سنت دیرینه و حاکم بر مسیر تحول و تکامل همه ی هنرها،تاثیر هر یک بر دیگری ومبادله ی سبک های مختلف هنری بوده است .دراین میان سرزمین چین و ایران،به عنوان دوتمدن بزرگ و تاثیرگذار، سابقه ای کهن در روابط تجاری و فرهنگی داشته اند . این روابط زمینه را جهت تاثیر پذیری هنر نگارگری ایران در دوره های مختلف ، از نقاشی چین فراهم کرده بودکه از ابتدا به واسطه نگارگری مانوی وارد نقاشی ایران ، و در ادامه با نفوذ سلجوقیان و حمله مغولها در دوره های بعدی به ویژه نگارگری مکتب هرات، جلوه ی بارزی پیدا نمود. این رساله به بررسی هنر نقاشی چین و ویژگی های تاثیرگذار آن بر نگارگری مکتب هرات پرداخته است و در این زمینه با جمع آوری تصاویر ازکتابها و منابع اینترنتی ، از هر گروه چندنمونه شاخص مورد مطالعه وبررسی قرار گرفت.بر این اساس مشخص شد که نگارگری در دوره ی نخست هرات،شاهد جلوه های روشن تری ازحضورنقاشی چین نسبت به دوره ی دوم بوده است و این تاثیر پذیری در مواردی چون : همکناری شعر و نقاشی، طبیعت پردازی و جلوه های تزیینی آن ، مفهوم جدیدی ازفضا ، ارتباط بین عناصرتصویر و کاربرد مرقعات با اسلوب سیاه قلم نمود پیدا کرده است .در ادامه ، این نکته نیز مشخص شد که برخورد نقاشی چین با نگارگری ایران ، به هماهنگی و همسازی عناصرآن انجامید و اینکه نگارگری در این دوره هرگز تحت سلطه نقاشی چین نبوده و توانسته ویژگیهای برجسته و غنی خود را همچنان حفظ کند.

ویژگی حرکت در هنرهای تجسمی و بویژه در نقاشی که کمتر به آن توجه شده است، از مهمترین تجربیات بصری هنرمندان به شمار می رود و یکی از عوامل تاثیرگذار و مهم درآفرینش آثار هنری محسوب می شود که از فرایند دیگر عناصر بصری مانند نقطه، خط، سطح، حجم، بافت و ... حاصل می شود. حرکت از دیدگاه هنرهای تجسمی و همچنین هنرهایی که روی سطح دو بعدی ارائه می شوند با انواع دیگر حرکتها متفاوت است و هنرمندان در دوره های مختلف تاریخی به طرق مختلف از حرکت در آثار خود بهره برده اند.در این پایان نامه به صورت اجمالی به بیان دیدگاه ها و نظرات مختلف در رابطه با حرکت پرداخته شده و جنبه های نمادین و گونه های ایجادحرکت مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین مکتب نگارگری دوم تبریز و اهمیت شخصیت سلطان محمد در شکل گیری این مکتب مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است. و در ادامه تعداد ده اثر از آثار سلطان محمد، منتخب از ((شاهنامه تهماسبی))، ((دیوان حافظ سام میرزا)) و ((خمسه نظامی)) از نظرحرکت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بر این اساس مشخص شد که سلطان محمد در آثار خود از عامل حرکت استفاده نموده است و از مارپیچ هندسی، دوایر هم مرکز و مثلث های تو در تو و بالا رونده در ترکیب بندی آثار خود بهره برده است. روش تحلیل در این پژوهش به شیوه ی توصیفی و تحلیلی بوده است.

در آثار کمال‏الدین بهزاد، معماری نقش ویژه‏ای دارد. مسجد، کاخ، حمام و... جدا از نقش ویژه‏ای که در هندسه و ساختار آثار او دارد، به لحاظ معنایی نیز دارای نقشی دوگانه‏(زمینی/ آسمانی) است. از سویی معماری به منزله‏ی پدیده‏ای که بر زمین برپا و استوار می‏شود پیوند مستقیم با امور واقع‏گرا می‏یابد و از سوی دیگر معماری در فرهنگ عرفانی ایران، که بی‏شک بهزاد هم از آن بهره‏مند بوده‏است، دارای معانی نمادین می‏شود. روش انجام این تحقیق برمبنای ماهیت توصیفی است. گردآوری اطلاعات؛ کتابخانه‏ای، و تجزیه و تحلیل اطلاعات این تحقیق به روش کیفی است.

تصویر گل در نقاشی ایران همواره از جایگاه ویژه ای برخوردار بوده و روش بکار گیری آن در نقاشی ایران از اهمیت خاصی، برخوردار است. موضوع مورد بررسی در این رساله" سیر تحول تصویر گل در نقاشی ایران، از دوره صفویه تا اواخر دوره قاجار" است. ابتدا پیشینه ای از حضور گل در ادوار گذشته هنر ایران در بسترهایی نظیر؛ نگارگری، نقاشی، تذهیب، گل و مرغ، تجلید و نقاشی دیواری آورده شده وبه تاریخچه مختصری از آن اشاره گردیده است. سپس در راستای تبیین هدف اصلی تحقیق، به چگونگی حضور گل در نقاشی ایران از دوره صفوی تا آخر دوره قاجار پرداخته شد. این قسمت با تحلیل و بررسی ?? اثر از آثار نقاشی این دو دوره به همراه تصاویر مربوطه ارائه شده است. این تحقیق که از نوع بنیادی است با استفاده از روش تحقیق توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اینترنت به انجام رسید.

