abstract : the purpose of this research is to study a bout multiple manifestations of poem music in hakim sanaee ghaznavi poems yherefore the first seetion of this book study and describes the complete works of this research about poem music love poem sanaee poem and this known and famous poets life and works the second section explained the external music of sanaee poems that for better unders tandiny used some tables and diayrams about this kind of musi and also analyzed the prosodical rhytms of verse eridences . the third section studies the internal music of the poems and used many repetitions puns and the relationship between consonants and vowels . the forth section explains the lateral music of poem from rhythm and rhyme aspect and their effect in music creation with poems and also mentioned the limi tation reyard to trhythm and rhyme . the fif th section studies the poem spiritual music from the creative factors of this music suchas literary works and spiritual suitabilities which cause to engoy the poets and addressec . key words : sanaee , poem music , sunnet .

abstract: the present thesis includes ; one preface and 11speeches , that each speech considered in different researches . the prefact part , studied grammer back ground , the first speech considered a brief description about grammatical credits . the second speech considered the different typs of sentences , from structure and meaning points of view . the third speech considered the verb escripytion from different points of view in detailed . the forth speech considered the ( niun ) from meaning structure and syntax rules . the fif the and six the speech studied , the "adjective " and pronouns completely . the serenth speech considered the adverb from structure , grammatical rules , meaning and relationship point of view . the eighth speech studied the sounds and pseudo – sentence , howevere the pseudo – sentences are very low in alanbieh book . the ninth and tenth speech considered proposition and conjunction words from the meaning and structure points of view . the 11the speech considered and classified suffix and prefix of alanbieh book completely. key words : language , grammer , alabnie .

مرگ یکی از واقعیتهای به ظاهر تلخ و ناگوار زندگی انسان هاست که هر چند همگان این واقعیت انکار ناپذیر را پذیرفته اند، باز هم برخلاف میل و طبیعت انسان ها جلوه می کند. میل به جاودانگی و امید زنده ماندن دل و ذهن همه انسان ها را به خود مشغول داشته است. آثار و نشانه های این آرزوی جاودانه زیستن را در ادبیات مکتوب و آثار دینی و غیردینی قبل و بعد از اسلام مردم ایران آشکارا می توان دید. بسیاری از دانشمندان، شاعران و نویسندگان، سعی کرده اند تا راهی برای فرار از مرگ بیابند و هول و هراس آن را کاهش دهند. نثر فنی فارسی نیز که در نیمه آغازین قرن ششم با کتاب کلیله و دمنه نصرالله منشی پا به عرصه وجود نهاد و در قرن های بعد ادامه یافت، خواسته است همچون شعر فارسی تجلّی گاه اندیشه ها و آرزوهای نویسنده و مردم باشد. بنابراین واقعیت، میل به جاودانگی انسان در آثار نثر فنی به شیوه ای زیبا و هنرمندانه بازتاب یافته و گاهی نیز با اعتراض آمیخته شده است. این تصاویر تشبیهی و استعاری از همانند ساختن مرگ به خانه زندگی گرفته تا ضعیف ترین موجودات مانند مورچه و پشّه و موجودات خطرناکی همچون: اژدها و نهنگ و حیوانات درّنده شباهت دارد و گاهی نیز به مار گزنده، عقاب شکاری و ورطهْ مرگ، گرداب و دریا مانند می شود، گاهی نیز به خود انسان ها تشبیه شده و همچون شخصی قاتل و خیاطی که برای انسان ها جامه می دوزد، به تصویر در آمده است. این پژوهش که به شیوه کتابخانه ای انجام گرفته، اولین پژوهشی است که به بررسی دیدگاه نویسندگان نثر فنی در مورد مرگ پرداخته است. دیدگاه آنها نسبت به مرگ، بر خواسته ازترس، خیال و وهم بوده و هیچ گونه نگاه واقع گرایانه در آن مشاهده نمی شود و تا حدودی آن را ستوده و به استقبالش می روند.

هنجار ستیزی یکی از راهکارهای آگاهان ، پیشروان ، شاعران و نویسندگان است که در برابر شرایط موجود و نگاه مطلق انگارانه سیاست و مذهب زمانه خود به کار میگیرند . شاعران عارف یا عارفان شاعر مااز طریق زبان که بهترین راه ارتباط با مخاطب است سعی داشته اند شیوه های اندیشه گی و نوع نگاه خود را به حیاط و مخلوقات و هر انچه که جذب گرایان تلاش داشته اند مانع ظهور ان شوند به نمایش بگذارند و از زبان عقلای مجانین یا دیوانگان جسور و یا رندان پاکباز قراعتی دیگر از آنچه پیشتر ، پیش رو بوده است به دست دهند .

