تحقیق و نگاشت? پیش روی شما همانطور که عنوان آن مشّخص می باشد مربوط می شود به بررسی و تفحص آیاتی از قران شریف که مرتبط با جنگ خندق (غزو? احزاب) می باشد و در آن سعی شده است حتّی الامکان جنگ خندق از نگاه قرآن مورد کنکاش قرار گیرد؛ و قسمت اصلی دیگر آن نیز به آن دسته از روایات و احادیثی می پردازد که از معصوم(علیه السلام) در مورد این غزوه صادر شده است. اهمیّت موضوع را می شود به راحتی درک کرد اگر به این مهم توجه شود که خداوند متعال 30 آیه اختصاصاّ در حواشی این غزو? مهم و تاریخی که نقط? عطف پیروزی های لشگر اسلام بر کفر نیز به شمار می آید نازل کرده است و کاربرد این موضوع نیز در ابعاد مختلف زندگی روزمرّه و اجتماعی و در نحو? تفکرّ و تصمیم گیریهایی مختلف از جمله ابعاد سیاسی و اجتماعی و اقتصادی و نظامی و... می باشد. هدف از اجرای این موضوع همانطور که در مقدّمه نیز آمده است، بررسی جزء به جزء آیات قرآن کریم که در ارتباط با جهاد فی سبیل الله نازل شده می باشد، باشد که در دیگر ابعاد نیز به صورت دقیقتر آیات قرآن مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. روش انجام کار نیز به صورت تحقیق کتابخانه ای می باشد و نتایج به دست آمده نیز که بعد از بررسی پژوهش مشخّص می شود عبارتند از: روش شدن ذهن خواننده از فضای کلّی مدینه بعد از هجرت رسول الله و وضعیت دشوار مسلمانان در آن برهه از زمان و پرداخته شدن به کلّ آیات و احادثی که پیرامون و حول این غزوه حتّی الامکان قابل دستیابی بوده اند.

یکی از مهم ترین و بنیادی ترین آموزه های اسلامی، مساله خاتمیت است، مساله خاتمیت و این که پیامبر اسلام (ص) آخرین پیامبر الهی است از مسائلی است که همه مسلمین از هر گروه و مذهبی به آن معتقدند و نه تنها دانشمندان بلکه فرد فرد توده های مردم مسلمان نیز با آن آشنا هستند و به اصطلاح از «ضروریات اسلام» است که هر کس مختصر معاشرتی با پیروان این مکتب داشته باشد به زودی در می یابد که آنان پیامبر اسلام (ص) را آخرین پیامبر الهی می دانند، آیات و روایات فراوانی، اسلام را به عنوان آخرین دین الهی و پیامبر اکرم (ص) را به عنوان پایان دهنده سلسله پیامبران معرفی کرده اند. ارتباطی که این مساله با مسائلی مانند امامت و رهبری و جاودانگی و جامعیت دین دارد، اندیشمندان اسلامی را بر آن داشته است تا در اطراف رازها و اسرار این حقیقت دینی، تاملات بیشتری داشته باشند. شبهاتی که در این پایان نامه به بررسی آنها پرداخته شده است به شرح ذیل می باشد: الف) شبهات بخش اول (تشکیک در ادله خاتمیت): 1ـ خاتم النبیین در آیه 40 سوره مبارکه احزاب دلالت بر ختم نبی دارد نه ختم رسل (فرق بین نبی و رسل). 2- تاویل خاتم به انگشتر، زینت، مهر تصدیق (شبهه اول). 3ـ حدیث پیامبر(ص( که فرمودند : من اولین انسان و نخستین پیامبر هستم (شبهه دوم). 4ـ نبی شدن ابراهیم فرزند پیامبر در صورت زنده ماندن (شبهه سوم). ب) شبهات بخش دوم (استدلال بر استمرار نبوت با تکیه بر آیات قرآن): 1ـ استدلال به آیه 35 سوره مبارکه اعراف مبنی بر تداوم ارسال رسول (شبهه اول). 2ـ استدلال به آیه 15 سوره مبارکه مومن مبنی بر تداوم ارسال رسول (شبهه دوم). 3ـ استدلال به آیات 47 و 49 سوره مبارکه یونس و حدیث پیامبر مبنی بر استمرار ارسال رسول بعد از پیامبر(ص) (شبهه سوم). 4ـ دلالت تعدای از آیات قرآن ]نبأ،28 ـ ق،41 و 42ـ مطففین،6ـ فجر،22ـ انعام،158[ مبنی بر استمرار ارسال رسول بعد از پیامبر(ص) (شبهه چهارم). همچنین در بحث عقلی خاتمیت به نقد نظریات اقبال لاهوری، سروش و مجتهد شبستری با تاکید بر آراء ونظریات شهید مطهری پرداخته شده است.

تاریخ کار و تلاش همزاد تاریخ بشری است و انسان از آغاز آفرینش تاکنون همـــواره با شیوه های گوناگون و به مدد ابزارهای قدیم و نوظهور، از جلوه های حیات در این جهان خاکی بهره گرفته است و با کار و فعالیت نیازهای اساسی خود را برطرف می سازد. اهمیت کار و تلاش و نقش بارز آن در بنا نهادن جامعه ای آرمانی، در شمار مسلّمات کتاب و سنّت است. جست و جو در متون اسلامی در این زمینه، نشان می دهد که اسلام در پرداختن به مسائل و مباحث مربوط به کار و فعالیت، از همه مذاهب و مکاتب دیگر پیشی گرفته است. روش دین و رهبران دینی این است که مردم مقصد واقعی کار و تلاش را بیابند تا بدین وسیله به هدف والا نائل گردند، زیرا زندگی سعادتمندانه انسان در سایه کار و تلاش شکل می گیرد و یکی از رموز بقای انسان و جوامع بشری کار و تلاش مداوم و سازنده است و عامل اصلی شکل گیری تمدنها فعالیت دائمی و متعهدانه است، بدین جهت ضرورت دارد که رهنمودها و آموزههای پیشوایان دین در این زمینه تدوین و ارائه گردد. در این پژوهش دیدگاه امام علی علیه السّلام درباره کار و تلاش با عنوان «فرهنگ کار در کلام امام علی علیه السّلام» مورد بحث و بررسی قرار گرفته و اهمیت کار و تلاش از دیدگاه امیر مومنان علی علیه السّلام و آموزه های عملی و نظری آن حضرت در این زمینه تحقیق و بررسی شده است. همچنان بخشی از مباحث اختصاص به شرایط کار و کارگر در کلام امام علی علیه السّلام دارد که تعدادی از شرایط و مقرراتی که نقش اساسی و کارآمد در انجام و پیشرفت کار دارند تبیین گردیده است. در ادامه نمونه هایی از فعالیت ها و مشاغل بنیادی و اساسی که در مکتب الهی دارای ارزش ویژه ای می باشند و در سیره و سخنان پیشوای پرهیزکاران، علی علیه السّلام نیز مورد توجه خاص قرار گرفته و دارای نمود و برجستگی قابل توجه بوده و نقش مهم و سازنده در جوامع بشری و پیشرفت آنها دارند و از مسائل زیربنایی اقتصاد جامعه می باشند، بیان شده است. در نهایت برخی از کارهای ناشایست و حرام مانند: ربا (سود نامشروع)، احتکار، قمار؛ شراب؛ تقلب و فریبکاری، نپرداختن حقوق افراد و... بررسی شده است و با توجه به آثار و نتایج زیانبار و ظالمانه بودن آنها، در کلام امیر مومنان امام علی علیه السّلام از آنها جلوگیری شده است.