قلمدان سازی گونه ای از هنر ایرانی است که در ردیف صنایع دستی قرار می گیرد و قدمت آن در ایران به دوره ساسانیان برمی گردد. ابتدا قلمدانها را از جنس فلز می ساختند، که نقوش روی آنها بسیار ساده و به شیوه قلمزنی بود ولی در دوره های بعد از جنس چوب نیز قلمدانهای زیبایی خلق شد. در دوره صفوی نقاشی زیر لاکی (روغنی) رونق یافت و هنرمندان را بر آن داشت تا قلمدانهایی از جنس مقوا ساخته و هنر خود را روی آن پیاده نمایند. در ابتدا نقوش روی قلمدان بسیار ساده (گل و بته) بود و ارتباط نزدیکی با نگارگری داشت، ولی ورود نقاشی غربی به ایران و آشنایی هنرمندان با آن نتایج دیگری را به بار آورد، که باعث شد هنرمندان نگاهی طبیعت گرایانه به منظره داشته باشند. در دوره قاجار با ورود قلمدانهای منظره پردازی شده از روسیه به ایران هنرمندان مناظری کاملاً به شیوه اروپایی بر روی قلمدانها نقاشی کردند، چون اکثر نقاشان، قلمدان نگار نیز بودند به همین دلیل منظره پردازی بر روی قلمدانها از دوره صفوی تا اواخر دوره قاجار کاملاً متأثر از منظره پردازی آن دوران بوده است. شیوه تحقیق بر مبنای ماهیت، توصیفی و روش گردآوری اطلاعات، به صورت کتابخانه ای انجام یافته است.

یکی از مضامینی که در نگارگری ایران و هند توسط هنر مندان نگارگر در نسخ مختلف مصور گردیده تصویر پیر بوده است. این تحقیق بررسی جایگاه معنوی پیر و دلایل پرداختن به این شخصیت در موقعیت و فضاهای مختلف و با ظواهری متفاوت در نگاره های ایران و هند مورد بررسی قرار داده است.نتایج تحقیق حاضر نشان داد که به تصویر کشیدن پیر در حالات و موقعیت های متفاوت نشان گر مراتب و منازل سلوک وی در عرفان اسلامی می باشد،و تمامی نگاره ها متاثر از ادبیات و عرفان اسلامی در دو سرزمین ایران و هند می باشد.

در این پژوهش کوشش شد تا درباره ی تقدس آب در نزد ایرانیان و بازتاب آن در نگاره های دوره ی سلجوقیان تا پایان صفوی بررسی شود.نتایج این پژوهش نشان داد که تصویر آب در نقاشی و نگارگری ایران نقش بسزائی را ایفا نموده و از شکل جویبار به سمت شکلهای حوضهای چهارگوش و هندسی در نمای باغ ها تحول یافته است. این پژوهش به شیوه ی توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای به انجام رسیده است.

چکیده : کتاب آسمانی قرآن اصلی ترین معجزه خلقت، که به لحاظ ساخت زبانی، روش، بیان، فصاحت و زیبایی های لفظی و معنوی، به اعجاز معروف شده است. دارای جلوه دیگری نیز می باشد که آن را می توان، «اعجاز تصویری» قرآن نام نهاد که در آن خداوند با بهره گرفتن از الفاظ و کلمات، تصاویری را خلق نموده که به مدد آن، به مفاهیم جان بخشیده و معانی ذهنی و مجرد، موضوعات و حالات نفسانی را به بهترین شکل به نمایش در آورده و آنها را ملموس و قابل فهم نموده است. پزوهش حاضر در پی شناسایی و تبیین ویژگی های تصاویر قرآنی، درصدد اثبات این فرضیه بود که قابلیت های موجود در تصاویر قرآنی منجمله قابلیت نشانه ای آنها، علت اصلی در جذب مخاطب و فهم معانی عمیق آن برای انسان بوده است. روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی و به شیوه کتابخانه ای بوده و در بررسی های صورت گرفته این نتیجه حاصل شد؛ که قابلیت های تصویری قرآن چون بر پایه قوای درونی ومحسوس انسان، بخصوص قوه بینایی اش، می باشد، سبب جذب مخاطبین و درک معانی آن شده است.