چکیده پژوهش حاضر به بررسی جنبه های چهارگانه موسیقی شعر غالب دهلوی پرداخته وتجزیه وتحلیل لازم را پیرامون اطلاعات بدست آمده، ارائه می دهد. به منظور رسیدن به این هدف مطالب مورد نیاز در پنج بخش تنظیم می گردد. در بخش اول، تحت عنوان کلیات، تعاریف وزن و شعر ذکر می گردد ودر کنار آن تاریخچه ای از اوضاع زمانی شاعر وشرح حال وی بیان می شود در این خصوص از آراء وعقاید صاحب نظران از دیدگاههای مختلف بهره گیری لازم صورت می گیرد. در بخش دوم، موسیقی بیرونی (عروض) در دیوان غالب دهلوی مورد بررسی قرار می گیرد به این منظور ابتدا اطلاعات آماری مربوط به بسامد اوزان مختلف در بخشهای متعدّد دیوان آورده شده وسپس با ذکر چند نمونه از ابیات برای هر وزن مورد استفاده، به تجزیه وتحلیل اوزان وبحور پرداخته می شود. در بخش سوم به بررسی جنبه کناری موسیقی شعر (قافیه وردیف ) غالب دهلوی پرداخته می شود. پس از آن در قالب دو بخش، ابتدا قافیه وهجاهای شش گانه آن، بر اساس مستندات آماری توصیف و تحلیل می گردد و سپس ردیف و اقسام بکار رفته آن در سراسر دیوان ارائه می شود، جلوه های بدیعی، ارزشهای آوایی وعیوب واژه ها نیز مورد توجه قرار می گیرد. در بخش چهارم، تجزیه وتحلیل موسیقی درونی(بدیع لفظی) دیوان انجام می گیرد. برای وصول به این هدف تناسبات لفظی میان حروف واژه های ابیات بدقت مورد کنکاش قرار می گیرد ونمونه هایی از ابیات به منظور شناخت بیشتر از دیدگاه شاعر در این بخش ذکر می شود. در بخش پنجم دیدگاه شاعر در حوزه موسیقی معنوی (بدیع معنوی) پردازش می شود وکلیه صنایع معنوی بکار رفته در اشعار دیوان مذکور در قالب نمونه هایی بر گرفته شده از تمام قسمتهای آن تعریف وارائه می گردد. در پایان با در نظر گرفتن کلیه اطلاعات استخراج شده در بخش های پنجگانه وبا عنایت به نواقص و نارساییهای یافت شده در تمام قسمتها نتیجه گیری کلی ومختصری از انواع موسیقی به صورت کمی وکیفی در شعر غالب دهلوی ارائه می شود.

بی گمان سیف فرغانی یکی از شاعران توانا در قصیده و غزل است. دیوان او شامل 118 قصیده، 582 غزل، 7 قطعه و 23 رباعی است. بسامد وزنهای قصاید در هریک از بحر های عروضی به ترتیب: رمل 32، هزج 20، مضارع 19، مجتث 18، خفیف 14، متقارب 11و منسرح 4 مورد است. سیف در موسیقی بیرونی (عروض)غزلهایش، بسیار از سعدی تأثیر پذیرفته است. بحرهای رَمَل و هَزَج، بیش از نیمی از وزن غزلهای آن دو را در بر می گیرد. سیف همانند سعدی از اوزان شفّاف بهره گرفته و از بکارگیری وزنهای دور از ذهن و کِدر دوری جُسته است. سیف در قصایدش ردیف های سخت و دشوار بکار گرفته ولی در غزلها بیشتر به ردیف های غزلهای سعدی متمایل است. چون وی عارف و معناگرا است گرفتار الفاظ و آرایه های لفظی نگردیده بلکه هنر او بیشتر در مفاهیم و معانی و آرایه های معنوی است. این ویژگی ها را بطور آشکار از مطالع? این پایان نامه می توان مشاهده کرد. این پایان نامه در سه فصل تنظیم گردیده است: 1- فصل اول: کلیات و تعاریف. 2- فصل دوم: موسیقی بیرونی. 3- فصل سوم: موسیقی درونی.

