جبران خلیل جبران و پائولو کوئلیو، دو نویسنده مشهور در دورهی معاصر به شمار میآیند که آثار فاخر و ارزشمندی به جامعهی بشری عرضه کرده اند. هدف اصلی این پژوهشگر از پرداختن به آثار این دو نویسندهی برجسته و بویژه تأثیرپذیری پائولو از جبران، این بوده است که افکار متعالی و انسان ساز آنهارا به روش تطبیقی و مقایسه گونه، به جامعهی دانشگاهی و فرهنگی معرفی نماید، چرا که موضوعاتی چون عشق، عرفان،خودشناسی، خداشناسی، وحدت وجود، مرگ و زندگی، سنن و قوانین، و مباحثی از این قبیل، به طور مستقیم با شخصیت و هویت آدمی ارتباط تنگاتنگی دارند. سوال اصلی این تحقیق این بوده است که پائولو در چه زمینههایی از آثار جبران تأثیر پذیرفته است؟ فرضیه ای که مطرح شده است این است که پائولو در زمینههای عشق، عرفان، خودشناسی، خداشناسی، وحدت وجود، مرگ و زندگی، سنن و قوانین، و.مباحثی از این قبیل از جبران تأثیر پذیرفته است. پژوهشگر در این تحقیق، با مطالعهی دقیق آثار دو نویسنده، ابتدا موضوعات مشترک را استخراج و سپس طبقه بندی نموده و آنگاه آنها را درقالب چهار فصل بررسی و تجزیه و تحلیل نموده است. دیدگاههای مشترک و گاهی نگاههای متفاوت دو نویسنده، جداگانه مطرح و بررسی شده است. پس از پایان تحقیق، این نتیجه به دست آمده است که تأثیرپذیری پائولو از جبران، امری است انکارناپذیر و گرد آوری مجموعه نامه های جبران خلیل جبران خود دلیلی است قاطع بر صدق مدعای محقق.

برای نزدیکتر شدن بیشتر به مفاهیم قرآن، باید دانست که بسیاری از کلمات، گذشته از معنای ابتدایی و اساسی، در ترکیبات و حوزه های مختلف، وجوه و چهره های گوناگونی به خود می گیرند و نمی توان همه جا این کلمات را به یک وجه معنی کرد. سه کتاب «الاشباه و النظایر» مقاتل بن سلیمان ، «وجوه قرآن» تفلیسی و «وجوه القرآن» نیشابوری در زمینه ی وجوه مختلف واژگان قرآن نوشته شده اند. در این سه کتاب وجوه واژه ها در خلال بافت و سیاق بیان شده است. و در برخی موارد نیز در ذکر این وجوه، به شان نزول آیات و سوره ها توجه گردیده است. البته وجوه مطرح شده برای واژه ها در برخی موارد یکسان می باشد؛ یعنی هم از نظر تعداد وجوه و هم از نظر نوع وجوه بیان شده تفاوتی با هم ندارند اما در مواردی، هم در تعداد وجوه و هم در وجه گفته شده تفاوت وجود دارد. هم چنین در آیات استشهادی ذکر شده برای این وجوه در عین وجود شباهت ها، تفاوت هایی هم وجود دارد و این تفاوت صرف نظر از تعداد وجوه، در نوع آیات استشهادی هم دیده می شود. در این پایان نامه سعی گردیده موارد فوق الذکردر این سه کتاب مورد بررسی تطبیقی قرار گیرد. کلید واژه ها: وجوه و نظایر، مقاتل بن سلیمان، تفلیسی، نیشابوری