خمسه نظامی در زمره نسخی بوده که تعداد قابل توجهی از نسخه های مصور آن، هم اکنون در موزه ها و کتابخانه های ایران پراکنده اند و در میان آنها نسخه هایی است که تا کنون محجور مانده و مورد توجه واقع نشد ه اند. نسخه خمسه نظامی متعلق به قرن دهم ه.ق محفوظ در گنجینه نسخ خطی موزه رضا عباسی، یکی از همین نسخه های تصویرگری شده است که در سده مذکور پدید آمده و بدلیل آنکه تا کنون تحقیقی راجع به آن صورت نگرفته است انتخاب گردید. وبا توجه به سوالهای اصلی تحقیق: - تصاویراین خمسه تا چه اندازه با خصوصیات مکتب تبریز عهد صفوی مطابقت دارد؟ - چه ویژگیهایی از این نسخه خمسه نظامی آنرا از دیگر نسخ موجود متمایز وشاخص نموده است؟ پژوهش حاضر، تلاشی است در جهت معرفی و بررسی ویژگیهای بصری این آثار و به آشکارگی رساندن شباهت ها و وجوه تمایز این نسخه با برخی از نسخه های فاخر و نفیس و نیز برخی از نسخ کم اهمیت تری که همزمان و یا پیش از این نسخه تصویرگری شده اند. و نتیجه حاصله اینکه نگاره های این نسخه با ویژگیهای نگارگری مکتب شیراز قرابت و نزدیکی زیادی داشته و در موارد بسیاری از مکتب شیراز درنیمه اول قرن دهم ه.ق ونیزمکتب ترکمانان شیراز در اواخر قرن نهم هـ.ق متأثر گشته اند. وهمچنین این نسخه از لحاظ نفاست و زیبایی همتای آثار درباری و فاخر هم زمان با خود نیست و بنابراین به عنوان یک نسخه شاخص نمی تواند مطرح شود.روش تحقیق این پایان نامه توصیفی تحلیلی و شیوه گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای بوده است

چکیده: زمان و مکان مفاهیمی است که از دیرباز علی رغم توجه دانشمندان علوم مختلف در هنر نیز جایگاه ویژه ای یافته است. این دو عامل در نگارگری سنتی ایران با عالم مثال درآمیخت و نگارگری ایرانی توانست در یک زمان، اشیاء و اماکن را از زوایای مختلف ترسیم نماید و باعث ایجاد دو عامل هم زمانی و هم مکانی در نقاشی ایرانی گردد. جریانی که از نگاه هنرمند غربی پنهان نماند و در دوره کوبیسم با پشتوانه علمی وارد مرحله جدیدی شد. هم زمان با ورود مدرنیسم به ایران عوامل زیبایی شناسی نقاشی ایرانی دستخوش تغییراتی بنیادین گردید. هرچند که بعد از مدتی گروهی به دفاع از سنت در مقابل مدرنیسم پرداختند. تقابل سنت و مدرنیته باعث شد؛ پرسشهایی در زمینه چگونگی پیدایش عواملی مانند هم زمانی هم مکانی در نقاشی معاصر ایران به وجود آید، پرسشهایی که مدنظر نگارنده این رساله بوده است: 1- در آثار نقاشی معاصر ایران عامل هم زمانی و هم مکانی به چه نحو نمود کرده است؟ 2- آیا نقاشان معاصر در بکارگیری عامل هم زمانی وهم مکانی فقط از پیشینه قدما در نگارگری بهره برده اند؟ در طی پژوهش و بررسی نمونه های موجود در جامعه آماری (33 اثر از آثار نقاشان معاصر ایران) نتایج ذیل به دست آمد: دوعامل هم زمانی و هم مکانی در نقاشی معاصر ایران دارای بیانی جدید در نگاه نقاش معاصر است و این بازتاب درون مایه (موضوع و مضمون) ایست که نقاش برای بیان تجسم خویش برگزیده است، و نقاش معاصر ایران در کاربرد این دو عامل فقط از پیشینه قدما بهره نبرده است. روش تحقیق این رساله توصیفی و شیوه های گرد آوری اطلاعات به صورت ترکیبی (میدانی، کتابخانه ای، و ابزار مشاهده؛ عکاسی، اینترنت و مصاحبه) است.

برقع روبندی است که زنان استان هرمزگان از دیرباز تا کنون از آن استفاده می کنند. رنگ و نقش برقع در مناطق مختلف استان، متناسب با شرایط تاریخی، اقلیمی و فرهنگی، متفاوت می باشد. این تحقیق کارکرد نمادین و جنبه های زیبایی شناسی هنری برقع را بررسی می کند. شناسایی ویژگی فرهنگی منطقه هرمزگان که از نظر مصداق با هنر نقاشی ارتباط دارد، از اهداف این پژوهش بوده است. در جهت پاسخ گویی به این سوال که برقع های متداول در استان هرمزگان از جنبه زیبایی شناسی هنری چه ویژگی هایی دارند، نتایج این پژوهش نشان داد که : 1- رنگ و نقش برقع های استان هرمزگان از اقلیم و شرایط فرهنگی آن منطقه متأثر می باشد. 2- رنگ و نقش برقع های هرمزگان، بیانگر هویت فرد می باشد. به عبارت دیگر می توان دریافت، فردی که از برقع استفاده می کند؛ ساکن کدام منطقه می باشد، مجرد است یا متأهل، جوان است یا پیر. روش انجام تحقیق، توصیفی – تحلیلی بوده و روش گرد آوری اطلاعات شامل مطالعه منابع مکتوب و همچنین پرسش از محققان بومی آغاز شد سپس با رفتن به روستاهایی که ساخت برقع در آنجا انجام می شد و عکسبرداری از انواع آن ها به پایان رسید.