چکیده: شعر زبان دل است و زاییده ی احساسات آدمی و شاعر کسی است که این احساسات و عواطف را با زبانی مخیل و موزون در ساختاری مطلوب ارائه می دهد. یکی از نواع شعر فارسی، نوع غنایی است. شعر غنایی، شعری است که مستقیماً احساسات و عواطف شخصی و خصوصی‏ شاعر را بیان می کند. داستان دلدادگی و دلستانی خسرو و شیرین از دل انگیزترین داستان های منظوم فارسی است که در ادبیات غنایی زبان فارسی بی‏تردید از جایگاه ویژه ‏ای برخوردار است و واقعیّت تاریخی آن به روزگار ساسانیان و به عهد خسروپرویز برمـی گردد. خسرو و شیرین «در بحر هزج مسدس مقصور» و تقریبا مشتمل بر شش هزار و پانصد بیت است و دومین داستان منظوم نظامی است که سرودن آن را درحدود سال (576) هجری قمری به پایان رسانیده است. حکیم نظامی از معدود شاعران نامی بزرگ ایران است که صاحب سبک بوده و یک جریان ادبی را در طی قـرن ها به دنبال خویش داشته است. پنج گنج ارزشمند حکیم نظامی در وادی‏ سخن فارسی رمز ها و راز-هایی از ساختار و مفهوم در خویش‏ پنهان ساخته و سالیان سال است که پژوهندگان این وادی‏ را از کلام و حکمت خویش غنی می‏سازدکه هرگز پایان‏ نپذیرفته و باعث شده قله ی افتخار سرودن مثنوی های بزمی به حکیم نظامی اختصاص داده شود. یکی از آثاری که در اوایل قرن سیزدهم در سند به زبان فارسی و در تقلید از خسرو و شیرین نظامی نگاشته شده است «شیرین و خسرو» است که به قلم یکی از شاهزادگان و امرای سندی از خاندان تالپور به نام میر صوبدار خان تالپور (1251) به رشته ی نظم درآمده است رسالت اصلی این پژوهش ارائه دیدگاه هایی در مورد مقام نظامی و میرصوبدارخان ، تطبیق و مقایسه این دو اثر و چگونگی تأثیر پذیری میر صوبدار در وجوه گوناگون از خسرو و شیرین نظامی می باشد. این پایان نامه در پنج فصل تنظیم یافته: فصل اول: تعاریف و کلیّات، شامل: موضوعات و سیر ادب غنایی در ایران، شرح حال و آثار نظامی و میرصوبدار خان تالپور. فصل دوم: بررسی شباهت ها و تفاوت های متن دو اثر. فصل سوم: بررسی عناصر داستانی در این دو منظومه. فصل چهارم: پرداختن به ویژگی های سبکی دو اثر شامل: بررسی ویژگی های زبانی، ادبی، فکری. فصل پنجم: دیگر درون مایه ها، شامل: تلمیحات و اشارات قرآنی، تاریخی، داستانی و دانش ها مانند، نجوم، موسیقی و... کلید واژه ها: نظامی گنجه ای، میر صوبدارخان تالپور، خسرو و شیرین، شیرین و خسرو، اشتراکات، تفاوت ها، عناصر داستانی، ویژگی سبکی، دیگر درون مایه ها

چکیده تصحیح نسخه های خطی کهن زبان فارسی ایران زمین یکی از دغدغه های ادبی عصر جدید است و تضمین سلامت و اِتقان میراث گرانبهای علم بدون آن میسّر نیست. تمام تلاش مصحّح و محقّق راستین نسخه های خطی، ارائه ی متنی است که حتی الامکان عین نوشته صاحب اثر و یا حداقل نزدیکترین متن به دستنوشته ی نویسنده را فراهم سازد. در این پایان نامه، به نقد و تصحیح نسخه ی خطی منحصر به فرد "مثنوی غیاثی"پرداخته شده است. میرغیاث الدین غیاثی جرمی شاعری افغانی و صاحب سبک هندی است که برای کمال بخشیدن به دانش خود به هند رفت. وی در طریقت از سلسه ی نقشبندیه و در شعر از حافظ و جامی پیروی می کرده و از به کار بردن تکلفات شاعرانه پرهیز می نموده است و عرفان و تصوف از، درون مایه های اصلی شعر اوست. در پژوهش حاضر، طبق آنچه معمول مندرجات فهرست نسخ خطی است، ابتدا شرح حالی از مولف، سپس مشخّصات صوری نسخه، یعنی زمان تالیف و کتابت، تعداد و انداز ه ی اوراق و آغاز و انجام نسخه ذکر شده.آنگاه، محتوای نسخه در مباحث صرف و نحو و معانی و بیان و بدیع فارسی و معانی ثانویه حروف، بررسی شده و به نگرش عمومی صاحب اثر در باب تصوف و مکتب نقشبندیه اشارت رفته و سرانجام، با استنتاج نهایی و برشمردن ویژگی های محتوایی و ارزش کتاب، پایان نامه به انجام رسیده است. واژگان کلیدی : نسخه خطی، غیاثی، تصحیح، مثنوی، نقشبندیه، افغانستان، سبک هندی .3.

