احساس امنیت نیز بیشتر خواهد بود.در تحلیل نهایی شاخص مشارکت اجتماعی بیشترین همبستگی را با احساس امنیت نشان داده است.از میان ویژگی های دموگرافیک جنسیت,تحصیلات,وضعیت اشتغال,درآمد ماهیانه خانواده در میزان احساس امنیت اثرگذار بوده است. همچنین نتایج نشان می دهند نواحی مختلف شهر بابلسر دارای تفاوت های قابل توجهی در میزان سرمایه اجتماعی واحساس امنیت هستند.

دردهه های گذشته بسیاری از محلات شهرهای بزرگ کشور دچارفرسودگی محیطی گردیده است. مسأله فرسودگی محلات پدیده ای فراگیرتر از استهلاک بنا،ساخت وساز بی کیفیت وعدم استحکام ساختمان ها ،فرسودگی زیرساختهاوفقدان خدمات وفضای سبزو ... است. آسیبهای اجتماعی ازجمله بیکاری،اعتیاد،فقرآموزشی ورشد بزهکاری است که موجب لطمه زدن به حیثیت محلات و کوچ ساکنین اصیل و بومی و جایگزینی گروه های کم توان تر و مهاجرین گردیده است . قلعه آبکوه مشهد نیز به عنوان نمونه ای از این محلات نه تنها با فرسودگی شدید کالبدی بلکه با مشکلات اجتماعی و اقتصادی ساکنین و مقاومت آنها در برابر اجرای طرح نوسازی روبرو است . نتایج این پژوهش نشان میدهد که از نظر کالبدی بافت محله آبکوه مشهد به شدت دچار فرسودگی است به طوری که از کل املاک واقع در طرح 8/99% فرسوده و تنها 2/0% از آنها غیر فرسوده می باشد و این در حالی است که 52% از این املاک به شدت فرسوده بوده و مسائل و مشکلات فراوانی برای ساکنین و مدیریت شهری به همراه دارد. با بررسی 375 نمونه به کمک آزمون (کای – دو ) در نرم افزار spss، ارتباط پنج ویژگی اجتماعی – اقتصادی ساکنین با میزان تمایل به سکونت در محله مورد بررسی و تایید قرار گرفت و مشخص شد ، شرایط اجتماعی نامناسب و وضعیت اقتصادی وابسته به کالبد در این بافت ، موجب مقاومت ساکنین در برابر اجرای طرح می باشد . تحلیل نتایج پرسشنامه ها نشان دهنده آن است که 98% ساکنین از جزئیات طرح نوسازی اطلاع دقیقی نداشته و به کمک آزمون کای – دو ارتباط این مسئله با مقاوت ساکنین در برابر فروش واحدهای خود و تمایل به سکونت در محله به اثبات رسیده است . در نهایت روش جاری تملک بررسی گردید که نتایج حاکی از نارضایتی 73% پرسش شوندگان از روش تملک فعلی (خرید نقدی املاک به قیمت کارشناسی ) بوده و مشخص گردید در صورت تغییر این روش و استفاده از نظرات ساکنین ، طرح تملک سرعت بیشتری خواهد گرفت.

نظام شهرسازی و برنامه ریزی شهری برای انتخاب کاربریهای شهری و جانمایی آنها در مناطق مختلف شهر و توسعه و ایجاد هر کاربری خاص، نیازمند آگاهی از ویژگیهای سفرسازی و تاثیرات ترافیکی هر کاربری می باشد؛ تا جایگزینی هر کاربری و یا اقدامات کالبدی دیگر با در نظر گرفتن تاثیراتی باشد که در سطح شبکه و نواحی پیرامونی ایجاد می گردد. چنانچه به عملکرد، موقعیت و اندازه کاربری های موثر در تولید و جذب سفر نظیر مراکز تجاری، ورزشی، آموزشی، اداری و تفریحی و ... توجه لازم مبذول نشود موجب بروز سفرهای زاید می گردد. به همین خاطر است که در حال حاضر ضریب سرانه سفر در برخی از شهرهای کشور نظیر تهران با وجود پایین بودن ضریب مالکیت اتومبیل از بسیاری کشورهای صنعتی غربی بیشتر می باشد. شاید مهم ترین راه مقابله با معضلات ترافیکی شهر بجنورد، یافتن روش هایی جهت کاهش تقاضای سفر باشد. در این پژوهش ترافیک بجنورد به عنوان متغیر وابسته و کاربری های تجاری به عنوان متغیر مستقل و موثر بر ترافیک می باشند. و برای تعیین میزان تولید و جذب سفر کاربری های تجاری در هر یک از نواحی و مناطق ترافیکی شهر بجنورد از نرم افزار arcmap استفاده شده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد که بافت مرکزی شهر بجنورد شامل 30 ناحیه ترافیکی، با مجموع 310560 متر مربع مساحت کاربری تجاری ، که 73.89 درصد مساحت کاربری تجاری شهر بجنورد را تشکیل می دهند؛ در مجموع 55.55 درصد از کل سفرهای روزانه شهر را جذب می کنند. و بافت حاشیه ای شهر بجنورد شامل 28 ناحیه ترافیکی، با مجموع 109795 متر مربع مساحت کاربری تجاری ، که 26.11 درصد مساحت کاربری تجاری شهر بجنورد را تشکیل می دهند؛ در مجموع 44.45 درصد از کل سفرهای روزانه شهر بجنورد را جذب می کنند. به عبارت دیگر پر ترافیک ترین مناطق شهر بجنورد جذب کننده بیشترین سفرها با هدف کاربری تجاری نیز می باشند. این امر ضرورت توجه مسئولین شهر بجنورد را به جانمایی صحیح کاربری های شهری بیش از پیش آشکار می سازد.

موضوع حمل و نقل یکی از محورهای اساسی زندگی نوین شهری بوده که نیازهای جابه جایی انسان را نیز شکل می دهد، هم چنین سیستم حمل و نقل شهری می تواند عاملی موثر در جهت ارتفاء شاخص های توسعه پایدار شهری باشد. یکی از ارکان مهم و موثر در حمل و نقل شهری، سیستم قطارسبک شهری (l r t) می باشد. شواهد نشان می دهد عملکرد سیستم قطارسبک شهری و نقش آن در توسعه ی پایدار شهری به سه عامل تمایل شهروندان به استفاده از حمل و نقل عمومی، کاهش ترافیک و مشکلات زیست محیطی و تغییر کاربری اراضی مجاور ایستگاه ها بستگی دارد. هدف از این پژوهش نیز ارزیابی عملکرد قطارسبک شهری مشهد در توسع? پایدار شهری شهر مشهد براساس سه عامل فوق الذکر می باشد و هم چنین یکی دیگر از اهداف این پژوهش بررسی تفاوت نظرات بین مدیران شهری و شهروندان می باشد. برای رسیدن به این هدف پس از توسعه مدل مفهومی تحقیق، پرسش نامه ای طراحی گردید و بین 320 نفر از ذی نفعان این طرح شامل شهروندان، کاسبان و کارشناسان توزیع گردید، هم چنین از روش های مصاحبه و مشاهده نیز استفاده شد. آنالیز اطلاعات به دست آمده از پرسش نامه ها و مصاحبه ها با روش های کمی (شامل آزمون های توصیفی و استنباطی، آزمون کروسکال، آزمون من ویتنی و آزمون نرمالیته) و هم چنین کیفی (شامل آنالیز موضوعی مصاحبه ها) بوده است. نتایج مطالعات کمی نشان می دهد که در هر سه بعد یاد شده قطارسبک شهری تقریباً به صورت موثر عمل کرده است در حالی که در نتایج مطالعات کیفی عملکرد قطارسبک شهری با چالش هایی همراه بوده است و هم چنین نتایج نشان می دهد که بین نظرات مدیران شهری و شهروندان تفاوت معنادار وجود دارد. در پایان پیشنهادات و ارائه راهکارها براساس هر سه بعد یاد شده بررسی شده است.

