نام پژوهشگر: علی اکبر عطرفی

بررسی عناصر داستان در رمانهای «ثریا در اغما» و « زمستان 62 » نوشته اسماعیل فصیح
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی 1388
  عنایت اله دارایی   علی اکبر عطرفی

. در این پژوهش دو رمان از معروفترین رمان های اسماعیل فصیح یعنی "ثریا در اغما" و "زمستان 62" ، از دیدگاه عناصر داستان بررسی شده است. نکته ای که در خصوص شیوه داستان نویسی فصیح گفتنی است ، توجه ویژه به عناصر داستان است . او از تمامی امکانات آن برای غنی کردن رمان های خود کمک گرفته و آنها را در جهت هدفی خاص و بیان افکار خود به کار برده است. در انتخاب پیرنگ دقت خاصی دارد. استفاده از شیوه های مختلف شخصیت پردازی، حقیقت مانندی بسیار بالا،به کار بردن درونمایه های انتقادی و اجتماعی، بررسی موضوعات و مسائل روز، انتخاب زاویه دید مناسب، صحنه پردازی های دقیق و جزئی نگرانه، گفت و گوهای موثر و مناسب شخصیت ها، سبک عامیانه و زبان قابل فهم، لحن جدی و کنایه آمیز، فضا و رنگ غم انگیز و دلگیرو بهره گیری از نمادهای گوناگون در موفقیت او تأثیرگذار بوده است. همه این عناصر پیوستگی و تناسب خاصی در داستان های فصیح با یکدیگر دارند و موجب شده اند رمان های او از پرخواننده ترین آثار داستانی پس از انقلاب اسلامی باشد .

تحلیل و تبیین نوع نگرش تذکره نویسان به شاعران ( تذکره های فارسی تا پایان قرن ده)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1388
  حمیدرضا اسداله یی   محمدحسن حایری

این پایان نامه در دو فصل تنظیم شده است ، در فصل اول به بررسی نظریات مطرح در حوزه جامعه شناسی ادبیات پرداخته شده است فصل دوم رساله که در 4 بخش تنظیم شده است ، به ارزیابی 1 .شخصیت شاغران از نگاه تذکره نویسان 2- به بررسی نقد ادبی در تذکره های فارسی 3.بررسی شهرت و مقبولیت شاعران در سده های 6 تا 10 هجری و 4. میزان و چگونگی انتخاب شعر در تذکره های انتخابی پرداخته شده است .

تحلیل ساختاری و مضمونی نمایشنامه های نغمه ثمینی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1389
  مرضیه آتشی پور   علی اکبر عطرفی

نمایشنامه به معنای متنی است که برای اجرا نوشته می شود و تحلیل ساختاری به معنی بررسی شیوه ی اتصال اجزا و عناصر یک نظام است.به طور کلی می توان ثمینی را در زمره ی نمایشنامه نویسانی محسوب کردکه دغدغه ی شرق و درام شرقی دارند.وی با به کارگرفتن توانمندی های نمایش سنتی شرقی ، حضور پررنگ روایت ، درهم شکسته شدن مرزهای زمانی، هم جواری غیب و شهادت، با زآفرینی خلاقانه ی شماری از افسانه ها، قصه ها و حکایته های قدیمی و مهم تر از آن، با شناخت درستی که از مخاطب شرقی خود دارد توانسته ارتباط خوبی با مخاطبان برقار کند و به عنوان یکی از برترین نمایشنامه نویسان معاصر دهه ی هفتاد به بعد مطرح شود.با توجه به نوآوری های نغمه ثمینی در زمینه ی ساختار و نیز ادغام ساختار های مختلف در یکدیگر و وچود ویژیگی های ساختار نمایش سنتی ایرانی در ژرف ساخت برخی نمایشنامه های وی،نگارنده نلاش کرده است نمودارهایی برای دیگر انواع ساختار از جمله ساختار دایره ای،متقارن و موازی ترسیم کند و پیشنهاد دهد.

قافیه و جایگاه آن در مطالعات و نقد ادبی بر اساس شیوه های قافیه پردازی نظامی در خمسه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1389
  مجید دادفر   رضا مصطفوی سبزواری

در این پژوهش تلاش شده است قافیه از سه منظر مورد بررسی قرار گیرد. نخست توصیف قافیه از دیدگاه ادبیات و زبان شناسی. پس از آن به جایگاه قافیه در تعریف شعر پرداخته شده و دیدگاه پیشینیان و معاصران در این باره بیان شده است. در ادامه به جایگاه قافیه در ایجاد موسیقی و تأثیرش بر برونه ی زبان اشاراتی شده است و در پایان با بررسی خمسه ی نظامی گنجه-ای- به عنوان جامعه ی آماری- شیوه های قافیه پردازی او مورد بررسی قرار گرفته و تلاش شده است تکنیک های ویژه ی « نظامی» در قافیه پردازی به عنوان یک توانش شکلی در سرایش شعر چه از لحاظ کمی و چه از لحاظ کیفی بررسی شود و از این راه، علاوه بر نمایاندن نقش های قافیه در انحراف زبان خودکار به سمت زبان ادبی، تلاش شود معیاری عینی و مستدل برای کاربرد در "سبک شناسی" و "نقد ادبی" به دست داده شود. ما در حوزه ی عملی به بررسی برخی از شیوه های قافیه پردازی در منظومه های حکیم نظامی گنجه ای می پردازیم و در ضمن این بررسی تلاش شاعر را برای ارائه ی برجسته ی قافیه به عنوان یک ویژگی شکلی نشان خواهیم داد. در این راستا در بررسی قافیه های "خمسه" به مسائلی چون : حاجب در قافیه ، قافیه های دوگانه و سه گانه در بیت، قافیه های متجانس شاملِ: جناس تام، جناس مرکب، جناس مطرف، جناس تصحیف و... که در دو دانش قافیه و بدیع لفظی مطرح است می پردازیم، و به این وسیله تلاش می کنیم نشان دهیم قافیه در شعر نظامی، عنصری منفعل در شکل شعر نیست که تنها وظیفه اش به پایان رساندن مصراع ها باشد؛ بلکه قافیه در شعر او عنصری پویا است که شاعر در کنار دیگر عناصر شکلی برای ارائه هر چه متفاوت تر بیانِ شاعرانه از آن بهره گرفته است.

بررسی مولفه های غزل معاصر با تکیه بر اشعار حسین منزوی و محمدعلی بهمنی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1389
  زهرا یزدانی   علی اکبر عطرفی

غزل معاصر یکی از مهم ترین شاخه های شعر معاصر به حساب می آید.نوغزلسرایان توانستند با تأثیر گرفتن از شعر نیمایی، حوزه های مختلف زبانی، ادبی و فکری غزل را گسترش دهند.حسین منزوی یکی از بزرگ ترین و تأثیرگذارترین غزلسرایان معاصر است و محمدعلی بهمنی نیز از موفّق ترین غزل-سرایان امروز به شمار می رود. هدف این رساله بررسی مولفه-های ادبی، زبانی و فکری در غزل هایی از این دو شاعر و مقایسه ی آن ها با یکدیگر و هم چنین با مولفه های ذکر شده برای غزل معاصر است.