حفریات جنوب شرق ایران شامل استانهای فعلی کرمان و سیستان وبلوچستان معرف فرهنگ و تمدن کهنی می باشد که بیانگر مراحلی از استقرارانسان در این منطقه است.این فرهنگ و تمدن، امروزه نیز در این سرزمین رویت می شود . نقوش حاصل از حفریات باستان شناسان در این منطقه از غنای تصویری قابل ملاحظه ای برخوردار است.تنوع نقوش بر آن داشت تا طبقه بندی در این نقوش صورت پذیرد.تا امکان دستیابی راحت تر فراهم گردد ضمن اینکه کمک می کند تا بررسی نقوش به صورت طبقه بندی انجام پذیرد. در این پایان نامه ابتدا میادین،باستانی استان کرمان و سیستان و بلوچستان معرفی ، سپس نقوش یافت شده طبقه بندی و در پایان این نقوش به لحاظ بصری و تجسمی مورد بررسی قرار گرفت که نقوش در گروههای هندسی ، گیاهی ، جانوری و انسانی طبقه بندی شدند ، همینطور مشخص شد بیشترین قدرت بیان تجسمی آثار مکشوفه جنوب شرق ایران در ایجاز یا ساده کردن نقش است . ضمن اینکه ترکیب، تناسب، تعادل و هماهنگی نیز به عنوان مشخصه در نقوش دیده می شود. بر این اساس در روند انجام این پژوهش، روش توصیفی ، تحلیلی ، و روش جمع آوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای ، میدانی ، انجام پذیرفت .

معماری و عناصر معماری در نقاشی معاصر ایران همچون پیشینه آن در نگارگری به عنوان یکی از عناصر مهم به کار گرفته شده است. با توجه به ارزشهای بصری و بیانی عناصر معماری و کاربرد های بسیار متنوع آنها، این تحقیق در صدد بررسی کارکرد های عناصر معماری در نقاشی معاصر ایران بوده است. هدف از انجام این تحقیق شناسایی جنبه های متفاوت کارکرد معماری در آثار نقاشان معاصر ایران و آشنایی دیگر نقاشان و دانشجویان نقاشی با چگونگی به کار گیری معماری است. این تحقیق به روش توصیفی، تحلیلی بوده و گردآوری اطلاعات، به صورت کتابخانه ای با ابزار فیش برداری، همچنین عکاسی و استفاده از اینترنت بوده است. در راستای تحقیقات انجام شده در رابطه با کارکرد های عناصر معماری در آثار نقاشان معاصر ایران نتایج زیر بدست آمده است. 1- کارکرد عینیت گرای عناصر معماری در نقاشی 2 – استفاده از معماری جهت بیان ویژگی های تز ئینی و پیشینه تاریخی 3 – استفاده از معماری با کارکرد نشانه ای و نمادین 4 – استفاده از معماری جهت بیان مضامین مختلف 5 – استفاده از معماری با کارکرد ساختاری و بیان مفاهیم و حالات درونی و شخصی واژگان کلیدی : معماری- نقاشان- معاصر- ایران

نقش مایه های قومی گنجینه ای بی بدیل از هنر و فرهنگ ایرانی است؛ میراثی ثمره سالها آفرینندگی ملتی است که ذوق و قریحه خود را معطوف خلق آثاری کرده اند که امروزه ما به عنوان هنر کهن و بومی ایران میشناسیم.درسالیان اخیر توجه هنر مندان به این گنجینه معطوف شده و با ایجاد نقب هایی در آن در پی خلق آثاری برامدند که هنر و فرهنگ ایرانی را در خود به همراه داشته باشد .در این بین پرویز تناولی با پژوهش های خود توانست به شناخت جامع تری از این فرهنگ دستیابد و در خلق آثار منحصربه فرد خود در قالب مجسمه و حجم به بهترین شکل استفاده کند.این پژوهش در راستای شناخت چگونگی استفاده از این نقوش در آثارایشان تلاش کرده است و با معرفی این نقوش وفرهنگ منشاءآنها شناختی از جامعه مبدا نقوش داده است و در ادامه با تجزیه و تحلیل 20اثر از آثار آقای تناولی به چگونگی استفاده از این نقوش در آثار ایشان می پردازد.و به این نتیجه رسیده که ایشان از بن مایه نقوش قومی درساخت آثار خود بهره جسته اند. واژگان کلیدی:

در طول شکل گیری نقاشی معاصر توجه هنرمندان ما بیشتر به برداشت هایی تقلیدوار از سبک های هنر مدرن غرب بوده است که در اکثر مواقع هیچ هویت ملی و قومی در آنها مشاهده نمی شود. در این راستا برخی از هنرمندان معاصر با رجوع به تاریخ گذشته ی خود و استفاده از نقوش سنتی سعی در ایجاد فضایی با هویت ایرانی کرده اند. هدف اصلی تحقیق مشخص نمودن تاثیر استفاده از این نقوش در ایجاد هویت است. این پژوهش در پی پاسخ به این سوال می باشد که «آیا استفاده از نقوش سنتی باعث هویت بخشی به این آثار شده است؟». روش انجام تحقیق توصیفی و تحلیلی بوده و شیوه ی گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و اینترنتی می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد که در گذشته هویت با محتوا و مضمون گره خورده اما استفاده از نقوش سنتی در بسیاری از آثار نقاشی معاصر بدون در نظر گرفتن محتوا، و بیشتر با توجه به فرم گرایی، جنبه ی تزیینی پیدا کرده و موجب هویت بخشی نشده است. عناصر بصری هر کدام در بستر زمانی خودش بیانگر بخشی از آن نگاه و اندیشه می باشد و می تواند هویت خود را مشخص کند.