توسعه شهری به عنوان یک مفهوم فضایی، را می توان به معنی تغییرات در کاربری زمین و تراکم، جهت رفع نیازهای ساکنان شهر در زمینه غذا، مسکن، حمل و نقل، اوقات فراغت ،امنیت و ... تعریف کرد. چنین توسعه ای زمانی پایدارخواهد بود که در طول زمان، شهری از نظر زیست محیطی قابل سکونت و زندگی(هوای پاک،زیبایی محیط شهری،آب آشامیدنی سالم، اراضی و آب های سطحی و زیرزمینی بدون آلودگی و ...)، از نظر اقتصادی بادوام (اقتصاد شهری باید بتواند با تغییرات فنی و صنعتی جهت حفظ مشاغل پایهایاش هماهنگ شود و مسکن مناسب و در حد استطاعت ساکنانش را با یک بار مالیاتی سرانه عادلانه تأمین نماید) و از نظر اجتماعی همبسته باشد.انجام چنین توسعه ای از ویژگی های ذاتی استراتژی توسعه شهرییا city development strategy است و در قالب اصولی همچون :حکمروایی خوب شهری،قابل زندگی بودن،بانکی بودن و رقابتی بودن انجام می گیرد. مطالعات و بررسی های صورت گرفته نشان می دهد که طی ده سال گذشته میزان ساخت و ساز در شهر شاندیز رو به فزونی داشته چنانکه بررسی های انجام شده نشان داد در سال 1378 در محدوده موجود شهر شاندیز تنها 187.43 هکتار وسعت محدوده های مسکونی بوده،در حالی که در سال 1389 این مقدار به بیش 994.26 هکتار می رسد. نتایج حاصل از گسترش محدوده های مسکونی به صورت تخریب مراتع،باغ ها و زمین های کشاورزی پیرامون شهر شاندیز ظاهرگردیده است. با توجه به مطالب فوق و با توجه به اصول مورد توجه در برنامه ریزی استراتژیک یعنی :توجه همه جانبه به مسایل شهری و توسعه شهری اعم از مسایل توسعه اقتصادی،اجتماعی،سیاسی،فرهنگی و اکولوژیکی لزوم تهیه یک برنامه استراتژی توسعه شهری (cds) در شهر شاندیز احساس می شود.برای دستیابی به این هدف با تکمیل پرسشنامه به حجم نمونه¬ای برابر با 271 نفر از شهروندان و تعداد 40 نفر از کارشناسان شهرداری و شورای شهر و متخصصان شهری پرداخته شد.نتایج تحقیق نشان می¬دهد که میانگین کل اصول cds در شاندیز که برابر با 2.59 است،در این میان اصل قابل زندگی بودن با میانگین 2.52 کمترین مقدار و اصل رقابتی بودن با میانگین 2.68 بیشترین میزان برخورداری را دارا می باشند این نتایج نشان دهنده برخورداری نسبی شهر شاندیز از اصول استراتژی توسعه شهری و نیازمند توجه خاص به برخی از شاخص های این اصول می باشد. از طرف دیگر با تحلیل swotو تلفیق نتایج این تحلیل با مدل anp مشخص شد که شهر شاندیز در جایگاه تهاجمی (از موقعیت هایچهارگانه مدل swot ) قرار دارد ؛ با توجه به این موقعیت استراتژی هایی در راستای استراتژی شهری(cds) پیش بینی شد که مهم ترین این استراتژی ها عبارت است از: 1- زمینه سازی برای جذب هرچه بیشتر گردشگر و توریست داخلی و خارجی( با استفاده از برندینگ شهر ییلاقی شاندیز و خدمات نوین , به روز و تکنولوژیکیدرجذب گردشگر) و فراهم کردن زمینه طولانی شدن مدت اقامت توریست و گردشگران در شهر شاندیز.2- تقویت برند منطقه ای، ملی و بین المللی سوغاتی شاندیز با ایجاد مجموعه کارخانجات صنعتی تولید و بسته بندی محصولات وابسته به میوه و تره بار و خشکبار و ارائه تسهیلات با استفاده از پتانسیل مواد اولیه ( روستاهای اطراف) و بازار موجود (گردشگران).

اسکان غیر رسمی در کلانشهرهای جهان سوم و ایران مسبوق به زمینه ها و دلایل شکل گیری متعددی است. با توجه به برون زادگی پدیده شهرنشینی در ایران و همچنین اتکای اقتصاد ملی به پیشتازی کلانشهرها در اقتصاد جهانی بنابراین توجه به موضوع حاشیه نشینی حیاتی و مهم است. در کلانشهر مشهد به عنوان دومین کلانشهر مذهبی جهان عرصه های فضایی بسیاری در سیطره پدیده فوق است. گذار از دوره های فکری و انگاره ای ساماندهی اسکان غیر رسمی توجهات را به سمت توانمندسازی آن معطوف کرده است. رهیافت توانمندسازی با حمایت مالی بانک جهانی و پشتوانه نظری که بسیاری از اندیشمندان اجتماعی فراهم کرده اند معطوف به ایفای نقش توسط اجتماعات محلی است و معتقد است برای ساماندهی اسکان غیر رسمی باید از انگاره های تک بعدی و کالبدی و پروژه محور گذار کرد و رویکرد جامعی را در پیش گرفت که دارای شمول و جامعیت اقتصادی – اجتماعی و فرهنگی و فضایی باشد. مشهد با جمعیتی برابر 2772287 میلیون در سال 1390 پس از تهران بزرگترین کلان شهر کشور بوده است. این شهر در طول سالهای 90ـ1355 پس از کرج بالاترین میزان نرخ رشد جمعیت را در میان کلانشهرهای کشور دارا بوده که مسلماً بخش عمده این نرخ رشد بالا به حاشیه شهر مشهد اختصاص دارد. هدف این ارزیابی اجتماعی اقتصادی و کالبدی سکونتهای غیر رسمی مشهد با رویکرد توانمندسازی است که نمونه موردی شهرک امام علی (ع) انتخاب گشته است، روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده است. همچنین از روش swot نیز برای سنجش وضعیت مورد مطالعه استفاده شده است. جامعه آماری شامل 300نفر از افراد ساکن در شهرک امام علی (ع) است و روش تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی استفاده گشته است. محدوده شهرک امام علی یا نوده یکی از بزرگترین لکه های جمعیتی اسکان غیر رسمی در کلانشهر مشهد است که ارزیابی اجتماعی – اقتصادی و کالبدی این پایان نامه در این محدوده حاکی از معنی داری و همبستگی این ابعاد برای موفقیت رهیافت توانمندسازی است.

مدیریت دانش را می توان به عنوان یک عامل کلیدی برای کسب منفعت، پیشرفت و حفظ مزیت رقابتی در سازمان ها نام برد؛ بنابراین هر سازمان نیازمند ارزیابی سازمان خود در زمینه ابعاد مدیریت دانش و اتخاذ راهبردهایی است تا بتواند ارزش بالقوه مدیریت دانش را کسب کند. هدف از تحقیق حاضر ارزیابی وضع موجود ابعاد پیاده سازی مدیریت دانش در زمینه های فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی، رهبری سازمانی و فناوری اطلاعات می باشد. همچنین از اهداف دیگر تحقیق حاضر ارزیابی میزان تأثیر ابعاد فوق در شهرداری مناطق 9 و ثامن می باشد. برای رسیدن به اهداف تحقیق دو مرحله کمی و کیفی انجام شد، در مرحله اول کمی، پرسش نامه ای طراحی شد و در اختیار 175 نفر از مدیران وکارشناسان دومنطقه شهرداری قرار گرفت. اطلاعات به دست آمده با نرم افزارهای spss و lisrel مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. همچنین از آزمون های نظیر tزوجی و تک نمونه ای نیز استفاده شده است. در جهت تکمیل روند تحقیق مصاحبه های نیمه ساختار یافته با 10 نفر از کارشناسان شهرداری انجام شد. افراد به روش اشباع نظری انتخاب شدند و داده ها به روش آنالیز موضوعی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که هر دو منطقه شهرداری در زمینه پیاده سازی مدیریت دانش با مشکلاتی مواجه هستند و تفاوت معنی داری بین آن ها مشاهده نشد. همچنین نتایج نشان می دهد که مهمترین ابعاد در پیاده سازی مدیریت دانش شامل فناوری اطلاعات و فرهنگ است.