چکیـده سیف فرغانی یکی از شاعران کمتر شناخته شده ی زبان و ادبیات فارسی می باشد که در اواخر قرن هفتم و دهه ی آغاز قرن هشتم می زیسته است. به سبب هجوم مغول به ایران، وی نیز مانند برخی دیگر از بزرگان علم و ادب، شهر و دیار خود را ترک نمود و مدّتی در تبریز و سپس در آقسرا که جزو ترکیه ی فعلی است؛ مقیم گشت. از میان شاعران بزرگ، با سعدی مکاتبه داشته و در قصاید متعدّد به ستایش سعدی و شعر او پرداخته است. از شبـاهت غـزل های سیف به غـزل های سعـدی کـه بگـذریم؛ در قصیده همچون سعدی عــارفی دنیــا دیده، حکیم و مصلح اجتمـاعی است. قـرآن و حدیث را خمیر مـایه ی شعرش قـرار داده و بـا زبـانی هنری درصدد است تا مسیر حرکت حاکمان را از ستمگری و ناراستی، به عدل و داد و راستی سوق دهد. از آن جا که شعر، بدون عنصر خیال، از دایره ی شعر بودن، خارج می شود؛ ولی، میزان حضور عنصر تخیّل در شعر شاعران متفاوت است. قصاید سیف، در ردیف هنری ترین قصاید شعر فارسی است. کمتر بیتی را در آن ها می توان یافت که از تشبیه و استعاره بی بهره باشد. او شعر و خیال را در خدمت اهداف دینی و اجتماعی و عرفانی قرار داده است. برجسته ترین صور خیال در قصـاید سیف، تشبیه می بـاشد که تشبیهـات مفصـل، اضـافه تشبیهی، حسی به حسی، مفرد به مفرد و مفروق در انواع خود بالاترین بسامدها را به خود اختصاص داده اند و از میان انواع استعاره، مجاز و کنایه بالاترین بسامدها به ترتیب مربوط به استعاره ی مصرحه، مجـاز به علاقه ی جزء و کل و کنایه ی فعل یا مصـدر می باشد. در این پایان نامه، «انواع صور خیال در قصاید سیف فرغانی» از نظر بیانی، در شش فصل مورد مطـالعه قرار می گیرد. فصل اول: تعاریف و کلیّات. شامل: سیر علوم بلاغی، بیان، صور خیال، شرح حال شاعر و ویژگی های سبکی و زبـانی شعر وی. فصل دوم: تشبیه. شامل: بررسی انواع تشبیه و جایگاه هر یک در قصاید سیف فرغانی. فصل سوم: موادّ تشبیه. شامل: تحلیل و بررسی موادّ تشبیه از لحاظ عناصر به کار رفته در طرفین تشبیه (مشبه و مشبهٌ به) که شامل پانزده بخش می باشد که هر بخش نیز چهارده زیر مجموعه دارد. فصل چهارم: استعاره. شامل: بررسی انواع استعاره از لحاظ مصرّحه، مکنیّه و تبعیّه. فصل پنجم: مجاز. شامل: انواع مجاز با توجّه به علاقه های آن. فصل ششم: کنایه. شامل: بررسی انواع کنایه از نظر صفت، موصوف و فعل یا مصدر. واژگـان کلیدی: سیف فرغـانی، شعر، صور خیال، تشبیه، موادّ تشبیه، استعاره، مجاز، کنایه.

چگونگی تصحیح نسخه های خطّی یکی از دغدهای ادبی دانشجویان و محقّقان و به طور کلّی مصحّحان است چرا که مصحّح باید همه ی کوشش خود را به کارگیرد تا متنی را ارائه نماید که حتّی الامکان از سلامت لازم و دقّت و صحّت برخوردار و مشمول رعایت انصاف و جانب امانت باشد تا بتواند رسالت خود را که همانا انتقال میراث ادبی گذشتگان به نسل حاضر و نیز آیندگان است به نحو شایسته و بایسته ای ایفا کند. در این پایان نامه به تصحیح و نقد تحلیلی ـ توصیفی نسخه ی خطّی «دیوان غزلیّات» غیاثی پرداخته شده است. «میرغیاث الدین غیاثی جَرمی» شاعر افغان و صاحب سبک هندی است که برای کمال بخشیدن به دانش خویش رهسپار هند شد. وی در طریقت پیرو فرقه ی نقشبندیه بود و در غزل از حافظ، مولانا و جامی تأثیر پذیرفته است و عرفان، تصوّف، زهد و حکمت درون مایه های اصلی شعرش را تشکیل می دهد. پژوهش حاضر در دو بخش تنظیم گردیده؛ بخش نخست کلّیات که خود شامل احوال شاعر و محیط زندگی و نیز مقدّمه ( ویژگی های شعری او ) است و بخش دوم به غزل های وی اختصاص دارد که شامل 115 غزل کامل و دارای تخلّص و 7 غزل ناتمام است که همگی آن ها بر اساس حروف الفبا تنظیم گردیده است.

