نام پژوهشگر: محمد علی رباط جزی

بررسی ترجمه زمان از انگلیسی به فارسی بر اساس یک بررسی پیکره ای
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار - دانشکده مدیریت 1389
  علی فرزانه   افسانه افتخار زاده

اهداف تحقیق و پیکره مورد بررسی: هدف از انجام این تحقیق بررسی ترجمه زمان از انگلیسی به فارسی بر اساس یک بررسی پیکره ای بود که در آن راهکارها و گرایشات خاص مترجمان حرفه ای در ترجمه این عنصر زبانی مورد بررسی قرار گرفت. از آنجائیکه تمام زمان ها در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است پیکره مورد بررسی از نوع متون ادبی انتخاب شد زیرا متون ادبی تقریبا شامل تمام زمان ها می شود. پیکره بیش از 8500 واژه ای این پژوهش برگرفته از سه رمان به زبان اصلی (انگلیسی) است که هر کدام توسط دو مترجم حرفه ای شناخته شده به زبان فارسی برگردانده شده اند. مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع و چهار چوب نظری: در بخش اول ادبیات روش بررسی پیکره ای، تعریف و اهمیت آن و نیز ارتباط آن با ترجمه مورد بررسی قرار گرفت. سپس دو نظریه در مورد زمان دستوری و غیر دستوری به نام های نظریه رایشن باخ و نظریه دکلارک ارائه شد و بعد از آن نظام زمان دستوری در زبان انگلیسی و فارسی مورد بررسی قرار گرفت. بخش چهارم ادبیات تحقیق شامل نظریه تغییر کت فورد می شود. این نظریه و دو نظریه قبل مجموعا به عنوان چهار چوب نظری این تحقیق مورد استفاده قرار گرفت و محقق با تلفیقی از آنها مدلی برای ترجمه زمان ارائه داد. تحلیل داده ها و نتیجه گیری: ابتدا پاراگراف های 3 رمان مبدا که شامل کلیه زمان ها بودند استخراج و پیکره مورد نظر از میان آنها انتخاب شد. سپس زمان ها و افعال مورد بررسی به همراه ترجمه آنها در تمام پاراگراف ها مشخص شده و به صورت دستی جدول بندی شدند. جداول بر اساس انواع زمان ها دسته بندی شده و هر کدام شامل چندین نمونه از هر زمان می شد. در زیر هر جدول زمان های زبان مبدا و ترجمه های آنها مقابله و مقایسه شده و بر طبق چهار چوب نظری تحقیق مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. در پایان و بعد از انجام این تحلیل ها مدلی برای ترجمه زمان ارائه شد.

ایدئولوژیدرترجمه:تأثیرعوامل اجتماعی- سیاسی برمعادل های واژگانی روی دو ترجمه رمان قلعه حیوانات
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار - دانشکده علوم انسانی 1389
  خالد چلبی   اسماعیل زارع بهتاش

امروزه ایدئولوژی به طور گسترده نقش مهمی را در رشته های دانشگاهی از قبیل مطالعات فرهنگی، ارتباطات، زبان شناسی و به خصوص مطالعات ترجمه ایفا می کند. ایدئولوژی و ت أثیرآن بر ترجمه کانون توجه تحقیقات زیادی در رشته مترجمی است. با در نظرگرفتن رابطه بین تئوری های ترجمه و ایدئولوژی، شاهد بسیاری از ملاحظات فرهنگی خواهیم بود که باعث می شوند متون ترجمه شده تا حدی از متن اصلی فاصله بگیرند. از این رو اگر ترجمه های مختلف انجام شده از یک متن مبدا از دیدگاه ایدئولوژیکی مورد برسی قرار گیرد، سرنخ هایی از ت أثیر تفاوت های فرهنگی به دست می آید. این مطالعه به منظور کشف رابطه بین ایدئولوژی و ترجمه و تأثیر مترجم و ایدئولوژی حاکم بر متن مقصد انجام شده است. پیکره این تحقیق ازیک رمان سیاسی تشکیل شده است که(اعتقاد بر این است) حاوی واژگان ایدئولوژیکی، سیاسی و اجتماعی فرهنگی می باشد. رمان انتخاب شده مزرعه حیوانات اثر جورج اورول و دو ترجمه های آن توسط امیرشاهی و حسینی می باشد. محقق حاضر نگاهی انتقادی به واِژگان متن اصلی و دوترجمه آن ها داشته است که قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران انجام شده است. یافته های این تحقیق نشان م یدهد ایدئولوژی مترجم و ایدئولوژی حاکم برجامعه بر ترجمه ت أثیر داشته و نیز نشان می دهد که چگونه ترجمه ها تحت تأثیر عوامل فرهنگی، اجتماعی سیاسی و ایدئولوژیکی قرار می گیرد.