ظهور ناکارآمدی اصل توسعه برون زا در نیمه دوم قرن بیستم و رشد از برون، شهر قدیم را از نو ساختن خویش باز داشته است. از طرفی صنایعیکهروزگاریخارجازبافتشهریقرارداشتند امروزهبابافتهایجدیدمحاصرهشده اند و منجر بهتعطیلییاانتقالآنهاشدهاست؛درنتیجهحفرههایتهیدربسترشهرپدیدآورده اند.باتوجهبهاینکهاین سایتها، اغلبدرموقعیت هایاستراتژیکمثلمراکزشهری، نزدیکیباجوامعمسکونی، مناطقحمایتشدهبهوسیلهزیرساختهایشهریموجودواقعشدهاند، علاوهبرفرصتاحیایاکولوژیکمنطقه، فرصتهایبارزومهمیدرامربازسازیشهری، در درون شهرها به وجودآورده اند. از سویی دیگر توسعه?ی?پراکنده?و?گسترش?افقی?شهرها?سبب?بروز?اختلالات?مختلف?اجتماعی، اقتصادی?،?کالبدی و زیست محیطی?در?پیکره?ی?شهرها?شده?است.?? در واقع توسعه درونی یکی از راهکارهایی است که به منظور هدایت توسعه شهری در اراضی داخل شهر و جلوگیری از توسعه افقی آن توصیه می شود.بنابراین استفاده از اراضی بایر و رهاشده در درون شهرها و اصلاح کاربری های نامناسب با زندگی شهری امروزی، نظیر پادگان ها، کارخانجات، و صنایع مزاحم شهری وارتقاءتراکم شهری از اقداماتی لازم برای توسعه درونی شهرها است. این پژوهش در رسته پژوهش های کاربردی – توسعه ای می باشد و از روش توصیفی – تحلیلی استفاده شده است. ابتدا چارچوب نظری مرتبط با موضوع پژوهش ، مفاهیم و دیدگاه های مطرح شده در ادبیات مربوط به آن به طور کلی مورد مطالعه قرار گرفته است در ادامه به توضیحات مختصری در خصوص نمونه موردی حوزه میانی مشهد پرداخته شده است . در نهایت با عنایت به معیارهای منتج شده از مبانی نظری به شناسایی مکان هایی جهت توسعه درون زا در حوزه میانی پرداخته شده و در نهایت هر یک از این سایت های شناسایی شده به عنایت به اصول پایدار شهری مورد بررسی قرار گرفته است . تکنیک بکار گرفته شده در این پژوهش تکنیک سلسله مراتبی ahp و ماتریس swot و با استفاده از ابزار تحلیلی gis و expert choice استفاده شده است.

یکی از مهمترین اهداف توسعه، بهبود کیفیت زندگی در سطوح محلی، ملی و بین المللی است. عدم توجه برنامه¬ریزان عرصه مدیریت شهری به جنبه های اجتماعی و ظرفیت¬ها و منابع بالقوه انسانی، ارتقای کیفیت زندگی شهروندان و محیط زیست آنها را با مشکلات عدیده¬ای مواجه ساخته است. در این ارتباط سرمایه اجتماعی مفهومی است که ارتباط تنگاتنگی با کیفیت زندگی دارد. در این پژوهش هدف، بررسی نقش سرمایه¬های اجتماعی در ارتقای کیفیت زندگی در منطقه هشت شهرداری مشهد است. روش تحقیق این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی بوده که از منابع کتابخانه¬ای- اسنادی، پرسشنامه و پیمایش¬های میدانی جهت گردآوری اطلاعات مورد نیاز استفاده گردیده است. از آنجایی که دیدگاه شهروندان و مدیران شهری در مورد وضعیت موجود سرمایه¬ه اجتماعی و کیفیت زندگی در منطقه 8 شهرداری مشهد مقایسه شده است، حجم نمونه در این پژوهش 380 نفر از شهروندان و 36 نفر از مدیران شهری می¬باشد. روش تحلیل داده¬ها به دو طریق آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفت و از نرم افزار spss وexcel جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات بهره برده شد. جهت تحلیل دیدگاه¬های شهروندان و مدیران از آزمون من-وایتنی (man whitney) بهره برده شد. نتایج این پژوهش نشان می¬دهد میان دیدگاه¬های این دو گروه چه در بعد سرمایه اجتماعی و چه در بعد کیفیت زندگی تفاوت معناداری وجود دارد. میانگین توصیفی شاخص سرمایه¬های اجتماعی از نظر شهروندان برابر با 64/2 درصد و مدیران 38/3 درصد می¬باشد. همچنین میانگین شاخص¬های کیفیت زندگی از نظر شهروندان برابر با 3 و مدیران 57/3 درصد است. به عبارت دیگر مدیران نسبت به شهروندان از حیث ارزیابی این شاخص¬ها وضعیت مناسبتری را ارزیابی می¬نمایند و در تمامی ابعاد سطح میانگین توصیفی مدیران نسبت به شهروندان وضعیت مطلوب¬تری را نشان می¬ دهد. جهت بررسی اثرگذاری سرمایه¬¬های اجتماعی بر کیفیت زندگی و ارتباط بین شاخص¬های سرمایه اجتماعی از آزمون اسپیرمن استفاده شد. نتایج این آزمون در سطح 95 درصد نشان می¬دهد که سرمایه¬ های اجتماعی بر کیفیت زندگی تأثیرگذار است و ضریب همبستگی آن برابر با 0.245 می¬باشد و بین شاخص¬های سرمایه اجتماعی ارتباط معناداری وجود دارد اما دارای نقش ضعیفی می¬باشد.

در گذشته حل مسائل و مشکلات تمامی بافت های شهری از جمله بافت های فرسوده در قالب طرح های جامع و تفصیلی صورت می پذیرفت. این طرح ها نگاهی تقریباً یکسان به تمامی این بافت ها داشتند، و علی رغم تفاوت های فاحش در ویژگی های ساختاری وکالبدی عملاً راهبردها و راهکارهای یکسانی را برای توسعه آنها پیشنهاد می نمودند. ولی در سال های اخیر با شروع رویکرد راهبردی -ساختاری و بعد از آن مشارکتی در میان اندیشمندان حوزه شهرسازی، حل مسائل مربوط به این بافتها به صورت خاص سرلوحه کارمسئولان شهری قرار گرفته است. نگاهی دقیق به این طرحها با هدف بررسی دلایل عمده عدم تحقق آنان در داخل و خارج کشور در دهه های اخیر نشان می دهد که ،حضور ناکارآمد و ضعف شدید مشارکتهای مردمی در فرآیند تهیه و اجرای این طرح ها، یکی از دلایل اصلی عدم تحقق آنها است .در همین راستا و به منظور افزایش سطح تحقق پذیری طرحها پیشنهاد تهیه طرح های مشارکتی در حوزه شهرسازی مطرح گردید.این طرح ها ضمن واقع گراتر نمودن پیشنهادات مطرح شده باعث می شوند تا مشارکت های مردمی در فرآیند تهیه، تصویب واجرای طرح ها بیشتر شده، و بر میزان پذیرش آنان از سوی مردم افزوده شود. بررسی دقیقتر این طر ح ها از یک سو این حقیقت راآشکار میسازد که مشارکت در مفهوم عام، و مشارکت موثر مردم در فرآیند طراحی شهری به مفهوم خاص، هر چند که همواره امری مطلوب شناخته شده، ولی به دلیل ابهام و پیچیدگی در تعریف و فرآیند در بیشتر این طرح ها نادیده گرفته شده و در بیشتر طرح هایی که با عنوان شهرسازی مشارکتی درخارج و یا داخل کشور تهیه و اجرا میگردد، مشارکت دادن شهروندان در فرآیند برنامه ریزی شهری مطرح بوده است. اصولاً مشارکت شهروندان در بهسازی محیط سکونت خویش نتایج مثبتی را به دنبال دارد که از آن جمله می توان به موارد ذیل اشاره کرد: کاهش محدودیتها و مشکلات مدیریت شهری به خصوص شهرداری هایی که با کمبود یا فقدان منابع مالی مواجه می باشند چرا که جلب مشارکت مردم باعث رفع بخشی از نیاز مدیریت شهری به منابع مالی می شود. صرفه جویی در هزینه ها و کاهش صرف انرژی، بدین معنی که با استفاده از مشارکت شهروندان این امکان فراهم شود که با صرف انرژی، هزینه و امکانات کمتر از سوی نهادهای حکومتی اقدامات بسیاری را در شهر انجام داد .مشارکت شهروندان در مداخله محیط سکونت خویش باعث افزایش همکاری های اجتماعی و نیز افزایش حس تعلق آنان به شهر می شود. جلب مشارکت مردم منجر به ایجاد و یا تقویت پایه های جامعه مدنی می شود. بنابراین برنامه ریزی مشارکت گرا و از پایین به بالا جای برنامه ریزی از بالا به پایین را گرفته است. جلب مشارکت مردم به ویژه ساکنان و مالکان بافتهای فرسوده شهری و توسعه سرمایه گذاری بخش غیردولتی در یک سازوکار تشویقی از تهیه طرح تا اجرا و بهره برداری از اصول محوری بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری است که تقریباً مورد توافق همگان قرار گرفته است و برنامه ریزی مشارکت گرا برای بهسا زی بافت های فرسوده شهری در واقع سپردن امور بهسازی شهری به واحدهای کوچکتر و مردم و ایجاد زمینه برای همکاری با آنان است که باعث ایجاد واحد مشارکتی در نظام مدیریت و اداره امور شهرها می شود . از این رو این پژوهش به بررسی مفاهیم و مبانی نظری مشارکت مردمی و نحوه جلب مشارکت مردم در بازسازی بافت های فرسوده و راهکارهای توسعه مشارکت مردم در این زمینه می پردازد. این پژوهش در رسته پژوهش های بنیادی - کاربردی می باشد و نگرش حاکم بر آن اکتشافی - تبیینی می باشد و از روش توصیفی – تحلیلی استفاده شده است. ابتدا چارچوب نظری مرتبط با موضوع پژوهش ، مفاهیم و دیدگاه های مطرح شده در ادبیات مربوط به آن به طور کلی مورد مطالعه قرار گرفته است در ادامه به توضیحات مختصری در خصوص نمونه موردی بافت فرسوده شهر کاشمر پرداخته شده است . در نهایت با عنایت به معیارهای منتج شده از مبانی نظری به شناسایی انواع بافت فرسوده پرداخته شده است و در گام بعدی انواع مداخله در هر یک از بافت های فرسوده شناسایی شده، مشخص شده است و در نهایت شیوه های گوناگون مشارکت در هر یک از گونه های مداخله تعیین گردیده است. تکنیک بکار گرفته شده در این پژوهش تکنیک سلسله مراتبی ahp و ماتریس swot می باشد که با استفاده از ابزار تحلیلی gis و expert choice استفاده شده است.

