در این تحقیق وضعیت زادآوری و برخی از مشخصه های درختی در دو پارسل طبیعی و بهره برداری شده در سری یک طرح جنگلداری دکتر بهرام نیا مورد بررسی قرار گرفت. آماربرداری با استفاده از شبکه ای با ابعاد 150×100 متر به روش تصادفی- سیستماتیک به مورد اجرا درآمد و در دو پارسل 90 قطعه نمونه دایره ای به مساحت 1000 متر مربع جهت بررسی های درختان برداشت شد. به منظور مطالعه زادآوری در عرصه مورد نظر، ازقطعات نمونه 200 مترمربعی دایره ای شکل و به مرکزیت قطعات نمونه 1000 مترمربعی استفاده گردید. در سطح دو پارسل مشخصه هایی از قبیل تعداد در هکتار، ترکیب و سلامت زادآوری، درصد تاج پوشش، ارتفاع، موجودی حجمی و درجات کیفی(حجمی) مورد ارزیابی قرار گرفت. جهت بررسی و مقایسه مشخصه های مورد مطالعه در دو پارسل 31 و 32 ازروش های آماری توصیفی و تحلیل رگرسیون و آزمون های پارامتری تی مستقل و جفت، مقایسه نسبت ها و آزمون های ناپارامتری کای مربع و من- ویتنی استفاده گردید. نتایج نشان داد که بین مجموع تعداد در هکتار و تعداد نهال های سالم راش اختلاف معنی داری وجود دارد و تراکم زادآوری ها و تعداد نهال سالم راش درپارسل بهره برداری شده بیشتر از پارسل طبیعی بود همچنین بین تعداد زادآوری و تعداد نهال سالم راش در طبقات ارتفاعی (کمتر از 1/30 متر) و بین تعداد در هکتار زادآوری در طبقات قطری (بیشتر از 1/30 متر) اختلاف معنی داری مشاهده شد. ولی بین تعداد نهال سالم راش در طبقه بیشتر از 1/30 متر اختلاف معنی داری مشاهده نشد. همچنین درصد حضور (ترکیب) زادآوری راش و موجودی حجمی راش در پارسل بهره برداری شده بیشتر از پارسل طبیعی برآورد گردید. مقایسه منحنی ارتفاع در دو پارسل نشان داد که بین منحنی ارتفاع راش در پارسل طبیعی و پارسل بهره برداری شده اختلاف معنی داری وجود دارد و منحنی ارتفاع در پارسل طبیعی بالاتر از منحنی ارتفاع در پارسل بهره برداری شده می باشد. مقایسه موجودی حجمی درجات 1، 2، 3، 4، سالم و ناسالم حاکی از عدم اختلاف معنی دار بین دو پارسل بود و بررسی رابطه تاج پوشش و تعداد نهال ها نشان داد که بین درصد تاج پوشش و تراکم زادآوری در دو پارسل ارتباط معنی داری وجود دارد و بیشترین تعداد زادآوری متعلق به محدوده های با تاج پوشش 55 تا 70 درصد است.

نظر به اهمیت تفریح و تفرّج در سبد هزینه ی خانوار از یک سو و عدم ملاحظه ارزش اقتصادی کارکرد تفرّجی منابع طبیعی و محیط زیست به عنوان کالاهای غیربازاری، مطالعه حاضر با هدف ارزش گذاری اقتصادی تفرّج پارک جنگلی طبیعی النگدره گرگان صورت پذیرفت. اطلاعات پیمایشی از طریق تکمیل 342 پرسشنامه ی محقق ساخت طی دوره یک ساله منتهی به آبان 88 و در ایام مختلف سال از بازدیدکنندگان این پارک جمع آوری گردید. پرسش نامهها مشتمل بر اطلاعات فردی، اجتماعی، اقتصادی و نظرسنجی بازدیدکنندگان بود. جهت محاسبه تمایل به پرداخت، از رهیافت ارزش گذاری مشروط (contingent valuation; cvm) استفاده شد که در آن، بازدیدکنندگان در معرض یک انتخاب دوگانه قرار گرفتند. این انتخاب دوگانه پذیرش و یا عدم پذیرش 2000 ریال به عنوان ورودیه مبنای پارک جنگلی النگدره در نظر گرفته شد. سپس اطلاعات در نرم افزارهای excel و spss مورد تحلیل و مقایسه آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد 7/70 درصد افراد تمایل به اقامت شبانه در پارک النگدره دارند. مهمترین دلیل انتخاب پارک النگدره، استراحت و استفاده از هوای سالم بوده است. در مجموع، بازدیدکنندگان، کیفیت امکانات و خدمات پارک جنگلی النگدره را متوسط ارزیابی نمودند. بیشترین سطح رضایت به امنیت و کمترین آن مربوط به فروشگاههای مستقر در پارک بود. همچنین، تمایل به پرداخت زنان بیش از مردان بوده و میزان تحصیلات اثر مستقیم و معنی داری بر میزان تمایل به پرداخت افراد دارد. یافته ها نشان داد در صورت تعیین نرخ 1847 ریالی به عنوان ورودیه، میزان بازدید از پارک النگدره با میزان بُرد