بافت در اصطلاح به نمود و ظاهر یک سطح از جنبه ی قابل لمس آن گفته می شود. این عنصر تجسمی را عموماً با حس لامسه در ارتباط می دانند، در صورتی که بیشتر با استفاده از قوه ی بینایی و در اثر کسب تجربه و در عین حال به مدد هر دو و به طور همزمان تجربه می گردد. دو دسته بافت به طور عمده وجود دارد: یکی مرتبط با تغییرات روی بستر به کمک کلاژ و دیگری تغییراتی که به کمک رنگ و چگونگی استفاده از آن به وجود می آید. هدف از انجام این پژوهش بررسی تأثیر بافت در ایجاد قالبی مناسب برای انتقال محتوای یک اثر نقاشی بود. در این پایان نامه، 57 اثر نقاشی از میان آثار ارائه شده به جشنواره ی جهانی هنر مقاومت 1 و 2 که در آن ها عنصر بافت به شکل بارزی مورد توجه هنرمندان قرار گرفته بود انتخاب شد. پس از بررسی، توصیف و تفسیر بافت در آن ها، علل گرایش هنرمندان به استفاده از بافت در این آثار تحلیل شد. 75.4% از کل آثار بررسی شده در ارتباط با موضوع مقاومت بودند که در 4 دسته ی سیاسی، اجتماعی، فرهنگی-دینی و مرتبط با واژه مقاومت تقسیم بندی شدند. کاربرد بافت در 61.4% از آن ها، به انسجام میان قالب و محتوا منجر شده و در 14% دیگر صرفا تزئینی استفاده شده است. در 24.5 درصد باقیمانده، موضوع آثار قابل تشخیص نبود که در 17.5 % آن ها بافت، موجب ارتقاء کیفیت بصری گردید و در 7% دیگر، بافت به عنوان عنصر صرفا تزئینی به کار رفته بود. بنابراین در آثار نقاشی معاصر ایران، بافت به عنوان قالب مناسب جهت انتقال مفهوم به کار می رود.

رضا عباسی و شاگرد و پیرو ایشان معین مصور، از نقاشان بنام مکتب اصفهان دوره صفوی می باشند. شیوه استاد رضا عباسی چنان مورد استقبال هنرمندان آن دوره قرار گرفت که مکتب اصفهان در زمان شاه عباس اول با نام رضا عباسی مترادف گردید و بیشتر نگارگران نیمه قرن یازده هجری از سبک و سیاق وی پیروی نمودند. ایشان تعداد زیادی پیکره نگاری و تک پیکره از خود بجای گذاشته اند. از میان نگارگران آن دوره معین مصور بیشتر از همه تابع استادش بوده و سعی در حفظ سبک و سیاق ایشان داشته است. معین نیز آثار زیادی از پیکره و تک پیکره نگاری بجای گذاشته که بعضی از این آثار کپی برداری از آثار رضا عباسی بوده است. تحقیق حاضر بر آن است تا ضمن بررسی و آشکار کردن تأثیر پذیری معین مصور از آثار استادش رضا عباسی به ارائه و تبیین ویژگی های خاص پیکره نگاری در آثار استاد معین مصور بپردازد و به این سوال پاسخ دهدکه : با توجه به شاگردی معین مصور نزد استاد رضا عباسی، این هنرمند در چه زمینه هایی از نقاشی استادش تأثیر پذیرفته است؟ نتایج تحقیق حاضر که به شیوه توصیفی ـ تحلیلی انجام شدهنشان می دهد که معین مصور تا حد زیادی در آثارش متأثر از استاد رضا عباسی بوده و از روشهای ایشان به نحو احسن استفاده می کرد. اما در ادامه ی روند کاری خویش آثارش دارای ویژگیهایی شد که او را از استاد خویش متمایز می نمود.

نقاشی انتزاعی یکی از گرایش های بسیار مهم در نقاشی مدرن ایران است که بارها در پژوهش های مختلف به آن پرداخته شده است. این گرایش هنر مدرن از زمان پیدایش خود در ایران تا کنون تحولات بسیاری داشته است که عوامل بسیاری در این تحولات دخیل بوده اند. این پایان نامه که با هدفمطالعه و بررسی عوامل موثر بر تحولات هنریِ نقاشان انتزاع گرا در هنر معاصر ایران، انجام گرفته، برای رسیدن به پاسخ سوالات زیر تدوین شده است: عواملِ موثر بر تحول آثارِ نقاشان انتزاع گراکدامند؟ و مهمترین ویژگیِ آثار نقاشان انتزاع گرا چیست؟ روش به کار گرفته شده در این تحقیق توصیفی-تحلیلی است و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات آن کیفی است. پس از این بررسی به این نتیجه رسیدیم که عوامل موثر در تحولات نقاشی ایران آشنایی هنرمندان ایرانی با آثار هنرمندان اروپایی، گرایش حامیان هنری وقت به تشویق هنرمندان به سوی نوگرایی و سرعت تغییرات در جریان های هنریِ جامعه ی امروز ایران هم چنین به این نتیجه رسیدیم که مهمترین ویژگیِ آثارِ نقاشان انتزاع گرا، فاصله گرفتن از نقاشی پیکره ای به سوی نقاشی انتزاعی، با رویکرد رسیدن به فضای ایرانی می باشد.