امروزه ارتباط مطلوب بین جامعه و دانشگاه به عنوان مقوله ای کارآمد در جهت توسعه پایدار و موفقیت برنامه های آتی یک جامعه ، ضرورتی انکار ناپذیر است. بی شک دو نهاد دانشگاه و مدیریت شهری از مهمترین نهادهای اجتماعی جوامع هستند که در مسیر توسعه نقشی مهم بر عهده خواهند داشت. با توجه به نقشی که این دو نهاد در جامعه بازی می کنند، ارتباط و تعامل آنها نیازمند ساز و کار های ویژه ای است که بدون پرداختن به آن و نیز بدون ایجاد زیر ساخت های مناسب به عنوان حلقه های واسطه این ارتباط، نمی توان برکارآمدی آن دلخوش داشت. لزوم وجود زیرساختهای لازم برای ایجاد ارتباطی پایدار بین دانشگاه ها و مدیریت شهری و عدم اطمینان ناشی از پیچیدگی های محیطی ، پیش بینی آینده را در این ارتباط با مشکل مواجه کرده است به گونه ای که می توان از روشهای آینده پژوهی مانند سناریو نویسی در جهت پیش بینی آینده و تبیین جایگزین های ممکن استفاده کرد. هدف از این پژوهش بررسی چالش های ارتباط بین مدیریت شهری و دانشگاه در شهر مشهد و تدوین سناریو ها در شکل گیری ارتباط بین مدیریت شهری و دانشگاه در شهر مشهد و ارائه راهبردهایی در جهت رسیدن به سناریو مطلوب در افق 1404 است. برای رسیدن به این هدف شش گام اصلی سناریو نویسی انجام شد. در مرحله اول با توجه به در نظر گرفتن اهمیت موضوع و مساله موجود، سوالات مطرح گشته است، سپس عوامل کلیدی در مرحله دوم تبیین گشته و در مرحله سوم عوامل موثر بر عوامل کلیدی با پوشش کامل مبانی نظری استخراج گردیده است که با روشهای مرسوم پس از تحلیل آنها، نیروهای پیشران که پایه سناریونویسی هستند استخراج گردیده است. جهت انجام این گام ها مطالعات ترکیبی کمی و کیفی صورت گرفت. در ابتدا در قالب پرسشنامه (در دو بعد درجه تاثیر و عدم اطمینان) از 43 نفر از متخصصین در دانشگاه های فردوسی مشهد ، آزاد اسلامی مشهد و دانشگاه بین المللی امام رضا (ع) در شهر مشهد و 62 نفر از مدیران شهری در قسمت شهرداری و شورای شهر در شهر مشهد نظرخواهی شد و به وسیله آزمون های آماری توصیفی و استنباطی نظیر فریدمن پیشران های بحرانی سناریو تعیین شد. سپس در مرحله چهارم منطق سناریو شکل گرفت. جهت توسعه سناریوها، بررسی پیامدها (مرحله پنجم و ششم) و همچنین تعیین راهبردها از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته با سیزده نفر از متخصصین و نخبگان در دانشگاه و مدیریت شهری استفاده شد و جهت تعیین میزان روایی سناریوها با چهار نفر متخصص در حوزه دانشگاه و مدیریت شهری مصاحبه به عمل آمد. نتایج تحقیق نشان می دهد که سه سناریو برای آینده ارتباط بین دانشگاه و مدیریت شهری در جهت رسیدن به ارتباطی موثر و پایدار قابل تصور است که سناریوی " اتحاد پایدار" به عنوان سناریو مطلوب معرفی شده است. در پایان نیز راهبردهایی جهت رسیدن شهر مشهد به سناریو مطلوب در افق 1404 ارائه گردیده است.

چکیده رشد شهرنشینی در قرن بیستم شاخصه مهم زندگی انسان بوده است و این موضوع در کشورهای در حال توسعه نمود بیشتری داشته است. از این رو مدیریت شهری در مراکز شهرهای بزرگ با مشکلاتی نظیر؛ کمبود زمین و افزایش قیمت آن، لزوم حفظ بناهای میراثی، فراهم آوردن امکانات شهری مورد نیاز، مقابله با شرایط نامساعد جوی، نیاز به حمل و نقل به ویژه حمل نقل زیرزمینی و... مواجه شده است. محدوده بافت پیرامون حرم مطهر امام رضا (ع) در مرکز شهر مشهد متاثر از حضور مضاعف زائران و افزایش تراکم جمعیتی ، مانند بسیاری از شهرهای زیارتی با کمبود فضا و زمین شهری مواجه شده که در راستای تعدیل مشکل حاضر و ایجاد فضاهای مضاعف‏‏‏‏‏‏‎، طرح گسترش حیات شهری در ترازهای زیرسطحی مطرح شد، لذا با تاکید بر لزوم بررسی اصول پایداری طرح های شهری، این طرح نیز باید تمامی جوانب آن به وسیله شاخص ها و معیارها‏، در قالب معیارهای اصلی زیست محیطی،کالبدی-عملکردی و اقتصادی سنجش شود. بدین منظور در طرح حاضر جوانب موضوع امکانسنجیطرحگسترشحیاتشهریدرترازهایزیرسطحی را با روش ارزیابی ahp (تحلیل سلسله مراتبی) در نمونه موردی این تحقیق (ره باغ بهشت ) بررسی نموده، و در نهایت پیشنهاد اجرای تراز زیرسطحی در قسمتی از ره باغ بهشت واقع در قطاع سه بافت پیرامون حرم مطهر ارائه شده است.

صنعت گردشگری در راستای تامین منابع مادی برای کشورها، امروزه به عنوان یک اهرم اقتصادی مهم در دستور کار قرار گرفته است. ناتوانی شهرداری ها در تامین منابع مالی از یک سو و همچنین جاذبه های متنوع گردشگری در ایران از سوی دیگر، تقویت نقش گردشگری در شهرهای برخوردار از این موضوع را ضروری می نماید. شهر شاندیز با توجه به همجواری با مشهد و بارگاه ملکوتی امام رضا (ع) و همچنین جاذبه های اقلیمی و محیطی در خور توجه برای گردشگری، در سالیان اخیر به عنوان یکی از قطب های مهم گردشگری در سطح منطقه مطرح شده است. در این تحقیق که با هدف تاثیر نقش گردشگری بر درآمدهای پایدار شهرداری شاندیز صورت گرفته است، ابتدا با تعریف شاخصهای درآمد پایدار و نیز گردشگری پایدار، چارچوب نظری تحقیق مشخص شده و سپس با استفاده از روش میدانی و کتابخانه ای، اظلاعات درآمدی شهرداری شاندیز گردآوری گردیده است. با مقایسه ی زمانی ورود پروژه های عظیم گردشگری به شاندیز و همچنین نمودار افزایشی در/امد شهرداری، این نتیجه حاصل شد که اولا بخش عظیمی از درآمد شهرداری شاندیز به صورت پایدار شکل گرفته و ثانیا مهمترین عامل به وجود آورنده ی این درآمد پایدار، بخش گردشگری است