تفرجی این پارک به تعادل می رسد. در این حالت ارزش تفرجی سالیانه پارک النگدره 598453920 ریال (معادل 62925 دلار آمریکا) و ارزش تفرجی روزانه آن 1639600 ریال خواهد بود. علاوه بر این، برازش الگوی اقتصادسنجی لاجیت توسط نرم افزار تخصصی eviews نشان داد که مبلغ ورودیه تأثیر منفی و درآمد اثر مثبت و معنی داری بر تقاضای تفرجی پارک دارند. لذا ضمن تأیید قانون تقاضا (کشش قیمتی منفی)، این پارک در گروه کالاهای نرمال (کشش درآمدی مثبت) قرار می گیرد. از سوی دیگر، میانگین تمایل به پرداخت، از طریق محاسبه سطح زیر منحنی تقاضای تفرّجی توسط نرم افزار maple و انجام محاسبات تکمیلی استخراج گردید. بر این اساس، میانگین تمایل به پرداخت انتظاری بازدیدکنندگان برای هر بازدید 2413 ریال و ارزش تفرّجی سالانه هر هکتار پارک جنگلی النگدره 14194570 ریال محاسبه گردید که حاکی از ارزش قابل توجه تفرّجی این پارک میباشد. در پایان، با توجه به یافته ها، پیشنهادهایی جهت بهبود وضعیت موجود به سیاستگزاران و برنامه ریزان ارائه گردید.

گسترش ریشه درختان بر اساس خصوصات رویشی و ژنتیکی و محل مناسب کاشت آن ها در گونه های مختلف، متفاوت می باشد. از این رو مطالعه گسترش ریشه درختان در مناطق شهری گذشته از تاثیرات مثبت اکولوژیکی آن ها و تاثیرات متفاوتی که بر عناصر تغذیه ای خاک می گذارند، در جلوگیری از صدمات ممکنه بر خطوط انتقال گاز، مخابرات و آب و... دارای اهمیت بالایی می باشد. هدف این پژوهش بررسی وضعیت ریشه دوانی گونه های مختلف درختی در اطراف خطوط انتقال گاز شهری است. بر همین اساس وضیعت ریشه دوانی چهار گونه فراوان صنوبر، توت، چنار و اکالیپتوس در منطقه شهری شهرستان های گرگان و علی آباد در سال های مختلف لوله گذاری با توجه به فاصله پایه های درختی از خطوط انتقال گاز مورد مطالعه قرار گرفت. جهت تهیه نمونه ریشه و خاک پروفیلی در پای درختان به ابعاد 1×1×1 متر حفر و نمونه ها از دو عمق و از هر عمق در دو سطح تهیه گردید. ویژگی های مورفولوژیکی ریشه، ویژگی های فیزیکوشیمیایی خاک و مقادیر عناصر نیتروژن، فسفر و آهن در نمونه های ریشه و خاک مورد اندازه گیری قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده ها نشان داد که در لوله گذاری قبل و بعد از 1370 اکالیپتوس قبل از 1370، چنار بعد از 1370 در گرگان و صنوبر قبل از 1370 در علی آباد بیشترین میزان ریشه دوانی را داشته اند. گونه توت بر خلاف ریشه دوانی سطحی و گسترده که از آن انتظار می رود بیشترین میزان ریشه دوانی را در عمق پروفیل داشته است. مقایسه سه گونه اکالیپتوس، چنار و توت در شهرستان گرگان مشخص کرد گونه اکالیپتوس بیشرین ریشه دوانی را به خود اختصاص داده است. بررسی دو گونه اکالیپتوس و چنار در دو سن رویشی مختلف حاکی است که ریشه دوانی گونه اکالیپتوس در هر دو سن رویشی بیشتر از گونه چنار می باشد و بیشترین میزان این گسترش در عمق پروفیل است. میزان ریشه دوانی گونه چنار در فواصل مختلف کاشت نیز بیشترین میزان را در عمق پروفیل در فاصله ای نزدیک به لوله گاز نشان داد. به دلیل خصوصیات ژنتیکی و مورفولوژیکی متفاوت گونه ها و قرار گرفتن گونه ها در بستر خاک شهری گسترش ریشه دوانی در گونه های درختی متفاوت می باشد. گونه اکالیپتوس از گونه های سریع الرشد و همیشه سبز می باشد که به طور طبیعی دارای ریشه دوانی عمیق بوده و به دلیل همیشه سبز بودن قدرت رقابت بیشتری نسبت به گونه چنار و توت دارا می باشد. گونه صنوبر نیز از گونه های سریع الرشدی است که به دلیل قابلیت دسترسی سریع به آب و مواد غذایی بیشترین میزان ریشه دوانی را به خود اختصاص داده است. از همین رو با توجه به قطور و سنگین بودن ریشه درختان اکالیپتوس و صنوبر این گونه ها خطر بیشتری در اطراف لوله ها ایجاد می نمایند و از طرفی با افزایش زمان لوله گذاری و بزرگ شدن درختان ریشه ها قطورتر شده و خطر بالقوه آن ها برای لوله های گاز بیشتر می شود.