ترجمه استعاره: بررسی نمایشنامه اتللو و سه ترجمه فارسی آن بر اساس روش های ترجمه استعاره نیومارک
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار - دانشکده علوم انسانی 1389
  سلمان رستمی گوهری   هوشنگ خوش سیما

نیومارک (1988) بیان می کند که "محوری ترین مشکل در ترجمه، انتخاب روش ترجمه یک متن است در حالی که مهمترین مشکل در این وادی، ترجمه استعاره است." این دیدگاه نشان می دهد که مترجمان در هنگام مواجهه با استعارات متون مبدأ باید بسیار محافظه کارانه عمل کنند. علیرغم این حقیقت درباره استعاره، بعضی از متخصصین در زمینه ترجمه از جمله داگوت (1971) معتقدند که مسئله استعاره هم از دیدگاه نظری و هم از دیدگاه عملی مورد کم توجهی واقع شده است. از این رو، از آنجایی که تا به حال مطالعه جامعی در زمینه ترجمه استعاره های متون نمایشی از انگلیسی به فارسی صورت نگرفته است، این تحقیق در پی مشخص نمودن کاربردی ترین و دقیق ترین روش های ترجمه استعاره از انگلیسی به فارسی بوده است. گفتنی است که اساس این تحقیق بر روش های ترجمه استعاره ارائه شده از سوی نیومارک (1984) استوار بوده است. در انجام این تحقیق، ابتدا استعاره های بکار رفته در نمایشنامه اتللوی شکسپیر و ترجمه آنها از سه برگردان فارسی آن نمایشنامه استخراج شد و در ادامه با انجام برخی تجزیه و تحلیل های آماری چنین مشخص شد که پرکاربردترین روش ترجمه استعاره که از سوی سه مترجم فارسی این اثر مورد استفاده قرار گرفته است روش دوم یا همان به کار بردن استعاره ای مشابه در متن مقصد به جای استعاره مبدأ می باشد. همچنین مشخص شد که روش اول یا همان جایگزین کردن استعاره مبدأ با استعاره ای کاملاً یکسان در متن مقصد، دقیقترین ترجمه را به دست می دهد.

تاثیر یادگیری گروهی با استفاده از تکنیک جیگسا بر توانایی درک مطلب دانشجویان سطح متوسط دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1390
  امین ساعد   هوشنگ خوش سیما

abstract cooperative learning refers to small groups of learners working together as a team to solve a problem, complete a task, or accomplish a common goal. in a cooperative environment one’s success is directly related to the success of other members because the focus on the individual shifts towards the group. to test the effectiveness of the method, using jigsaw technique, a study was conducted to find out how it can improve reading comprehension ability of intermediate-level students of chabahar maritime university. administering a nelson english language proficiency test (see appendix), two homogenous groups of students were selected. selecting a quasi-experimental design, two groups of 30 students based on the result of the standard proficiency test were assigned as experimental and control groups. after that, a michigan reading comprehension test was administered to ensure students’ reading comprehension ability prior to the study. the first group received instruction using jigsaw technique and the second one was taught using traditional teacher-fronted method. finally, a michigan reading comprehension test was administered as the posttest and the results were analyzed by means of spss software. conducting two independent and paired t-tests between the pre and posttest scores of both groups, the mean score of the control group on the posttest was 15.23 while that of the experimental group was 18.23. the p value was p=.000 < p= .05, it can be concluded that the experimental group has performed significantly different from the control group on the posttest. moreover, in this study, it was intended to investigate the degree of interaction of male and female subjects in their groups toward cooperative learning situation. as a conclusion, it was found that the female learners performed better in their cooperative groups than the male learners. in addition, as far as the heterogeneous groups with regard to gender, culture, and academic performance are concerned, it was found that jigsaw technique was effective for increasing reading comprehension ability of intermediate-level students of chabahar maritime university. key words: cooperative learning - jigsaw technique - reading comprehension-information gap - gender- zone of proximal development - scaffolding

تأثیر ترجمه متون اسلامی بر روی زبان عمومی و نگرش دانشجویان مهندسی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار - دانشکده زبانهای خارجی 1390
  صفورا جاویدنیا   محمد علی رباط جزی