امروزه اداره امور شهر که به مثابه یک سازمان بزرگ و پویا می باشد، با مسائل و مشکلات فراوانی مواجه شده است. هنگامی که صحبت از اداره امور شهر و مشکلات آن به میان می آید ناخودآگاه ذهن آدمی به سمت شهرهای بزرگ و کلان شهرها سوق می یابد، با وجود اینکه شهرهای کوچک و متوسط کوچک که تعداد بسیار زیادی از شهرهای کشور ما را تشکیل می دهند نیز با مسائل و مشکلات اساسی مواجه هستند و به دلایل مختلف توجه کافی و شایسته به این شهرهای کوچک صورت نگرفته است. این درحالی است که حل بخش عمده ای از مشکلات کلان شهرها و شهرهای بزرگ نیز در گرو توجه و تاکید بیشتر به شهرهای کوچک و میانی است. در این راستا پایان نامه حاضر با هدف شناسایی مسائل و مشکلات مدیریت شهری در شهرهای کوچک و بررسی تاثیر اندازه شهر بر این مشکلات طراحی شده است. این تحقیق از نوع کاربردی است که برای جمع آوری اطلاعات از دو روش اسنادی و پیمایشی استفاده شده است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی بوده و جامعه آماری تحقیق شامل شهرداری و اعضای شورای اسلامی شهر در شهرهای شیروان و فاروج در استان خراسان شمالی می باشد، که برای جمع آوری داده ها از کل جامعه استفاده شده و نمونه گیری انجام نشده است. داده های جمع آوری شده از طریق پرسشنامه به کمک نرم افزار spss و آزمون های آماری t-test، کاموگروف-اسمیرنوف ، آزمون فیشر و chi-square test مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و به کمک نتایج حاصله فرضیات تحقیق آزمون شده است. نتایج یافته ها نشان می دهد مدیریت شهری در هر دو شهر مورد مطالعه با مسئله «کمبود منابع مالی و درآمدی» و «ناهماهنگی بین تخصص و شغل مدیران شهری» مواجه است و اندازه متفاوت دو شهر در این پژوهش تاثیری بر میزان هر یک از مشکلات شناسایی شده نداشته است. در زمینه مشارکت شهروندان نیز نتایج حاکی از آن است که شهر فاروج با مسئله «عدم مشارکت شهروندان در امور شهری» روبرو است، اما میزان مشارکت شهروندان در شهر شیروان مطلوب می باشد، بنابراین در این تحقیق ملاحظه می گردد که اندازه شهر تاثیر مستقیم بر میزان مشارکت شهروندان در امور شهری داشته است.

تحقیق حاضر به بررسی و تحلیل توسعه حاشیه نشینی در شهرکرمانشاه(مورد مطالعه محله دولت آباد) پرداخته است. روش تحقیق توصیفی - تحلیلی است. این پژوهش پس از بررسی متغیرهای لازم در 368 پرسشنامه(حجم نمونه) از8666 نفر(جامعه آماری) از خانوارهای ساکن در محله مورد مطالعه به دست آمده است. این پژوهش حاصل بررسی های میدانی و محلی در سطح محله و تکمیل پرسشنامه و جمع آوری آمار و اطلاعات و استفاده از نرم افزارgis، spss و exel برای تجزیه و تحلیل اطلاعات در محدوده ی مورد مطالعه است. نتایج به دست آمده از آزمون t تک نمونه ای فریدمن و کای اسکوئر(خی دو) حاکی از آن است که مهاجرت های روستا شهری و ارزانی قیمت زمین مهترین عامل شکل گیری سکونتگاه غیر رسمی محله دولت آباد می باشد و نتایج آزمون ویلکاکسون که از ترکیب کردن شاخصهایی مانند امکانات بهداشتی، ورزشی، و نیز عملکرد شهرداری نسبت به ده سال قبل محاسبه گردید نشان می دهد که با گذشت زمان کیفیت زندگی در محله مورد نظر از16،13به 19،76ارتقاء یافته است. همچنین آزمون فریدمن نشان می دهد که موانع قانونی با میانگین1،83و ضعف بنیه اقتصادی خانوارها با میانگین 2،55 مهمترین موانع توسعه محله مورد مطالعه می باشد.

یکی از تحولات مفهومی موجود در زمینه برنامه ریزی و مدیریت شهری مفهوم شهر الکترونیک است . ساختار کلی مفهوم اخیر متشکل از دو عنصر کلان سازمان ( نهاد مدیریت) و فناوری اطلاعات و ارتباطات است. شهر الکترونیک، شهری است که اجرای اکثر فعالیت های آن از طریق امکانات مبتنی بر اینترنت و سیستم های الکترونیکی امکان پذیر باشد. بنابراین دارای وابستگی عمیق به زیر ساخت های نرم افزاری و سخت افزاری فناوری است که عمده عملکردهای ان و خدمات شهری در بستر اینترنت و فاوا شکل میگیرد. به منظور کارایی مناسب شهر الکترونیک موضوع همسویی استراتژیک از اهمیت دو چندانی برخوردار است. همراستایی استراتژیک به یکپارچگی و هماهنگی برنامه های کاربردی فناوری اطلاعات و اهداف سازمان اشاره دارد. سازمان فاوا شهرداری کلان شهر مشهد یکی از مهمترین و اساسی ترین نهاد تابعی شهرداری در زمینه برقراری همسویی عملکرد معاونت های مختلف شهرداری با قابلیت ها و الزامات فناوری اطلاعات است. هدف تحقیق حاضر ارزیابی همسویی استراتژی ها و زیر ساخت های سازمانی و فناوری اطلاعات در ارائه خدمات الکترونیک در سازمان فاوا شهرداری مشهد است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی و حجم نمونه 150 نفر از کارشناسان و مدیران سازمان فاوا می باشد. با استفاده از مدل هندرسون و نکاترمن ابعاد زیر ساخت سازمان و فناوری و استراتژی های سازمانی و فناوری اطلاعات و ارتباطات در زمینه همسویی مورد ارزیابی قرار گرفته اند. به منظور بررسی وضعیت همسویی استراتژی ها و زیر ساخت های سازمانی و فناوری اطلاعات و بررسی وضعیت موجود در سازمان مورد مطالعه. به منظور برآورد گویه ها از مقیاس پنج طیفی لیکرت از کاملا موافق تا کاملا ناموافق استفاده شده است.تعداد گویه های مورد نظر برای سنجش فرضیات با توجه به مدل هندرسون در 4 بعد زیر ساخت های سازمانی، استراتژی های سازمانی، زیر ساخت های فناوری و استراتژی های فناوری در مجموع 32 گویه بوده است که نتایج بدست آمده از بررسی پرسشنامه توسط نرم افزار spss و آزمون های نظیر خی دو ،آزمون اسپیرمن و آزمون فریدمن حاکی از ان است که این همسویی و همراستایی از طرف نمونه اماری با 99% سطح اطمینان مورد پذیرش قرار گرفته است و سطح معنی داری متغیر های فوق با استفاده از آزمون خی دو تایید شده است.

با افزایش سریع جمعیت در شهرهای ایران، حجم تقاضا برای خدمات و کالاهای عمومی نیز افزایش یافت. یکی از این کالاهای عمومی زمین شهری است، که بدلیل ثابت بودن از یک طرف و افزایش سریع جمعیت از سوی دیگر لزوم برنامه ریزی آن را ضروری می نماید و در این میان مجتمع های بزرگ با کارکردهای متنوع آن از بهترین راه حل های برنامه ریزان شهری برای استفاده بهینه از زمین شهری است. برای ایجاد این مجتمع ها باید معیارهای اصلی مکان یابی( کارایی، آسایش، سازگاری، مطلوبیت و سلامتی) را مدنظر قرار داد. در این راستا توزیع فضایی مجتمع های مجد و سارا مشهد با استفاده از مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) مورد مطالعه قرار گرفت. هدف از این پژوهش، بررسی میزان تحقق معیارهای اصلی مکان یابی در دو مجتمع و مقایسه این معیارها است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده که پس از تبیین و تشریح موضوع تحقیق، وضعیت مجتمع های مجد و سارا از لحاظ میزان تحقق این معیارها بررسی شد. برای بررسی معیارها از مدل فرایند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) استفاده گردید. بر اساس نتایج بدست آمده مجتمع مجد از نظر معیارهای کارایی و سلامتی نسبت به مجتمع سارا بهتر مکان یابی شده اما از نظر معیارهای سازگاری، آسایش و مطلوبیت مجتمع سارا بهتر از مجد مکان گزینی شده است. و در مجموع وزن نهایی معیارهای مکان یابی مجتمع سارا 5849/3 و وزن نهایی مجتمع مجد 4386/3 محاسبه گردید. و در نهایت مشخص شد که مجتمع سارا نسبت به مجتمع مجد بهتر مکان یابی شده است.