چکیده: کشور عراق در سوم مارس 2003 میلادی (اول فروردین 1382هـ.ش) از سوی آمریکا و هم پیمانانش مورد هجوم قرار گرفت و در 9 آوریل همان سال با سقوط بغداد، به اشغال کامل درآمد. با آغاز اشغال، سقوط رژیم بعث، دستگیری و اعدام صدام حسین و دیگر تحولات سیاسی، جامعه ی عراق وارد مرحله ی تازه ای از بحران ها شد. شاعران که در دوره های مختلف تاریخ بشر، آلام وطن را بر دوش خود حمل نموده اند، در این دوره نیز (2009-2003م) مهمترین تحولات عراق را در شعر خود منعکس نموده اند. در زمینه ی تحولات سیاسی، به ورود اشغالگران، اقدامات آنها و ترسیم چهره ی واقعی آنان که همان چپاولگران نفت، وحشیانی با منشهای حیوانی گوناگون و گاهی اسلام ستیزانی بی رحم هستند، پرداخته اند. علاوه بر اشغال، تجزیه ی عراق را به عنوان تحول سیاسی مهم دیگری در شعر خود بازتاب داده اند. در زمینه ی اوضاع اجتماعی- اقتصادی به بیان کشتارهایی که صحنه ی هر روزه ی خیابانهای عراق است، پرداخته اند. میان چپاول عراق و مشکلات اقتصادی و فقر مردم رابطه ای مستقیم برقرار نموده و مهاجرت اجباری و پایمال شدن ارزشهای انسانی را از دیگر اوضاع اجتماعی- اقتصادی جامعه ی خود برشمرده اند. در زمینه ی اوضاع دینی، به هتک حرمت ها، اقدامات اسلام ستیزانه و دست بردن در آیین های دینی توسط اشغالگران، اشاره دارند. در کنار ترسیم اوضاع سیاسی، اجتماعی- اقتصادی و دینی جامعه ی خود، از اسلوبهای مختلفی همچون طنز تلخ، رمز، فراخواندن شخصیتهای موروثی عراق و غیره... استفاده نموده اند. شاعران عراقی در این دوره، مضامینی از جمله، دعوت مردم به جهاد و مقاومت، عشق به وطن، فخر، سرزنش کردن سران عراقی و گاهی عربی و نکوهش شخصیتهای روحانی نما، فقدان آزادی، امیدواری به بهبودی اوضاع، غم و اندوه، ناامیدی از آینده ی عراق و موضوعات دیگری را در اشعار خود گنجانده اند. کلمات کلیدی: بازتاب اوضاع، اشغالگران، شعر معاصر عراق،

چکیده «صلاح عبد الصبور» یکی از مهمترین پیشگامان جنبش شعر نوی عرب در مصر و هم ردیف شاعرانی همچون بدر شاکر سیاب، نازک الملائکه، عبدالوهاب بیاتی، خلیل حاوی و دیگر طلیعه داران این جنبش می باشد. وی در سال 1931 در شهر زقازیق مصر متولد شد و تحصیلات خود را در رشته ی ادبیات عرب در دانشگاه قاهره به اتمام رساند و به تدریس و سپس نویسندگی و سرودن شعر روی آورد. با ادبیات اروپا و نویسندگان و شاعران آنجا آشنایی پیدا کرد و از «تی.اس.الیوت» در افکار و سبک، تأثیر زیادی پذیرفت. عبد الصبور از آرایش های کلام بیزار بود بنابراین زبان او به زبان روزمره ی مردم نزدیک شد و از ضرب المثل های رایج در زندگی مردم بهره برد و به موضوعات مبتلابه جامعه پرداخت؛ چرا که وظیفه ی شعر و شاعر را، خدمت به جامعه و مردم می دانست و همواره اندیشه ی اصلاح جامعه را در درون داشت و لذا شاعری اندوهگین و رنجور و دردمند بود. اما شیوه ی کار در این پژوهش بدین صورت است که پیش از پرداختن به زندگی و سبک عبد الصبور، با مطالعه ی دیدگاههای نویسندگان و صاحب نظران در مورد سبک و سبک شناسی، به چارچوب کلی کار دست می یابیم. پس از آن وارد مطالعه ی زندگی و اشعار وی شده و از موارد مکرر در اشعار وی مانند تکرار و اسطوره و روابط درون متنی و...فیش برداری نموده و نهایتاً به سبک بیان ویژه ی او می رسیم. البته عبد الصبور نیز همانند سایر ادباء و شعراء از کلیه ی علوم بلاغی و ادبی بهره برده ولی چون پژوهش حاضر از زاویه ی سبک شناسی به آثار او می نگرد، بنابراین همه ی مسائل ارزش سبکی نداشته و قابل ذکر در این گفتار نبوده است. این پایان نامه در چهار فصل ارائه شده که پس از کلیات پژوهش، در فصل نخست، به مفهوم سبک و سبک شناسی پرداخته شده است تا چارچوب یک کار سبک شناسانه روشن شود. در فصل دوم پس از سیری در زندگانی پنجاه ساله ی عبد الصبور به نخستین سطح از سطوح سبک شناسی متون یعنی سطح زبانی پرداخته ایم که خود این سطح به سطوح آوایی، لغوی و نحوی تقسیم می شود. در گفتار سوم به ویژگی های فکری اشعار صلاح عبد الصبور پرداختیم و مسائلی را که دغدغه های فکری او بوده اند، مورد بررسی قرار داده ایم. فصل چهارم که سطح ادبی نام دارد به مسائل بیانی و بلاغی پرداخته با این تفاوت که تمام این مسائل چون ارزش سبکی نداشته اند مورد بررسی قرار نگرفته اند و تنها مبحث رمز، نماد، اسطوره وبینامتنی (تناص) که به طور برجسته در شعر او بوده، مورد ارزیابی قرار گرفته است. لازم به ذکر است که در ترجمه ی اشعار از ترجمه های موجود در مقالات فارسی مورد استفاده در این پژوهش مانند ترجمه های دکتر سید حسین سیدی و ترجمه های دکتر فرامرز میرزایی وهمکاران نیز در مواردی بهره برده ایم.