بررسی و مقایسه ی "منشأ شخصیت" در هشت رمان از نویسندگان مرد و زن دهه ی شصت
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1389
  رقیه وهابی دریاکناری   علی اکبر عطرفی

رساله حاضر، درباره ی بررسی و مقایسه ی "منشأ شخصیت"(prototype) در هشت رمان از نویسندگان مرد و زن دهه ی 60 می باشد. رمان های انتخابی این رساله به شرح زیر می باشد: "طوبا و معنای شب" از "شهرنوش پارسی پور"، "اهل غرق" از "منیرو روانی پور"، "سه هزار و یکشب" از "فروغ شهاب"، "دو منظره" از "غزاله علیزاده"، "زمستان 62" از "اسماعیل فصیح"، "زمین سوخته" از "احمد محمود"، نخل های بی سر" از "قاسمعلی فراست" و "کتاب آدم های غایب" از "تقی مدرسی". این رساله پژوهشی است در زمینه ی نقش "پروتوتیپ" در فرآیند آفرینش ادبی. در واقع نمونه های اولیه ای در زندگی واقعی هر نویسنده وجود دارد که به نوعی ذهن نویسنده را، برای آفرینش یک یا چند شخصیت برمی انگیزد. نویسنده با استفاده از این ابزارها و مواد خام و البته نیروی تخیلش دست به خلق کاراکترهای داستانی ا ش می زند. در برخی موارد یک شخصیت، پروتوتیپ های گوناگونی دارد. گاه چند پروتوتیپ در آفرینش یک شخصیت با یکدیگر همراه می شوند. در این پژوهش تمام شخصیت های اصلی و فرعی رمان ها و نیز شیوه ی شخصیت پردازی نویسندگان مورد بررسی قرار گرفته است. در ادامه در بخشی جداگانه در پایان هر رمان، نوع پروتوتیپ هایی که نویسنده از آن ها در خلق شخصیت های داستانی اش بهره برده است، مشخص شده است. در فصل پایانی این رساله، پروتوتیپ ها با یگدیگر مقایسه و نتایج تحصیل شده ارائه گردید. اـ هر چهار نویسنده ی مرد انتخابی در این پژوهش، در خلق شخصیت های داستانی شان از "پروتوتیپ طبقاتی" بهره برده اند. با این تفاوت که آن ها طبقات مختلف اجتماعی را برگزیده اند و از یک طبقه ی خاص استفاده نکرده اند. 2ـ زنان نویسنده انتخابی در این رساله، در آفرینش کاراکترهای داستانی خود توجه ویژه ای به "پروتوتیپ در زندگی خصوصی نویسنده" داشته اند. 3ـ هر چهار نویسنده ی زن، در خلق آدم های داستانی شان از "پروتوتیپ طبقاتی" بهره برده اند. البته هر چهار نویسنده طبقه ی اجتماعی "زن" را به عنوان پروتوتیپ اثر خود برگزیده اند. 4ـ در بین هشت رمان انتخابی از نویسندگان زن و مرد، چهار رمان بر اساس "پروتوتیپ تاریخی" بنا نهاده شده است. در نتیجه نویسندگان مرد و زن به یک نسبت از "پروتوتیپ تاریخی" بهره برده اند. 5ـ اغلب کاراکترهای مطرح در رمان های نویسندگان مرد، از میان "مردان" انتخاب شده اند. شخصیت اول هر چهار رمان "مرد" می باشند. اما در مورد زنان نویسنده، شخصیت اول و اصلی گاهی "زن" و گاهی "مرد" انتخاب شده است. 6ـ نویسندگان مرد مطابق با حوادث و مشکلات زمانِ زندگی شان دست به گزینش "موضوع" برای رمان هایشان زده اند. در حالی که این مطلب در مورد نویسندگان زن صدق نمی کند. آن ها بیشتر به تاریخ گذشته ی کشورشان عنایت داشته و تلاش نموده اند در حوزه ی دفاع از "زن" قلم بزنند.

فرهنگ اصطلاحات عرفانی، کلامی و فلسفی دیوانهای فارسی و ترکی محمد فضولی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده زبان و ادبیات فارسی 1389
  النور باقش اف   علی اکبر عطرفی

نگارنده در این تحقیق کوشیده است تا به اندازه توانایی ها و وسع خود درباره دیوان فارسی و ترکی او کاری انجام دهد تا حداقل یکی از جنبه های علمی و ادبی او را روشن کرده باشیم. در این تحقیق ما اصطلاحات عرفانی، کلامی و فلسفی را در هر دو دیوان وی جستجو کردیم و همه آنها را فیشبرداری کردیم. معانی آنها را ضبط کردیم و با آوردن شاهد از هر دو دیوان فارسی و ترکی به ترتیب الفبایی در این تحقیق آوردیم. البته لازم به ذکر است که در این بین اصطلاحاتی بودند که در دیوان فارسی کاربرد داشتند و به عنوان اصطلاح عرفانی یا فلسفی و یا کلامی به کار رفته بودند؛

نشانه شناسی کارزار در شاهنامه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1389
  طاهره خواجه گیری   سیروس شمیسا

نشانه شناسی رویکردی زبان شناسانه به متون است. رویکردی است که توجه به زبان متن را در اولویت دارد. اما آنچه مسلم است این است که برخورد خشک و صرفا زبانی، ممکن است بعضی از لایه های معنایی متن مانند زیرساخت های اصیل اساطیری، آیین ها و سنن فرهنگی نهفته در متن را نادیده بگیرد. به این دلیل در این پژوهش سعی بر این است تا با تکیه بر سطوح مختلف دلالت و توجه به معانی ضمنی و ناخودآگاه متن گوشه هایی از طرح اولیه و اصیل قسمت های مورد نظر این پژوهش روشن شود. شاهنامه قابلیت بررسی از این دیدگاه را دارد زیرا مشتمل بر فرهنگ چندین هزار ساله ایرانی است و آیین ها و سنن ایرانی به خوبی در این متن منعکس است هر چند دست یازی بدان ها سخت است اما تکیه بر ناخودآگاه متن در روشن شدن پاره یی از موارد مشکل زا کارساز است. مسائلی چون: آب، آتش، حیوانات، رنگ ها، اعداد، اجرام سماوی، شخصیت های برجسته در شاهنامه و ارتباط این موارد با هم، مسائل مورد بررسی این پژوهش است. در این پژوهش، ابتدا مبانی علم نشانه شناسی مطرح شده است آنگاه گزارش هایی در مورد بعضی از زیرساخت های اساطیری شاهنامه آمده است و در پایان با ذکر شاهد مثال به معرفی نشانه های شناسایی شده و آیین ها و سنن منعکس در شاهنامه پرداخته شده است. واژه های کلیدی: نشانه شناسی، دلالت ضمنی و صریح، رمزگان(نظام نشانه یی)، شاهنامه، حماسه، اسطوره.

تحلیل سبکی پنجاه غزل سید حسن غزنوی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1390
  فاطمه مهبودی   شیرزاد طایفی

در این پژوهش، ویژگی های سبکی 50 غزل منتخب از دیوان سیدحسن غزنوی، بر اساس دیدگاه های نو سبک شناختی بررسی شده است . بنابراین دیدگاه ، غزل ها در سطح زبانی ، ادبی و فکری مورد بررسی قرار گرفته و نتایج آن بیان شده است . سادگی و روانی کلام و لحن، پرهیز از کاربرد واژه های متروک، از ویژگی های زبانی سیدحسن غزنوی است . در غزلیّات او تراکم تصویری وجود ندارد. استفاده زیاد از تشبیه و استعاره نسبت به دیگر آرایه های بیانی، هنر تصویرگری او را نشان می دهد و سادگی تصاویر ، شعر او را قابل فهم میکند. موضوع غزلیات سیّدحسن غزنوی بیشتر، عشق و غم و اندوه ناشی از آن است که در مواردی با مدح ممدوح آمیخته است. او در شعر از وزن های متنوع و ردیف های کوتاه استفاده کرده است . قافیه ها نیز سالم بوده و از عیوب قافیه برکنار هستند . عشق گرایی ، آفاقی بودن و توجه به مسایل بیرونی ، از ویژگی های فکری سیدحسن غزنوی است. عدم تفاخر به شاعری و بازتاب نداشتن مسائل سیاسی اجتماعی از مختصه های شعر اوست. در این پژوهش از روش آماری وبا استفاده از جداول اطلاعات به دست آمده ارایه شده است.

تحلیل سبکی 50 غزل خواجوی کرمانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1390
  لیلا کمالخانی   شیرزاد طایفی

در این پژوهش با نگاهی سبک شناسانه به 50 غزل از خواجوی کرمانی، غزلهای انتخابی در 3 سطح زبانی، ادبی و فکری و بر اساس دیدگاه دکتر شمیسا مورد بررسی قرار گرفته و در هر سطح، توضیح و تحلیلی همراه با شواهدی از غزلها آمده، آن گاه نتیج? به دست آمده مطرح شده است. در سطح زبانی، بیشتر فعلها در زمان حال به کار رفته و ساختار درصد بالایی از جملات، روان است. استفاده از لغات عربی بسامد بالایی دارد که در بیشتر موارد شامل لغات پرکاربرد در زبان فارسی است. البته در مواردی نیز لغاتی با کاربرد کمتر دیده می شود. عیوب قافیه نیز به ندرت به چشم می خورد. در سطح ادبی، کلمات مسجع و آهنگین بسامد بالایی دارد و یکی از بارزترین خصیصه ها است. شاعر از تصویرگری فراوان، بهره برده است؛ به گونه ای که گاه به دلیل بسامد بالای صنایع، فهم سخن منوط به کشف این تصاویر می شود. خواجو با اصرار، سعی در به کارگیری بیشتر آرایه ها دارد. در سطح فکری، مفاهیم و معانی عاشقانه بر بیشتر غزلها حکمفرماست. موضوع غزلها بیشتر عشق و غم ناشی از آن است؛ به همین دلیل غزلها بیشتر دارای وزنهایی سنگین و القاء کننده غم هستند که تناسب کاملی با متن اشعار دارد. رگه هایی از عرفان نیز در شعر خواجو مشاهده می شود؛ که بیان عشق و عرفان، درونگرایی و تنهایی، از جمله ویژگیهای شعر این دوره می باشد.