بسم الله الرّحمن الرّحیم تقدیم به: رسول الله صلّی الله علیه وآله وسلّم آخرین پیامبر الهی و خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام، شارحان و مفسران کتاب قرآن بویژه حضرت ولی عصرعجّل الله تعالی فرجه الشریف و به تمام آنهایی که در راه قرآن تلاش کردند وتقدیم به امام راحل که به راستی احیاگر قرآن و احکام نورانی آن بود. تقدیم به پدر و مادر عزیزم که مرا با اسلام و قرآن آشنا کردند و به همسر و فرزندانم که تحمل سختیها و مشکلات را بر من هموار ساختند و مرا در انجام این تحقیق یاری کردند و به همه کسانی که اینجانب را در به سرانجام رسیدن این کار مدد رساندند و به استاد بزرگ حضرت حجه الاسلام والمسلمین جناب آقای دکتر حجتی که سالها از محضرشان بهره ها برده ام و به استاد فرزانه و فقید حضرت آیه الله شیخ محمد هادی معرفت و به استاد ارجمند حضرت حجه الاسلام والمسلمین جناب آقای مهدوی راد و همه اساتید بزرگوارم که حقّ بزرگی بر اینجانب دارند. تقدیر: حمد و سپاس فراوان از آن خدایی است که به ما توان اندیشیدن عنایت فرمود و ما را به راه اسلام و قرآن رهنمون شد. سلام و تحیت بر همه انبیاء و مرسلین و اهل بیت علیهم السلام نخستین منادیان توحید. خدای را بسیار شاکرم که مرا مشمول عنایتها و الطافش نمود تا این تحقیق سامان یابد. برخود تکلیف می دانم که از زحمات اساتید ارجمند حضرت حجه الاسلام والمسلمین جناب آقای دکتر سید رضا مودب استاد راهنما ی این پایان نامه که در این زمینه اینجانب را راهنمایی فرمودند و نیز از حضرت حجه الاسلام والمسلمین جناب آقای دکتر غلامحسین اعرابی و حضرت حجه الاسلام والمسلمین جناب آقای دکتر علی احمد ناصح اساتید مشاور اینجانب در امر رساله تشکر نمایم که اگر راهنما یی ها و ارشادهای این بزرگواران نبود این کار به سر انجام نمی رسید و نیز از همه اساتید بزرگواری که این پایان نامه را قابل دانسته و با تذکرات سازنده خود بر اینجانب منّت گذاشته و با ارشادها و راهنماییهای آنها این کار سامان یافته است. این پایان نامه را اگر امتیازی است از آنِ اساتید بزرگوار می باشد و اگر نقص و اشکالی وجود دارد امید است که با تذکرات سازنده، اینجانب را وامدار خویش سازند. چکیده: یکی از مباحث مهم در خصوص قرآن، اعجاز و وجوه مختلف آن است که از هنگام نزول قرآن تاکنون در جامعه علمی مطرح می باشد. از آغاز، مباحث مربوط به فصاحت و بلاغت و همچنین نظم قرآن وپس از آن اعجاز علمی، اعجاز بیانی، اعجاز تشریعی ،از مباحث مهم در خصوص قرآن بوده اند. این پایان نامه، پژوهشی تطبیقی در بحث وجوه اعجاز به همراه نقد پیرامون دیدگاه دو مفسر بزرگ: امین الاسلام طبرسی درتفسیر مجمع البیان و سید محمود آلوسی درتفسیر روح المعانی می باشد. هر دو، به موضوع اعجاز و وجوه آن در تفسیرخود پرداخته اند ؛ ومی توان گفت که آلوسی- مفسر قرن سیزدهم-از طبرسی- مفسر قرن ششم- تأثیر پذیرفته است. محقق هدف خود را در این پژوهش، کشف و بیان وجوه اشتراک و افتراق دیدگاه های طبرسی و آلوسی در وجوه اعجاز قرآن می داند. این دو مفسر هر یک با رویکرد خاص خود به مباحث مختلف اعجاز و وجوه آن نگریسته اند وضمن وجود تفاوت دیدگاه در برخی از موارد، مانند مبحث چگونگی تحدی، صرفه، اعجاز بیانی و اخبار غیبی؛ مشترکاتی نیز دارند. آلوسی نیز در برخی از وجوه مانند: مبحث اعجاز تشریعی، اعجاز عدم اختلاف قرآن(سلامت متن) و اعجاز محتوایی، ازدیدگاه های طبرسی تأثیر پذیرفته که در مواضعی با قید نام طبرسی یا مجمع البیان و در جاهای دیگر بدون قید اسم، نظریه او را ذکر کرده است. به نظر می رسدکه وجه افتراق دیدگاه های طبرسی و آلوسی در مورد وجوه اعجاز قرآن عبارتند از: اعجاز علمی و اعجاز در چگونگی تأثیر قرآن. در تحلیل و بررسی تطبیقی پیرامون این دو مفسر می توان گفت که: مطالب تفسیر طبرسی برخلاف آلوسی بهتر ساماندهی شده و همین رویه را تا پایان مجمع البیان رعایت کرده و سعی او این بوده که در ضمن نوآوری در طرح وجوه اعجاز و بررسی آنها به نقل دیدگاه های مختلف نیز اشاره نماید اما کمتر به تحلیل و داوری وگزینش نظر بهتر می پردازد. هر دو مفسر در برخی از موارد مشترکند با این تفاوت که آراء طبرسی در پاره ای از مسائل و موضوعات مانند: اعجاز تشریعی، اعجاز تأثیری، اعجاز علمی،از شفافیت واتقان بیشتری برخوردار است. کلیدواژه: اعجاز قرآن- تحدی قرآن- اعجاز علمی- اعجاز تشریعی- طبرسی- آلوسی. یکی از مباحث مهم در خصوص قرآن، اعجاز و وجوه مختلف آن است که از هنگام نزول قرآن تاکنون در جامعه علمی مطرح می باشد. از آغاز، مباحث مربوط به فصاحت و بلاغت و همچنین نظم قرآن وپس از آن اعجاز علمی، اعجاز بیانی، اعجاز تشریعی ،از مباحث مهم در خصوص قرآن بوده اند. این پایان نامه، پژوهشی تطبیقی در بحث وجوه اعجاز به همراه نقد پیرامون دیدگاه دو مفسر بزرگ: امین الاسلام طبرسی درتفسیر مجمع البیان و سید محمود آلوسی درتفسیر روح المعانی می باشد. هر دو، به موضوع اعجاز و وجوه آن در تفسیرخود پرداخته اند ؛ ومی توان گفت که آلوسی- مفسر قرن سیزدهم-از طبرسی- مفسر قرن ششم- تأثیر پذیرفته است. محقق هدف خود را در این پژوهش، کشف و بیان وجوه اشتراک و افتراق دیدگاه های طبرسی و آلوسی در وجوه اعجاز قرآن می داند. این دو مفسر هر یک با رویکرد خاص خود به مباحث مختلف اعجاز و وجوه آن نگریسته اند وضمن وجود تفاوت دیدگاه در برخی از موارد، مانند مبحث چگونگی تحدی، صرفه، اعجاز بیانی و اخبار غیبی؛ مشترکاتی نیز دارند. آلوسی نیز در برخی از وجوه مانند: مبحث اعجاز تشریعی، اعجاز عدم اختلاف قرآن(سلامت متن) و اعجاز محتوایی، ازدیدگاه های طبرسی تأثیر پذیرفته که در مواضعی با قید نام طبرسی یا مجمع البیان و در جاهای دیگر بدون قید اسم، نظریه او را ذکر کرده است. به نظر می رسدکه وجه افتراق دیدگاه های طبرسی و آلوسی در مورد وجوه اعجاز قرآن عبارتند از: اعجاز علمی و اعجاز در چگونگی تأثیر قرآن. در تحلیل و بررسی تطبیقی پیرامون این دو مفسر می توان گفت که: مطالب تفسیر طبرسی برخلاف آلوسی بهتر ساماندهی شده و همین رویه را تا پایان مجمع البیان رعایت کرده و سعی او این بوده که در ضمن نوآوری در طرح وجوه اعجاز و بررسی آنها به نقل دیدگاه های مختلف نیز اشاره نماید اما کمتر به تحلیل و داوری وگزینش نظر بهتر می پردازد. هر دو مفسر در برخی از موارد مشترکند با این تفاوت که آراء طبرسی در پاره ای از مسائل و موضوعات مانند: اعجاز تشریعی، اعجاز تأثیری، اعجاز علمی،از شفافیت واتقان بیشتری برخوردار است. کلیدواژه: اعجاز قرآن- تحدی قرآن- اعجاز علمی- اعجاز تشریعی- طبرسی- آلوسی.