چکیده: ضربالمثلها آیینهی تمامنمای فرهنگ هر جامعه به شمار میآید؛ لذا بررسی و تحلیل آنها از زوایای مختلف میتواند ما را نسبت به دیدگاهها، افکار و اندیشه و آداب و رسوم یک فرهنگ آشنا نماید. در زبان و فرهنگ عربی- اسلامی نیز ضرب المثل از جایگاه والایی برخوردار است و موضوعات و مباحث متعددی در آن قابل بررسی است؛ لذا بهخاطر گستردگی موضوعات، ما در این پژوهش، فقط به موضوع مهم «بایدها و نبایدهای اخلاقی»پرداخته ایم. در این پایاننامه منبع اصلی گزینش امثال، کتاب «مجمعالأمثال» میدانی بوده و سعی شده است تا از منظر حوزه های معنایی به بررسی و تحلیل ضربالمثلهای عربی در این حوزه پرداخته شود. پس از تحلیل معناشناختی ضربالمثلهای دالّ بر بایدها و نبایدهای اخلاقی، مشخص شد که هر صفت اخلاقی خواه از نوع رذائل و خواه از نوع فضائل دارای یک حوزه معناشناختی است که در عین مشابه بودن الفاظ یک حوزه، تفاوتهای معنایی هر یک از واژگان با یکدیگر بهخوبی قابل مشاهده می باشد که با در نظر گرفتن روابط واژگان یک حوزه با یکدیگر، معنای اصلی آن آشکارتر خواهد شد. در این کار تحقیقاتی ابتدا ضربالمثلهایی که بر بایدها و نبایدهای اخلاقی دلالت دارند استخراج و جمعبندی شده اند و سپس مورد تحلیل معناشناختی قرار گرفته اند. به اینصورت که برای هر صفت، یک حوزه معناشناسی تعریف شد و پس از آن، هر یک از کلید واژگان یک حوزهی معنایی جداگانه شرح داده شد سپس امثال دالّ بر آن صفت آورده شده است. کلیدواژهها: تحلیل معناشناختی، بایدها و نبایدهای اخلاقی، ضربالمثل، مجمعالأمثال، میدانی.

پی بردن به فلسفه کامل و علت تامه همه احکام و مسائل اسلامی برای بشر عادی ممکن نیست و آن چه که ما می شناسیم و فقهای اسلامی با استفاده از کتاب، سنت، عقل و اجماع به آن دست می یابند، فلسفه و حکمت احکام است. فروع دین در شرع مقدس اسلام از جایگاه و اهمیت ویژه برخوردار است؛ زیرا این امور در بردارنده اعمال و رفتار هر مسلمان است و خداوند متعال هدف آفرینش انسان را عبادت و بندگی بیان می فرماید. شناخت فلسفه و حکمت احکام می تواند به شخص مکلف انگیزه دهد و او را در میدان عمل یاری کند. بنابراین انجام تحقیقی در مورد بررسی حکمت و فلسفه فروع دین ضروری به نظر می رسد. در این پایان نامه سعی شده با تکیه بر دیدگاه امیرالمومنین علی (علیه السّلام) در نهج البلاغه و سایر کتب حدیثی و روایی به بررسی فلسفه فروع دین پرداخته شود. روش تحقیق کتابخانه ای و بر اساس فیش برداری می باشد که پس از جمع آوری اطلاعات و برقراری رابطه منطقی بین آن ها مطالب مورد بررسی قرار می گیرد. علی بن ابی طالب (علیه السّلام) در جاهای مختلف فلسفه هر یک از فروع دین را به زیبایی تبیین می فرماید که از جمله مهم ترین آن ها؛ زدودن تکبر و غرور، رام شدن شهوات، قرب الی الله، سلامت در دنیا و آخرت، جلب رحمت و رضایت الهی، آمرزش و وصول به جنت و ... را برمی-شمارد.