نقدو تحلیلی بررمان سمفونی مردگان عباس معروفی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1390
  لیلا اذر نیوار   علی اکبر عطرفی

نویسندگان بسیاری در عرص? داستان نویسی امروز ایران قلم می زنند و با برگزیدن سبکهای نگارشی متنوع می کوشند تا خود را از دیگران متمایز سازند. و مسائل اجتماعی امروز مضمونهای جدیدی را پیش روی نویسندگان قرار داده است و آنان برای آنکه از عهد? پرداخت این مضامین برآیند در پی دستیابی به زبان غنی تر و صناعتهای کارآمدتر هستند و همین امر ادبیات داستانی امروز را واجد خصلتی جستجو گرانه کرده است. به دلیل همین خصلت، ادبیات داستانی معاصر نیاز به نقد وبررسی همه جانبه دارد. موضوع تحقیق: حاضر نقد و تحلیلی بر سمفونی مردگان است. هدف تحقیق: هدف نگارنده از انجام این تحقیق از یک سو نقد و تحلیل محتوایی رمان و از سوی دیگر تحلیل روانکاوان? رمان براساس نظریات یونگ و فروید است. اصلی ترین پرسش تحقیق این است که آیا سمفونی مردگان قابلیت نقد روانکاوانه را دارد؟ و عباس معروفی در نگارش این رمان تا چه حدّی تحت تأثیر ضمیرناخودآگاه قرار گرفته است؟روش تحقیق: این تحقیق به روش تحلیلی انجام گرفته واطلاعات لازم به روش کتابخانه ای و یادداشت و فیش برداری و مطالع? تئوریهایی که نویسندگان و اهل فن در زمین? نقد و تحلیل نوشته اند، گردآوری شده است. نگارنده پرداختن به محتوا را هدف اصلی خود قرار داده است. ضرورت تحقیق: دستیابی به ابعاد و جنبه های نهفته و ناپیدای رمان و همچنین روشن کردن نگرش روانشناختی یا همان جنبه های ناخودآگاهان? شخصیت داستان است. و ضرورت پرداختن به این مسائل به این دلیل است که سمفونی مردگان یکی از رمانهای برجسته و مطرح در گستر? ادبیات داستانی است و نقد آن می تواند به روشن شدن نیم? تاریک فرهنگ غنی ایرانی، با زبانی نوین کمک کند. یافته های تحقیق: در اثر بررسی شده نویسنده با استفاده از شیوه های مدرن داستان نویسی، از داستان نویسی سنتی فاصله گرفته است و به آفرینش رمان مدرن پرداخته است. عباس معروفی با ترکیب واقعیت و خیال به سبک سوررئالیستی می نویسد. نویسنده در نگارش این رمان به ضمیر ناخودآگاه فردی و جمعی جامع? ایرانی توجه داشته است. در واقع سمفونی مردگان برداشتی نو از یک باور کهن است. معروفی در این رمان به بازگویی داستان هابیل و قابیل به شیوه ای نو پرداخته است. و نکت? آخر اینکه در این رمان ردّپای مکاتب روانشناختی یونگ و فروید دیده می شود.

بررسی سبک شناختی همایون نامه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده زبان و ادبیات فارسی 1390
  سمیرا حسن زاده ایردموسی   علی اکبر عطرفی

موضوع تحقیق: بررسی سبک شناختی همایون نامه؛ هدف تحقیق: روشن کردن ویژگی های سبکی نثر قرن هشتم و نهم و جایگاه کتاب همایون نامه در سبک نثر فارسی، دقت در زبان و نحوه بیان و اندیشه نویسندگان نامه های همایون نامه و شناساندن این کتاب ناشناخته به پژوهندگان و دانشجویان حوزه سبک شناسی؛ پرسش های تحقیق: 1ـ مختصات و ویژگی های زبانی، ادبی و فکری همایون نامه کدام است؟ 2ـ آیا اسناد و نامه هایی که در این کتاب گردآوری شده است، مختصات اصلی سبک قرن هشتم و نهم را در بر می گیرد؟ 3ـ آیا از نظر سبکی، بین آثار گردآوری شده در این مجموعه، رابطه معنی داری وجود دارد؟ 4ـ آیا این مجموعه، گوشه هایی از مختصات سبک شخصی نویسندگان آن را روشن می کند؟ روش تحقیق: اساس کار بر جدول های سبک شناسی بود و پس از استخراج تمام موارد و تکمیل این جدول ها و بررسی و تحلیل و به دست آوردن درصدها، یافته ها در قالب تحلیل اثر، بررسی و نتایج آن به صورت جدول های درصدی و نمودار ارائه شد. نتیجه گیری: از نظر زبانی، کلمات بیشتر ساده و دارای هویت عربی هستند، از مترادف ها بسیار استفاده شده است و اگر از شماری از کلمه های عربی و برخی توصیف های نامه ها بگذریم، نثر اثر ساده و روان است؛ از نظر ادبی، چون نامه ها رسمی و دیوانی است، دبیر مجالی برای پرداختن به صنایع ادبی ندارد و از نظر فکری، نتایج حمله مغول و تیمور و مرگ و مهاجرت استادان و ادیبان و کم سوادی دبیران در نامه ها مشهود است.

بررسی مفاهیم خدا، عشق و زن در داستان های کوتاه مصطفی مستور
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1390
  عاطفه رضایی   نعمت الله ایران زاده

هدف از پایان نامه ی حاضر، تحلیلِ مفهومیِ داستان های کوتاه مصطفی مستور بر مبنای سه مفهومِ خدا، عشق، و زن است. فرضیه ی پژوهش این بوده است که می توان تحلیل سودمندی از داستان های کوتاه مستور با محوریّت این سه مفهوم ارائه کرد؛ و بالطبع این پیش فرض وجود داشته که سه مفهوم خدا، عشق و زن، جایگاه ویژه ای در اندیشه و هنر نویسنده داشته و در شکل گیری شخصیّت ها، ساختار و مضمونِ داستان ها تأثیری اساسی داشته است. برای رسیدن به این هدف در گام اول، در سه فصل جداگانه به بررسی و تحلیل مفاهیم خدا، عشق، و زن پرداخته شده است؛ به همین منظور ردّ پای این سه مفهوم در متون مختلف و نگرش ها و اندیشه های گوناگون جست و جو شده و سعی شده است که به جنبه های مرتبط با پایان نامه به طور دقیق پرداخته شود؛ در گام بعد در سه فصلِ جداگانه، مجموعه داستانهای کوتاه مستور بر مبنای سه مفهوم خدا، عشق، و زن، مطالعه، بررسی و تحلیل شده است. از بررسی داستان ها با محوریّت این سه مفهوم مشخّص شد که فرضیه ی پایان نامه صحیح بوده است، و تحلیل داستان ها بر مبنای این سه مفهوم نشان می دهد که دلیلِ توفیق گسترده ی نویسنده و رواج آثارش در جامعه ی ادبی امروز، تا حدود زیادی پرداختن هنرمندانه به این سه مفهوم، و خلاقیّت او در نگرش زیبایی شناسانه به این مفاهیم بوده است.