درس نقاشی در رشته آموزش هنرهای تجسمی در مقطع کارشناسی یکی از دروس کلیدی و پایه برنامه درسی دانشجو معلمان مراکز تربیت معلم می باشد.سرفصل های موجود مربوط به این واحد درسی که در دانشگاه جامع فرهنگیان تدریس می شود؛تکراری بوده و روزآمد نمی باشدو همچنین نیازهای دانشجومعلمان را برآورده نمی کند و همچنین به ضرورت توجه به ویژگیهای بومی مناطق مختلف ایران در برنامه درسی معلمان توجه نشده است.ضرورت بررسی سرفصلهای این واحد درسی زمانی آشکار می شود که مطالعه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش اهدافی از جمله؛تربیت هنری و ایجاد سواد بصری،آشنایی با میراث گذشتگان و....را پیش روی برنامه ریزان علمی کشور قرار داده است.به این منظور مطالعه،تحلیل و آسیب شناسی درس نقاشی رشته آموزش هنرهای تجسمی و نقد عملکرد آن در حال حاضر در مراکز تربیت معلم کشور،در تحقیقی که به لحاظ هدف ؛کاربردی و به لحاظ ماهیت ؛توصیفی-تحلیلی می باشد آغاز گردید.در این مسیر علاوه بر مطالعات کتابخانه ای ،در مطالعه میدانی لازم،جامعه آماری مورد نظر شامل دانشجومعلمان و اساتید دست اندر کار آموزش و تدریس این واحد درسی طی چند سال اخیردر مهمترین مراکز تربیت معلم هنر کشور بودند که به عنوان نمونه در این پژوهش مورد پرسش قرار گرفتند و همچنین 50 اثر از دانشجویان دو مرکز تربیت معلم اهواز و شهید شرافت تهران مورد بررسی قرار گرفت .در انتها مهمترین نتایج حاصل عبارتند از :1- سرفصل های موجود درس نقاشی در مراکز تربیت معلم در مقطع کارشناسی روز آمد نمی باشد 2- سرفصل های مذکور در جهت رویکرد های جدید آموزش هنر در مدارس ایران نمی باشد3-در تدوین سر فصلها توجهی به ویژگیهای بومی مناطق نشده است.در انتها نیز نتیجه نهایی،پیشنهاد بررسی مجدد سرفصلهای درس نقاشی با توجه به رویکرد جدید در آموزش هنر مدارس و تربیت هنری و استفاده از ویژگی های بومی مناطق در تدوین سرفصل های جدید برای برنامه درسی معلمان پیشنهاد گردید

ادبیّات و نقاشی ایرانی از دیرباز درکنارهم و مکمل یکدیگر بوده اند. ادبیّات ایران غنی ترین و پربارترین هنر تأثیرگذار بر نقاشی ایران است زیرا از آغاز روند نگارش کتابهای ادبی،¬¬ هنرمصوّرسازی و کتاب آرایی همگام با آن شروع به رشد و نمو نمود. ازمیان کتابهای ادبی، شاهنامه فردوسی برای هنرمندان نقاش ایران، گنجینه غنی و الهام بخش بوده است. پیوند نقاشی با شعر و بالندگی آن در عرصه هنر کتاب آرایی در یکی از بی بدیل ترین آثار دوران صفوی-شاهنامه طهماسبی-به منصه ظهور رسیده است. این نوشتار با تکیّه بر مطالعات کتابخانه ای و با هدف تطبیق و آشکارکردن میزان تأثیرپذیری نگارگران از متن شاهنامه و ارائه و شناخت خصوصیّات تصویری در10 نگاره از نگاره های شاهنامه طهماسبی با تأکید بر صحنه های نبرد رستم انجام گرفته است. این پژوهش برپایه سوالات زیر تدوین شده است: آیا تصاویر صحنه های نبرد رستم در شاهنامه طهماسبی با نمونه های نوشتاری آن در شاهنامه فردوسی منطبق است؟ و هنرمند نقاش در صحنه های نبرد رستم در شاهنامه طهماسبی از چه ویژگی هایی استفاده نموده است؟ نتایج تحقیق حاضر که به شیوه توصیفی-تحلیلی انجام شده نشان میدهد که نگارگران شاهنامه طهماسبی از شاهنامه بعنوان منبع اصلی الهام خویش بهره جسته اند و دربسیاری موارد صحنه آرایی را در عین وفاداری به متن به انجام رسانده اند. در این راستا نگارگران برای طرح مضمون شعر، عناصر بصری و ویژگی هایی را به کار گرفته اند که قابلیت آشکار سازی هر چه بیشتر مفاهیم این اشعار را داشته باشد.

چکیده: این پژوهش با عنوانه مطالعه تاثیر مکتب بیانگری(اکسپرسیونیسم) در چهره نگاری نقاشی معاصر ایران به بررسی علت گرایش هنرمندان چهره نگار معاصر ایران به این مکتب پرداخته است و اینکه چه ویژگیهایی از این مکتب در آثار هنرمندان چهره نگار معاصر ایران که گرایش به این مکتب داشته اند بارزتر است به همین منظور تعدادی از آثار این هنرمندان به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته و مورد بررسی قرار گرفته شدند.روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و ابزار آن فیش برداری و منابع اینترنتی بوده است. روش تجزیه و تحلیل اطلاعات کیفی و با روش بازشناسی و استنباط صورت گرفته است. نتایج حاکی از آن است که علت گرایش نقاشان چهره نگار معاصر ایران به این مکتب ضرورت همگامی با دنیای پیشرفته بود که آنها را به خود جذب کرد و به طبع آزمایی پرداختند و در آثار این هنرمندان ویژگیهای دفرماسیون و بافت شاخص تر میباشد.