بررسی و تحلیل معنایی واژگان در درون متن بدون توجه به تغییر و تحولات آنها در طول زمان و بیان روابط معنایی موجود در بین آن کلمات، مطالعه ی هم زمانی حوزه های معنایی نام دارد که شاخه ای از علم زبانشناسی محسوب می گردد. در این پژوهش به بررسی حوزه های معنایی بارز و برجسته در شعر لبید بن ربیعه یعنی: «1- حوزه معنایی مرگ 2- حوزه معنایی جنگ 3- حوزه معنایی زندگی 4- حوزه معنایی ارزشهای اخلاقی» با دیدگاه هم زمانی پرداخته است. تمامی واژگان دالّ بر مرگ چون: ثلل، خبال، منیه، موت، زعاف و... و واژگان دالّ بر جنگ که خود شامل پنج حوزه معنایی: «جنگ و جنگجو، ابزارهای جنگی، شجاعت و دلاوری در جنگ، روابط منفی در جنگ، واحدهای رزمی» می گردد چون: حرب، هیجا، قتال، نطح و ... ، الفاظ دالّ بر زندگی که خود شامل دو حوزه معنایی: «زندگی، دوره های عمر انسان» می شود و هم چنین واژگان دالّ بر ارزشهای اخلاقی مورد محاسبه و تحلیل معنایی واقع گردیده اند. روابط معنایی میان این کلمات هم حوزه چون: ترادف، تضاد، اشتمال، جزء واژگی و نشانداری مشخص شده اند. در نتیجه روشن گردیده که لبید در طول دوره های مختلف عمر و زندگی شجاعانه و با شهامت در پی کسب و حفظ فضایل اخلاقی چون: تقوا، بخشش، بشردوستی و ... با اهل ظلم و ستم مبارزه نموده و در این مسیر نه تنها از مرگ ترس و واهمه ای نداشته بلکه آن را پلی برای رسیدن به سعادت و زندگی راستین دانسته است.

بی شک کودکان آینده سازان هر جامعه ای هستند و پرورش و تربیت دینی شخصیت کودکان امری ضروری است. بنابراین ادبیات دینی کودکان و نوجوانان، با سرلوحه قرار دادن اصول و ارزش-های اخلاقی در قالب قصه های اسلامی، بیان سیره و زندگی نامه ی قهرمانان و برجستگان دین، سعی در تربیت دینی و اخلاقی کودکان دارد و همین امر کودک را با زندگی معنوی آشنا می نماید و به سمت سعادت سوق می دهد. هدف این پژوهش، بررسی و تحلیل مضامین دینی قصه های طارق البکری و داستا ن زندگی شخصیت های اسلامی که نمود عملی و عینی ارزش ها هستند، می باشد. علاوه بر این، با توجه به اصول نظری نقد ادبیات کودکان و با تکیه بر روش تحلیلی – توصیفی، به بررسی جایگاه تصویر، نقد و ارزیابی این اثر می پردازد. در پی این هدف، این سوال به ذهن متبادر می شود که نویسنده چگونه و به چه شیوه ای به آموزش و نهادینه کردن ارزش های اخلاقی در کودکان پرداخته است. نتایج این پژوهش حاکی از این است که طارق البکری (نویسنده ی کویتی) با ارائه قصه هایی در مجموعه اول به صورت تئوری و با استفاده از تمثیل داستانی به آموزش مفاهیم اخلاقی پرداخته و سپس با آوردن قصه هایی از شخصیت های اسلامی به شکل ارائه زندگی آن شخصیت های اسلامی که، گوشه گوشه زندگی آنها ارزش های عملی و نمود یافته است و به گونه ی دیگر، نمود عملی تمام ارزش ها و فضایل اخلاقی هستند، به آموزش عملی پرداخته است و سپس با به کارگیری عناصر تصویر ساز، به ویژه آرایه ی مجاز، استعاره ی مکنیه و تشخیص، پویایی و نشاط خاصی را به متن بخشیده است و در نهایت با داشتن زمینه و عناصر اخلاقی، مانند استشهاد به آیات قرآن کریم و احادیث نبوی و بیان شأن نزول و... مشخص شده که اثر دارای رویکردی اخلاقی بوده و مورد نقد اخلاقی و ارزیابی قرار گرفته است.