هدف از این مطالعه تعیین مناسب‏ترین سن بهره‏برداری در فواصل کاشت گوناگون می‏باشد. سه فاصله کاشت 6×3 متر، 8×5 متر و 10×6 متر مدنظر قرار گرفت. در هر فاصله‏کاشت، 5 اصله درخت از لیست درختان شاخص با توزیع مناسب در طبقات قطری بصورت تصادفی انتخاب گردید. پس از قطع درختان انتخابی، دیسک هایی از ارتفاع 4/0 و 30/1 متر و همچنین دیسک های بعدی با فواصل 2 متری از قطر برابر سینه تا نوک درخت تهیه شد. رویش قطری و ارتفاعی به روش آنالیز تنه اندازه‏گیری شد. همچنین با محاسبه ضریب شکل درختان نمونه در سنین مختلف، موجودی حجمی، رویش متوسط و جاری حجمی در سنین مختلف محاسبه گردید. سپس سن بهره‏برداری مطلق (ضابطه جنگلبانان) مشخص شد. در مرحله بعد با توجه به جداول محصول، ارزش توده سرپا و ارزش رویشگاه بر اساس روابط اقتصادی متداول، برآورد و سن بهینه اقتصادی بر اساس ضابطه ارزش رویشگاه تعیین شد. همچنین با محاسبه درآمدها و هزینه‏ها، سود خالص فعلی پروژه در سن بهره‏برداری بهینه مشخص گردید. نتایج نشان داد که میانگین رویش قطری در فواصل کاشت 6×3، 8×5 و 10×6 متر به ترتیب 9/1، 1/2 و 5/2 سانتیمتر و میانگین رویش ارتفاعی به ترتیب 4/1، 2/1 و 9/0 متر و میانگین رویش حجمی به ترتیب 94/0، 03/1 و 97/0 مترمکعب می‏باشد. سن بهره‏برداری مطلق در فواصل کاشت 6×3، 8×5 و 10×6 متر به ترتیب 11، 11 و 13 سالگی محاسبه شد. با نرخ بهره 12 درصد و قیمت هر کیلو چوب سرپا معادل 750 ریال سن بهره‏برداری بهینه برای فواصل کاشت 6×3 متر ، 8×5 و10×6، به ترتیب 8، 9 و 10 سالگی تعیین گردید. با بررسی اثر تغییر قیمت و نرخ بهره روی سن بهره‏برداری اقتصادی مشخص شد که افزایش یا کاهش قیمت چوب تغییری در سن بهره‏برداری اقتصادی ایجاد نمی‏کند ولی افزایش نرخ بهره باعث کاهش سن بهره‏برداری اقتصادی و بالعکس کاهش نرخ بهره باعث افزایش سن بهره‏برداری اقتصادی می‏شود.