آنچه که ذهن بسیاری از متفکران را همواره به خود مشغول نموده است، تربیت اخلاقی انسان است. نکته ای که کیفیت زندگی انسانها و موجودات زنده دیگر را در کنار هم و در جهت حفظ محیط زیست خود، بهبود می بخشد، رعایت نکات اخلاقی است. مسائل اخلاقی در هر زمان از اهمیت فوق العاده ای برخوردار بوده، ولی در عصر و زمان ما اهمیت ویژه ای دارد، زیرا: 1- از یک سو عوامل و انگیزه های فساد و انحراف در عصر ما از هر زمانی بیشتر است و اگر در گذشته برای تهیه مقدمات بسیاری از مفاسد اخلاقی هزینه ها و زحمتها لازم بود در زمان ما از برکت پیشرفت صنایع بشری همه چیز در همه جا و در دسترس همه کس قرار گرفته است! 2- از سوی دیگر، با توجه به این که عصر ما عصر بزرگ شدن مقیاسهاست و آنچه در گذشته بطور محدود انجام می گرفت در عصر ما به صورت نامحدود انجام می گیرد، قتل و کشتار انسانها به برکت وسائل کشتار جمعی، و مفاسد اخلاقی دیگر به کمک فیلمهای مبتذلی که از ماهواره ها در سراسر دنیا منتشر می شود و اخیرا که به برکت «اینترنت» هرگونه اطلاعات مضر در اختیار تمام مردم دنیا قرار می گیرد، مفاسد اخلاقی بسیار گسترش پیدا کرده و مرزها را در هم شکسته و تا اقصا نقاط جهان پیش می رود تا آنجا که صدای بنیانگذاران مفاسد اخلاقی نیز درآمده است. 3- از سوی سوم، همان گونه که علوم و دانشهای مفید و سازنده در زمینه های مختلف پزشکی و صنایع و شون دیگر حیات بشری گسترش فوق العاده ای پیدا کرده، علوم شیطانی و راهکارهای وصول به مسائل غیرانسانی و غیراخلاقی نیز به مراتب گسترده تر از سابق شده است به گونه ای که به دارندگان فساد اخلاق اجازه می دهد از طرق مرموزتر و پیچیده تر و گاه ساده تر و آسانتر به مقصود خود برسند. در چنین شرایطی توجه به مسائل اخلاقی و علم اخلاق از هر زمانی ضروری تر به نظر می رسد و هرگاه نسبت به آن کوتاهی شود فاجعه یا فاجعه هایی در انتظار است. خوشبختانه ما مسلمانان منبع عظیمی مثل قرآن مجید در دست داریم که مملو است از بحثها و تصویر هایی است که به صورت زیبایی در قالب داستان های عمیق اخلاقی نظیر خیر و شر که در هیچ منبع دینی دیگری در جهان یافت نمی شود. در این مسیر، تصاویری از پیامبران الهی را مشاهده می کنیم که بیشترین نقش را در طول تاریخِ داستان های قرآنی داشته اند و همواره با تحمل رنج بسیار، انسانها را به یکتاپرستی، محبت، رعایت انصاف و عدالت و پرهیز از دروغ و ظلم و جنایت دعوت نموده اند. در داستان قرآنی موسی(ع) تصویر خیر و شر را به صورت مفاهیمی که چهره ای از نیک و بد، ایمان و کفر ، عدالت و ظلم ، عقل و جهل.... آمده است. البته این پژوهش صرف بررسی جلوه های تصویری خیر و شر و چگونگی به آنها در داستان حضرت موسی(ع) به عنوان یکی از داستان های پندآموز قرآنی است که مسائل اخلاقی در آن نقش مهمی را ایفا می کند، از آنجایی که اکثر مسائل اخلاقی بلکه همه آنها، آثاری در زندگی اجتماعی بشر دارد، اعم از مادی و معنوی، و جامعه انسانیت منهای اخلاق به باغ وحشی تبدیل خواهد شد که تنها قفسها می تواند جلو فعالیتهای تخریبی این حیوانات انسان نما را بگیرد، نیروها به هدر خواهد رفت، استعدادها سرکوب خواهد شد، امنیت و آزادی بازیچه دست هوسبازان می گردد و زندگی انسانی مفهوم واقعی خود را از دست می دهد، از این رو به دست به چنین پژوهشی در این داستان به عنوان نمونه ای از داستان های پند آموز قرآنی زده ام . اگر درست در تاریخ گذشته در قرآن بیندیشیم، اقوام زیادی را پیدا می کنیم که هر کدام بر اثر پاره ای از انحرافات اخلاقی، شکست خورده یا بکلی نابود شدند. چه بسیار زمامدارانی که بر اثر نقاط ضعف اخلاقی، قوم و ملت خود را در کام مصائب دردناکی فرو بردند. از این رو انسان ها در اجتماع با حذف مسائل اخلاقی به سرنوشت دردناکی گرفتار می شوند. قصه گویی یکی از قدیمی ترین و بهترین شیوه های بیان مطالب است، به همین دلیل خداوند در کتاب آسمانی (قرآن) برای انسان قصه می گوید تا در قالب آن، هم مفاهیم والای اخلاقی و تربیتی را به زیبا ترین شکل بیان کند و هم شرح حال گذشتگان را تا شاید مایه عبرت و تفکر که یکی از جلوه های جمال خداوندی است، دراو شود. در داستان حضرت موسی(ع) فرعون و فرعونیان به دلیل استکبار و ظلم فراوان و قوم بنی اسرائیل به دلیل ناسپاسی های فراوان به حوادثی دچار شدند که داستان آنها به عنوان درس عبرت برای بشریت در کتاب آسمانی به تصویر در آمده است و همچنین در این داستان قرآنی جلوه هایی تصویری از شخصیت ها و صحنه ها با مفهوم خیر و شر آورده شده است که تصویرگران بخش هایی از آن را به تصویر کشیده اند . این تحقیق حاوی ضروری ترین دانستنی ها درباره مفهوم و مصادیق و جلوه هایی از تصویر خیر و شر می باشد . با توجه به توضیحات ذکر شده مسئله تحقیق حاضر ، آشکارسازی جلوه های تصویری خیر و شر، در داستان حضرت موسی (ع) می باشد و این که تصویرگران معاصر ایران کدام جلوه های تصویری خیر را مورد توجه قرار داده اند و همچنین چه عواملی در آثار آنها وجود دارد که می تواند بیان کننده جلوه های تصویری خیر و شر در شخصیت های موجود در داستان حضرت موسی(ع) می باشد . این تحقیق شامل مباحث مختلفی در رابطه با زیبایی شناسی در قرآن، زیبایی شناسی داستان های قرآنی، زیبایی شناسی تصویر در قرآن .... و مفاهیم مرتبط با این پژوهش می باشد . فصل اول این رساله در باب کلیات پژوهش است. در فصل دوم، شامل پیشینه و همچنین مسائل نظری از جمله تعاریف لغوی حُسن، تعریف خیر و شر، مفاهیم و مصادیق آنها و همچنین در باب معیارهای زیبایی در داستان های قرآنی و معیار تصویری در داستانهای قرآنی سخن به میان آمده است . فصل سوم به مبحث روش شناسی پژوهش پرداخته شده است. فصل چهارم؛ به تجزیه و تحلیل یافته ها ابتدا در داستان حضرت موسی(ع) و بعد در آثار هنرمندانی که به این داستان قرآنی پرداخته اند و آن را تصویر کرده اند. این بررسی شامل بررسی جلوه هایی از خیر و شر و چگونگی بیان این مفاهیم در تصویرسازی های آنها بوده است. که در انتها در جداولی که در انتهای این بخش آورده شده، به طور خلاصه و گذرا؛ نشان داده شده که تصویرگران خیر و شر را در آثار در چه جاهایی آورده اند و در چه جاهایی موفق عمل کرده اند و یا بلعکس. در فصل پنجم در ابتدا به ذکر نکات مثبت و منفی در آثار مشاهده شده؛ پرداخته شده و بعد به بحث و نتیجه گیری پیرامون سوالات تحقیق و در انتها به ذکر پیشنهاد هایی برای پژوهش های آتی پرداخته شده است.