طنز در داستان کوتاه معاصر فارسی از 1300 تاکنون
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1390
  مهری عبدی میاردان   سعید واعظ

طنز به عنوان یک نوع ادبی مستقل در ادبیات کلاسیک ما شناخته شده نیست و در گذشته طنز در آثار نویسندگان و شعرا بیشتر به شکل هجو و هزل نمود داشته است، به طوری که اغلب طنز و هجو و هزل به یک معنی به کار برده می شدهجو که شکل مبتذل طنز است ظاهراً به تقلید از شاعران عرب، در شعر فارسی راه یافت اما تولد حقیقی طنز در قرن های ششم و هفتم هجری در ادبیات صوفیه رخ داد؛ به طوری که حکایات طنزآمیز صوفیه هم چاشنی اجتماعی دارد و هم ذوق فلسفی. بیشتر شاعران این دوره، به نوعی در موضوع هجو و هزل و طنز، طبع آزمایی کردند؛ کار هجو و هزل در این دوره به جایی کشید که حتی، شاعران از استعمال کلمات رکیک و زشت ابا نمی کردند. در قرن هفتم با حمله مغول به ایران شاعران و نویسندگان آگاه، بغض های گره خورده و نفرت خود را بیشتر به شکل هجو و هزل و طنز به رشته نظم و نثر کشیدند؛ در این دوره آثار انتقادآمیز و طنز جای هجوهای تند و الفاظ رکیک سال های قبل را گرفت و شاعران و نویسندگان با پرهیز از هجو و با دفاع از طنز، باعث جدایی این دو نوع از هم شدند و اهمّیّت تأثیر شیوه طنز در تعلیم و تربیت و مبارزه اجتماعی را به دیگران آموختند، تا اینکه عبید زاکانی با جسارت بیشتری، قدم در این مسیر گذاشت و تحولی عمده در معنی طنز به وجود آورد؛ به طوری که او برای بیان کاستی ها و ستم هایی که دستگاه حاکم علیه طبقه های محروم جامعه ایران اعمال می کرد زبان طنز و شوخی را برگزید و با این زبان به مبارزه ظالمان رفت و بعدها شاعران و نویسندگان به پیروی از عبید، آثار انتقادی طنزآمیز نوشتند. با انقلاب مشروطه وضع کاملاً دگرگون شد؛ چرا که حوادث سیاسی و اجتماعی انقلاب مشروطه باعث رشد آگاهی های سیاسی و اجتماعی مردم و فراهم آمدن آزادی نسبی برای اظهار انتقادات و اعتراضات شد؛ ادبیات انقلاب مشروطه از نظر طنز و میزان هجو و تندزبانی سیاسی در تاریخ ایران بی نظیر است به طوری که در این دوران طنز کاملاً سیاسی شد و به صورت ابزار مبارزه سیاسی درآمد. در این زمان به سبب تغییراتی که در عرصه های سیاسی و اجتماعی پدید آمد، گرایش های ادبی و فرهنگی جدیدی به وجود آمد؛ از جمله اینکه عده ای به نگارش داستان کوتاه، به شیوه غربی تمایل نشان دادند، نویسندگان به سمت سبک شخصی حرکت کردند و نثر ساده و روان رواج یافت و حتی عده ای از نویسندگان، از زبان محاوره ای و نثر شکسته استفاده کردند و به سمت مردمی شدن ادبیات حرکت نمودند. مهمترین و برجسته ترین مشخصه محتوایی نثر این سال ها، اعتراض و انتقاد و افشاگری است. تردید نیست که با انتشار مجموعه «یکی بود یکی نبود» در سال 1300 شمسی، یکی از مهمترین حوادث تاریخ ادبیات ایران روی داد. دلیل اهمیت این مجموعه در این است که جمال زاده با آن برای نخستین بار داستان کوتاه را به معنی امروزی آن وارد ادبیات فارسی کرد و پاره ای از ساختارهای داستان کوتاه غربی را با سنت کهن داستان سرایی در ایران آمیخت اما به جرأت می توان گفت که صادق هدایت، بنیان گذار واقعی داستان کوتاه در ایران است. او نخستین کسی است که صناعت داستان نویسی غربی را وارد ادبیات فارسی نمود؛ تأثیر داستان های او، بر داستان نویسان بعد از او بسیار عمیق بود و موجب تحول واقعی داستان نویسی در ایران شد و داستان نویسان ایرانی، هر کدام به نوعی باعث تحول وگسترش داستان نویسی فارسی شدند. با توجه به اینکه در دوران مشروطیت و پس از آن، داستان های کوتاه طنزآمیز طیف وسیعی از ادبیات داستانی را به خود اختصاص داده است و نویسندگان زیادی آثار متعددی در این زمینه خلق کرده اند؛ اما تاکنون تحقیقی که منحصراً و به طور کامل و جامع، به شرح و بررسی چنین آثاری بپردازد، وجود ندارد و پژوهش های موجود در این خصوص، به طور عمده فقط به جمع آوری و گزینش آثار و یا حداکثر به توضیحات اندک بسنده کرده اند ولی به نقد و بررسی همه جانبه علمی و ادبی نپرداخته اند، بنابراین بررسی همه جانبه طنز به عنوان یک نوع ادبی دقیق و موثر، در ادبیات معاصر فارسی و یافتن جنبه های طنز در داستان های کوتاه معاصر و تحلیل ساختاری و مفهومی آنها و درک اهداف طنزپردازان و مقایسه شیوه های طنزپردازی این نویسندگان، امری لازم به نظر می رسد؛ به همین دلیل نگارنده با توجه به این پیش گفته ها بر آن شد تا پژوهشی در این زمینه انجام دهد و با انتخاب موضوع رساله دکتری خود با عنوان «طنز در داستان کوتاه معاصر فارسی از1300 تاکنون»، گامی هرچند کوتاه، در این زمینه بردارد، تا بخشی مهم از ادبیات معاصر ایران، به شیوه ای علمی تدوین گردد و در اختیار علاقه مندان قرار گیرد. شیوه پژوهش، توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات و داده ها، به صورت کتابخانه ای و با مطالعه کتابهای اصلی و جانبی، فیش برداری، طبقه بندی، جمع بندی و در حد توان تحلیل آنهاست. برای انجام دادن این کار، به مطالعه داستان های کوتاه معاصر، از آغاز سال 1300 تا امروز و همچنین بررسی کتابها و مقالات مربوط به طنز و نقد ادبی و سایر منابع مرتبط پرداختم. اما به دلیل تعدد آثار نویسندگان در این دوره و همچنین گسترده بودن موضوع و مواد تحقیق و عدم دسترسی به بعضی از کتاب ها، استنباط و استخراج داده ها و تحلیل و بررسی کامل آنها، به راحتی امکان پذیر نبود. توجه به این نکته لازم است که در زمینه طنز و ویژگی های آن اختلاف آراء زیادی میان نویسندگان وجود دارد که همین مورد باعث مشکل تر شدن کار استنباط می شود رساله حاضر شامل پنج فصل می باشد: در فصل اول، ابتدا، طنز و تعاریف آن از دیدگاه پژوهشگران و نویسندگان مختلف، ذکر شده است و سپس به توضیح و تفسیر ویژگی های طنز، دلایل پیدایش طنز، موضوعات طنز، شیوه های رایج در طنز، تقسیم بندی طنز، مقایسه اصطلاح طنز در انگلیسی و عربی با فارسی پرداخته شده است و در پایان تعریف پیشنهادی طنز ارائه شده است. در فصل دوم، سیر تاریخی طنز، قبل و بعد از مشروطیت تا انقلاب اسلامی و ویژگی های هر کدام، به طور مختصر مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل سوم، پس از بررسی داستان کوتاه و تعاریف آن از نظر نویسندگان و توضیح و تفسیر ویژگی های داستان کوتاه و بررسی آنها، تعریف پیشنهادی برای داستان کوتاه ذکر شده است و در ادامه، سیر تاریخی داستان کوتاه در ادب فارسی، به طور خلاصه بیان شده است. در فصل چهارم، به علت گستره بسیار وسیع داستان های کوتاه معاصر و همین طور گنجینه غنی طنز در این داستان ها، ناچار به محدود کردن این حوزه بوده ام و به همین دلیل از میان نویسندگان معاصر، پانزده نفر، به عنوان نمونه، که به شکلی دارای برجستگی خاص بوده اند برگزیده شده اند و از میان آثار آنان، مهمترین و بهترین داستان های کوتاه، انتخاب شده اند. این پانزده نویسنده عبارتند از: سیّد محمّدعلی جمال زاده، صادق هدایت، ابوالقاسم پاینده، رسول پرویزی، جلال آل احمد، خسرو شاهانی، منوچهر صفا، غلامحسین ساعدی، بهرام صادقی، نادر ابراهیمی، فریدون تنکابنی، هوشنگ گلشیری، محمود دولت آبادی، صادق چوبک و هوشنگ مراد ی کرمانی. در این فصل، پس از توضیح مختصری درباره زندگی نامه نویسنده و ذکر آثار او، به بررسی سبک و شیوه و ویژگی های داستان های کوتاه طنزآمیز نویسنده، پرداخته شده است و در برخی موارد، نمونه هایی نیز از داستان ها ذکر شده است. و فصل پنجم که شامل نتیجه گیری و تحلیل مطالب در حد توان علمی است.