تحقیق پیش رو، کوششی در راستای تبیین و بررسی دیدگاه های امام خمینی پیرامون اعتبار و کابرد روایات تفسیری است؛ نگارنده نهایت کوشش خود را در دست یافتن به نظریات معظم له با تتبع گسترده در آثار به جامانده از ایشان به کارگرفته است. گرچه از برخی بیانات امام خمینی قول به حجیت روایات تفسیری برداشت می شود، اما ایشان در بحث های اصولی خود قائل به عدم حجیت این گونه روایات شده، عرصه روایات غیر فقهی تفسیری را حق طلق عقل می دانند نه تعبّد. از دیدگاه امام ، این براهین عقلی است که محک صحت و سقم روایات تفسیری قرار می گیرد و تعبّد در پذیرش روایات- چنانکه برای روایات فقهی مطرح است- در حیطه روایات تفسیری غیر فقهی، جایی ندارد. شیوه عملی ایشان در پذیرش یا ردّ روایات تفسیری، شیوه ای مضمون محور است؛ لذا در بررسی های رواییِ آثار غیر فقهی شان، ضعف و قوت سند و مصادر روایات تفسیری، پس از صحت و علوّ مضمون و مفاد روایت، در اولویت دوم قرار دارد. از منظر امام ، میزان در صحت و علوّ مضمون نیز، مطابقت آن با آیات قرآن و سنّت قطعی و براهین مسلّم عقلی است. امام خمینی معتقد است روایات تفسیری دچار آسیب هایی از جمله جعل و وضع، ضعف متنی و سندی، مخالفت با قرآن، مخالفت با سنّت قطعی، مخالفت با عقل و مخالفت با علوّ مقام معصومان (ع) است. این در حالی است که نقل های روایی خود امام نیز، دچار ضعف هایی چون نقل از منابع نامعتبر و نقل دگرگون متن و سند حدیث است. ایشان علاوه بر روایات تفسیری معصومان- که به طور مستقیم به تفسیر آیه مربوط است- از گونه های دیگر روایات تفسیری از جمله ادعیه و زیارات، احادیث قدسی و احادیث صحابه در جهت تبیین آیات استفاده کرده اند. نوع کاربردهای روایات تفسیری در آثار امام ، متفاوت است. کاربرد در تأویل آیات، تطبیق بر مصادیق خارجی، تفسیر واژگان و عبارات آیات و جز آن ها، از جمله استفاده های ایشان از روایات تفسیری است.

از آنجایی که با گذر زمان و پیشرفت علم و تکنولوژی، کارایی برخی از آیات قرآن در دوره ی معاصر از دیدگاه بعضی از روشنفکران معاصر مورد تردید واقع گشته است، بررسی این آیات و اثبات کارایی آن ها برای شبهه زدایی از موضوعات آن آیات، مجالی را می طلبد. در این گفتار در آغاز کلیاتی که در زمینه ی کارایی و عدم کارایی آن موضوعات، مورد نیاز است از قبیل مبحث نسخ، جاودانگی قرآن و خاتمیت پیامبر اسلام(ص) ار دیدگاه آیت الله معرفت به بحث گذاشته می شود. در فصل دوم در زمینه ی آیاتی که درباره ی موضوعاتی که در گذشته مطرح بوده اند و در دوره ی کنونی در عمل منسوخ گشته اند و چگونگی کارایی آن ها در دوره ی معاصر از دیدگاه آیت الله معرفت پرداخته می شود. در فصل سوم در زمینه ی آیاتی که مخالف علم روز قلمداد شده اند، در شش موضوع مختلف علمی که در قرآن وجود دارد، از دیدگاه آیت الله معرفت نقد و بررسی می گردد. در فصل چهارم نیز ابتدا آیاتی که مخالف حقوق بشر تلقّی شده است، از دیدگاه آیت الله معرفت مورد ارزیابی قرار می گیرد و در فصل پنجم، کارایی قرآن درباره ی موضوعات جدید در چهار موضوع بانک داری، بیمه، تکنولوژی و شبیه سازی بررسی می شود. نگارنده در جای جای این نوشتار در پی آن است که کارایی قرآن را در زمینه های مختلف اثبات نماید تا شبهه ی کهنگی در هیچ مورد از آیات الهی به اذهان راه نیابد. امید است که این کوشش مختصر مورد عنایت الهی و هدایت حق طلبان قرار گیرد و تحت توجّهات قرآن و شریک آن یعنی حضرت صاحب الأمر(عج) واقع گردد.

چکیده شبهاتی که در مورد حجاب از سوی افراد مختلف وارد شده است زیاد است و نه تنها تا امروز شبهات زیادی به این قانون ابدی و الهی وا رد نموده اند بلکه این قانون از گزند شبهات در امان نخواهد بود که باید باتمام دقت و تمام توانایی به چنین اشکالات بی اساسی پاسخ داده شود. در این نوشتار نه به تمامی شبهات اما تقریبا به چند شبهه جدید که از سوی مسلمانان عرب زبان بیان شده پاسخ داده می شود که این پاسخ بیشتر بر اساس عقل خواهد بود چرا که عقل نزد همگان اعتبار دارد. و کمتر از ادله نقلی استفاده شده است. شبهه اول که در فصل اول به آن پرداخته شده است درمورد آیه 53 سوره احزاب بوده که دستور حجاب زنان پیامبر(ص) را بیان می کند که در جواب به طور خلاصه می توان همگانی بودن یا به تعبیری جهانی بودن قرآن را مطرح نمود که به طور مفصل در همان فصل پاسخ داده شده است. شبهه دوم که در مورد آیه 31 سوره نور در فصل دوم بیان شده که عده ای عقیده دارند که این آیه تنها مخصوص زنان عصر نزول می باشد که در پاسخ باید گفت حجاب مسئله ای فرا تاریخی است البته به تفصیل در جای خودش بیان شده است . و در فصل آخر درمورد استثنائاتی که در مسئله حجاب بیان شده است بحث شده که شامل دو شبهه در مورد حجاب بردگان و کنیزان و دیگر درمورد حجاب زنان پیر و سالخورده که ممکن است از سوی عده ای بیان شود به صورت فرضی مطرح گردیده و پاسخ داده شده است. واژگان کلیدی: حجاب. شبهه. همسران پیامبر(ص). نواندیشان مسلمان. استثنائات حجاب.