شعر از عناصرِ سازنده ای برخوردار است که از مهمترین آن عناصرِ سازنده، موسیقی بیرونی و موسیقیِ کناری است. موسیقیِ بیرونی یا وزن، علاوه بر اینکه لذّتِ موسیقایی را در خواننده ایجاد می کند، کلمات را به گونه ای خاص برجسته و نمایان می سازد و با منظم کردنِ میزان ضربه ها و جنبش ها یاری می رساند که خواننده شعر را سریعتر و آسانتر درک و حفظ کند تا پیام شعر و شاعر در روح و جانِ مخاطب تأثیر گذارد، امّا این امر در صورتی به اوجِ خویش می رسد و نمایان می شود که محتوا و مضمونِ مورد نظرِ شاعر نیز با موسیقیِ برگزیده شده، هماهنگ باشد تا میزانِ تأثیرگذاریِ شعر افزون یابد. منظور از موسیقیِ کناری نیز تناسب هایی است که در بخش هایِ مختلفِ ابیاتِ یک شعر، به ویژه پایانِ مصراع، و پایانِ بیت ظاهر می شود و بارزترینِ نمونه هایِ موسیقیِ کناری نیز قافیه و ردیف می باشد. وجود قافیه، به دلیلِ تأثیرِ موسیقایی و ایجاد وحدتِ شکل، همیشه از ضروریّاتِ شعر بوده و مکمّلِ وزن محسوب می شود. وجود این عنصر، شعر را خوش آهنگ تر و خوش نوازتر می کند. علاوه بر این، قافیه فکر و احساس شاعر را سامان می دهد و از طریقِ کلماتِ هماهنگ و آهنگِ کلمات، مفهوم را به خواننده و شنونده القا می کند. همچنین یادگیریِ شعر را آسان می سازد و در حقیقت، باعثِ التذاذ هر چه بیشترِ مخاطب از شعر می گردد. ردیف نیز کامل کننده یِ قافیه و به همراهِ آن مکمّلِ شعر می باشد. بی گمان هوشنگ ابتهاج و حسینِ منزوی از شاعران توانا در زمینه ی غزل و شعرِ معاصر می باشند. این پژوهش به مقایسه یِ موسیقیِ بیرونی و کناریِ غزلهایِ این دو شاعرِ غزل سرا پرداخته است. تنوّعِ وزنها در غزل هایِ منزوی بیش از 2 برابرِ غزل هایِ سایه می باشد، با این حال هر دو شاعر، بیشترین غزلهایِ خویش را بر وزنهایِ جویباری و نرم و سنگین سروده اند که از اندوهِ درونیِ شاعران حکایت دارد. هجایِ c?c (صامت + مصوّتِ بلند + صامت) بیشترینِ بسامد هجایِ قافیه را در غزلهایِ سایه و منزوی به خویش اختصاص داده است که نشان از قافیه هایِ آهنگینِ غزلهایِ هر دو شاعر می باشد. ردیفِ غزلهایِ مردّفِ دو شاعر نیز از دیدگاه هایِ مختلفی مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. واژگانی کلیدی: شعر معاصر، سایه (ابتهاج)، منزوی، وزن، محتوا، قافیه، ردیف.