بررسی عناصر داستان آثار داستانی ناتاشا امیری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده زبان و ادبیات فارسی 1390
  سمیه طاهری   علی اکبر عطرفی

چکیده مهم ترین عناصر داستان عبارتند از: طرح ، شخصیت، درونمایه ، زاویه دید، سبک، لحن، فضا و زبان . بررسی این عناصر در هر متن داستانی نقش ِمهمی در فهم ، دریافت و درست تحلیل کردن آن دارد. این پژوهش عهده دار جستجو و کند وکاو پیرامون ویژگی های شاخص در خصوص کاربرد عناصر داستانی در آثار ناتاشا امیری و ارائه ی آن به صورت مجموعه ای واحد و قابل ارزیابی از سبک داستان نویسی امیری به عنوان نویسنده ای آشنا به تکنیک ها ی مدرن داستان نویسی امروز است. او داستان هایی در قالب های تخیلی ، رویا و خواب ، آمیختن خیال و واقعیت ، جریان سیال ذهن ، فلش بک و فوروارد ، بهره گیری از زبان حیوانات، تغییر زاویه دید ، زمان های احتمالی و... در مجموعه هولا هولا ساخته است و به قالب هایی چون داستانِ هیجانی ، زاویه دید جدید (ارواح) ، مدد از تاریخ، فلسفه ، اسطوره در مجموعه عشق روی چاکرای دوم دست یازیده است .در رمانش موفقیت کمتری کسب کرده است. غالب داستان هایش با ذهنیتی زنانه و درونمایه ای فمنیستی، بدبین به مردان ، فضاسازی های زنده و جان دار، لحن های متمایز و زبانی پخته خود را به نمایش گذارده اند. کلید واژه ها: : رمان، داستان کوتاه، عناصر داستان ، رویا، جریان سیال ذهن، ناتاشا امیری .

تحلیل اندیشه های سیاسی- انتقادی در شعر معاصر ایران از دیدگاه فرم و محتوا(از مشروطه تا انقلاب اسلامی).
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1390
  مرتضی حیدری   محمود بشیری

در سه فصل آغازین این رساله هنر،ادبیات،ایدئولوژی،شعر،سیاست و رابطه ی میان آن ها از دیدگاه فلاسفه و نظریه پردازان هنر تحلیل شده است و آن گاه به یاری نظریه ی ساخت گرایی، نظریه ی ساخت گرایی تکوینی لوسین گلدمن دگرگون شده و شیوه ی نوینی برای مطالعه ی فرم و محتوای یک شعر پیشنهاد شده است. در فصل پایانین این رساله، زندگی، اندیشه ها و فرم ومحتوای اشعار شش شاعر برجسته ی فارسی از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی تحلیل شده است؛یعنی دهخدا،بهار،عشقی،نیما،اخوان و شاملو.

تحلیل ساختاری و مضمونی رمان چهل سالگی در مقایسه با فیلمنامه اقتباسی همان اثر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1391
  ریحانه کاشانی خطیب   نعمت الله ایران زاده

سینمای روایی، از بدو پیدایش وامدار ادبیات داستانی بوده است. ادبیات و سینما هردو رسانه هایی داستان گو هستند اما در شیوه روایت خود از ابزارهای متفاوتی استفاده می کنند. ادبیات از واژه به عنوان ابزار ارتباطی بهره می برد و سینما از تصویر. به همین دلیل برخی از منتقدان سینما، اقتباس ادبی را نوعی ترجمه از زبان ادبیات به زبان سینما قلمداد کرده اند. . با توجه به اینکه اقتباس از متون ادبی، یکی از رایج ترین شیوه های فیلم سازی است، ضرورت نقد و تحلیل ادبیات داستانی معاصر به ویژه رمان، در رشته ادبیات، بیش از پیش احساس می شود. امروزه نظریه پردازان روایت هر اثر روایی را به منزله یک متن، مورد بررسی قرار می دهند. از دیدگاه آنان هر اثری که ویژگی های تعریفِ روایت را دارا باشد می تواند با رویکرد روایت شناسانه تحلیل شود. خواه این اثر داستان کوتاه باشد یا رمان یا نمایشنامه و یا حتی فیلم. از این رو در تحقیق حاضر، داستان چهل سالگی به عنوان دستمایه اثری اقتباسی به همین نام از دیدگاه روایت شناسانه مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین سعی شده است که با استفاده از مباحث تحلیل روایت در فیلم و اصول اقتباس ادبی، فیلم چهل سالگی تحلیل شود. در تحلیل روایی از نظریات بارت، ژنت، گریماس و برمون استفاده شده است. سپس شگردهای سینمایی که رمان را به فیلم تبدیل می کند، مورد بحث قرار گرفته است. از دیدگاه واگنر این شگردها قیاس ، انتقال و تفسیر نامیده شده اند. این پژوهش در شش بخش تدوین شده است: 1- مفاهیم، تعاریف و کلیات 2- فیلم و تحلیل روایی آن 3- اقتباس سینمایی 4- تحلیل رمان چهل سالگی 5- تحلیل فیلم نامه چهل سالگی 6- روند اقتباس فیلم از رمان.

بررسی اشارات آخرالزمان در شعرشاعران یرجسته ی سبک هندی (صائب تبریزی،کلیم کاشانی،بیدل دهلوی).
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - پردیس آموزشهای نیمه حضوری 1390
  سمیه ایازی   نعمت الله ایران زاده

این تحقیق با نگاه آینده پژوهانه و با تأکید بر مکتب را ه بردی شناخت ،آیات و روایات و متون دینی اسلام ناب محمدی را بررسی می کند تا از متدولوژی تحلیلی جامع تفسیری در باره ی تحولات و رخدادهای آینده بهره گیرد .در این نوشتار برآنیم که منجی را در ادیان مختلف برررسی کنیم که آیا اعتقاد به آخرالزمان در ادیان مختلف وجود دارد یا خیر.وچگونگی ظهور منجی و نشانه های ظهور و شرایط ظهور را از دیدگاه کتب مقدس خصوصاً آیات و روایات دین اسلام بیان کنیم .از محورهای اساسی در این پژوهش به ظهور امام زمان (علیه السلام) و رجعت شکوهمند مسیح در آخرالزمان و نیز خروج دجّال و قوم یأجوج و مأجوج می پردازیم . و در پایان انعکاس این اشارات و نشانه ها را در شعر سبک هندی خصوصاً شعرای برجسته ی این سبک همچون صائب تبریزی ، کلیم کاشانی و بیدل دهلوی بررسی می کنیم .و هدف آن تبیین ریشه های استوار عقیده ی مهدویت در قرآن و در کتب آسمانی دیگر نظیر انجیل ، تورات و آیین مانویه و . . . و نیز شعر شاعرانی همچون صائب ، کلیم و بیدل می باشد که از سردمداران سبک هندی هستند.اینکه در همه ادیان الهی (اسلام ، مسیحیت ، و...)به مسئله ی منجی پرداخته شده است .منجی ای که در آخرالزمان با نشانه ها و علائم خاص خود خواهد آمد و ودنیا را به سمت نیکی و راستی سوق خواهد داد . شاید در صورت مسئله ومبانی آن تفاوتی وجود داشته باشد اما در کل همه ی آنها بر این عقیده ( ظهور منجی) استوارند .