چکیده این تحقیق ابتدا بر آن است که تأثیر ترجمه ی متون اسلامی بر دو جنبه ی زبان عمومی، درک مطلب و لغت را مورد بررسی قرار دهد. ثانیاٌ، تحقیق حاضر به بررسی تأثیر ترجمه ی متون اسلامی بر روی نگرش دانشجویان مهندسی نسبت به اسلامی کردن زبان می پردازد. به منظور تحقق این اهداف، دو نمونه ی سی نفری از بین صدو بیست نفر به طور تصادفی انتخاب شدند. دو ابزار برای انجام این تحقیق استفاده شد،دو تست زبان عمومی و یک پرسشنامه. ترجمه ی متون اسلامی در طول دوره توسط دانشجویان گروه تجربی انجام شد.برای اندازه گیری تغییر نگرش ها، یک پرسشنامه با ده مورد استفاده شد. این پرسشنامه قبل و بعد از دوره اجرا شد. سه مورد انتخاب و تفسیر شد. با تحلیل داده های به دست آمده قبل و بعد از دوره، محقق به این نتیجه رسید که ترجمه ی متون اسلامی، تأثیر چشمگیری بر روی درک مطلب دانشجویان مهندسی داشت. اما هیچ تأثیری بر روی یادگیری لغت آنها نداشت. به طور کلی، ترجمه ی متون اسلامی بر روی زبان عمومی دانشجویان تأثیر داشت. علاوه بر این، با تفسیر نمودارها ، مشخص شد که ترجمه ی متون اسلامی بر روی نگرش دانشجویان مهندسی نسبت به اسلامی کردن زبان تأثیر داشت اما نه در جهتی که ما فکر میکردیم بلکه آنها معتقد بودند که زبان انگلیسی بایستی همراه با فرهنگ مرتبط با آن آموزش داده شود تا یادگیری زبان را موثرتر و لذت بخش تر کند. البته نتایج نشان داد که دانشجویان از تأثیرات منفی بالقوه که یادگیری زبان انگلیسی ممکن است بر روی آنها داشته باشد آگاه هستند. علی رغم این واقعیت، آنها مشتاق بودند که زبان انگلیسی را همراه با فرهنگش یاد بگیرند. پیشنهاد میشود که برنامه های آموزشی دیگری طراحی و بر روی آنها کار شود تا از تأثیرات منفی که یادگیری زبان انگلیسی ممکن است بر روی دانشجویان ایرانی داشته باشد کاسته شود. چون بر طبق نظریه ی سپیر- ورف (1956)، زبانی که ما صحبت میکنیم بر روی دیدگاه ما و شیوه ای که جهان را تجربه میکنیم تأثیر میگذارد. بنابراین، به منظور افزایش تأثیرات مثبت یادگیری زبان همراه با فرهنگ آن، برخی اقدامات بایستی توسط مقامات دولتی و معلمان با تجربه زبان با دانش دینی بالا، به منظور آموزش معلمان فرهیخته و کارآمد انجام شود. با انجام این مورد، میتوانیم امیدوار باشیم که کشورمان یک کشور اسلامی باقی می ماند و مردم از ارزش ها و اعتقادات اسلامی شان محافظت میکنند.

ارزیابی کیفیت دو ترجمه رمان هزار و نهصد و هشتاد و چهار اثر جورج اورول بر طبق مدل روی روته نوز
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار - دانشکده مدیریت 1390
  جلال خرم روز   محمد علی رباط جزی