عصبیت از ریشه «عصب» در لغت به معنای تارها و رشته هایی است که مفاصل استخوان ها را به هم وصل می کند و در اصطلاح به معنای طرفداری کردن و دفاع از آنچه که مربوط به خود و یا هر چیزی که منسوب به خود است می باشد، خواه حق و یا باطل. اگر این دفاع و حمایت در راه حق و حقیقت (از زبان هرکسی و درباره هر چیزی که) باشد و در این راه از حد و مرز شرعی و عقلی خارج نشود و یا افراط و تفریطی صورت نگیرد، مصداق عصبیت ممدوح و پسندیده است ولی اگر این حمایت و دفاع کردن در مسیر باطل و انحراف (هوای نفس) صورت گرفته و از راه عدل و انصاف خارج شود مصداق عصبیت مذموم و ناپسند است که آیات و روایات فراوانی در ذم و نکوهش این صفت رذیله وارد شده است. عواملی مانند تقلید(کورکورانه)، لجاجت، تحجّر، جهالت و... در پیدایش این صفت رذیله نقش دارند که پیامدهایی همچون از دست دادن ایمان، کفر و نافرمانی خدای متعال، محرومیت از درک حقایق، ایجاد کینه، کوری در آخرت، تباه کردن دنیا و آخرت و... به همراه دارد. عصبیت غالباً مذموم است وگاهی ممدوح و پسندیده است و اغلب از آن به «غیرت» یاد می شود که آثاری همچون محفوظ ماندن عفت جامعه، گم نشدن حق و حقیقت، جلب محبت الهی، تقرب به رسولان الهی، برتری بر کفار و ... به همراه دارد

بررسی مفهوم‏شناختی واژه تربیت و تعیین مرز آن با واژه‏هایی چون تلقین، القاء و آموزش اولین گام برای تحلیل مفهوم «تربیت» است.در این پژوهش تلاش شده تا ضمن بررسی واژه‏های فوق، مفاهیم زیربنایی انسان‏شناختیِ تربیت دینی همچون فطرت‏مداری و متربی محوری که از جمله‏ی اولین شاخص‏های جداکننده تربیت اسلامی از سایر انواع تربیت است، تبیین گردد.روش تحقیق مورد استفاده، تحلیل محتوایی برخی از آیات قرآن و دسته‏ای از روایات رسیده از معصومین(ع) با رویکردی تربیتی ـ توصیفی بوده است همچنین استفاده از آرای متفکران معاصرشهید مرتضی مطهری،آقای مصباح یزدی و آقای احمد بهشتی جهت استخراج راهکارهای تقویت باورهای دینی مورد بررسی قرار گرفته وبه این نتیجه رسیده ایم که رعایت اصولی چون تفرّد، خانواده، تفاوت های اجتماعی، و فطرت گرایی و...برای تقویت باورها از دیدگاه آیات و احادیث مورد تاکید می باشد.

موضوع این تحقیق در مورد تفسیر تاریخی سوره ممتحنه می باشد .یعنی علت نزول آیات این سوره چه بود؟ واین که سوره درچه فضایی نازل شده است؟ همچنین در موردضرورت بصیرت نسبت به دشمن ونقشه های آن ،حفظ ایمان تا آخرین لحظه و..بحث شده است. ابتدا تعریف تفسیر تاریخی ،نمونه های تفسیر تاریخی، رابطه تاریخ وقرآن ،تاریخگذاری سوره ممتحنه، شان نزول های مختلف پیرامونّ علت نزول سوره مثلانظر علامه طباطبایی،مکارم شیرازی،علامه طبرسی.... وسیوطی،واحدی از اهل تسنن،و...بیان شده است.سپس به تفسیرنظری آیه به آیه سوره با تاکید برجنبه های تاریخی آن از دید دوعالم شیعه یعنی علامه طباطبایی وملافتح الله کاشانی ونیزدوعالم سنی یعنی سیوطی وواحدی اشاره شده است. با کمک گرفتن از واژه های کافرذمی،فتنه،مهریه گرفتن ازکفار ،لزوم جبران خسارت وارده برمسلما نان ازناحیه کفار که همگی از پدیده های شکل گرفته دوره مدینه اند به دست می آید که این سوره مدنی است. .

بحث ولایت، با سرنوشت بشر و شوون روحی و اجتماعی وی پیوند خورده و نقش بارزی در شکوفایی شخصیت انسان و رسیدن او به قرب و لقاء پروردگار دارد. این تحقیق به دنبال کشف مفهوم ولایت در تفاسیر متصوفه می باشد، و در سه فصل سامان یافته است: در فصل اول به بررسی چیستیِ ولایت از دیدگاه مفسران متصوفه پرداخته شده که حاصل برداشت آنان از این مفهوم، تعمیم ولایت و عمومیت بخشیدن به آن، است. به دیگر سخن؛ به اعتقاد صوفیه، ولایت معصومین علیهم السلام در اقطاب و شیوخ صوفیه تسرّی یافته و لذا آنان را همانند ائمه ی معصوم علیهم السلام، ولیّ امر مسلمین و واجب الاطاع? می دانند. فصل دوم، شامل دیدگاه مفسران شیعه پیرامون مفهوم ولایت است. به اعتقاد شیعه، ولایت، از شئون امامت بوده و از آن غیر قابل انفکاک است و تنها پیامبراکرم صلی الله علیه وآله و دوازده امام علیهم السلام، ولیّ امر مسلمین هستند و فقط پیروی و اطاعت از ایشان واجب و ضروری است. در فصل سوم، پس از مقایسه ی برداشت مفسران شیعه و مفسران صوفیه درباره ی مفهوم ولایت، بازتاب برداشت نادرست متصوفه از این مفهوم در اعتقادات و مناسک آنان بیان می شود، که پیامد این برداشتِ غلط آنها، محصولی جز انحرافات فراوان اعتقادی و اخلاقی نخواهد داشت. بنابراین پیمودنِ مسیرِ عبودیت و بندگی، منهای ولایتِ انسانِ کامل ِمعصوم، عامل انحراف اعتقادی و رفتاری خواهد شد و قطب را در جایگاه امام علیه السلام قرار دادن و مرشد را جای ولیّ خدا نشاندن و سپس اطاعتِ کامل در برابر قطب و مرشد ـ که دین شناس و شریعت شناس نبوده و حتی برخی از آنان عوامِ محض و بی سواد هستند ـ پیامدی جز فساد فکری و انحراف اخلاقی به دنبال خویش نمی آورد. کلید واژه ها: ولایت، تصوّف، قطب، مرشد، شیعه.

چکیده موضوع این پژوهش تفسیر روایی اهل بیت (علیهم السلام) در سوره نمل است. هدف از آن ارائه تفسیری مبتنی بر روایات از این سوره و اهمیتبخشی به نقشی که روایات در فهم و تفسیر قرآن میتوانند ایفا نمایند و نیز نیل به منظور آیات از طریق روایات معصومان(علیهم السلام) و مقایسه مفاد ظاهری با مفاد روایی و سپس فهم پیامهای مورد تأکید در روایات تفسیری این سوره میباشد. در مفاد ظاهری به عظمت و و هدایت قرآن و وحی، سرگذشت پنج پیامبر بزرگ الهی و مبارزات آنها با اقوام منحرف بحث میکند. یکی از امتیازات این سوره بیان داستان سلیمان(علیه السلام) و ملکه سبا و چگونگی ایمان آوردنش به خدا و تسلیم موجودات در برابر سلیمان(علیه السلام) میباشد. نشانههای خدا در عالم آفرینش و مسأله معاد یکی دیگر از موضوعات این بخش است. با عنایت به 109 روایت بررسی شده ذیل آیات این سوره، 56 روایت آن مربوط به روایات تفسیری میباشد که در اکثر موارد با آیات تطابق داشته و گاه معصوم درصدد بیان لایههای باطنی آیات بودهاست. روایات وارده در ذیل آیات موردنظر، سبب وضوح در مفهوم آیات و تبیین آنها جهت فهم بهتر مخاطب گردیدهاست. از جمله جستجوی موسی(علیهالسلام) در طلب آتش برای خانوادهاش و ارائهی دقیقی از موقعیت جغرافیایی آن مسیر با توجه به روایت و نیاز آنان به آتشی که گرمایش بر نور آن غلبه داشتهباشد. بیان روایات داستانی که به نقد و بررسی آن پرداختهشدهاست. برخی روایات نیزمانند جنیبودن مادر بلقیس مطابق مبنای انسانشناسی و طبیعتشناسی ثابت نشدهاست. روایات تفسیری سوره نمل از یک تنوع گونهای برخوردار است و بیشترینهی آن تطبیقی است. از جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد: وجود قانون وراثت بین همه ائمه(علیهم السلام) و عدم اختصاص به سلیمان(علیه السلام) و داود(علیه السلام)، آگاهی امامان معصوم(علیهم السلام) به زبان حیوانات، حضرت محمد(صلی الله علیه وآله وسلم) و خاندانش مصداق برگزیدگان الهی، امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) مصداق مضطر، امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) و امیرالمومنین(علیه السلام) مصداق جنبندگان روی زمین. پیامهای مورد تأکید آیات و روایات در پنج آموزهی اعتقادی، اخلاقی و تربیتی، اجتماعی، سیاسی و علمی تنظیم شده است. بیشترین آموزهها مربوط به اعتقادی بوده که به موضوعاتی از قبیل معاد، نبوت، سنتهای الهی، آزمونهای الهی و نظام خدا در عالم آفرینش پرداختهاست. کلید واژهها: تفسیر، روایت تفسیری، تفسیر روایی، تفسیر اثری، سوره نمل، گونهها، آموزهها