یکی ازدرخشان ترین مکتبهای نگارگری،مکتب تبریز دوم می باشد.از جمله خصوصیات این مکتب کتابت متون ادبی است که در این دوره به حد اعلای خود می رسد و از دیگر شاخصه های این مکتب می توان به تعدد پیکرها در یک نگاره اشاره کرد.با توجه به ملهم بودن نگاره های این دوره از ادبیات و موضوعات ادبی و حضور شخصیتهای مختلف در یک نگاره،در بررسی های اولیه به نظر می رسد نگارگران بدون توجه به ویژگیای بیانی و حالات شخصیتهای داستان به توصیف تصویری موضوع پرداخته اند.اما در بررسی انجام شده در می یابیم که نگارگران علی رغم کوچک بودن نگاره ها،از عناصری مانند حالت چهره و نحوه ترسیم دستها و حالت بدن برای ارائه حالات پیکره ها بر آمده و حالات درونی شخصیت های نگاره مورد توجه آنها بوده است.این پژوهش در صدد پاسخگویی به این سئوال: کدام ویژگیهای بصری در نگارگری موجب ارائه حالات درونی شخصیت ها شده است؟ بوده و در این راستا 21 نگاره از مکتب تبریز دوره صفوی به روش تو صیفی تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته و با بزرگ نمایی پیکره های انسانی نگاره ها و نگاهی جزء بین، به تحلیل آثار پرداخته شده است.نتایج بدست آمده نشان می دهد نگارگران برای ارائه این حالات از روشهای قاعده مندی استفاده می کردند و برای دوری از تکرار و همچنین نوع آوری و تشدید یک حالت، از چندین عنصر و زبان بصری بدن بهره می بردند.

خط و خوشنویسی بویژه نقاشیخط گویای فرهنگ غنی در تمام سرزمین ایران است. نقاشیخط برخلاف آنکه در بین تحولات خوشنویسی هنر، به عنوان واقعیتی در گوشه ای از جامعه خطاطان و هنردوستان تجلی کرده است. نقاشیخط اصطلاحی است برای توصیف نوعی نگارش توأم با رنگ آمیزی که غالباً در آن از شگردهای خوشنویسی سنتی استفاده می شود. صداقت جباری از هنرمندان برجسته این عرصه هنری می باشد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.

چکیده ندارد.