هر شعری برای ایجاد تأثیر در مخاطب به موسیقی نیازمند است. موسیقی شعر در زیبایی سخن و تأثیر آن در رساندن مفهوم و پیام شاعر و نشان دادن احساسات و عواطف وی نقش اساسی بر عهده دارد. اهمّیّت موسیقی شعر در این است که خواننده و شنونده را در فضای عاطفی شاعر می برد و به شاعر کمک می کند تا منظور و حرف دل خود را بسیار گیراتر به شنونده برساند. این پژوهش به بررسی جلوه های موسیقی بیرونی، درونی وکناری، در غزلهای شاه نعمت الله ولی برای شناخت دنیای ذهنی و روحی وی پرداخته است. غزل های شاه نعمت الله ولی در وزنی مناسب و دقیق با محتوا شکل گرفته و به خوبی نشانگر عواطف دقیق شاعر است و تأثیری شگرف بر خواننده می گذارد شاعر برای هر مضمون و موضوعی ، بحر متناسب با همان موضوع را انتخاب کرده تا برتأثیر سخن خویش بیفزاید. در واقع ، هرچند غرض اصلی او بیان مطالب و مفاهیم بلند است تا بتواند خواننده را به مقصد مورد نظر خود رهنمون کند، امّا تا حدودی توانسته پیوندی میان مضامین و اوزان اشعار برقرار سازد. حلقه ی ارتباط وزن و محتوا در اشعار او مورد توجه قرار گرفته است و شاعر وزن های غزل هایش را متناسب با این معانی و درون مایه ها آورده است و این هماهنگی برحسن تأثیر شعر او می افزاید

این پایان نامه در چهار فصل تهیه و تدوین گردیده است . فصل اول شامل : کلیات و مطالبی درباره نحوه تدوین پایان نامه فصل دوم با عنوان مفاهیم نظری پژوهش شامل تعاریف و توضیحاتی درباره ضرب المثل و کنایه فصل سوم شامل : ضرب المثل ها و فصل چهارم شامل : کنایات می باشد .

چکیده خیال، دورنمایه اصلی شعر است و هر گونه معنی را می توان در پرتوخیال شاعرانه بیان کرد. اگر شعر از میدان خیال و تصویر عبور نکند،چیزی جزء سخن ساده نیست. استعاره و تشبیه از شاخه های اصلی صور خیال از عوامل مهم زیبایی شناسی شعر شمرده می شوند که تاکید، تاثیر، ایجاز و برچستگی تصاویر شاعرانه را افزایش می دهند؛ امیر حسن سجزی دهلوی نیز مانند هر شاعر دیگری برای زیبا سازی شعر خود از این از این تمهیدات بهره برده است. کمتر بیتی را در دیوان غزلیات او می توان یافت که از تشبیه و استعاره بی بهره باشد. برجسته ترین صور خیال در غزلیات حسن دهلوی، تشبیه می باشد که تشبیهات مفصل، بلیغ، حسی به حسی ، مفرد به مفرد و مفروق بالاترین بسامد ها را به خود اختصاص داده اند و از میان استعاره بالاترین بسامد مربوط به استعاره ی مصرحه و سپس مکنیه می باشد. در این پایان نامه، «انواع تشبیه و استعاره » در چهار فصل مورد برسی قرار می گیرد. فصل اول: تعاریف و کلیات. شامل: سیر علوم بلاغی، صور خیال شرح حال شاعر ویژگی های سبکی و زبانی شعر وی. فصل دوم :تشبیه. شامل: بررسی انواع تشبیه و جایگاه هر یک در غزلیات امیر حسن دهلوی فصل سوم: مواد تشبیه. شامل: تحلیل و بررسی مواد تشبیه از لحاظ عناصر کار رفته در طرفین تشبیه. فصل چهارم:استعاره. شامل: بررسی انواع استعاره از لحاظ مصرحه، مکنیه، و تبعیه. واژگان کلیدی:حسن دهلوی، شعر، صور خیال، تشبیه، مواد تشبیه،استعاره

شعر زبان دل و زاییده ی احساسات آدمی است و شاعر کسی است که این احساسات و عواطف را با زبانی مخیل و موزون در ساختاری مطلوب بیان می کند. شعر جان و روان آدمی را نوازش می دهد و اندیشه و تخیل او را به اوج می رساند و به او احساس لذت می بخشد. موسیقی نیز پدیده ای در فطرت آدمی است . و این دو هنر ، ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند .این پژوهش به بررسی موسیقی بیرونی وموسیقی کناری، در غزلیات ظهوری ترشیزی پرداخته است و شامل 4 فصل می باشد : در فصل اول کلیاتی راجع به ماهیت شعر، ماهیت موسیقی، پیوند شعر و موسیقی و نگاهی گذارا به زندگی و آثار ظهوری ترشیزی آمده است. فصل دوم به بررسی موسیقی بیرونی، یعنی همان اوزان به کار رفته در دیوان غزلیات،اختصاص یافته. در فصل سوم موسیقی کناری (قافیه و ردیف) بررسی شده است.ودر نهایت در فصل چهارم به نتیجه گیری پرداخته شده است. کلمات کلیدی: شعر، موسیقی، ظهوری، موسیقی بیرونی، موسیقی کناری?