یکی از مهمترین موضوعاتی که در قرآن کریم و روایات معصومین (علیهم السلام) به آن اشاره شده است، مساله اعمال انسان و آثار آنها است. اهمیت توجه به این موضوع از آنجا است که اعمال انسان در سرنوشت فرد و جامعه، در دنیا و آخرت تاثیر دارد.انسان ها با درک و فهم آثار اعمال خود، کوشش خواهند کرد تا کارهای شایسته انجام داده و از کارهای ناشایست دوری کنند.هدف از اجرای این تحقیق، شناخت آثار اعمال و آگاهی بخشی برای حرکت در مسیر درست زندگی می باشد.دراین پایان نامه به بررسی پیش نیازهای موضوع و برخی از اعمال مثبت مانند : حُسن خلق، احسان، اخلاص، صله رحم، امر به معروف و گناهانی چون غیبت، دروغ، بدگمانی، اسراف، ربا همراه با آثار آنها در جامعه پرداخته شده است.در این تحقیق از یک سلسله اعمال نیک سخن به میان آمده که دارای آثار مختلف اجتماعی است همچون محبوبیت اجتماعی، رفع گرفتاری ها و مشکلات، ایجاد الفت و صمیمیت، آبادانی شهرها، آرامش و امنیت اجتماعی، افزایش اعتماد عمومی، رشد و شکوفایی اقتصادی و ... چنان که برای برخی گناهان پیامدهای منفی اجتماعی ذکر شده است از قبیل خواری اجتماعی، فقر و محرومیت، ایجاد کدورت و تفرقه در جامعه، سلب اعتماد عمومی، داوری های نادرست، گسترش گناهان و ... .روش تحقیق چنین است که ابتدا اعمال از آیات شریفه قرآن و روایات مربوطه استخراج شده و سپس به شناخت معنا و مصادیق آنها پرداخته، نتایج و آثار اجتماعی آنها در دنیا، بررسی شده است. کلمات کلید ی : انعکاس اعمال، آثاراجتماعی، پیامدهای اعمال، پاداش و کیفر اعمال . ?

چکیده: موضوع این پژوهش «تفسیر روایی اهل بیت: سوره های توحید، فلق و ناس» است و روش آن به صورت کتابخانه ای است. در این تحقیق که با هدف ارائه ی تفسیری مبتنی بر آموزه های راسخون در علم یا همان پیامبر9 و امامان معصوم علیهم السلام به منظور فهم دقیق آیات قرآن تدوین یافته است؛ آیات هر سوره در دو بخش مفاد ظاهری با استفاده از کتب لغت اجتهادی و مفاد روایی با بهره مندی از روایات اهل بیت? در برخی از تفاسیر روایی مورد بررسی قرار گرفته و سپس مقایسه ایی میان مفاد ظاهری و مفاد روایی انجام شده است؛ که در اکثر موارد حاکی از تطابق میان مفاد ظاهری و روایی است. در مواردی نیز معصومین? زوایای مختلفی از موضوع را بیان نموده اند که در سوره به آن اشاره نشده است. گونه شناسی روایات به منظور تشخیص نوع ارتباط آن ها با آیات مربوطه و استخراج پیام ها و آموزه های هدایتی هر سوره از دیگر اقدامات این تحقیق در مورد روایات تفسیری اهل بیت: است. در پایان نیز به نتایج و دست آورهای حاصل از تحقیق اشاره شده که به طور اجمال عبارتند از: 1ـ مبانی توحید به عنوان بنیاد معرفت خدا و پیام اصلی این سوره همواره مورد سوال برای مخاطبان و همچنین مورد اهتمام جدی اهل بیت: بوده و این مسأله با توجه به روایات ذیل این سوره کاملاً مشهود است. 2ـ آیات سوره توحید دلالت دارند بر بیان ابعاد وحدانیت پروردگار به دو صورت اثبات وجود و نفی هر گونه تشبیهی از اوکه با توجه به روایات ذیل آن در موضوعاتی نظیر تبیین مفهوم وحدانیت خدا، تبیین حقیقت صمد، تبیین معنای الله و نفی ولادت از خداوند و عدم کفو و نظیر برای او، مورد بررسی قرار گرفت. 3ـ آیات سوره فلق و ناس که از یک اتحاد موضوعی برخوردارند دلالت داردند بر وجود شرور در عالم چه آشکار و چه پنهان و تأکید بر این که پناه بردن به خداوند خصوصاً از شرور مخفی و دور از حواس لازمه داشتن یک زندگی ایمن و سالم است. از جمله ی این شرور حسادت ورزی به عنوان یک صفت رذیله در درون همه ی انسان ها و متأثر شدن فکر انسان از وساوس شیاطین است که در روایات معصومین? به این موارد به خوبی پرداخته شده است. 4ـ در فصل گونه شناسی، روایات هر سوره به پنج گونه ی سوره شناخت، معنا شناخت، تأویلی، تطبیقی و تفسیری تقسیم شده اند. بیشترین تعداد از روایات مربوط به گونه ی سوره شناخت و بعد از آن تفسیری و پس از آن تطبیقی است. 5ـ سوره ی توحید با توجه به آیات آن و روایات معصومین علیهم السلام مشتمل بر مهمترین آموزه های اعتقادی در شناخت و معرفت پروردگار متعال است و سوره های فلق و ناس علاوه بر آموزه های اعتقادی مشتمل بر آموزه های اجتماعی و اخلاقی نیز هستند. کلید واژه ها: تفسیر، تفسیر روایی اهل بیت علیهم السلام، روایات تفسیری، تفاسیر روایی، سوره توحید، سوره فلق، سوره ناس.

چکیده این رساله با عنوان تفسیر روایی أهل بیت ? پیرامون آیات 55 تا 67 سوره ی مائده، با هدف تأکید و أهمیّت دادن به نقش روایات در فهم و تفسیر قرآن نوشته شده است؛ با توجه به اهمیّت نقش روایات در فهم دقیق قرآن هدف از نگارش این رساله فهم آیات مورد نظر با استفاده از آراء تفسیری ایشان و مقایسه تفاسیر اجتهادی و روایی، همچنین مقایسه روایات شیعه و أهل تسنن و سپس فهم پیام های مورد تأکید آیات و روایات می باشد. لذا آیات با توجه به موضوع به سه دسته و در دو دامنه قرآنی و روایی مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا با کمک تعدادی از تفاسیر اجتهادی و کتب لغت، مفاد ظاهری آیات بررسی شده و سپس با بهره مندی از روایات اهل بیت? در برخی از تفاسیر مأثور، مفاد روایی آیات نیز مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به مفاد روایی 92 روایت بررسی شده ذیل آیات مورد نظر و مقایسه با مفاد ظاهری آیات، مشاهده شد در اکثر موارد با یکدیگر تطابق داشته و در بسیاری از موارد نیز معصوم? زوایای مختلفی از متن آیه را بیان نموده است که در آیات به آن اشاره نشده است. بطور کلی روایات وارده ذیل آیات مورد نظر سبب وضوح در مفهوم آیات و تبیین آنها جهت فهم بهتر گردیده است. در مواردی نیز به مباحث مطرح شده در روایت ایراداتی وارد بوده است که باتوجه به قرائن نقلی و عقلی تحلیل ها یا نقدهایی ارائه شده است. بخش گونه شناسی روایات، به بررسی 19 روایت سوره شناخت، 33 روایت جری و تطبیق، دو روایت تأویلی، و یک روایت معنا شناخت پرداخته است. بیشترین فراوانی روایات، گونه ی جری و تطبیق سپس شأن نزول، و بعد تأویل آیه را شامل می شود. در إستخراج آموزه های هدایتی آیات و روایات نیز، به تنوع آموزه ها دست یافتیم و آموزه های إعتقادی به دلیل آیات مورد بحث در مورد توحید، امامت و نبوت با 90 آموزه بیشترین حجم را به خود إختصاص داده است؛ آموزه های اجتماعی، فقهی، تربیتی، اخلاقی، سیاسی در رده های بعدی قرار دارند. از نتایج این تحقیق مورد استفاده بودن أکثر روایات تفسیری در این آیات است، آیه ی ولایت دلالت بر حصرِ ولایت در خدا و رسولش ? و حضرت علی ? دارد. «ولیّ» در این آیه، به معنای سرپرستی است. فسق و انحراف ایمان ظاهری، و شتاب به سوی إثم و عدوان، نسبت دادن بخل به خداوند مخصوص یهودیان می باشد. آیه ی 67، به تفصیل به ماجرای غدیر می پردازد. کلید واژه: تفسیر روایی، سوره مائده، آیه ی ولایت، آیه ی تبلیغ، گونه شناسی روایات، پیام آیات و روایات.