گفتمان که در مقابل واژه ی (discourse) نهاده شده است مفهومی است میان رشته ای که در بسیاری از رشته ها ی علوم اجتماعی کاربرد دارد. گفتمان به طور کلی به ساخت یا بافت زبان در مراحل بالاتر از جمله اطلاق می شود. تحلیل گفتمان، یکی از ابزارها ی تحلیل متون ادبی است که ارتباط بین ساختارها ی گفتمان مدار و دیدگاه ها ی اجتماعی حاکم بر تولید گفتمان را بررسی، توصیف وتوجیه می کند، تحلیل گفتمان ادبی به عنوان یکی از فروع تحلیل گفتمان به بررسی و نقد متون ادبی از جنبه ساختارها ی زبانی و بافت متنی و هماهنگی آن ها با بافت موقعیتی می پردازد. نهج البلاغه به عنوان مجموعه سخنانی فروتر از قرآن کریم و فراتر از کلام بشری همواره مورد بررسی و تحلیل پژوهشگران قرار گرفته است، اما یکی از ویژگی های شایان توجه درباره نهج البلاغه ویژگی گفتمان ادبی است که به نظر می رسد کمتر مورد پژوهش و بررسی قرار گرفته است، در حالی که بخشی از زیبایی ها ی کلام امام (ع)، به ارتباط و هماهنگی بین ابزار های ادبی درون متنی و بافت موقعیتی آن ها مربوط است، این پژوهش در پی آن است با روش توصیفی-تحلیلی و از منظر تحلیل گفتمان ادبی به بررسی4 خطبه ی مشهور (توحید، شقشقیه، جهاد و متقین) پرداخته و به این پرسش پاسخ دهد که گفتمان ادبی حضرت(ع) در خطبه های مذکور، براساس تناسب بین بافت متن و بافت موقعیتی آن ها دارای چه ویژگی هایی است. نتایج بررسی نشان می دهد که: در خطبه ی توحید، با توجه به موقعیت شبهه و سرگردانی در مسائل اعتقادی، ساختارهای بیرونی و درونی و همچنین روابط بینامتنی خطبه، در پی آموزش مخاطب و تبیین حقایق دینی هستند، این ساختارها در خطبه ی شقشقیه، متناسب با بافت موقعیتی انکار جایگاه امام (ع) از سوی مخاطب، دارای ویژگی اثباتی بوده و در خطبه ی جهاد متناسب با بافت موقعیتی کوتاهی مخاطب در امر جهاد، در پی برانگیختن احساسات مخاطب می باشند و در نهایت، ضرورت تربیت مخاطب در خطبه ی متقین، باعث شده که ساختار کلی گفتمان ایشان در راستای آموزش ویژگی های پرهیزگاران، گزینش شوند.

آزادی لبنان از إشغال گران صهیونیستی درجنگ سی سه روزه سال 2006از بزرگترین حوادث قرن بیستم یکم به شمار می آید واین آزادی منجر به تغییرات چشم گیری در زمینه های سیاسی ،اجتماعی واقتصادی شد وادبیات بخصوص شعر در لبنان یک آیینه تمام نما است برای بازتاب نابودی وکشتار ومصیبتهایی که آشغال گران مرتکب شدند وهمچنین بیان آنچه رزمندگان مقاومت اسلامی از شکست مستکبران وسپاهیانشان از خود نشان دادند ،وشعرای لبنانی در این جنگ تلاش کردند که نقاب تزویر ودروغ رااز چهره آشغال گران بردارند ،وهمچنین ملت لبنان نیتهای پلید که آن را بشت دمکراسی پوشالی پنهان کرده بودند آشکار کردند وشعرای لبنان از روشهای مختلفی برای بیان قهرمانیهای حزب الله استفاده کردند از جمله آنها رمز والتمثیل وفرآخوانی شخصیتهای صدر اسلام است .پیروزی حزب الله در جنگ تموزبه شعر مقاومت یک رنگ دینی بخشیده است وقهرمانان مقاومت اسلامی را به صورت مستقیم وغیر مستقیم نشان داده است وشاعر مقاومت متون دینی وتاریخ دینی را به کار می گیرد و آن را بااشکال مختلفی به شکل حماسی نشان می دهد واین اشعار رابه گذشته وصل می کند تا جایی که مخاطب برای شعر مقاومت جنوب یک شکل اسطورای را به وضوح لمس می کند ومتوجه بزرگی عرصه ها ومیدانها یی که این اشعار در بر دارند می شود .روش مورد استفاده روش توصیفی وتحلیلی است که در صدد تبلور حزب الله نزد شعراء لبنان ودیگران است سبس بیان نقش رهبر در ترویج روحیه مبارزه بین ملت وتشویق انقلابیون تا ساحل پیروزی.