در عصر حاضر اصلی ترین دلیل بحران های جوامع بشری ریشه در نابرابری های اجتماعی و فقدان عدالت دارد. امروزه توزیع عادلانه امکانات و خدمات و .... یکی از مهم ترین مظاهر عدالت اجتماعی بشمار می رود. بنابراین ضرورت توزیع فضایی عادلانه کاربریها و خدمات شهری نمایان می شود. روش تحقیق این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی بوده که از منابع کتابخانه ای- اسنادی، پرسشنامه و پیمایش های میدانی جهت گردآوری اطلاعات مورد نیاز استفاده گردیده است. روش تحلیل داده ها نیز به دو طریق آمار توصیفی و استنباطی صورت گرفت 1-روش های کیفی: برای انجام تحقیق در بعد توصیفی آن از این روش استفاده می شود که در آن به منظور بررسی و مرور بر مطالعات مشابه و نیز نظریه ها و مدل های ارائه شده در زمینه عدالت اجتماعی، نیاز به بررسی متون کتابخانه ای موجود استفاده گردیده است.2- روش های کمی: روش های کمی برای انجام بعد تحلیلی در این پژوهش بر اساس فرضیه ها تدوین و انتخاب گشته اند. برای هر فرضیه به جمع آوری اطلاعات و داده های مورد نیاز که جنبه ی کتابخانه ای دارند اقدام می شود و با استفاده از اطلاعات طرح تفصیلی کلانشهر مشهد و سایر اسناد موجود، توزیع فضایی خدمات مورد نظر در سطح منطقه 8 شهرداری استخراج شده است. و از نرم افزار gis،spss وexcel جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات بهره گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که توزیع خدمات و کاربریها در سطح منطقه هشت بصورت هم متعادل و هم نامتعادل و به دو صورت خوشه ای و تصادفی بوده است. در نهایت بررسی رابطه بین رضایت و برخورداری از مجموع امکانات، سطح معنی داری 0.00 را نشان می دهد و چون این میزان کمتر از 0.01 هست گویای این هست که بین رضایت و برخورداری از مجموع امکانات درسطح 99% رابطه معناداری وجود دارد و از آنجایی که ضریب همبستگی برابر با 0.364 هست گویای رابطه ی نسبتا ضعیف بین رضایت و برخورداری از مجموع امکانات می باشد.

برخی بافت های فرسوده شهری، با داشتن مسائل و معضلات کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و... محیط هایی مطلوب برای زندگی و فعالیت نیستند. از طرفی، توسعه پایدار شهرها، رویکردی نوین در ساماندهی شهرها از سوی مجامع بین المللی معرفی می شود که توسعه ی هماهنگ و همه جانبه بدون به خطر افتادن منابع مورد نیاز نسلهای آینده را در نظر دارد. در تحقیق حاضر، با برشمردن شاخصهای نوسازی و بهسازی بافتهای فرسوده و همچنین شاخصهای توسعه ی پایدار در قبال شهر فشرده، میزان و نحوه ی انطباق این شاخص ها به روش تحلیل محتوایی بررسی گردیده است. سپس با برشمردن ویژگیهای محدوده مطالعاتی، آن دسته از شاخصهای توسعه ی فشرده که در بافتهای فرسوده منطقه 3 شهرداری مشهد قابل بررسی است، تحلیل شده است. در نهایت تحلیل مذکور منتج بر این گردید که برای تحقق توسعه ی پایدار در بافتهای فرسوده، می بایست در جهت تقویت آن دسته از شاخصهای پایداری که بیشترین انطباق را در وضع موجود و طرح تفصیلی داشته است کوشید و از رویکردهای صرفا کالبدی و نوسازگرا به دلیل مشکلات اجرایی خودداری کرد.

در پژوهش حاضر، که در دسته پژوهش های توصیفی-تحلیلی قرار می گیرد و جنبه کاربردی دارد، به بررسی نحوه توزیع فضایی و مکانی پارک های منطقه 11 شهرداری مشهد از نظر پراکنش فضایی پارک ها و جمعیت، میزان سازگاری پارک ها با کاربری های مجاورشان و میزان دسترسی به پارک های محله ای برای شهروندان هر محله پرداخته شده است. برای بررسی موارد فوق از ابزارها و روش های مختلفی از جمله تحلیل های gis و آماری با استفاده از نرم افزارهای مربوطه (arcgis10 و spss19) استفاده شده است که اطلاعات مورد نیاز آن نیز به وسیله بررداشت های میدانی و آمار و ارقام اخذ شده توسط شهرداری منطقه 11 مشهد تامین گردیده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که توزیع پارک ها در سطح محلات متعادل نمی باشد و در بعضی از محلات با وجود تراکم جمعیت بالا، کمترین میزان پارک چه از نظر مساحت و چه از لحاظ تعداد وجود دارد و در بعضی محلات با تراکم جمعیت پایین، میزان مساحت و تعداد پارک ها زیاد می باشد که این به معنی عدم وجود عدالت توزیعی در استفاده از این خدمات می باشد. از لحاظ سازگاری پارک ها با کاربری های مجاورشان نیز این منطقه در وضعیت مطلوبی قرار دارد به طوریکه 88% پارک های این منطقه بالای 50% با کاربری های اطراف خود سازگاری دارند. همچنین از لحاظ میزان دسترسی هر محله به پارک های محله ای نیز بیش از 54% مساحت این منطقه دارای دسترسی متوسط و یا ضعیفی به پارک های محله ای می باشد. این پژوهش پیشنهاد می نماید تا مواردی از قبیل اهمیت دادن به توزیع عادلانه فضای سبز در سطح منطقه، اضافه نمودن پارک ها در مقیاس محله ای و همسایگی در منطقه مورد مطالعه، توجه به لزوم قرارگیری پارک ها در مرکز محلات و نواحی منطقه مورد مطالعه بیشتر مورد توجه مسئولان و مدیران شهری قرار گیرد.

افزایش جمعیت شهرنشین و نیازمندی به ایجاد مراکز شهری جدید-که بتواند جمعیت مازاد در شهرهای بزرگ را در خود جای دهد،از عوامل موثر در احداث شهرهای جدید بوده است.ایجاد چنین شهرهایی در دوران معاصر با نظریه باغشهر هاوارد در سال 1898 مطرح شد.با توجه به رشد شهرنشینی در قرن حاضر موضوع ایجاد شهرهای جدید به عنوان یک ضرورت در جهت جذب سرریز جمعیت شهری و به منظور تمرکززدایی جمعیت و اشتغال در جهان و از جمله در ایران مطرح و اجرا شده است.هدف از این تحقیق بررسی و ارزیابی عوامل تاثیرگذار در جمعیت¬پذیری شهر جدید گلبهار می¬باشدکه در5 بعد ویژگیهای اجتماعی،اقتصادی،رضایت و تعلق خاطرساکنان،وضعیت خدمات موجود درشهر جدید و مشارکت می¬باشد.روش انجام این پژوهش،توصیفی– تحلیلی است.نمونه آماری تحقیق حاضر،380 نفر از ساکنان شهر جدیدگلبهار می¬باشندکه پرسشنامه¬ای در 5 بعد فوق¬الذکر بین¬آنان توزیع شد. اطلاعات به دست¬آمده با استفاده از نرم افزار spss و تحلیل¬هایی مانند آزمون من¬ویتنی،آزمون خی¬دو و آزمون کروسکال انجام شد.نتایج نشان می¬دهدکه وضعیت امکانات و تأسیسات موجود در شهر جدید گلبهار در سطح مطلوبی نیستند و با وضع مطلوب فاصله بسیاری دارند.همچنین نتایج،حاکی از عدم موفقیت شهر جدید گلبهار در جذب سرریز جمعیت شهر مشهد بوده است.

محله احمدآباد مشهد با توجه به اهمیت حمل و نقل درون شهری و با داشتن کاربری های متعدد، بخصوص کاربری های متراکم تجاری و بهداشتی- درمانی(بیش از 2500 مطب پزشک، بیمارستان قائم و...) نقش اساسی در برآورده شدن نیاز های شهروندان در سطح شهر و بعضاً فراشهری دارند، بدون پارکینگ می باشد و افراد خودروهای خود را جلوی منازل، اطراف معابر، داخل کوچه ها، محل های توقف ممنوع پارک می کنند، باعث ایجاد مشکلات ترافیکی، کالبدی و زیست محیطی می-گردد، به همین دلیل، جلوگیری از ترافیک بیشتر آینده محله و پارک حاشیه ای، جلوگیری از اتلاف وقت، هم چنین ایجاد فضای مطلوب برای شهروندان و مسافران، از طریق تعیین مکان صحیح پارکینگ برای وسایل نقلیه سواری برای این محله از اهداف این پژوهش می باشد. روش تحقیق در این پژوهش ترکیبی از روش های توصیفی و تحلیلی است. ابتدا اطلاعات مورد نیاز از طریق مطالعه کتب و مقالات و منابع اینترنتی و در حقیقت به صورت کتابخانه ای و در موارد لازم به صورت میدانی یعنی پر کردن پرسشنامه و در پاره ای موارد مصاجبه با کارشناسان جمع آوری گردید و در نهایت تجزیه وتحلیل و استخراج داده ها و نقشه ها توسط نرم افزارهای arc gis وspss و همچنین با مدل تحلیل سلسله مراتبی ahp صورت گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده در این محله کاربری های بهداشتی – درمانی و کاربری های تجاری بیشترین تأثیر را در تولید سفر و تشدید ترافیک داشته اند و از آنجایی که مکان مناسبی برای احداث پارکینگ در این محدوده اختصاص داده نشده ضرورت مکان یابی احساس می شود در نتیجه بر اساس مطالعات انجام شده با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (ahp)، ،ضلع شمالی محله میدان طالقانی، ضلع جنوب غربی (بولوار فلسطین، نرسیده به بلوار جمهوری) و قسمت مرکزی محله (تقاطع بلوار بعثت و بلوار رضا )، با امتیاز 0.0119 رتبه اول را برای پارکینگ به خود اختصاص دادند.