یکی از موضوعات مطرح در قرآن کریم، مسأله تعلیم اسماء به حضرت آدم(ع) است، که حقیقت این اسماء و فلسفه تعلیم آن ها به حضرت آدم(ع)، مباحث بسیاری را میان مفسران پدید آورده است. پژوهش حاضر با استفاده از روش تبیینی ـ تحلیلی به بررسی این مسأله از دیدگاه قرآن و روایات پرداخته است. مراد از اسماء در این آیه آن است که آن چه خدا به حضرت آدم(ع) تعلیم نمود، نشانه و مظهری از وجود خداوند است که دارای سه ویژگی مهم می باشد: اولاً این ها حقایقی خارجی بوده و از ماهیت و جوهریت حقیقی برخوردار هستند؛ ثانیاً دارای شعور بوده و توان درک و فهم را دارند؛ ثالثاً این ها در پرده غیب قرار دارند و جز خلیفه خدا و با اذن او، کس دیگری به آن ها علم پیدا نمی کند. ماهیت این اسماء نیز همان موجودات مجرد و مادی، و خواص و منافع آن هاست که همه را حضرت آدم(ع) به عنوان انسان کامل بدون واسطه از خدا فراگرفته است. بدین ترتیب، تعلیم اسماء، نقش اصلی را در خلافت انسان ایفا نموده، و سایر امتیازات انسان، تکمیل کننده آن خواهد بود. خداوند از باب لطف و اقتضای رحمانیت خود، انسان را خلق نمود، و برای ارتباط با آن ها و ارشاد ایشان، بعضی از آن ها را که به مقام انسان کامل دست می یابند به عنوان برگزیده و خلیفه خود انتخاب کرد. خداوند به نوع انسان این امتیاز را اعطا نموده که از نظر خلقت و توان علمی و درک مقام معبود، این شایستگی را پیدا کند که به عنوان جانشین خدا تعیین شود. البته اکثر انسان ها این توانایی و قوه را به فعلیت نمی رسانند؛ اما وارستگان و صدیقانی که به این مقام دست می یابند، علاوه بر زمین، در آسمان هم معلم موجودات و خلیفه خدا هستند. خلیفه خدا با علم کامل این مقام را پاس داشته، و مدیریت عالم را انجام می دهد؛ یعنی آن چه کسوت وجود در برکرده، در محدوده علم خلیفه الهی قرار دارد.

فهم صحیح آیات قرآن وابسته به احاطه ی بر کیفیت اجزاء جمله است. نحوه ی ارتباط کلمات در قرآن، وجوه متعدد اعراب و ترکیب های نحوی را به دنبال داشته است. اعتقاد به یک اعراب و ترکیب خاص، در برخی موارد وابسته به مبنای عقیدتی است به طوری که با یک مبنای کلامی الزاما باید به نوع خاصی از اعراب معتقد شد. امّا بهترین ضابطه برای انتخاب وجه یا وجوه اعراب، مطابقت با عقل و نقل (اعم از آیات دیگر قرآن و روایات) می باشد.

نخستین چیزی که از علوم مختلف برای درک و فهم قرآن نیاز داریم و بایستی به آن پرداخته شود علوم الفاظ است و بخشی از این علوم علم تحقیق در الفاظ مفرد و تک واژه‏ها است. تحصیل و به دست آوردن معانی مفردات الفاظ در حقیقت نخستین یاری کننده برای کسی است که می‏خواهد معانی قرآن را بفهمد و آنرا درک کند.از گذشته تاکنون تحقیقات متعددی در زمینه مفردات قرآنی صورت گرفته و کتب فراوانی در این زمینه نوشته شده است.محققان برای شناخت مفردات قرآن به سراغ فرهنگ لغت ها و معجم های عربی وکتب لغوی نوشته شده در این زمینه می روند . رسول اکرم?و امامان معصوم ?که اولین مفسران و معلمان قرآن هستند به مناسبت های مختلف درباره مفردات قرآن بحث نموده اند.بنابراین برهر قرآن پژوهی برای شناخت و فهم صحیح قرآن و مفردات آن رجوع به روایات معصومین(ع) در کنار استفاده از کتب لغوی،امری ضروری می باشد.در این پژوهش،روایات معصومین?در کنار اقوال لغویان «در ذیل مفردات سوره ی حج»آورده و به ارزیابی تطبیقی میان آن دو پرداخته است. روش جمع آوری اطلاعات در این پژوهش از نوع کتابخانه ای است، و با توجه به موضوع مورد پژوهش ،ازنوع تطبیقی و تحلیلی است.در منابع لغوی به ذکر معنای لغوی ، اشتقاق ، اصل ، ریشه،منبع لغوی ،مصادیق معنایی متعدد برای یک واژه و.....پرداخته اند،امّا در روایات بیشتر به ذکر معنای اصطلاحی،مصادیق،وجه تسمیه واژه،بیان شأن نزول،ترسیم فضای نزول و ....پرداخته اند.و در برخی روایاتی به معنای لغوی واژه ،اشاره داشته اند.

این رساله با عنوان تفسیر روایی اهل بیت پیرامون آیات یک تا 42 سوره¬ی یوسف، با هدف تأکید و اهمیّت¬دادن به نقش روایات در فهم و تفسیر قرآن نوشته شده است؛ با توجه به مفاد روایی ٢٧٢روایت بررسی شده¬ی ذیل آیات و آموزه¬های مورد نظر و مقایسه¬ با مفاد ظاهری آیات، مشاهده شد، در اکثر موارد با یکدیگر تطابق داشته و در بسیاری از موارد نیز معصوم روایای مختلفی از متن آیه را بیان نموده¬ است که در آیات به آن اشاره نشده ¬است. به¬طور کلی روایات وارده ذیل آیات مورد نظر سبب وضوح در مفهوم آیات و تبیین آن¬ها جهت فهم بهتر گردیده است. در مواردی نیز به مباحث مطرح شده در روایات آیات٢٤، ٣۵، و 42 ایراداتی واردبوده¬است که با توجه به قرائن نقلی و عقلی تحلیل¬ها یا نقدهایی ارائه شده ¬است. بخش گونه¬شناسی 58 روایات بررسی شده؛ 20 روایت سوره شناخت، 21 روایت جری و تطبیق و تعیین مصداق، سه روایت تأویلی و١٣روایت معنا شناخت پرداخته¬است. این سوره حاوی نکات بسیار زیبایی در معرفی رفتارهای جناب یوسف که شامل: جلوه¬های برجسته¬ی ایمان به خدای تبارک و تعالی، نمونه¬ی بارز تقوا، اخلاص، عصمت، عفت، عفو و گذشت را بیان می¬کند، و کردارهای ناشایسته¬ی برادران وی را که در بردارنده¬ی عصبیت، حسد، جهل و نادانی، کینه، مکر و حیله، غرور و خودبینی، بی¬وفایی و بی¬صداقتی را که یک واقعیت از پیش اتفاق افتاده که اکنون مصادیقی در جوامع بشر از آن وجود دارد را به نمایش می-گذارد. که در نهایت جنود عقل بر جنود جهل پیروز، حق پدیدار و باطل محو می¬شود، و عاقبت امر ازان پرهیزکاران است، واین¬که داستان حضرت یوسف که با شروع یک روایای صادقه آغاز و پیامد¬های آن؛ که به زندان رفت و مجدداً با شروع روایای صادقه¬ی دیگری از زندان آزاد شد می¬پردازد که نشان از قدرت لایزال الهی، که با کنار هم چیدن تک تک پازل¬های این داستان شگرف عظمت تقوا و إخلاص را به بشر گوشزد می¬کند.