این تحقیق با استفاده از یک مدل ارزیابی کیفیت ترجمه تجربی و عملی که توسط "روی روته نوز" ارائه شده است، ابتدا سعی کرد تا کیفیت دو ترجمه کتاب هزارو نهصد و هشتاد و چهار اثر جورج ارول را مورد برسی قرار دهد. این اثر ادبی را دو مترجم به نامهای صالح حسینی و محمد علی جدیری ترجمه کرده اند. این دو ترجمه فارسی بر طبق مدل روی روته نوز با متن اصلی مقایسه شدند تا مشخص شود کدام یک مطابقت بیشتری با متن اصلی دارد. ابتدا، محقق هر جمله از دو ترجمه فارسی را درکنارهر جمله از متن اصلی قرار داد و سپس آنها را به پنج مترجم حرفه ای فرستاد تا به دقت آنها را برسی و ارزیابی کرده و بر طبق مدل لیکرت به آنها نمره دهند. مدل لیکرت دارای پنج گزینه است که عبارتند از: (1) "کاملا" که برابر است با 5 نمره،(2) "زیاد" که برابر است با 4نمره،(3) "تا حدودی" که برابر است با 3 نمره، (4) "کم یا ذره ای" که برابر است با 2 نمره، (5) "به هیچ وجه یا هیچی" که برابراست با 1 نمره. جمع کل نمرات، کیفیت هر جمله از ترجمه را با توجه به معیار مورد نظر نشان می دهد. ثانیاَ، هرترجمه به دقت مورد برسی قرار گرفت و با متن اصلی مقایسه شد تا مشخص شود مترجم درحین ترجمه از چه استراتژی هایی استفاده کرده است. منظور از استراتژی ها در این تحقیق "بیگانه سازی ترجمه" و " بومی سازی ترجمه " است. شایان ذکر است که این مدل ارزیابی کیفیت ترجمه به سه قسمت "ترجمه طبیعی"، "صحت درترجمه" و "سبک مترجم" تقسیم شد. در نهایت معلوم گردید که ترجمه صالح حسینی مطابقت بیشتری با مدل ارزیابی کیفیت "روی روته نوز" داشت. علاوه براین، حسینی درحین ترجمه از استراتژی "بیگانه سازی" پیروی کرده است در حالی که محمد علی جدیری در ترجمه خود از استراتژی "بومی سازی" بهره برده است. بنابراین، چنین نتیجه گیری می شود که ترجمه ای که بیگانه سازی شده درمقایسه با ترجمه ای که بومی سازی شده بهترمعیارهای سبک و صحت را حفظ کرده است.

یادگیری کوتاه مدت و بلند مدت لغت: بررسی تاثیر دو عامل میزان تماس و عمق پردازش بر یادگیری لغت در زبان آموزان ایرانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار - دانشکده علوم انسانی و مدیریت 1390
  ملیحه عباس نژاد   محمد علی رباط جزی

چکیده در این تحقیق تاثیرعمق پردازش یک واژه با میزان تماس با ان در یادگیری 20 واژه جدید مورد مقایسه قرارگرفته است. شرکت کنندگان در این تحقیق 39 زبان اموز ایرانی که زبان انگلیسی را به عنوان یک زبان خارجی فرامی گرفتند، بودند. دوفعالیت زبانی برای این تحقیق طراحی شد: الف) فعالیت خواندن که در آن زبان آموزان چهارباربا لغات جدید تماس داشتند. ب) یک فعالیت نوشتاری که در آن زبان آموزان با لغات جدید یک انشاء نوشتند که عمق پردازش زیادی را بکارمی گرفت. فعالیت تماس با واژه چهاربار تماس راممکن می ساخت ولی شاخص عمق پردازش در آن یک بود. فعالیت نوشتاری تنها یک تماس راممکن می ساخت ولی شاخص عمق پردازش در آن بسیار بالاتر(4) بود.(طبق فرضیه عمق پردازش و شاخص عمق پردازش به ترکیبهای مختلفی از نیاز، جستجو و ارزیابی اشاره می کند.) برای اطمینان از اینکه یادگیری لغت فقط تاثیرعوامل موردنظربوده و نه استراتژیهائی که زبان آموزان ترجیح می دادند، میزان یادگیری ضمنی زبان آموزان سنجیده شد. به عبارتی دیگر زبان آموزان از هدف تحقیق که یادگیری لغت بود، اطلاعی نداشتند. بلافاصله بعد ازاتمام فعالیتها و یک هفته بعد، آزمونی برای سنجش یادگیری کوتاه مدت و بلند مدت واژه های جدید بعمل آمد. نتایج چندین آنالیزواریانس 2×2 (anova) نشان داد که: الف) تاثیریک فعالیت با عمق پردازش بالا با تاثیرچهاربار تماس با واژه یکسان بود. ب) عامل تماس نسبت به عامل عمق پردازش بیشترباعث تولید لغت می شد. ولی بعد از یک هفته میزان یادگیری تولیدی در هر دو گروه یکسان بود. ج) یادگیری شناختی واژگان در هر دو گروه و در هر دوزمان یکسان بود. اگر چه مانند تحقیقات قبلی یادگیری بلند مدت لغات از یادگیری کوتاه مدت بسیار کمتر بود هر دوعامل به طور چشمگیری به یادگیری لغت کمک کردند. بیشتر زبان آموزان بیش از نیمی از لغات را بعد از یک هفته به یاد آوردند. کاربردهای آموزشی این تحقیق و همچنین محدودیتهای آن و زمینه های تحقیق بیشتر در پایان مورد بحث قرار گرفت.