زیبایی شناسی قصاید قاآنی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1391
  زینب کاظمی   محمود بشیری

چکیده الف)موضوع وطرح مسأله(اهمّیِت موضوع و هدف) : این پایان نامه شامل مباحث بیانی و بدیع معنوی و لفظی در پنجاه قصیده قاآنی است . ب)مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع چارچوب، نظری و پرسشها و فرضیه ها : در این قسمت لازم است موارد بدیع لفظی ، بدیع معنوی و بیان را در قصاید مورد نظر ، مورد مطالعه و بررسی قرار داد . پ) روش تحقیق : بر اساس کتب بدیعی دکتر شمیسا و دکتر کزّازی و همایی ؛ صنایع بدیع لفظی ، بدیع معنوی و بیان را ، در پنجاه قصیده قاآنی مورد بررسی قرار دادم و پس از تعریف ها و توضیح ها آرایه ها ، چند نمونه از اشعار قاآنی را به عنوان شاهد شعری برای هر کدام از آرایه ها ، آورده ام . در پایان کار ، بخشی را بعنوان پیوست ، برای نشان دادن بسآمد آماری آرایه ها در نظر گرفتم . ت) یافته های تحقیق : صنایع بدیع لفظی ، بر اساس بدیع لفظی دکتر کزّازی کار شده است . با توجه به صنایع مذکور در کزّازی ، نمونه ای برای جناس لفظی ، جناس مرفو ، جناس دوگانه ، همسانی و همگونی ، وارونگی ، ذو قافیتین و وزن دوگانه نیافتم . در مبحث بدیع معنوی که بیشتر بر اساس بدیع شمیسا و دیگر استادان ، کزازی و همایی ،کار شده ؛ آرایه های برجسته ای چون : مراعات النظیر ، اغراق ، تضاد ، تلمیح ، حسن تعلیل ، ایهام ، ایهام تناسب ، مدح شبیه به ذم ، ارسال المثل ؛ به ترتیب بیشترین فراوانی را در قصاید منتخب دارا می باشند . فصل بیان بطور کلی بر اساس بیان دکتر شمیسا می باشد . این فصل در چهار بخش تنظیم شده است : تشبیه ، مجاز ، استعاره و کنایه . در قصاید قاآنی پرکاربردترین نکته های بیانی ، انواع تشبیهات مفرد ، مرکب ، تشبیهات مضمر و تفضیلی و تشبیهات بلیغ اضافی و اسنادی و انواع استعاره های مصرحه ، مکنیه و صنعت تشخیص می باشد . کلید واژه ها به فارسی : مکتب بازگشت ، قصاید قاآنی ، علوم بلاغی ، بیان ، بدیع لفظی ، بدیع معنوی

بررسی عنصر گفت و گو در داستان بر جاده های آبی سرخ نادر ابراهیمی
پایان نامه 0 1391
  بنت الهدی احمدی   نعمت الله ایران زاده

از آن جا که ادبیات داستانی بخش مهمی از ادبیات ایران است، اهتمام به روشن ساختن گوشه ای از این نوع ادبی، وظیفه ی پژوهشگران است. آن چه ضروری می نماید تحلیل و بررسی آثار نوسیندگانی است که در زمره داستان نویسان امروزی قرار گرفته اند، تا بر اساس این تحلیل ها، روند سیر ادبیات داستانی در ایران مورد بررسی قرار گیرد. در میان نویسندگان چند دهه اخیر «نادر ابراهیمی» با نوشتن شماری رمان، داستان کوتاه کودکان و بزرگسالان و فیلم نامه و نمایش نامه، کارگردانی و نگارش آثار نظری در زمینه داستان نویسی، تحلیل داستان، نویسندگی و مبادی ادبیات داستانی جایگاه بارز و در عین حال کمتر شناخته شده ای دارد. او نویسنده ای است صاحب سبک، توانا در توجه به عناصر چند گانه داستان و شخصیت پردازی. این پژوهش به بررسی عنصر گفت و گو در داستان بر جاده های آبی سرخ نادر ابراهیمی پرداخته است. نادر ابراهیمی در این داستان که بر پایه مستندات نوشته است با استفاده از عنصر گفت و گو که یکی از شاخصه های برجسته ی داستان است تونسته با مخاطب ارتباط درستی بر قرار کند که بررسی چنین ارتباطی می تواند به بنیان نهان داستان معاصر و معرفی بن میاه های فکری و اندیشه ی نویسنده کمک کند. از آنجا که عنصر گفت و گو بحث گسترده ای است و از زوایای مختلف قابل بررسی، نگارنده در این پژوهش سعی کرده است با تعریف جامع و دقیق از عنصر گفت و گو و مفاهیم وابسته به آن با تکیه بر شواهد لازم کاربرد عنصر گفت و گو را مشخص کرده و به تحلیل یافته ها بپردازد. با اساس قرار دادن یافته های این پژوهش می توان نقش مهم عنصر گفت و گو در سایر آثار ابراهیمی و حتی سایر آثار داستانی را تبیین کرد.

بررسی سبکی مجموعه داستان"آبشوران" اثر علی اشرف درویشیان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - پژوهشکده ادبیات 1391
  ناهیده غلامی   علی اکبر عطرفی

اصطلاح «سبک» در زبان شناسی و ادبیات بر نحوه ی رفتارهای زبانی افراد اطلاق می شود. چارچوب یک اثر ادبی روایی، بخش های سازنده ی سبک آن یعنی ساخت زبانی، جهان بینی و پرداخت هنری را در بر می گیرد. سبک یک نویسنده یا شاعر در واقع، تمامی مختصات فکری، ادبی و زبانیِ مشترکی است که به صور گوناگون در آثار او پراکنده است. در بررسی سبکیِ یک متن ادبی علاوه بر عناصر درون متنی باید آن دسته از عوامل بیرونی ای که به خاستگاه و شرایط اجتماعی، تاریخی و... نویسنده مربوط می شوند، نیز توجه کرد. پژوهش حاضر به تحلیل سبک شناختی مجموعه ی «آبشوران» اثر علی اشرف درویشیان می پردازد. درویشیان نویسنده ای است با اندیشه های جامعه گرایانه و عدالت طلبانه که دیدگاه های سیاسی و اجتماعی خود را در اکثر داستان هایش انعکاس می دهد. وی را جزء نویسندگان «متعهد» به شمار می آورند. شخصیت های روستایی، کارگران وحاشیه نشینان و مضامینی چون فقر، جهل، بیکاری و عوارض فاجعه بار آن از عناصر تکرار شونده در آثار وی از جمله آبشوران است. به طور کلی شاخصه های سبکی در این اثر متناسب با محتوای اصلی آن و دیدگاه نویسنده است. به عنوان مثال، بسامد بالای افعال مادی، زمینه ی فکری ِ نویسنده را نشان می دهد. به کارگیری جملات کوتاه و اصوات، استفاده از زبان محاوره، کاربرد اصطلاحات بومی و محلّی، بسامد بالای وجه اخباریِ عبارات، ایجاز، گزینش خاص واژگان، کاربرد صفات متناسب با فضای داستانی، بهره گیری از تشبیه و کنایه، انتقاد از باورهای خرافی عامیانه، نمایش تبعیض از مهم ترین خصوصیات سبکی آبشوران محسوب می شوند. هدف از انجام این تحقیق، بررسی سبکی داستان های به هم پیوسته ی مجموعه ی آبشوران در سه سطح فکری و زبانی و ادبی و واکاوی تاثیر عوامل بیرونی و محیطی، گویش محلی و همچنین تجارب اجتماعی و فردی نویسنده بر سبک شخصی او است.

تحلیل ساختاری رمان قیدار رضا امیرخانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده زبان و ادبیات فارسی 1392
  علی حسین خانی   علی اکبر عطرفی

هر متنی ساختار ویژه ای دارد و شناخت هر ساختاری در گرو شناخت عناصر تشکیل دهنده ی آن و نیز درک روابط و مناسبات میان این عناصر است. تنها پس از شناخت دقیق ساختار هر متن است که می توان آن را زیر گروه یک نوع ادبی خاص قرار داد. میزان تأثیر آثار داستانی بر جامعه و نقش این آثار در ایجاد آگاهی بر کسی پوشیده نیست. رمان امروزه به عنوان یک شکل رایج برای بیان مسائل هنری و مشکلات جامعه پذیرفته شده و بسیاری از نخبگان و روشنفکران، اندیشه ها و دیدگاه های خود را در قالب این نوع ادبی بیان می کنند. خوانندگان نیز با مطالعه ی این آثار، تجربه های متفاوتی از آنچه در زندگی روزمره برایشان پیش می آید؛ در این نوع ادبی می یابند. آنچه که علاوه بر مطالعه ی این آثار، باید مورد توجه و بررسی عمیق تر و بیشتری قرار گیرد، توجه به شگردها و ابزارهای داستان نویسی مورد استفاده ی نویسندگان و پی بردن به موفقیت و یا عدم موفقیت آنان در استفاده از این شگردها و ابزارهاست. تحلیل و بررسی آثار داستانی معاصر، از جهات گوناگون، از جمله شناخت عناصر داستان، بررسی زبان و اصطلاحات عامیانه و همچنین توجه به فرهنگ و شرایط اجتماعی هر دوره، ضرورت دارد. از آثار داستانی قابل توجه در این زمینه، رمان های رضا امیرخانی نویسنده ی توانای معاصر است. این پایان نامه به بررسی و تحلیل ساختار و عناصر داستانی در رمان "قیدار" می پردازد.