این تحقیق با عنوان امدادهای الهی و تببین آن در قرآن و روایات میباشد که در آن مددهای غیبی به مومنان مورد پژوهش و تحقیق قرار گرفته است. در این رساله پس از طرح کلیات، امداد در لغت مفهوم شناسی شده و معنی مورد نظر از دیدگاه قرآن و حدیث، مورد پژوهش قرار گرفته است. قرآن و روایات نیازمندی انسان، خصوصا مومنان به مددهای الهی را امر ضروری میداند و در آیات مختلف به آن پرداخته است از سوی قرآن و روایات، امداد به مومنان، به عنوان یکی از سنت های قطعی الهی و حق مسلم آنان اعلام شده است. سه نوع از مددهای اللهی در قرآن و روایات مورد ارزیابی قرار گرفته است از میان آنها امداد خاص الهی مفهوم و محتوی عنوان این رساله میباشد. به نظر این رساله مددهای غیبی در زندگی عمومی و خصوصی مومنان، نتایج و آثار تربیتی و سازنده کثیری دارد که نمونه های آن ایجاد امیدواری، ارتقا، ایمان، نجات مومنان در لحظه های خطرناک و افزایش شکرگذاری است. قرآن و روایات نمونه هایی از امدادشدگان خاص الهی را که انبیا و اولیاو مومنان هستند ذکر نموده است.

نخستین چیزی که از علوم مختلف برای درک و فهم قرآن نیاز داریم و باید به آن پرداخته شود علوم الفاظ است و بخشی از این علوم علم تحقیق در الفاظ مفرد و تک واژه‏ها است. تحصیل و به دست آوردن معانی مفردات الفاظ در حقیقت نخستین یاری کننده برای کسی است که می‏خواهد معانی قرآن را بفهمد و آن را درک کند. از گذشته تاکنون تحقیقات متعددی در زمینه مفردات قرآنی صورت گرفته و کتب فراوانی در این زمینه نوشته شده است.محققان برای شناخت مفردات قرآن به سراغ فرهنگ لغت ها و معجم های عربی وکتب لغوی نوشته شده در این زمینه می روند. رسول اکرم (ص) و امامان معصوم که اولین مفسران و معلمان قرآن هستند به مناسبت های مختلف درباره مفردات قرآن بحث نموده اند. بنابراین شناخت و فهم صحیح قرآن و مفردات آن و رجوع به روایات معصومین(ع) در کنار استفاده از کتب لغوی بر هر قرآن پژوهی ، امری ضروری می باشد. در این پژوهش، آن دسته از روایات معصومین که به معانی الفاظ پرداخته اند در کنار اقوال لغویان «در ذیل مفردات سوره ی یوسف»آورده شده و به ارزیابی تطبیقی میان آن دو پرداخته شده است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع کتابخانه ای است، و با توجه به موضوع مورد پژوهش، از نوع تطبیقی و تحلیلی است. نتیجه ی تحقیق حاظر حکایت از این دارد که معصومین در بیان معانی الفاظ از معانی لغوی آنها عدول نکرده، و با معتبر دانستن اقوال لغویان به دنبال حجیت بخشی به بیان ایشان بوده اند و در مواردی هم که به ذکر مصادیق و ... پرداخته اند با در نظر داشتن حداقل یکی از معانی لغویان بوده است، از طرف دیگر معنا شناسی ایشان بیشتر از سنخ توصیفی (ییان مراد الهی) بوده و بر این اساس به معنای الفاظ در یک دوره ی خاص زمانی نظر داشته اند، برخلاف معناشناسی لغویان که معنا شناسی ایشان عموماً از نوع تاریخی است و بر این اساس به ذکر اصل، ریشه، تطور معنایی، معانی مختلف الفاظ در طول تاریخ و.....پرداخته اند. اما با وجود این اختلاف در اغلب موارد بیان دو گروه کاملاً به یکدیگر مرتبط است.

یکی از ابتدایی¬ترین علوم، برای شناخت مفاهیم و معنای الفاظ و تک واژه¬های قرآن کریم، علم مفردات است. بدست آوردن معانی الفاظ قرآن در حقیقت نخستین یاری کننده قرآن پژوهان برای فهم هر چه بهتر قرآن کریم است. از همان اوایل اسلام به مفردات قرآن اهتمام ویژه¬ای شده و کتب فراوانی در این زمینه تالیف یافته است. محققان برای شناخت مفردات قرآن به سراغ فرهنگ لغت¬ها و معجم¬های عربی نوشته شده در این حوزه رفته¬اند. رسول اکرم (ص) و امامان معصوم (ع) که اولین مفسران و معلمان قرآن مجید هستند، به مناسبت¬های مختلف درباره مفردات قرآن بحث نموده¬اند. پس بنابراین بر هر قرآن پژوهی برای شناخت و فهم صحیح قرآن و مفردات آن رجوع به روایات معصومین (ع) در کنار استفاده از کتب لغوی، امری ضروری و لازم می¬باشد. روش جمع آوری اطلاعات از نوع کتابخانه¬ای، ومتن پژوهش نیز از نوع تطبیقی تحلیلی است. در تحقیق حاضر روایات معصومان (ع) به همراه اقوال لغویان در ذیل مفردات سوره¬های مریم و طه آورده شده و به ارزیابی تطبیقی میان آن دو پرداخته شده است. در پژوهش پیش رو مشاهده کردیم که روایات علاوه بر تعیین مصادیق و بیان شان نزول و ... در برخی موارد نیز به بیان معنای لغوی، مفردات قرآن پرداخته¬اند و با توجه به اینکه آن بزرگوارن صاحب علم لدنّی هستند و هیچ خطایی در گفته¬های آنان راه ندارد. پس برای درک بهتر مفردات و تک واژه¬های قرآن کریم باید به این روایات در کنار دیگر منابع به عنوان یکی از اصلی¬ترین منابع توجه شود.

در این پژوهش آن دسته از روایات معصومین (ع) که به نحوی به بیان معنای واژه های قرآن و ایضاح مفاهیم آن پرداخته اند در کنار اقوال لغویان «در ذیل مفردات سوره مبارکه ابراهیم (ع)» آورده شده و به ارزیابی تطبیقی میان آن دو پرداخته شده است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع کتابخانه ای و با توجه به موضوع مورد پژوهش از نوع تطبیقی و تحلیلی است. نتیجه تحقیق حاضر بیانگر این نکته است که معصومین (ع) در بیان معانی الفاظ قرآن از معانی لغوی آن عدول نکرده اند و ذکر یکی از معانی ظاهری یا باطنی، مصادیق و ... توسط آنها در حقیقت به گونه ای با گفتار لغویان در ارتباط است. از طرف دیگر اهل لغت در توضیح مفردات به مواردی نظیر: ذکر اصل آن، ریشه یابی و اشتقاقات واژه، تطوّرات معنایی، اشتراکات لفظی و مواردی از این قبیل توجه داشته اند ولی با وجود اختلافاتی در نظرات دو گروه در برخی جنبه ها، در بیشتر موارد بیانات آنها به هم نزدیک و با یکدیگر مرتبط و یا منطبق است.