چکیده: ایلیا ابوماضی شاعر توانای لبنانی، یکی از برجسته ترین شعرای مهجر در اوایل قرن بیستم به شمار می آید، می توان بارزترین ویژگی های ادبیات مهجر را، تقلید، نوآوری و دوراندیشی در مسائل زندگی دانست، که شعر ابوماضی نیز بی بهره از این خصائص نبوده است. اما آنچه این پژوهش در پی آن است، جنبه های «مرگ اندیشی» شعر این شاعر بزرگ است. با بررسی دیوان ابوماضی در می یابیم، که شعرش سرشار از نکات و اشارات مرگ اندیشانه است، که تا حدی رنگ فلسفی آن هر جوینده ی حقیقت مرگ را مجذوب خویش می سازد. با توجه به مضامین اشعار ابوماضی، از بیان مرگ اشخاص، مرگ اندیشه ها، مرگ عاطفه ها، مرگ خیال، مرگ عشق و... معلوم می شود، درون مایه ی افکارش تا حدی با فلسفه ی مرگ اندیشی عجین شده است. این پایان نامه به دنبال پاسخ این سوال است، که در حوزه ی معنایی مرگ، در اشعار ابوماضی چه روابط معنایی را می توان دریافت؟ بنابر مطالعات انجام شده در واحدهای حوزه ی معنایی مرگ، روابط معنایی متنوعی همچون، (ترادف)، اشتمال (هم معنایی و شمول معنایی)، جزء و کل (جزء-واژگی) وجود دارد. این پایان نامه در سه فصل با عناوین «کلیات، تعاریف و مفاهیم»، «تحلیل معناشناختی واژه ی (موت) و مشتقات آن در اشعار ایلیا ابوماضی» و «تحلیل معناشناختی واژگان هم-حوزه ی (موت) در شعر ایلیا ابوماضی» تدوین و تحلیل شده است.روش تحقیق در این پژوهش تحلیلی توصیفی است. کلمات کلیدی: ایلیا ابوماضی، حوزه ی معنایی، مرگ، شعر معاصر عرب ?

عبدالرحیم محمود از شاعران شهید معاصر فلسطینی است که با درک مشکلات جامعه و انعکاس آن در شعر خود، سعی دارد وجدان جامعه را تحریک و چهره¬ی واقعی صهیونیسم را بر ملا سازد. این شاعر نه تنها در حوزه¬ی ادبیات بلکه عملاً پا به میدان مبارزه با استعمار و اشغال گذاشت و تا رسیدن به درجه¬ی رفیع شهادت، استقامت و پایداری نمود. این پژوهش به بررسی حوزه¬های معنایی بارز و برجسته¬ی مربوط به مقاومت اختصاص دارد و حوزه¬¬¬های معنایی چون: وطن، جهاد و شهادت، جنگ و ابزار جنگی و غیره را در دیوان او با دیدگاه هم زمانی بررسی می¬نماید. شیوه¬ی کار در ابتدا بررسی تمامی واژگان دالّ بر این حوزه¬ها از طریق مراجعه به فرهنگ لغت¬ها است و سپس این واژگان، در درون بیت، با توجه به بافت، تجزیه و تحلیل می¬شود و روابط معنایی بین آن¬ها از جمله؛ ترادف، تضاد، اشتمال و جزءواژگی و غیره تعیین می¬گردد. طرح مختصری از مباحث معنا شناسی مورد نیاز در این پژوهش موجب روشن¬تر شدن فضای کار گردیده است، روش این تحقیق تجزیه و تحلیل زبانی و معنایی است و هدف، آن است تا اشعار این شاعر شهید و قهرمان با استفاده از مفاهیم هم¬نشین و جانشین در حوزه¬ی معنایی تحلیل گردد؛ تا اینگونه راه به عمق اندیشه¬های شاعر ببریم و از طریق عبور از حوزه¬های معنایی نسبت به افکار این شاعر بیدار دل و اوضاع و احوال جامعه¬ی وی آگاه گردیم.