تحلیل و بررسی شخصیت های رویایی-تخیلی (فانتزی) در داستان های کوتاه دهه هشتاد با تکیه بر نویسندگان برجسته دوره
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده زبان و ادبیات فارسی 1392
  فرشته خلج   علی اکبر عطرفی

فانتزی قالب ادبی پرجاذبه ای است که بیشترین مخاطبان آن را کودکان و نوجوانان تشکیل می دهند. در حوزه های مختلف ادبیات کودک و نوجوان مانند شعر، رمان و قصه، مقوله داستان کوتاه به ویژه داستان های تخیلی در میان کودکان و نوجوانان طرفداران بسیار زیادی را به خود اختصاص داده است. یکی از دلایل این امر، به کار رفتن شخصیت های غیر واقعی و تخیلی است که به طور ناخودآگاه بر ذهن و روان نوجوانان تأثیر می گذارد و دیگری به علت کوتاهی و حجم کم مطالب، در داستان کوتاه است که با میزان حوصله و توان نوجوانان در درک آن سازگار و هماهنگ است. در این تحقیق نخست به تحلیل عنصر شخصیت به ویژه شخصیت های فانتزی، سپس به نوع شیوه توصیف در داستان های کوتاه و بعد به ویژگی های زبانی داستان ها پرداخته شده است. این داستان های تخیلی از میان نویسندگان کودک و نوجوان انتخاب شده اند و مربوط به گروه سنی نوجوانان هستند. نوع فانتزی به کار گرفته شده در داستان ها اغلب از نوع انسانی و شخصیت آن ها اغلب از نوع شخصیت ایستا و تک بعدی است. دو نوع شیوه توصیف، اول شخص و سوم شخص در داستان ها به کار گرفته شده اند. از نظر ویژگی های زبانی، زبان ساده و قابل فهم همراه با آرایه های غیر پیچیده در متن داستان ها وجود دارد.

نگاهی انتقادی و تحلیلی بر سیر تاریخ ادبیات در سه مقطع ابتدایی،راهنمایی، دبیرستان از سال1357 تا 1390
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1392
  مریم حق شناس   علی اکبر عطرفی

چکیده تاریخ ادبیات روند تحول و تغییر و تطوّر زبان و ادبیات را در گذر زمان نشان می دهد. در واقع باید نقطه عطف های تاریخ ادبیات را در بزنگاه های تغییر، در لحظاتی که ادبیات در مسیر تحول گام بر می دارد، جستجو کرد. دو دانش تاریخ و ادبیات در حیط? تاریخ ادبیات دو مفهوم جدا از هم نیستند بلکه مفهوم مشترکی را شکل می دهند. در واقع آن چه در این دانش گفته می شود، تاریخِ ادبیات است. بنابراین مولفه ها و مواد تاریخ و یا ادبیات صرف، با مولفه-های تاریخ ادبیات فرق های اساسی دارد و از این فرق ها، تفاوت روش و رویکرد ناشی می-شود. پس مورخان ادبی باید نهایت دقت را در گزینش رویکرد و روش مناسب برای نگارش تاریخ ادبیات به کار برند و شناخت و آگاهی بسیاری از قلمروها و زمینه های تاریخ-ادبیات داشته باشند. قدمت تاریخ ادبیات نویسی در ایران به حدود یک قرن می رسد. رویکردی که بیشترِ تاریخ-ادبیات ها برگزیده اند، معطوف به تاریخ سیاسی و اجتماعی است و وجه غالب این کتاب ها، بعد زندگی نامه ای و وقایع نگارانه است. این رویکرد را حتی در تاریخ ادبیات هایی که برای مدارس در بین سال های 1357 تا 1390 نگاشتند، به خوبی می توان دید. هدف ما در این تحقیق شناساندن و تحلیل کتاب های شاخص تاریخ ادبیات و در ادامه بررسی سیر تاریخ ادبیات در سه مقطع ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان، با دیدگاه انتقادی و تحلیلی است. سعی کردیم تمام نگاه ها به سمت کاربردی شدن تاریخ ادبیات سوق داده شود و نیز خارج شدن این درس از حالت خشک و ایستایی، از اهداف این تحقیق است.

بررسی انتقادی و تحلیل روش های تحقیق در ادبیات فارسی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1389
  اسماعیل نرماشیری   احمد تمیم داری

عمده ترین ابزار برای توسعه متناسب علمی هر رشته تحقیق و روش های آن است. دانشجویان با این امکان می توانند ضمن تحکیم مبانی آموزشس خود شیوه های نوآفرینی را هر چه بهتر و علمی تر فراگیرند ودر مسیر آموزش های کلاسی به خوبی یاد می گیرند تا از محفوظات پروری صرف آرام آرام کناره گیرند و با تامل و ادراک علمی به تجزیه و تحلیل متون و آثار ادبی مبادرت ورزند از ابزارهای پژوهشی رشته های دیگر با توجه به حفظ اصالت متون فرهنگی و مشخصه های علمی رشته زبان و ادبیات فارسی بهره جوییم.

تحقیق و تصحیح رساله حسین وفائی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده زبان و ادبیات فارسی 1392
  ندا کافی کنگ   رضا مصطفوی سبزواری

این اثر تحقیق و تصحیح رساله حسین وفایی است.در این اثر 4 نسخه موجود در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و کتابخانه ملک بررسی شده است. روش ما در این پژوهش، تصحیح التقاطی است.در این روش یک نسخه که از همه صحیح تر به نظر می رسد به عنوان اساس برگزیده می شود، سپس سایر نسخ ها با آن مقابله می شود.نهایتا تفاوت های میان آنها در پاورقی ذکر می شود. رساله حسین وفایی فرهنگ لغتی است مربوط به قرن 10 هجری قمری.از این رساله 4 نسخه خطی در کشور ایران موجود است، که توسط ندا به عنوان پایان نامه دوره کارشناسی ارشد رشته زبان وادبیات فارسی تصحیح شده است. این رساله 2425 لغت دارد،که معمولا هر کدام مثالی به همراه دارد. البته اگر هر کدام مثالی نداشته باشند، توسط مصحح از لغتنامه دهخدا در متن وارد شده است.البته در [ ] تا در متن خللی ایجاد نشود. به اعتقاد اینجانب تصحیح نسخه های قدیمی کتاب های فارسی - به عنوان میراث مکتوب و ماندگار ایرانیان - باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.

تحلیل و تطبیق جامعه شناختی رمان های «مدار صفر درجه» احمد محمود و «دن آرام» میخائیل شولوخف
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1393
  جلال نباتی قطبیه   علی اکبر عطرفی

گونۀ ادبی رمان، مشخّصۀ ادبیّات دوران معاصر است. شخصیّت¬های هر رمان بازگوکنندۀ رفتار و زبان عادی افراد اجتماع است و از ذهن و زبان آن¬ها سخن می¬گوید. هنر رمان در نشان دادن خصلت¬های گوناگون و گاهی متضاد است. رمان ارتباط مستقیم و دوسویه¬ای با جامعۀ خود دارد. شرایط اجتماعی در به وجود آمدن و رشد گونه¬های ادبی مؤثر است. جامعه¬شناسی رمان به تحلیل و بررسی جامعه¬ای که رمان در آن شکل گرفته، می¬پردازد. در این نوشتار با استفاده از نظریّه¬های جامعه¬شناسی رمان و با بهره¬گیری از روش استقرایی، به تحلیل و بررسی و تطبیق دو رمان مدار صفر¬درجۀ احمد محمود، که رویدادهای آن در اهواز و در دهۀ پنجاه شمسی و رمان دن آرام میخائیل شولوخف که رویدادهای آن از سال1913 تا 1922 و در منطقۀ قزّاق¬نشین دُن اتّفاق می¬افتد، پرداخته و نقش اجتماعی زنان، سیاست و حکومت، خشونت و جنگ، عصیان¬های اجتماعی و انقلاب و تمایلات دینی و خرافات و همچنین شباهت¬ها و تفاوت¬های هر دو جامعه را مورد بررسی قرار داده¬ایم. هر دو جامعه مردسالار است؛ درنتیجه، نقش اجتماعی زنان بسیار کم¬رنگ است. حکومت¬ها فردسالارانه و استبدادی است. بین مردم و حاکمان در هر دو جامعه ارتباط دو طرفه و سازنده¬ای وجود ندارد. از نظر حاکمان، مردم به عنوان رعیّت و فرمانبردار محسوب می¬شوند. خشونت در هر دو جامعه وجود دارد؛ ولی در دن آرام به دلیل جنگ داخلی، خشونت و جنگ خیلی بیشتر است. با اینکه دین در دو جامعه متفاوت است، ولی در هر دو جامعه تمایلات دینی و خرافات در بین زنان و پیران بیشتر از جوانان است. شکاف و فاصلۀ طبقاتی بین قشرهای مختلف، باعث ایجاد کینه و نفرت در طبقۀ پایین و در مقابل موجب نگاه تحقیرآمیز طبقۀ مرفّه نسبت به اقشار دیگر شده است.