رساله حاضر پژوهشی است پیرامون نقد و بررسی اسرائیلیات در داستان حضرت داود و سلیمان علیهما السلام، با توجه به تفاسیر روایی اهل سنت و شیعه. در ابتدا به معرفی شخصیت حضرت سلیمان و داود علیهما السلام در قرآن و عهدین پرداخته ایم و سپس به سراغ تفاسیر روایی رفته و روایاتی که در ذیل آیات مربوط به حضرت سلیمان و داود علیهما السلام بوده و دستخوش ورود اسرائیلیات قرار گرفته را مورد نقد و بررسی قرار داده ایم و مشاهده گردید که علاوه بر تفاسیر اهل سنت، متأسفانه فاجعه ورود اسرائیلیات ریز و درشت گریبانگیر تفاسیر شیعه نیز گردیده است و در ادامه بررسی روایات متوجه شدیم که بسیاری از این اراجیف و بافته ها از فرهنگ یهود و کتاب مقدس محرف وارد تفاسیر شده است و باعث وارونه نمودن حقایق دینی در سرگذشت انبیاء گردیده است. ما در این پایان نامه تلاشی هر چند اندک در زدودن این نسبت های ناروا به انبیاء عظام و روشن نمودن حقیقت مطلب نموده ایم. روش تحقیق در این پایان نامه در گردآوری اطلاعات، به صورت کتابخانه ای و در تحلیل اطلاعات، استنباطی-اجتهادی به روش قرآن به قرآن و در پرتو روایات مأثور از اهل بیت علیهم السلام می باشد. هدف کلی از تحریر این پایان نامه پالایش مطالب وارداتی از کتب تحریف شده اهل کتاب از سوی دشمنان مغرض و یا دوستان جاهل به حوزه کتب تفسیری و درک صحیح از سیره پیامبران می باشد. کلمات کلیدی: اسرائیلیات، نقد حدیث، حضرت سلیمان(ع)، حضرت داود (ع)

چکیده: اعتقاد به سایر پیامبران الهی به مانند اعتقاد به پیامبر اسلام(ص) از اصول دین اسلام می باشد. عُزیر(ع) یکی پیامبرانی است که در قران کریم از او نام برده شده و مفسران در باره او بحث کرده اند. نام این شخصیت در عهدین عزرا است. از دیدگاه عهدین او از کسانی است که بعد از حمله بخت النصر به بیت المقدس و نابودی تورات، این کتاب را دوباره نوشت و اعتقادات یهود را زنده کرد؛ تا جایی که برخی یهودیان او را پسر خدا نامیدند. هرچند قرآن کریم و عهدین تصریح به پیامبری او نکرده اند، اما از دیدگاه مفسران شیعه و سنی او از پیامبران الهی و از مروجان شریعت حضرت موسی(ع) بوده است. از دیدگاه قرآن و عهدین او شخصیت صالح و تأثیر گذار بوده است. تا جایی که پیامبر اسلام(ص) و بعضی از امامان شیعه روایاتی را از او نقل کرده اند. برخی کتابهای تاریخی زردشت را از شاگردان طرد شده عُزیر(ع) معرفی می کنند و او را از حمایت کننده گان اجداد پیامبر اسلام(ص) محسوب می دارند.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

نا هماهنگی میان مسلمین در جهان اهل سنت و همراهی برخی از آنها با سران صهیونیسم باعث شد تا با تحلیل تاریخ صدر اسلام به کمک قران کریم و روایات تفسیری موجود، روشهای تفرقه انگیزی یهودیان را در صدر اسلام، بررسی و با تطبیق آن بر فعالیت های صهاینه ی معاصر و نیز تطبیق ویژگی های یهود صدر اسلام بر صهیونیست ها، با استفاده از رهنمودهای قران و نظرات اسلام شناسان به بیان راه های مقابله با صهیونیسم، تحت عنوان تفرقه انگیزی یهود در قرآن و انطباق آن بر صهاینه بپردازیم. برای نیل به این هدف، روش تحقیق کتاب خانه ای اتخاذ شد و ضمن استفاده از کتب تفسیری شیعه و سنی به روایات تفسیری و کتب سیره و مغازی مراجعه و با تحلیل تاریخ اسلام، نقش یهود در جنگ های صدر اسلام نمایانده شد و نمونه هایی از تفرقه افکنی های آنان در راستای جلوگیری از رشد و گسترش اسلام تبیین شد. سپس با تبیین فرقه سازی های صهاینه در عصر حاضر و تطبیق ویژگی های یهودیان صدر اسلام که قران بیان داشته بر ویژگی های صهیونیسم راه های مقابله با ایشان ارائه شد. یافته های این تحقیق عبارتند از اینکه اندکی از یهود قبل از اسلام، سعی در جلوگیری از تولد پیامبر داشته لذا به ترور اجداد ایشان پرداخته است و چون در هدف اول خود ناموفق بود به سراغ ترور شخصیتی پیامبر و بعد از آن جلوگیری از گسترش اسلام به وسیله تدارک جنگ ها علیه آن رفته است و بعد از رحلت پیامبر مستقیماً در سازمان حکومتی اسلام نفوذ کرده و ایادی خود را به قدرت رساند. صهیونیست ها نیز با ابزار تفرقه بینداز و حکومت کن به جنگ مسلمین آمده و بعد از موفقیت، ایادی خود را بر کشورهای مهم اسلامی مسلط نموده اند. ویژگی ها و رفتارها و کارهای صهیونیست ها بر کارهای یهود صدر اسلام انطباق دارد پس می توان با استفاده از رهنمودهای قران و پیامبر به مقابله با نیرنگ های آنها پرداخت.

در این رساله که با عنوان بررسی روایات تفسیری امام صادق (ع) جز چهارم قرآن در سه فصل ارائه گردیده است ، احادیث تفسیری امام صادق (ع) در ذیل آیات جز چهارم قرآن مجید از تفاسیر و روایی شیعه جمع آوری و از منابع اصلی مصدر یابی و استدراک شده است ، تمامی احادیث نقل شده مورد بررسی سندی و دلالی قرار گرفته و در پایان نیز شرح حال رجال در فصلی جداگانه آمده است .

این نوشتار با عنوان شبهه از دیدگاه روایات در چهار فصل فراهم گردیده ، هدف از آن ارائه تعریفی از شبهه با استناد به روایاتی است که به نوعی منعکس کننده تلقی معصومین (ع) از این واژه می باشد. در فصول چهارگانه این پایان نامه ، با محور قراردادن نظرات معصومین به بحث در باره شبهه پرداخته شده است . فصل اول به تعریف شبهه از نظر لغویون و احادیث و مقایسه آن با واژگان دیگر اختصاص یافته است . در فصل دوم عوامل و زمینه های بروز و گسترش شبهه بررسی شده است . راههای مقابله با شبهه نیز در فصل سوم مورد دقت قرار گرفته است . و بالاخره در فصل چهارم مصادیقی از شبهه افکنان معرفی شده ، و شبهات آنان بیان گردیده است .

دراین رساله که با عنوان بررسی روایات تفسیری امام صادق(ع) در جز نهم قرآن در سه فصل تنظیم گردیده است، احادیث تفسیری امام صادق(ع) در ذیل جز نهم از تفاسیر روائی شیعه جمع آوری و از منابع اصلی مصدریابی و استدراک شده است.تمام احادیث نقل شده ، مورد بررسی سندی و دلالی قرار گرفته و در پایان شرح حال رجال در فصلی جداگانه آمده است.