برترین و نخستین ویژگی که در رباعیّات خیّام نیشابوری از نظر صورت و معنا جلب نظر می¬کند، ژرفای اندیشه¬ی اوست. اندیشه¬ای که پایه¬ی اصلی آن تفکّر درباره¬ی مرگ و زندگی و سرنوشت انسان است. موضوعاتی هم¬چون مسئله¬ی مرگ، عشرت¬طلبی و می¬گساری، بدبینی درباره¬ی خلقت، فرصت¬طلبی و اغتنام وقت، حیرت، شک و تردید، قضا و قدر، نگرانی از گذشت عمر، ستمگری فلک، شکایت از روزگار و ... که در رباعیّات خیّام جای گرفته و از دیرباز به¬عنوان اندیشه¬ی خیّامی مشهور شده است، خاصّ او نیست و از زمان-های گذشته دل¬مشغولی بشر بوده است. در ایران برای نخستین بار، چنین تفکّراتی را در آیین ایرانیان کهن، به¬ویژه زروانیسم می¬توان یافت؛ در اندیشه¬ی یونان باستان هم¬چون ذیمقراطیس و اپیکور نیز مشابه این عقاید وجود داشته است، امّا هرچه هست، این اندیشه در رباعیّات خیّام درخشش خاصّی یافته است و کسانی که از او پیروی کرده¬اند، بسیارند. به سخن دیگر تأثیر خیّام بر شعرای پس از او شگفت است. درجای جای دیوان خاقانی که ولادتش هم زمان با وفات خیّام بوده است، انعکاس اندیشه¬های خیّامی را می¬توان دید، دردنیای اندیشه¬ی او نیز ناله و شکایت از بی-وفایی مردم، ظلم و ستم روزگار، اعتقاد به جبر، ناپایداری جهان و نکوهش آن و به تبع آن دم غنیمت شمردن و دعوت به خوشباشی یافت می¬شود.

دیوان خاقانی شروانی به عنوان یکی از گرانبهاترین میراث منظوم ادب فارسی همواره به دشواری و دیریابی موصوف بوده است. جشن و شادی در شعر هریک از شاعران فارسی¬گوی بازتاب¬های مختلفی داشته است. در دیوان خاقانی همواره به شادی و نشاط توجّه شده . بنابراین دیوان ایشان مملو از دعوت به شادی، اشاره به جشن¬ها، اعیاد، آلات و ابزار باده¬گساری و موسیقایی است. در این تحقیق از شیوه¬ی توصیفی _ تحلیلی استفاده و ابزار تحقیقاتی فیش بوده است. علّت انتخاب این موضوع، پایان¬نامه¬ها و کتب بسیار اندک و انگشت¬ شماری است که در این زمینه نوشته شده است. این پایان¬نامه شامل شش فصل؛ فصل اول کلیّات، فصل دوم جشن¬های ایران باستان و اعیاد دینی از جمله اعیاد اسلامی و مسیحی می¬باشد. فصل سوم باده¬گساری که به آیین و آداب باده¬نوشی و آلات و ابزار آن و همچنین به صفات و ویژگی¬های ساقی پرداخته شده است. فصل چهارم درباره¬ی موسیقی و آلات و ابزار آن، الحان و اقوال و رامشگران می¬باشد. فصل پنجم به آتش و نقش آن در مراسم بزم اشاره شده و در فصل ششم به شکار و مقاصد آن پرداخته شده است.