به دنبال مسائل زیست محیطی در چند ده? اخیر، نظری? توسعه پایدار در برنامه ریزی و طراحی شهری بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. شهر اکولوژیک به عنوان رویکرد جدیدی از توسعه پایدار، تحت عنوان بعد زیست محیطی با هدف مدیریت و نگهداری منابع طبیعی و جهت دهی به تحولات و ساختار رشد فناوری و تأمین نیازها و رضایتمندی همه نسل ها را مدنظر قرار می دهد. در این پژوهش، هدف؛ تحلیل توسعه پایدار شهر ساری با رویکرد شهر اکولوژیک بر اساس شاخص های کالبدی، دسترسی، زیست محیطی و ردپای اکولوژیکی است. روش اصلی مورد استفاده در این پژوهش، روش توصیفی/ تحلیلی و کمی بوده که از منابع کتابخانه ای- اسنادی و پیمایش های میدانی و پرسشنامه جهت گردآوری اطلاعات مورد نیاز استفاده گردیده است. جامعه آماری آن متشکل از همه خانوارهای شهر ساری بوده که بر اساس فرمول کوکران تعداد 380 خانوار تعیین و جهت تحلیل داده های آمار توصیفی و استنباطی نیز از نرم افزار spss و excel استفاده شده است. همچنین بر اساس روش دلفی تعداد 20 نفر از صاحب نظران دانشگاهی و دانشجویان دور? دکتری برنامه ریزی شهری و 30 نفر از مدیران و برنامه ریزان شهر ساری در تحلیل swot بهره برده شده است.

به طور کلی فضای سبز برخلاف معنایی که ممکن است در ذهن ایجادکند، تنها محلی دارای درخت وگیاه نیست، بلکه نماد و سمبلی از تفکرات فرهنگی و اجتماعی یک جامعه است. رشد و توسعه روزافزون شهرها، عوارض مدرنیسم و زندگی شهرنشینی، توسعه هر چه بیشتر کالبدی، کیفیتی وکمیتی فضای سبز و پارک را که در بهبود شرایط محیط زیست نقش موثر دارد بشدت ایجاب می کند. ایجاد پارک، باغ و فضای سبز در شهرها و حومه آنها تأثیر بسزایی در فعالیتهای اجتماعی و تأمین اقتصاد سالم کشور و افزایش توان کار و فعالیتهای مردم داشته و شکل جدید و رضایت بخشی بر زندگی شهرنشینان می دهد. لازم به ذکر است مدیریت فضای سبز شهری تنها محدود به مقولات مشخصی چون حفاظت از فضای سبز و درختان یا نحوه مدیریت پارکها و کمربندهای سبز شهری نبوده بلکه موضوعات وسیع و متنوعی را دربرمی گیرد که برنامه ریزان، مدیران و مسئولان را به سمت طراحی نظام مدیریت مشارکتی سوق داده است. از سوی دیگر امروزه ساز و کار مدیریت فضاهای سبز شهری امری بسیار ظریف، مهم و حیاتی است و لازمه حفظ و توسعه مطلوب فضاهای سبز شهری، داشتن برنامه ها و خط مشی های صحیح است.

چکیده: برنامهریزیکاربریاراضیشهری،هستهیاصلینظامبرنامهریزیشهریاست . هدفازبرنامهریزیکاربریاراضی،تحلیلوبررسیآرایشفضاییونظممکانیمناسببرایکاربریهاوفعالیتهایشهری،بهویژهدرشهرهاییاستکهکاربریهاترکیبوتنوعزیادیدارند .دستیابیبهاینهدف،نیازمنددرکچگونگیتخصیصفضاوتوزیعزمینمیانکاربریهااستکهباروشهایارزیابیکمیوکیفیکاربریهاامکانپذیراست.روشارزیابیکیفیازمفهومیبهنامهمسایگیمنتجمیگردد،کهتعیینآنمحتاجمقایساتماتریسیوزوجیاست. بدیهیاستکههرچهتعدادواحدهایساختمانیموردنظرافزایشیابدحجممعادلاتومقایساتراافزایشمیدهدازاینرونیازمندابزارهاوتکنولوژیهایجدیدیاستکهاینمحاسباتراهوشمندودقیقانجامدهدونتایجبکارگیریابزاریقویبهنامسیستماطلاعاتمکانیgisنشاندهندهیافتنمسیرهایتازهجهتافزایشکاربردهایgisاستوهمچنیندراینمطالعهازروشآمارفضاییبرایبررسیچگونگیتوزیعفضاییکاربریهایاراضیدرراستاینتیجهگیریصحیحتریازسازگاریاراضیاستفادهشدهاست. درروشکمیبامقایسهسرانههایموجودهریکازکاربریهایشهریباسرانههایمطلوبواستانداردهایتعیینشدهدردیگرطرحهایمصوبوموردعمل،میزانکمبودونبودهریکازازکاربریهاتحلیلوارزیابیمیگردد. درنهایتبهطراحیبرنامهراهبردیبرایشهرشهرکردپرداختهشدهاست.اشهرشهرکرددارایتنوعکاربریزیادیمیباشد.نتایجبهدستآمدهازارزیابیکاربریاراضیبهطورموفقنشاندهندهیتایینکاربریهاوتحلیلسازگاریوناسازگاریوبررسیامارفضاییبهطورکاملوهمچنینکمبودسرانههایکاربریمیباشد. بهطورکلیدرشهرکردکاربریهایناسازگارکارگاهیدرکنارکاربریمسکونیوجوددارد،سرانهیکاربریمسکونیوآموزشعمومیازسرانهاستاندارمقدارکمتریدارندوهمچنینازنظرفضاییدارایپراکنشخوشهایکاربریهامیباشد. واژگان کلیدی:تحلیل کم،تحلیل کیفی،آمار فضایی،شهر شهرکرد

شهر هوشمند واقعیتی است که باتوجه به گسترش روز افزون ابزار فناوری اطلاعات در شهرها و در راستای پاسخگویی به نیازهای جدید شهروندان در زندگی شهری آنان، پا به عرصه حضور می گذارد. به منظور انجام پژوهش، بعد از شناسایی و تعیین مدل مفهومی جابجایی هوشمند، دو گام اساسی طی شد. ابتدا وضع موجود جابجایی هوشمند در شهر مشهد با کمک شاخص های شناسایی شده جابجایی هوشمند با استفاده از دو روش کمی و کیفی سنجیده شد تا بتوان مقادیر و موضوعات استخراج شده را با یکدیگر مورد مقایسه قرار داده و به درک درستی از وضعیت فعلی جابجایی هوشمند در مشهد نائل شد. در گام دوم که مرتبط با آینده پژوهی در کلانشهر هوشمند می باشد از روش سناریو نویسی استفاده گردید و با استفاده ازشاخص های جابجایی هوشمند و عوامل موثر بر آن ها، اطلاعات مربوط به این عوامل در دو بعد اثرگذاری و عدم قطعیت از خبرگان دانشگاهی و دست اندرکاران مدیریت شهری با کمک پرسشنامه اخذ گردید، سپس بررسی روایی پرسش نامه ها به کمک نظرات اساتید دانشگاهی و پایایی آن ها با کمک آزمون آلفا کرونباخ انجام شد. با استفاده از آزمون های ناپارامتریک کای اسکوئر و فریدمن ارزش هر یک از عوامل موثر بر عوامل کلیدی جابجایی هوشمند تعیین گردید و به این ترتیب پیشرانهای بحرانی برای نوشتن سناریوها به دست آمد و منطق سناریو در دو بعد "افزایش دسترسی ها" و"کاهش آلودگی های هوا و محیط زیست" شکل گرفت. چهار سناریو در این زمینه تحت عناوین : شهرتدبیر طلایی، شهر نیمه تمام، شهر سایه روشن و شهر مهجور نگاشته شد و سپس این سناریوها در اختیار خبرگان قرار گرفت تا ضمن تعیین میزان روایی سناریوها، نظرات و دیدگاه های آینده هر سناریو را بیان نمایند تا بتوان به کمک آن روایت هر سناریو را نوشت، در قسمت پایانی با کمک نظرات ارائه شده توسط خبرگان داستان سناریوها ، راهبردها و پیامدهای هرکدام شرح داده شد. نتایج تحقیق در گام اول نشان داد که علیرغم وجود زیرساخت های نسبتا خوب فناوری اطلاعات و ارتباطات در کلانشهر مشهد، هنوز هوشمندی نتوانسته به مطلوبیت لازم برسد و مراحل سه گانه مدل تکاملی شهر هوشمند بطور ناقص طی شده است. همچنین در گام دوم، از چهار سناریوی نوشته شده برای کلانشهر هوشمند مشهد سناریوی" شهر تدبیر طلایی" سناریوی مطلوب می باشد و در آن کاهش آلودگی های هوا و محیط زیست و افزایش دسترسی ها توامان وجود دارد. در پایان راهبردهایی جهت رسیدن کلانشهر مشهد به سناریوی مطلوب در افق 1404 ارایه گردید.