ایلیا ابوماضی شاعر برجسته¬ی ادبیات مهجر آمریکا از جمله¬ی شاعرانی است که اندیشه¬ی غالب بر شعر او، در مرحله¬ی اول زندگی¬اش در مشرق زمین، حول محور خوبی¬ها و بدی¬ها در تعامل با دیگران می¬باشد؛ ایشان بر صفات پسندیده تأکید کرده و انسان را از رذایل اخلاقی همچون کبر، ظلم و ... باز می-دارد. او این مضامین حکمی را در قالب تصاویر حقیقی و خیالی ریخته و آنان را با هنرمندی تمام به تصویر می¬کشد و در این راستا از تصاویر متعارف بیانی و بدیعی بهره می¬گیرد. این پایان نامه با عنوان«تصویرپردازی در شعر ایلیا ابوماضی با تکیه بر مضامین حکمی» سعی دارد به بررسی تصاویر شعری وی پرداخته و به کشف رابطه¬ی این تصاویر در راستای انتقال موثر حکمت به مخاطب به روش توصیفی- تحلیلی و گردآوری شده در شش فصل مجزا بپردازد. پژوهشگر پس از بررسی مضامین حکمی و تصاویر شعری به این نتیجه رسید که ابوماضی تصاویر را به دو علت آورده است: اولاً به خاطر خفقان و رعب حاکم بر جامعه¬اش و در ثانی در جهت غنی¬سازی شعری و تزیین کلام. وی از عناصر تصویرآفرینی همچون تشبیه، مجاز، استعاره، کنایه، رمز و داستان¬های رمزی و تصاویر بدیعی همچون طباق، جناس اشتقاق و تکرار بهره برده است که در میان تصاویر بیانی، تشبیه و در میان تصاویر بدیعی، طباق از بسامد بالایی برخوردار است.

حضور پررنگ شتر در زندگی گذشته اعراب موجب گستردگی حوزه ی معنایی این واژه در زبان عربی گردیده و غالب واژگان این حوزه معنایی در کتاب نهج البلاغه مورد استعمال قرار گرفته است. در این پژوهش با عنوان «دلالت ها و محورهای معنایی «شتر» در نهج البلاغه» سعی بر آن است تا به روش توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر نظریه حوزه های معنایی، در سه فصل مجزا به بررسی نحوه¬ی استعمال واژه های حوزه معنایی شتر و متعلقات آن در این کتاب ارزشمند پرداخته شود و مفاهیمی که آن حضرت به کمک این واژگان ابداع کرده است، مشخص گردد. با بررسی های صورت گرفته در این جستار مشخص شد امام علی(ع) از حوزه ی معنایی این واژه که غالباً در قالب صور بلاغی است، برای تبیین مفاهیمی همچون اسلام و اهل بیت علیهم السلام، خلافت، عقاید، عبادات، اخلاق، آفرینش، فتنه و بنی امیه استفاده نموده است. بار معنایی این واژگان در بافت کلام مشخص شده و شامل مواردی همچون تشویق، مذمت، نکوهش و ... می-باشد.

دین مبین اسلام شامل دستورات و مقرراتی از جانب پروردگار است که عدول از این دستورات، نافرمانی و گناه محسوب می شود. پیامد این نافرمانی ها به صورت شر و حوادث ناخوشایند در زندگی بشر بروز پیدا می کند. نهج البلاغه به عنوان کلام امام علی (علیه السلام) و یکی از منابع معتبر دین اسلام که به «اخ القرآن» ملقب است در جای جای خطبه ها، نامه ها و حکمت ها به تأثیر گناه در بروز شرور و حوادث اشاره فرموده است . این گناهان، در این پژوهش به سه حوزه «اخلاقی، اعتقادی و اجتماعی» تقسیم شده اند؛ از جمله این گناهان: طمع، بخل، ترک امر به معروف و نهی از منکر و عدم اطاعت از رهبری است که پیامد های این گناهان با توجه به کلام امام (علیه السلام) منجر به شروری از قبیل: ذلت و خواری، تسلط اشرار و عدم استجابت دعا و حقارت می شود. پژوهش حاضر با توجه به روش توصیفی-تحلیلی و مطالعه ی کتابخانه ای تلاش نموده است تا به بررسی موارد فوق و مواردی از این قبیل بپردازد. همچنین علاوه بر بررسی رابطه ی بین گناهان و شرور به تحلیل راه کارهای رفع و دفع شرور بر اساس نهج البلاغه پرداخته شده است. تقوا، صدقه دادن، اعمال صالحه، استغفار و توبه و ... از جمله راه های نزول نعمات و دفع و رفع شرور و بلایا و حوادث ناگوارند. پژوهش حاضر به این نتایج دست یافت که گناهان موجب سلب نعمت و زمینه قهر و غضب الهی را فراهم می کند و عمل به قرآن کریم، اطاعت از اهل بیت(علیهم السلام)، عدم ارتکاب گناه، توبه و استغفار، موجب نزول و بارش نعمات الهی است.