چکیده: سرچشمة مضامین شاعرانه مختلف و متنوع است؛ اسطوره، تاریخ، فرهنگ، قصص و...؛ و یکی از شاخصه های آثار ماندگار ادبی، استفادة هنرمندانه شاعر یا نویسنده از این مضامین و بن مایه ها است. داستان ها دارای ظرفیت های ویژه ای برای بیان مسائل حکمی و تعلیمی بوده اند. استفاده از داستان و قصّه در دوره های مختلف ادب فارسی رواج داشته است و شاعران و نویسندگان از آن برای بیان معانی و مضامین گوناگون سوده برده اند. نور الدین محمد ظهوری ترشیزی از شاعران مشهور نیمه دوم قرن دهم و اوایل قرن یازدهم هجری است. ظهوری در اشعار خویش از داستان پیامبران جهت مضمون آفرینی بهرة فراوانی گرفته و همین عامل نیز موجب غنای اشعار وی شده است. در دیوان ظهوری، داستان ده تن از انبیای الهی بازتاب داشته است که عبارتند از: حضرت آدم (ع)، حضرت ابراهیم (ع)، حضرت ایوب (ع)، حضرت خضر (ع)، حضرت سلیمان (ع)، حضرت عیسی (ع)، حضرت موسی (ع)، حضرت نوح (ع)، حضرت یعقوب (ع) و حضرت یوسف (ع). جُستار حاضر به بررسی سیمای پیامبران در دیوان ظهوری ترشیزی می پردازد و در دو فصل تنظیم شده است: فصل اول، تحت عنوان کلیات، شامل مقدمه، بیان مسأله، سوالات تحقیق، ضرورت تحقیق، پیشینه تحقیق، فرضیه های تحقیق، اهداف تحقیق، روش انجام تحقیق و تجزیه و تحلیل اطلاعات می باشد و در فصل دوم، سیمای پیامبران در دیوان ظهوری ترشیزی همراه با شواهد مثال مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. واژگان کلیدی: داستان پیامبران، قرآن، تلمیح، ظهوری ترشیزی، دیوان.

چکیده: غزالی مشهدی از شاعران قرن دهم هجری است ولادتش طبق گفته ی خود در سال 933 ه ق در مشهد بوددر بعضی از تذکره ها نامش ذکر شده است. او شاعری عارف و صوفی مشرب بود از شعرش بر می آید که شیعه بوده است. غزالی سرانجام در شب بیست و هفتم رجب سال 980 ق در احمدآباد گجرات به مرگ ناگهانی از دنیا رفت. غزالی در شعر از نظامی، عطار، امیرخسرو دهلوی، حسن دهلوی، کمال الدین اصفهانی، بابافغانی تأثیر پذیرفته است. برخی غزالی را شاعر سبک هندی معرفی کرده اند، وی در انواع قالب های شعری طبع آزمایی نموده ولی غزل هایش از دیگر آثارش برجسته تر بوده و مطبوع و دلنشین است. شیوه ی او در غزل به بابافغانی و سبک عراقی نزدیک است و تکرار وادامه ی سنت های غزل عارفانه و عاشقانه است.غزالی شاعری صاحب سبک است، این پژوهش به بررسی بازتاب اندیشه های عرفانی در فکر غزل های غزالی مشهدی می پردازد. حاصل کار آن است که شاعر، عشق و عرفان را پیوند زده و اندیشه¬های عرفانی را در غزلیات خود بازتاب داده و درحّد تعادل، بکار گرفته است. واژگان کلیدی: شعر فارسی، سبک هندی، غزالی مشهدی، غزل، عرفان.

آقا شاپور تهرانی پسر خواجه خواجگی از شاعران استاد سده¬ی یازدهم و از رجال معروف هند در عهد فرمانروایی گورکانیان بود. وی از یک خاندان بزرگ و اصیل تهرانی است. در آغاز جوانی با تخلص " فریبی"شروع به شاعری کرد. اما بعد از آن که به هند رفت "شاپور" تخلص نمود.شاپور شاعر استادی است که به سنت خانوادگی تربیت ادبی کافی یافته و با اثرهای مشهور استادان سخن، چنان که از قدیم معمول بود، آشنا شده بود و چون شاعری آغاز کرد از این آشنایی های کسبی برای تایید و تحکیم استعداد فطری بهره برگرفت و از این راه به خلق اثرهای زیبا دست یافت. از آن جا که شعر بدون عنصر خیال، از دایره¬ی شعر بودن خارج می شود؛ اما کاربرد این عنصر در شعر شاعران متفاوت است. شاپور تهرانی از جمله کسانی است که این عناصر به گونه¬ای هنری در دیوانش به کار رفته است. در بین تشبیهاتش تشبیهات مفصل، اضافه ی تشبیهی، حسی به حسی، مفرد به مفرد و مفروق در انواع خود بالاترین بسامد را به خود اختصاص داده¬اند.در این پایان نامه " نقد و بررسی تشبیه در غزلیات شاپورتهرانی" در سه فصل مورد مطالعه قرار می گیرد. فصل اول: تعاریف وکلیات شامل: سیر علوم بلاغی، بیان، صور خیال، شرح حال شاپور تهرانی و سبک هندی. فصل دوم: تشبیه شامل: بررسی انواع تشبیه و جایگاه هر یک در غزلیات شاپور. فصل سوم: مواد تشبیه شامل: تحلیل و بررسی مواد تشبیه از لحاظ عناصر به کار رفته در طرفین تشبیه( مشبه و مشبه به) که شامل چهارده بخش است.