تاثیر مهارت خواندن و مهارت شنیداری بر مهارت گفتاری زبان آموزان ایرانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار - دانشکده مدیریت و اقتصاد 1390
  هادی سبحانی فر   محمد علی رباط جزی

در سال های اخیر بالا بردن سطح گفتاری زبان آموزان اهمیت خاصی پیدا کرده است. این اهمیت مدیون پیدایش روش هایی است که فرایند گفتار در زبان دوم را به صورت شاخه ای جداگانه بررسی و ارزش گذاری کرده اند. عامل دیگر این است که اهمیت یادگیری زبان دوم برای هر شخص یا به دلیل علاقه است و یا به خاطر پیشرفت در شغل، که هر دو مورد به اهمیت یادگیری زبان دوم تأکید دارند. متخصصان امر آموزش زبان با در نظر گرفتن این نکات به ارائه راه کار برای بهبود یادگیری مهارت صحبت کردن پرداخته اند که یکی از این راه کار ها فراهم کردن ورودی کافی برای زبان آموز می باشد. به نظر کرشن(krashen,1982) هر شخص با قرار گرفتن در محیطی که زبان در آن جریان دارد، زبان را فرا می گیرد. منظور از این محیط، در دسترس بودن ورودی قابل فهمی است که کمی از سطح درک شخص بالاتر باشد تا شخص برای فهم آن مجبور باشد تمرکز و تفکر زیادی انجام دهد. در زبان دوم این ورودی باید از طریق منابع شنیداری و خواندن تأمین شود. نظریه کرشن در پروژه ی غوطه وری که از دهه 1960 در کانادا آغاز شده بود نیز به کار گرفته شد. در این پروژه قرار بر این شد که تمامی دروس دانش آموزان انگلیسی زبان دبستانی به فرانسه تدریس شود. محققان پس از ارزیابی های پی در پی به این نتیجه رسیدند که به اندازه ای که مهارت های خواندن و گوش دادن این دانش آموزان بالا رفته است مهارت های گفتاری و نوشتاری آنها پیشرفت نکرده است. این پدیده همه را متعجب کرد زیرا در این کلاس ها به اندازه ی کافی ورودی قابل فهم فراهم شده بود. مریل سوین (1985swain,) بر اساس تحقیقاتی که انجام داد به این نتیجه رسید که با وجود اینکه در این کلاس ها به اندازه ی کافی ورودی قابل فهم وجود دارد، فرصتی برای صحبت کردن فراهم نمی شود. و همچنین معلمین دانش آموزان را به صحبت کردن وادار نمی کنند. بر این اساس، سوین(swain) در سال 1985 نظریه ی خروجی قابل فهم را مطرح کرد. او بر این باور بود که تنهاورودی قابل فهم در فراگیری زبان کافی نمی باشد و بایستی خروجی آن نیز وجود داشته باشد تا فراگیری صورت بگیرد. محققان زیادی از قبیل مارتین بایگیت) (bygateدر سال 1998 از تأثیر شنیدن و خواندن بر گفتار صحبت کرده اند. وی می گوید که خواندن ورودی کاملی برای بالا بردن سطح صحبت کردن زبان آموزان می باشد. از این رو، تحقیق حاضر به منظور بررسی تأثیر ورودی های خواندن و شنیدن بر مهارت صحبت کردن زبان آموزان ایرانی انجام شده است. بدین منظور 60 دانشجوی پسر رشته مهندسی که در دانشگاه دریانوردی و علوم دریایی چابهار مشغول تحصیل بودند انتخاب شده و به دو گروه 30 نفری تقسیم شدند. گروه اول با متون مختلف تغذیه شدند و گروه دوم ورودی شنیداری دریافت کردند. هر دو گروه بایستی خلاصه مطالبی را که فرا می گرفتند را به صورت شفاهی ارائه می کردند. پس از پایان چهار ماهه دوره، هر دو کلاس در امتحان پایانی، که به صورت مصاحبه انجام شد، شرکت کردند. نتایج این امتحان مشخص کرد گروهی که ورودی شنیداری دریافت کرده بود نسبت به گروهی که با ورودی متنی تغذیه شده بود عملکرد بهتری در مهارت صحبت کردن داشته است.به عبارت دیگر میانگین نمرات گروه شنیداری از گروه متنی بیشتر بوده است. (p= .0000 < p= .05) کلمات کلیدی: صحبت کردن، گوش دادن، خواندن، درستی ساختار گرامری، روانی صحبت، پیچیدگی ساختاری