گسست در ساختار فضایی- اجتماعی شهرها در روند برنامه های توسعه ای کنونی، ناکارآمدی طرح های کنونی توسعه را باعث گردیده و نگاه کلان و شهر مقیاس را به توجه به سلول های بنیادین یا محلات شهری معطوف کرده است تا از این سطح در جهت هدف اصلی برنامه ریزی یا بهبود کیفیت زندگی ساکنان تلاش نماید. در این پایان نامه نگاه دارایی- مبنا که راه حل گرا است به جای نگاه نیاز- مبنا که تلقی گرا و استحقاق نگر است، مبنای کار قرار گرفته است. هم افزایی سرمایه های اجتماعی و توسعه محله ای مولفه های قاعده این تحقیق بوده که در کوی سجادیه و در عرصه دو گود شهید احمدی و فخار واقع در منطقه 5 شهرداری مشهد سنجش شده است. روش کار ترکیبی از مطالعات اسنادی و پیمایشی است، که به تبع نیاز استفاده واقع شده است. روش به کار گرفته توصیفی- تحلیلی همبستگی و تکنیک پرسشنامه، ابزار نیل به اهداف پیمایشی تحقیق بوده است. اما آنچه در نهایت به دست آمد می نمایاند که، به جدیت می توان بیان نمود، از طریق بهبود سرمایه اجتماعی می توان به بهبود محیط کالبدی- اجتماعی محلات شهری دست یافت و نیز می توان بر بسیاری از پیوند های دو سویه و عینی و ذهنی کیفیت زندگی تأکید کرد.

یکی از چالش های اساسی فراروی برنامه ریزی شهری در اواخر قرن بیستم رشد پیوسته میزان ترافیک بوده که دستیابی به توسعه شهری پایدار را تحت تأثیر خود قرار داده است. لذا یکی از راه حل های ارائه شده برای حل مشکلات ترافیکی و مسائل اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی ناشی از آن در شهر های بزرگ ، اعمال محدودیت های ترافیکی جهت کاهش تفاضای سفر و محدودیت تردد وسائط نقلیه شخصی و افزایش استفاده از وسائط نقلیه عمومی در محدوده مکانی و زمانی خاص بوده که یکی از ابزارهای مدیریت سیستم حمل ونقل می باشد. در این تحقیق ضمن بررسی دیدگاه های نظری و روند عملی چگونگی اعمال طرح محدودیت ترافیکی در جهان و ایران، مشخصا به تحلیل و ارزیابی این امر در شهر مشهد با تاکید بر محدوده ترافیکی مرکز شهردر نوروز1388 به روش توصیفی ـ تحلیلی پرداخته شده است. یافته های تحقیق با استفاده از تنظیم دو پرسشنامه نظرسنجی از شهروندان وزائران (حجم نمونه مورد نظر 150 نفر) ونظرخواهی از مدیران وکارشناسان اجرایی طرح (حجم نمونه مورد نظر 40 نفر) اخذ گردید. تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه های تحقیق توسط نرم افزارهایspss و microsoft office excel صورت گرفته است. نتایج نشان می دهد که بین اعمال محدودیت تردد وسایل نقلیه شخصی و دستیابی به حمل ونقل پایدار در مشهد رابطه وجود دارد. این ارتباط به گونه ای است که اعمال محدودیت در نسبت استفاده از وسایل نقلیه عمومی توسط شهروندان و زائران تاثیر دارد و باعث افزایش استفاده از وسایل نقلیه همگانی و 14.6 درصد کاهش در استفاده از وسایل نقلیه شخصی شده است. همچنین 70.7 درصد افراد پاسخگو اجرای طرح را موجب روان شدن جریان ترافیک در محدوده مرکزی شهرمی دانند و70 درصد موافقند که اجرای طرح باعث تسهیل در دسترسی ها می شود. همچنین58 درصد افراد مورد بررسی اجرای طرح را سبب کاهش آلودگی هوا،54 درصد افراد موجب کاهش آلودگی صوتی و 56 درصد افراد هم اجرای طرح فوق را سبب کاهش مصرف سوخت بیان کرده اند. بنابراین به لزوم اجرای طرح در ایام خاص دراین محدوده پی می بریم هر چند که66 درصد کسبه اجرای طرح را موجب کسادی کار خود دانسته اند. علاوه بر این راهکارهای مدیران و کارشناسان جهت رسیدن به حمل ونقل پایدار، شامل اجرای طرح محدودیت ترافیکی و پیوسته نمودن آن در هسته مرکزی شهر، استفاده بیشتر از سیستم حمل ونقل همگانی، مدیریت عرضه و تقاضای حمل ونقل، افزایش ظرفیت پارکینگ ها و مدیریت واحد شهری و... است . بنابراین با توجه به تمایل شهروندان به استفاده از وسایل حمل ونقل همگانی به ویژه در زمان اجرای طرح، پیشنهاد می شود که برنامه ریزان در جهت ارتقاء وضعیت سیستم حمل و نقل عمومی و در نظر گرفتن تسهیلاتی برای عرضه بهتر این سیستم ها تلاش نمایند. زیرا صرفاً ایجاد محدودیت مشکل را حل نخواهد کرد، بلکه ایجاد تغییر در روشهای سفر است که بار ترافیکی منطقه را کاهش خواهد داد. همچنان که ملاحظه می شود، حمل و نقل عمومی در محدوده نقش کلیدی و حساسی را ایفا خواهد کرد، نقشی که اگر از عهده آن برنیاید، کل پروژه را با مشکل مواجه خواهد ساخت.

در شهر مشهد 137 موسسه خیریه وجود دارد که جمعیتی بالغ بر162756 نفر (3/22 % از کل جمعیت حاشیه نشین مشهد) را تحت پوشش خود دارند. براساس مطالعات انجام شده مشخص گردید که تنها در بعد اقتصادی رابطه معناداری بین افرادی که تحت پوشش بودند و افرادی که تحت پوشش نبودند وجود دارد ولی در سایر زمینه تفاوتی وجود ندارد لذا در کل می توان گفت که تفاوت معنی داری بین حاشیه نشینان تحت پوشش با حاشیه نشینانی که تحت پوشش نبوده اند وجود ندارد.تحقیق حاضر، نقش موسسات خیریه را در توانمند سازی و بهبود وضعیت اجتماعی و اقتصادی و کالبدی حاشیه نشینان را در شهر مشهد مورد بررسی قرار داده است. در همین راستا تاریخچه ی حاشیه نشینی در جهان، تئوریها و الگوهای مقابله با آن، اقدامات مجامع بین المللی و تجربیات سایرکشورهای درگیر با پدیده حاشیه نشینی بررسی شده است. همچنین تحولات جمعتی ایران طی چند دهه اخیر و چگونگی شکل گیری حاشیه نشینی در شهر مشهد در دوره های مختلف مورد توجه قرار گرفته است. پس از این مرحله مناطق حاشیه نشین دو و سه شهرداری مشهد (با 277448 نفر حاشیه نشین )جهت مطالعه انتخاب گردید که در این مناطق 300پرسشنامه(150 پرسشنامه در منطقه سه توسط افراد تحت پوشش موسسات خیریه و 150پرسشنامه توسط حاشیه نشینان منطقه دو که تحت پوشش هیچ موسسه خیریه ای نبودند) تکمیل گردید