بررسی تطبیقی و محتوایی دو رمان تهران مخوف (مشفق کاظمی) و دل کور(اسماعیل فصیح)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده زبان و ادبیات فارسی 1391
  هوده وکیلی قمی   علی اکبر عطرفی

مقوله روشنفکری در ایران از خلال دو اثر ادبی در دو دوره زمانی مختلف بررسی شده است.اینکه پدیده روشنفکری در بدو ورودش به ایران، تا چه اندازه یک مقوله صرفا وارداتی ماند، چه تغییرات و تحولاتی در جامعه سبب شد، از مشروطه تا به حال چه سیری داشته است و در حال حاضر در مسیر درست و کارآمدی قرار دارد یا خیر، از جکله سوالاتی است که این پایان نامه حول و حوش آن نوشته شده است. بررسی فرد به مثابه نماینده گروه اجتماعی اش که با عناوینی نظیر نویسنده ، شاعر و ... بع مطرح کردن اندیشه هایش می پردازد، می تواند به برخی سوالات مذکور پاسخ دهد. ادبیات به منزله محل ظهور ذهنیت فرد و گروه اجتماعی که فرد متعلق یه آن است، دارای پتانسیل قابل توجهی برای واکاوی چنین مسائلی است. در این پایان نامه تلاش شده است با بررسی آثار ادبی متعلق به دوره مشروطه و محوریت اولین رمان اجتماعی ایران، مختصات جامعه روشنفکری عصر مشروطه، باز نمایی شود. در اندیشه گلدمن، هر چند هر جلوه ای کار آفریننده فردی آن است اما این طرز فکر و احساس جدا از کارها و رفتارهای سایرین نیست و فقط از رهگذر روابط فردی بین آنها که همه محتوا و غنای خود را به آن می بخشند، به وجود می آید و درک می شود. بنابراین تحلیل و بررسی یک اثر ادبی تنها بررسی یک فرد نیست. بلکه می تواند به مدخلی باشد به بررسی اجتماعی که نویسنده در آن زیست کرده و از آن متاثر شده است.اثر ادبی می تواند باز نممود شرایط اجتماعی باشد

بررسی عنصر گفت وگو در داستان های حسین سناپور با تکیه بر دو داستان «ویران می آیی و نیم? غایب»
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  حمزه دایی چین   علی اکبر عطرفی

چکیده عنصر گفت وگو یکی از عناصر مهم تشکیل دهند? هر داستان است که در داستان های حسین سناپور نیز به آن توجه خاصی شده است. این عنصر در داستان های سناپور موضوع مورد بحث در این رساله می باشد. از آن جا که گفت وگو در داستان عنصر تعیین کننده ای است و نیز پی رنگ داستان و پرداخت شخصیت ها بسیار به آن وابسته است، این موضوع می تواند از اهمیت بالایی برخوردار باشد. روش تحقیق در این رساله به صورت توصیفی تحلیلی، مبنی بر داده های استقرایی می باشد و سعی بر این بوده است که از طریق پرداختن به عنصر گفت وگو و همچنین ارتباط تنگاتنگ آن با زاوی? دید در داستان های حسین سناپور، هرچه بیشتر ویژگی های داستان مدرن در آثار وی نمایان شود. چندصدایی ویژگی دیگری است که وجود آن در آثار سناپور دیده می شود. در نهایت دسته بندی انواع گفت وگو همراه با مثال می تواند در فهم این مقوله یاری رسان باشد. کلیدواژه ها: حسین سناپور، ادبیات داستانی معاصر، گفت و گو، زاوی? دید، چند صدایی، مدرنیسم.

تک نگاری آثار اصغر الهی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1393
  الهام صالحی   علی اکبر عطرفی

با توجه به اینکه اصغر الهی از نویسندگان موفق معاصر است و در زمینه ی شناخت وی و آثارش تحقیقات منسجمی صورت نگرفته است، این پایان نامه در پی بیان شیوه ی داستان پردازی نویسنده ی مذکور، پیروی وی از مکاتب ادبی و تحلیل و بررسی عناصر داستانی در تمامی آثار اوست.روش تحقیق این پایان نامه توصیفی است و در گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای استفاده شده است. جامعه ی آماری مورد استفاده، تمامی آثار موجود اصغر الهی می باشد. در فصل اول کلیات تحقیق شامل: عناصر داستان، مکاتب ادبی، نکات برجسته ی روان شناسی و جامعه شناسی بیان شده و در فصل دوم و سوم با استفاده از اطلاعات مندرج در فصل اول، تجزیه و تحلیل ها صورت پذیرفته است.

مقایسه ده اثر ادبی شاهکار جهانی کودک با ده اثر تألیفی داخلی (گروه سنی ب و ج) در بحث مولفه های تعلیم و تربیت و نحوه پرداخت آن ها
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات 1393
  مینو پیله ور   داود اسپرهم

پژوهش حاضر در حوزه ادبیات داستانی کودک، به بررسی مولفه های تربیتی در ده اثر تألیفی کشورمان پرداخته است که همگی پس از انقلاب اسلامی منتشرشده اند. سپس آثار مذکور از منظر نحوه پرداخت این مضامین در داستان با نگاهی بر پنج موتیف انتخابی موردتوجه منتقدین ادبیات کودک در بحث «تأثیر بر مخاطب» تحلیل می شود.

تصحیح انتقادی و شرح و تحلیل دیوان رضی الدین آرتیمانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1386
  محمود کمالی   علی اکبر عطرفی

چکیده ندارد.

معشوق ستیزی در شعر دوره صفویه و پیشینه های آن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1386
  افسانه ارن   علی اکبر عطرفی

چکیده ندارد.

سبک شناسی اشعار شفیعی کدکنی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1387
  مهتاب موسوی   علی اکبر عطرفی

چکیده ندارد.

تحلیل تصویر آفرینی در دست نوشته های داستانی کودکان و نوجوانان (براساس پیکره موجود در شورای کتاب کودک از سال 1375 تا1385)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1387
  فاطمه دارنگ   نعمت الله ایران زاده

چکیده ندارد.

بررسی عناصر داستان در سه رمان مهرگیاه، تهران شهر بی آسمان و سیده دم ایرانی نوشته امیرحسن چهلتن
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1388
  فاطمه مرادی   علی اکبر عطرفی

در این پژوهش پس از معرفی اجمالی 16 مورد از عناصر کلیدی داستان، انواع رمان و ویژگیهای رمان مدرن و پست مدرن به تحلیل عناصر داستانی سه رمان مذکور از آثار چهلتن پرداخته شده و با توجه به استفاده نویسنده از تکنیک روایت جریان سیال ذهن به مجموعه ای از شیوه های داستان پردازی چهلتن در بکارگیری عناصر داستان و ارتباط میان آنها پی برده شده است. نگارنده با شرح مفصل و متفاوت عناصر داستان در رمان مدرن به این نتایج دست یافته است: 1.شیوه استفاده چهلتن از عناصر زبان، زمان، طرح، زاویه دید و روایت با تکنیک جریان سیال ذهن سبب فاصله گرفتن شیوه داستان پردازی وی از رمانهای سنتی شده است. 2.تلاش نویسنده در رمانهای تحلیل شده معطوف به خلق آثار رئالیستی با ابعاد سیاسی، تاریخی، اجتماعی و بویژه روانشناختی بوده است.

دهنامه های منظوم در زبان فارسی و روضه المجین ابن عمادشیرازی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تهران 1363
  علی اکبر عطرفی

چکیده ندارد.