این پژوهش با هدف شناسایی و مقایسه فراوانی قارچ های میکوریزی و اثر این قارچ ها بر میزان عناصر غذایی پر مصرف درخاک، ریشه و برگ، تأثیر بر ویژگی های مرفولوژیکی و مشخصات کمی درختان و رویش 10 ساله اخیر آن ها در دو توده طبیعی و تخریب شده گونه آزاد (به مساحت 2 هکتار) در پارک جنگلی دلند گرگان صورت گرفته است. از هر توده 10 پایه درختی با قطرهای تقریباً مشابه به طور تصادفی انتخاب شد. نمونه برداری در فصل تابستان و از ریشه های با قطر حدود 1 میلی متر انجام شد همچنین برای جداسازی اسپورها از خاک اطراف ریشه های آنها تا عمق 40 سانتی متری هر پایه نمونه برداری به صورت خوشه ای صورت گرفت. نمونه گیری برگ جهت تعیین عناصر پر مصرف از شاخه های بالایی درخت انجام شد. به منظور حفظ ساختمان خاک، نمونه های خاک در ظرف های پلی اتیلنی نگهداری و جهت استخراج و شناسایی قارچ های همزیست، اندازه گیری فروانی اسپور قارچ ها و نیز اندازه گیری عناصر n، p،k ، در ریشه، برگ وخاک و میزان اسیدیته و بافت خاک به آزمایشگاه منتقل شدند تا از این طریق بتوان بین فراوانی این قارچ ها و عناصر خاکی ارتباط برقرار کرد. علاوه بر این، ویژگی های مرفولوژیکی و مشخصات کمی درخت اندازه گیری و رویش 10 ساله اخیر به کمک مته سال سنج برای هر پایه صورت گرفت. نتایج بررسی نشان داد که 9 گونه از جنسsp glomus در منطقه طبیعی و تخریب شده درختان آزاد مشاهده شد. نتایج نشان داد که توده طبیعی گونه آزاد نسبت به توده تخریب شده از میزان فراوانی گونه ای میکوریزی بیشتری برخوردار می باشد، نتایج همبستگی نیز نشان داد که فراوانی اسپور با میزان پتاسیم قابل جذب خاک، فسفر ریشه، ازت ریشه، ارتفاع درخت و طول تاج همبستگی مثبت و با میزان رس و پتاسیم ریشه همبستگی منفی دارد. علاوه بر آن نتیجه تجزیه به مولفه های اصلی نیز نشان داد که از میان 27 مشخصه مورد بررسی در دو توده، 8 مشخصه در جداسازی دو رویشگاه طبیعی و تخریب شده نقش بیشتری را ایفا کرده اند که این مشخصه ها عبارتند از: پتاسیم خاک، نیتروژن ریشه، فسفر ریشه، طول تاج درخت، ارتفاع درخت، میزان رس، تعداد اسپور یا فراوانی قارچ و میزان پتاسم ریشه. در مجموع، قارچ های میکوریزی تأثیر مثبتی در جذب عناصر تغذیه ای خاک و رشد درختان داشته اند.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

شبکه جاده های جنگلی به عنوان یکی از پارامترهای اصلی برای برنامه توسعه اقتصادی، حفاظتی و حمایتی طرح های جنگلداری به حساب آمده و نقش زیر بنایی در ساماندهی منطقه دارد. هدف این تحقیق مقایسه شبکه جاده جنگلی سری 15 شفارود با استانداردهای موجود از لحاظ طراحی، ساخت و زهکشی از طریق برداشت متغیرهای فنی جاده به روش سیستماتیک تصادفی و تعیین میزان رعایت استانداردهای جاده سازی بود. مقایسه داده های تجربی با استانداردهای موجود با استفاده از آزمون t-student در سطح احتمال 01/0p< انجام گرفت. به منظور طراحی شبکه جاده، پس از رتبه بندی تک تک لایه ها براساس درجه مطلوبیت برای جاده سازی و وزن دهی لایه ها براساس روش تحلیل سلسله مراتبی، طبقه بندی قابلیت عبور مناطق برای جاده سازی در پنج طبقه بسیار بالا، بالا، متوسط، پایین و غیر قابل عبور و وضعیت زهکشی در سه طبقه بالا، متوسط و ضعیف با استفاده از داده های سامانه اطلاعات جغرافیایی انجام گرفت. با استفاده از ضمیمه pegger چهار گزینه طراحی شد. در تمامی گزینه های پیشنهادی سعی بر این بود که مسیر از مناطق با ارزش بالاتر عبور نماید. در نهایت با استفاده از معیارهای درصد عبور گزینه ها، باکموند و تلفیق آنها گزینه بهینه تعیین گردید. نتایج نشان داد که استانداردهای طراحی، ساخت و زهکشی رعایت نشده و عبور جاده موجود از مناطق ناپایدار و غیر قابل عبور موجب تخریب مسیر جاده شده است. در بین گزینه های طراحی شده، گزینه دوم به دلیل عدم عبور از مناطق با توان غیر قابل عبور و با حداقل طول و پوشش مشترک و درصد شبکه بندی مناسب به عنوان گزینه بهینه انتخاب شد. با توجه به حجم بالای داده ها، سامانه اطلاعات جغرافیایی در مقایسه با روش های سنتی از نظر دقت، کیفیت، سرعت و هزینه برای طراحی شبکه جاده های جنگلی مناسب تر بود.