پی بردن به معنای دقیق کلمات به راحتی امکان پذیر نیست، چرا که کلمات در جملات متعدد، معنای متفاوتی به خود می گیرند و نمی توان تمامی واژگان یک حوزه معنایی را به طور قاطع مشخص نمود، چرا که بسیاری از کلمات در یک یا چند صفت باهم اشتراک دارند و نکته همین جاست که کار اندکی دشوار می شود. در این پایان نامه سعی شده است با تکیه بر کلام امام علی (ع) در نهج البلاغه و با بهره گیری از سایر کتب حدیثی و روایی هم چنین تفاسیر آیات قرآن به بررسی واژگآن هم معنا در حوزه معنایی عقل با تیکه بر روش معناشناسی بپردازیم. در تحلیل معناشناختی واژگان، ترادف معنایی لُبّ با عقل مشخص شد. درنتیجه دیدیم که نُهیه و حجر و حلم دقیقاً به معنای عقل نیستند بلکه نُهیه به دلیل بازدارنده بودن از بدی ها و زشتی ها، حجر به علت دارا بودن معنای منع و بازداشتن و حلم به سبب معنای بردباری و خویشتن دارای که از لوازم دارا بودن عقل است، این گونه نام گذاری شده اند.

حالبرآنیمکهبهبررسیعناصرداستان هایایناثرارزشمندازجمله؛شیوه هایشخصیت-پردازی؛ابنعربشاهغالبادرمعرفیشخصیت هایمرزبان نامهازشیوه-یتلفیقی؛توصیفمستقیموغیرمستقیمبهرهگرفتهشخصیت های همپویاهستند و هم ایستا و خواننده می تواند از از طریق گفتار و اعمال شخصیت ها به ماهیت آن ها پی ببرد پیرنگ؛غالبداستان هادارایپیرنگوطرحهستندوازرابطه-ایتقریبامنطقیبرخوردارند،گفت وگو؛کهبیشتربهشکلپرسشوپاسخودوطرفهاست.درمبحثصحنه-پردازیبایدگفتکهاکثرمکان هاوزمان هادرمرزبان نامهعامودرموارداندکیبهشکلخاصآمده اندوکشمکش؛درداستان-هایجانورمحورمانندمرزباننامه ابن عربشاهکشمکش،اغلببینشخصیت هایخیروشراست

محمد ماغوط از بزرگان ادبیات معاصرعربی و از پیشوایان و پایه گذران شعر منثور محسوب می گردد. قالب شکنی و گریز از محدودیت سبکی از خصوصیات بارز این شاعر نامی به حساب می آید. از عمده ترین مضامین شعری این شاعر و نویسنده ی نامدار عربی، می توان به اغراض سیاسی، اجتماعی خاص او اشاره کرد. البته غم واندوه نیز از بارزترین مضامین شعری وی است که در مجموعه های شعری او جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است. این امر مستقیماً به روحیات و ویژگیهای شخصیتی او بر می گردد، سابقه ی زندان در دوران نوجوانی و جوانی آن هم به جرم مشارکت در حزب ملی–اجتماعی سوریه از مهمترین عوامل تغییر روحیات ماغوط و گرایش او به سمت اشعار سیاسی و اجتماعی است. از دیگر مضامین مهم شعری ماغوط طنز و سخریه است. طنز در واقع اسلحه است، که ماغوط از آن در جهت بیان عقاید و آراء خود و انتقاد از سیاست های غلط دولتهای عربی در همه ی جوانب استفاده می کند. این نویسنده و شاعر نامی غیر از سرایش شعر و نگارش مقالات و قطعات ادبی جزء بزرگان عرصه ی نمایشنامه نویسی و فیلم نامه نویسی محسوب می گردد، تا آنجا که دو فیلم سینمایی او به نام التقریر و الحدود با هنرمندی درید لحّام بازیگر معروف لبنانی هنوز هم در حافظه ی سوری ها به یادگار مانده است. محمد ماغوط در همه ی نوشته هایش جامعه ی عربی و به خصوص کشورهای اشغال شده ی فلسطین و عراق را مورد هدف قرار می دهد و با انتقاد از کشورهای عربی و جامعه ی جهانی سعی دارد تا پرده از واقعیت های تلخ پوشیده شده بردارد. اگر از ادبیات مقاومت و ویژگی های آن آگاهی مختصری داشته باشیم، می فهمیم، که آثار او را می توان در محدوده ی آثار انقلابی و ادب مقاومت جای داد.